İçeriğe atla

Reklam

1890'lı yıllara ait bir Coca-Cola reklamı

Reklam, "insanları gönüllü olarak belli bir davranışta bulunmaya ikna etmek, belirli bir düşünceye yöneltmek, dikkatlerini bir ürüne, hizmete, fikir ve kuruluşa çekmeye çalışmak, onunla ilgili bilgi vermek, ona ilişkin görüş ve tutumlarını değiştirmelerini veya belirli bir görüşü ya da tutumu benimsemelerini sağlamak amacıyla oluşturulan; iletişim araçlarından yer ya da süre satın almak yoluyla sergilenen ya da başka biçimlerde çoğaltılıp dağıtılan ve bir ücret karşılığı oluşturulduğu belli olan (diğer bir deyimle parasal destek sağlayan kişi ya da kuruluşların kimliği açık olan) "duyuru"dur.[1]

Tarihçiler reklamcılığın MÖ 3000'li yıllara Mısır'da bir papirüs üstüne yazılan ve sahibinin, kaçan kölesine geri dönmesini bildiren duyurusunu ilk yazılı reklam saymalarını kabul ederler. Eski yunanda tellalların esir, sığır gibi satışlarında sokaklarda dolaşarak, mallarını duyuru şiirleriyle övmeleri ise ilk sözlü reklama örnek gösterilebilir.

Ancak modern reklamcılığın ve bugün geçerli olan pazarlama ilkelerinin 1920'li yıllarda var olmaya başladığını söyleyebiliriz. Endüstri üretimi arttıkça serbest piyasa rekabeti sıkılaştı ve firmalar kendileriyle aynı işi yapan rakiplerinin önüne geçip kitleye hitap edebilmek için reklamcılık çalışmalarına başladılar. En yaygın reklam türleri sokak reklamı, sosyal reklam, kurumsal reklam, iç mekan reklamı, radyo reklamı, televizyon reklamı, dijital reklam ve mobil reklam gibi reklam türleridir.

Özellikleri

Reklam, pazarlamanın dört bileşeninden biri olan tutundurmanın içinde yer alır. Pazarlamanın diğer bileşenleri ürün, fiyatlandırma ve dağıtımdır.

Günümüzde Philip Kotler sayesinde Satışa dayalı anlayışı (ürün-fiyat-yer-tanıtım), Kotler'in müşteriye odaklı anlayışı, 4C'ye (müşteri için değeri-müşteriye maliyeti-kolaylık-iletişim) kaymıştır.

Reklam, pazarlama ağı içinde belki de en geniş yere sahiptir. Ürünün doğumundan pazara sürülmesine kadar olan süreçte önemli rol oynar. Ürüne aşinalık kazandırılması, tanıtılması ve kullandırılması amaçlarını güder ancak ürün odaklı olması şart değildir. Reklam, markaya değer katmak, markayı konumlandırmak, marka farkındalığı yaratmak, kurumsal olarak izlenim, imaj ve itibar oluşturulmasına yardımcı olmak adına da kullanılabilir. İyi bir reklamın özellikleri;

  1. İlgi çekici,
  2. Şaşırtıcı,
  3. Özgün,
  4. Duyguları harekete geçiren,
  5. Bir kere kullanmaya yönlendirici,
  6. Müşteri-marka arasındaki ilişkiyi müşterinin istek ve ihtiyaçlarına göre yönlendirmeyi hedefleyen şeklinde sıralanabilir.

Reklamın yaratıcı ve ticari olmak üzere iki yönü vardır.

Reklamın inandırıcılığı

Reklam tasarımları, günümüzde, tüketicilerin etkilenmesi için, pek çok değişkeni kullanmaktadır. Değişken derken; mizah, ünlü kişilerin kullanılması, şaşırtıcı olaylar, eğlence, yüksek yaşam standartları, rahatlık, huzur, ileri teknoloji ve buna benzerleri kastedilmektedir. Bütün bunlar, tüketiciyi, markaların üretmiş olduğu, yeni veya zaten pazarlarda satılan ürün ve hizmetleri satın almaya ikna etmeye yöneliktir. Yapılan reklamın amacı, sadece satın alma davranışını göstermelerini sağlamak olmayabilmektedir. Birbirinden farklı amaçlara yönelik ama nihai hedef, her zaman daha fazla satış olmakla birlikte, genellikle, reklamın amaçları; tüketicinin zihnine markaları ve onların özelliklerini yerleştirmek, tüketicilerin markayı benimsemelerini, beğenmelerini, markanın diğer markalara tercih edilmesini sağlamak olabilmektedir. Bunlarla birlikte, firmaların sosyal sorumluluk adına veya kendileriyle ilgili çıkan herhangi bir düşünceyi savunmak veya reddetmek adına yapılabilmektedir. Bütün bunların tasarımı yapılırken, en fazla önem taşıyan konu, inandırıcı bir şekilde işlenmesidir. Kimi reklamlar, inandırıcı olmaktan uzaktır. Kimi konusundan dolayı, kimi işlenme biçiminden dolayı, kimi de seçilen tasarım türünden dolayı, insanları ikna etmekten uzak olmaktadır. İşlenme biçiminden dolayı inandırıcı olamayan reklamlarda sorun, kimi zaman kullanılan oyuncuların toplum içerisinde sahip olduğu konumla ilgili olabilirken kimi zaman karşılıklı diyaloglarda kurulan cümlelerin, oyuncuların mimik, davranış, hal ve hareketlerinin bundan uzak olmasıyla alakalı olabilmektedir. Karşılıklı diyaloglarla örülen tasarımların ikna etmekten uzak olmasının bir diğer nedeni de, tüketicilerle ilgilidir. İnsanın doğası gereği, söylenenlerden çok gördüklerine daha çok inanmaktadır. Bu yüzden bu tip reklam türleri, diğer türlere göre daha az ikna edicidir. Görüntülerden oluşan, ürün veya hizmetin özelliklerini göstererek anlatan, çok az cümle veya ifadelerin yer aldığı reklam türleri daha çok inandırıcı olmaktadır. Diğer türlerde ise, tüketicilere iletilmesi gereken mesajlar, oyuncuların veya kullanılan herhangi bir etki unsurunun gölgesi altında kalmasındandır. Diğer bir ifadeyle, daha güçlü bir etki yaratabilmek için, reklamlarda kullanılan mizah, eğlenceli haller, yüksek yaşam standartları, tüketicilere iletilen mesajların önüne geçmesindendir. Böyle durumlarda insanlar, etki unsuruna yoğunlaşmaktadır. Tüketicilerin en çok etkilendikleri, inandıkları, söze gerek bırakmadan kabul ettikleri reklam türleri, ürün veya hizmetin anlatıldığı, görüntülerin olduğu, fotoğrafların kullanıldığı, üretim biçiminin gösterildiği tasarım biçimleridir. Tüketiciler bu tip tasarımları izlerken hem etkilenmekte hem de gördükleri şeylere inanmaktadır. Yukarıda sözünü ettiğimiz etki unsurları aslında doğru seçilmektedir. Fakat burada sorun, onların kullanılma biçimi olmakla birlikte, seçilenler ile markanın uyumlu olmasıdır. Yani seçilen etki unsurunun markaya benzeyen, onunla ilişkilendirilebilen, onu çağrıştıran özelliklere sahip olması gerekmektedir. Ama genel olarak reklamlar inandırıcı olmak zorundadır. Bunun yanında başarılı bir reklam kurmanın ana kuralı hedef kitleye hitap etmek, bu hedef kitle ile empati kurarak kampanya yaratmak büyük pay sahibidir. Böylece hedef kitle(ler) markayı ve ürünü daha çok benimser ve ortaya bir kullanıcı sadakati çıkar (customer loyalty).

Reklamın ticari yönü

Reklamın başarısı ürün ya da hizmetin alıcısının çoğalmasıyla, bir başka deyişle satılmasıyla ölçülür. Bu da gerçek bir satıcı gibi düşünmeyi ve ona göre hareket etmeyi gerektirir. Medya, reklamın yapılması için bir yere ihtiyaç duyulan alanı sağlar. TV, radyo, internet, basılı mecralar, outdoor denilen açıkhava panoları ve diğer ilan yerleri medya kapsamı içinde bulunur. Ayrıca firmalar bazı reklam kampanyalarında Growth Stage denilen üretilen mal ve satışların arttığı dönemleri de belirterek; stratejik yönden ticari ve ikna etkenlerine de gözle görülür biçimde verimli hale getirir.

Reklamda 5M

Reklam için önemli beş terimin İngilizce adlarının baş harfleridir. Bu terimler;

  1. Money (Para)  : Reklam için harcamayı düşündüğümüz para
  2. Message (Mesaj)  : Reklamda vereceğimiz mesaj
  3. Mission (Misyon)  : Neden reklam yapıyoruz (Yeni ürün tanıtımı, pazara nüfuz etme, vs.)
  4. Measurement (Ölçüm) : Reklam etkinliğinin ölçümü
  5. Media (Medya)  : Medya kullanımı (TV, radyo, gazete, dergi, vs.)

Reklam bütçesini belirlemede, işverenin reklam giderlerini kısıtlamaması gerekir. Reklam bütçesi belirlemede aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır:

  1. Ayrılabilir fonlar yöntemi,
  2. Satış gelirlerinin yüzdesi yöntemi,
  3. Rakiplerin harcamalarını esas alma yöntemi,
  4. Cross Selling yöntemi (Bir bölüm çalışanının potansiyel alıcılara kendi ürünleri dışında diğer bölümlerden de ürünler satmaya çalışmasıdır.).

İnternet Reklam Paketi Uygulama Şekilleri

İnternet geliştirildiğinden bugüne kadar çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. Günümüzde reklam amaçlı kullanımı oldukça yaygın bir hal almıştır. İnterneti reklam amaçlı kullanma yöntemleri şunlardır;

  1. Sosyal Medya Sponsorlu Paylaşım Reklamları
  2. Banner Reklamları
  3. Pay Per Click (Tıklama Başı Kazanç) Reklamları (Reklamport, Logro, Adtech, Medyanet, Reklamz)
  4. Cost Per Click (Tıklama Başı Maliyet)
  5. E-Mail Reklamları (elektronik posta reklamları)
  6. Pop-Up Reklamları (Innersitial - Supersitial)
  7. Affilliate (Satış Ortaklığı)
  8. İçerik Sponsorlukları
  9. Pay Per Impression (Gösterim Başına Kazanç)
  10. Tıkla Konuş

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Tanses Gürsoy, Reklam Terimleri ve Kavramları Sözlüğü, I. Basım, İst.: Adam, s.9

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Elektronik ticaret</span> genel olarak internet üzerinden yapılan iş endüstrisi türü

Elektronik ticaret ya da kısaca e-ticaret, 1995 yılından sonra İnternet kullanımının artmasıyla ortaya çıkan, ticaretin elektronik ortamda yapılması kavramıdır. Mağazasız perakendecilik olarak da bilinir. E-ticaret, mobil ticaret, elektronik fon transferi, tedarik zinciri yönetimi, İnternet pazarlaması, çevrimiçi işlem işleme, elektronik veri değişimi (EDI), envanter yönetim sistemleri ve otomatik veri toplama sistemleri gibi teknolojilerden yararlanır. E-ticaret, elektronik endüstrisinin en büyük sektörüdür ve yarı iletken sanayiinin teknolojik ilerlemeleri tarafından yönlendirilmektedir.

Pazarlama firmaların veya şirketlerin, herhangi ürün veya hizmet'lerin müşterilerinin ilgisini çekeceğini tayin etmeleri ve satış, hizmet, ticaret, reklam, iletişim ve işletme idaresi geliştirmeleri için stratejileri belirlemeleri sürecidir. Pazarlama süreci, bir bütünleştirilmiş süreç olup bunun vasıtasıyla firmalar müşterileri için değer yaratmakta ve bunun karşılığında müşterilerden deger kapabilmek için güçlü müşteri ilişkileri kurmaktadırlar.

Tipografi, birden fazla anlamı olan bir terimdir: geleneksel anlamıyla yazılı ve basılı malzemenin tasarımını ifade eder. Basın ve yayın literatüründe tipografi, el yazısının aksine, elektronik ve basılı yazı anlamına gelir.

Halkla ilişkiler bir işletmenin, kurumun ya da örgütün bağlantı kurduğu ya da kurabileceği kimselerin anlayış, sempati ve desteğini elde etmek ve bunu devam ettirmek için yaptığı sürekli ve örgütlenmiş bir yönetim fonksiyonudur. Temelinde ikna, retorik, algı kavramları yatmaktadır. Kısa tanımıyla, kurumların kitlelerle iletişim kurmak amacıyla yürüttükleri, pro-aktif ve re-aktif olarak sürdürülebilen, kamu yararı esas alınarak devam ettirilen düzenli faaliyetlerdir. İngilizcedeki karşılığının "Public Relations" olması nedeniyle yaygın kullanımı "PR" olarak Türkçeye de yerleşmiştir. Public relations kısaltılarak PR şeklinde Türkçede kullanılmaya başlanınca bu PR'nin birleşik olarak ifadesi gerektiğinde de Piar ya da piyar şeklinde kullanılmaya başlanmıştır.

İzinli pazarlama, tüketicilerin anket, üyelik bilgileri yoluyla kendi izinleri doğrultusunda vermiş oldukları kişisel bilgilerinin kullanılarak ilgi alanları ve ihtiyaçlarına yönelik yapılan pazarlama çalışmalarının tümünü kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Subliminal mesaj</span> Bilinçli algılama sınırının altında kalan, ancak bilinçaltını etkilediği düşünülen mesaj.

Subliminal mesaj veya bilinçaltı mesaj, başka bir objenin içine gömülü olan bir işaret ya da mesajdır ve normal insan algısı limitlerinin altında kalmak, o anda fark edilmemek üzere tasarlanmıştır. Subliminal mesajlar insanın bilinçli dikkati tarafından fark edilemezler, ancak bu mesajların insanın bilinçaltını etkiledikleri ileri sürülmektedir. Subliminal teknikler reklamcılık ve propaganda alanlarında sıklıkla kullanılmaktadır. Dizilerde veya filmlerde karakterlerin içtiği içecek markaları, kıyafetleri subliminal mesaj örneklerindendir. Bu tekniklerin amaçları, etkisi, kullanım sıklığı ve rekabet gibi konularda ahlaka uygunluğu konuları tartışmalıdır. Marka ve ürünlerin pazarlamasından toplumun ilgi, ihtiyaç ve algısını değiştirmeye kadar birçok konuda kullanılmaktadır. Bir kişiyi, kurumu ya da ürünü kötü göstermek için o şey ile kötü olan bir nesnenin aynı temada işlenmesi subliminal mesajın en yaygın kullanılma şeklidir. Şu ana kadar yapılan çalışmalar neticesinde en bilinçli ve defansif kişiler bile bu mesajları ilk bakışta %100 olarak çözememektedir. Bu da toplumlarımızı yönlendirmeli reklamlara karşı savunmasız bırakmaktadır.

Viral reklam, İnternet üzerinde büyük çoğunlukla video yapımı olarak, e-posta yolu veya video paylaşım sitelerinde kullanıcıların ağızdan ağza yöntemi ile yaydıkları bu yüzden de viral yani virüse benzetilen kendi kendine yayılan yeni nesil bir reklam metodudur.

E-pazarlama, markanın ve yapılan işin tanıtımını yapmak ve tüm pazarlama uygulamalarını desteklemek amacı ile internet, mobil ve interaktif platformların kullanarak yapılan çalışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">İnternet ilanı</span>

İnternet ilanı veya İnternet reklamı, bir pazarlama ve reklam türüdür. Diğer adlarıyla online marketing, online ilan, dijital ilan, ağ ilanı olarak bilinmekdedir. Çevrimiçi reklamcılık, website reklamıcılığını, sosyal medya reklamıcılığını, uygulama reklamıcılığını, arama motoru pazarlamasını (SEM), E-mail pazarlama, sosyal medya pazarlamasını, sosyal medya içeriği, içerikle pazarlama, pop-up reklam, dijital görüntülü reklamcılık, metin içi reklamcılık, resim içi reklamcılık, etkileşimli reklamcılık, içeriğe dayalı reklamcılık, performansa dayalı reklamcılık ve mobil reklamcılığı içerir. 21. yüzyılda dijital ilanlar reklam panosu, sokak reklamı, radyo reklamı, televizyon reklamı gibi geleneksel reklam türlerinden daha etkili oldu.

Promosyon, firmaların potansiyel müşterilerine kendilerini tanıtmak ve ürünlerini pazarlamak amacıyla kullandığı etkili bir tanıtım aracıdır. Fransızcadaki promotion sözcüğünden gelmektedir. Türkçe karşılığı özendirme'dir.
Genelde saat, ajanda, anahtarlık, kalem gibi ürünler kullanılırken, kişiye özel ürünler de satış hedefleri doğrultusunda promosyon olarak müşterilere sunulabilir.

Çevrimiçi alışveriş, İnternet üzerinden çevrimiçi olarak yapılan alışveriş. Ziyaretçiler İnternet üzerinden istedikleri ürünleri sepete atarlar, kayıt olurlar, ödeme yaparlar. Seçip satın alınan ürünler kargoyla adrese gönderilir.

<span class="mw-page-title-main">Dijital pazarlama</span>

Dijital pazarlama, elektronik bir cihaz veya internet kullanan tüm pazarlama çabalarını kapsar. Ürün veya hizmetlerin elektronik ortamda çevrimiçi şekilde tanıtılmasını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Satış</span>

Satış, belirli bir zaman diliminde satılan mal veya hizmet sayısı ile ilgili faaliyetlerdir.

Bütüncül kanal (Omnichannel), tüm dağıtım ve iletişim kanallarının entegre ve kesintisiz bir şekilde kullanılarak kusursuz bir müşteri deneyimi sunmasıdır. Çok kanallı pazarlama olarak da geçen bütüncül kanal pazarlama stratejisi için tüm kanalların bir araya getirilmesi ve tüketiciye bir araya getirilen kanallar yolu ile ulaşmasıdır diyebiliriz. Günümüzde pek çok büyük marka bütüncül kanal stratejisini temel yaklaşımları haline getirerek kullanmaktadır ve bu sayede müşteri memnuniyeti, müşteri sadakati elde etmektedir. Büyük markaların uyguladığı bu yöntem sayesinde müşterilere eşsiz bir alışveriş deneyimi yaşatmak hedeflenmektedir. Ayrıca bütüncül kanal stratejisi ile dijital pazarlamanın en büyük kanalı olan e-ticaret siteleri sadece satış için değil marka ve tüketici ile olan etkileşimi artırmak içinde kullanılmaktadır. Bütüncül kanal pazarlama stratejisi kavramının ortaya çıkması ile markaların bütün bir kısmı çoklu kanal stratejisinden bütüncül kanal pazarlama stratejisine geçiş yapmaya başlamıştır. Bütüncül kanal stratejisini kullanacak olan markaların ise bu stratejiyi hayata geçirebilecek bir müşteri veri tabanı, online alışveriş sitesi gibi teknik alt yapılarının hazır olması gerekmektedir. Bütüncül kanal stratejisi müşterilerin markalar ile iletişime geçmesini kolaylaştıran, istediği her kanaldan ulaşabilmesini sağlayan bir stratejidir. Markaya istediği kanaldan ve rahatlıkla ulaşabilen müşteri markaya karşı bir sadakat duygusu geliştirmektedir.

Örtülü reklam ya da bir başka deyişle gizli reklam, haber, yayın ya da program gibi formatların içerisinde, reklam olduğu alenen belirtilmeden yapılan reklamları ifade etmek için kullanılan kavramdır.

Karşılaştırmalı reklamcılık veya mücadeleci reklamcılık; belirli bir ürünün veya hizmetin, rakibin adını vererek ürünün daha düşük olduğunu göstermek amacıyla yapılan reklam türüdür. "Kopyalı çalma" olarak da adlandırılan reklam, "reklamı yapılan markanın bir veya daha fazla rakip markayla açıkça karşılaştırıldığı ve karşılaştırmanın izleyiciler için açık olduğu" reklam olarak tanımlanmaktadır. Rekabet eden ürünler veya hizmetler birbirinden bahseden karşılaştırmalı veya mücadeleci reklamlardır. Bu reklam türünün, "reklam savaşının meydanı" olduğu söylenmektedir.

İletişim tasarımı yazılı, zanaat ürünü, elektronik medya ya da sunumların insanlarla nasıl iletişim kuracağı ile ilgilenen bilgi geliştirmenin ve tasarımın bir arada olduğu multi disiplinler bir alandır. İletişim tasarımının izlediği yol, medyada mesajı yalnızca estetik bir kaygı ile aktarmak ve geliştirmek değil, ancak aynı zamanda yeni medya kanalları oluşturarak mesajın hedef kitleye ulaştığından emin olmaktadır. Bazı tasarımcılar birbirleriyle örtüşen özellikleri nedeniyle iletişim tasarımı ve grafik tasarım alanlarını birbiri yerine tercih etmektedir.

Video oyunlarında reklamcılık, ürünleri, organizasyonları veya bakış açılarını tanıtmak için reklamın video oyunlarına entegre edilmesidir.

Hedef kitle, iletişim alanında bir yayın veya programın hitap etmesi beklenen topluluğu ifade eden terimdir. Genellikle pazarlama ve reklamcılık sektörleri tarafından kullanılır. Kurumlar yayın faaliyetlerinde kendilerine ekstra para ve iş gücü kaybı getirerek bütün bir toplumu kapsamaktansa, kendileri için daha avantajlı olacak kitleler ile iletişime geçmeyi tercih eder. Hedef kitle kavramı aynı zamanda siyasal partilere politikalarını oluştururken ve oluşturdukları politikaları kamuoyuna açıklarken yardımcı olur.

İnternet pazarlamacılığında arama reklamcılığı, arama motoru sorgularının sonuçlarını gösteren web sayfalarına çevrimiçi reklam yerleştirme yöntemidir. Aynı arama motoru reklam hizmetleri aracılığıyla, yayınlanan diğer içeriklere sahip Web sayfalarına da reklamlar yerleştirilebilir.