Refike Aliyeva

Aliyeva Refike Rıza kızı (Azerice: Əliyeva Rəfiqə Əlirza qızı; d. 20 Eylül 1932; Nahçıvan- ö. 6 Mayıs 2017), Sovyet Azeri kadın kimya profesörü ve akademisyen. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi hakiki üyesi (akademik) (2014) "Şöhret" nişanı sahibi, emektar bilim insanı gibi unvanlara sahiptir.^[1][2]

Refike Aliyeva 10 Eylül 1932 yılında Nahçıvan'da doğdu.

• Fahriye Xelefova'nın anasıdır.
• Haydar Aliyevin kızkardeşidir.
• Refik Xelefov'un eşidir.

Refike Aliyeva 6 Mayıs 2017 yılında 85 yaşında ölmüştür. Kendisi için Nasa'nın tören salonunda bir cenaze töreni düzenlenmiş ve daha sonra Fahri Hiyabanı Mezarlığı'nda defnedilmiştir.^[3]

1956 yılında Azerbaycan Devlet Üniversitesi (BDU) kimya fakültesini bitirmiş, 1970 yılında "Germaniumun bazı organik jetlerle oluşturduğu bileşiklerin spektrofotometrik araştırılması ve onun fotometrik yöntemle tayini" konusunda doktora tezini, 1999 yılında doktora tezini savunmuştur.

Refike Aliyeva Bakü Devlet Üniversitesi "Analitik kimya" bölümü profesörü olarak görev yapmıştır. 2001'de "Çevresel kimyasal ve çevre koruma" bilimsel teknik laboratuvarını yönetmiştir. Bakü Devlet Üniversitesi nezdindeki Tez Savunma Konseyi Başkan Yardımcısı, BDU-nun ve Kimya Fakültesi Bilimsel Konseyi üyesidir.

• 1952-1956-öğrenci BDU
• 1970-Kimya bilimleri adayı “Analitik kimya”
• 1999-Kimya bilimleri doktoru “Analitik kimya”

• 1956-kimyasal sorunlar Enstitüsü'nde araştırmacı
• 1960-1963-yüksek lisans BDU
• Analitik kimya (bakalavrlar için) ve Kompleksbirləşmələr Kimyası (magistrlar için)
• 450 makalenin yazarıdır.
• 2 monografi.
• 20 ders kitabı.
• 3 tercüme (çeviri) kitabı.
• 17 patentin sahibidir.
• 18 bilimsel adaylık ve 2 bilimsel doktorası açmıştır.

Profesör R.A.Aliyeva tarafından ilk defa olarak β- diketonlar bazında azobirleşmeler sentez edilmiş ve fotometrik Reaktif olarak uygulanması önerilmiştir. Onun yönetimi altında sentez edilmiş organik reagentlerde kvantkimyəvi hesaplamalara göre elektronik yoğunluğu hesaplanmış ve alınan sonuca göre bu reaktiflerin birbirine nazaran ne derecede analitik etki vermesi önceden tahmin edilmeye çalışılmıştır.

Profesör R. A. Aliyeva karışımlardaki karmaşık bileşiklerin araştırma alanında geniş bir çalışma düzenledi. O ilk likand-likand karşılıklı etkisi, çeşitli fiziksel ve kimyasal metodlarla okuyan karışıklikandlı karmaşık bileşiklerin elde üçüncü bileşen prensibi seçim üzerine bazı düşünceler ileri sürülmektedir. Deneysel gerçekler analizi, esas olarak, yüklü, karışıklikandlı karmaşık bileşiklerin alımlarında ise ikili sisteme eklenen bu üçüncü bileşeni metala koordinasyon, eğer, o zaman karmaşık bileşiklerin davamlığı artıyor, bu da seçiciliyin büyümesi demek olabilir. Eğer üçüncü bileşen likandla etkileşim tesiri varsa, o zaman bir sürü kompleksleşme reaksiyolarındaki hassasiyet artacaktır. Profesör R. A. Aliyeva'nın başkanlığında malein anhidridi ve stirolun birlikte sopolimeri dayalı bir sentezi olarak, sorbentden kullanılarak Cu, Cd, Zn, Fe, Ni, Co, U ve fenolik tip bağlantı qatılaşdırılmasının optimum koşullar geliştirilmiştir. Bu sınıfta sorbentlerden petrol rafinerileri, alınan atıksu, ayrıntı ve rezervuar sularında metal katılaştırılması kullanımı için önerilmiştir.

Fotometrik yöntem ile organik reaktivlerden metal kullanılarak belirlenmesi, metodoloji geliştirme ve karmaşık nesneler uygulama. Molein anhidridi ve raporlar temelinde sentezini kullanarak sorbentlerden dizi metal sorbsiya değerlerinin öğrenilmesi.

1. Əliyeva R.Ə., Hacıyeva S.R., Çıraqov F.M., Mahmudov K.T. Misin (II) təyinində 3-[2-hidroksi-3,5-disulfofenilazo] pentadion-2,4 analitik reagent kimi //Azərbaycan Kimya Jurnalı, 2003, №4, s.130-135
2. Əliyeva R.Ə., Hacıyeva S.R., Çıraqov F.M., Mahmudov K.T. Funksional qrupların asetilasetonun azotörəmələrinin mis (II) ilə əmələ gətirdiyi komplekslərin davamlılığına təsiri // Bakı Universitetinin xəbərləri, 2004, №4, s.25-29
3. Əliyeva R.Ə., Çıraqov F.M., Bayramov Q.İ., Mahmudov K.T. Mis (II) ionunun neft şlamlarında təyini // V Bakı Beynəlxalq "Məmmədəliyev Neftkimya" konfransı. Bakı, 2002, s. 115
4. Əliyeva R.Ə., Hacıyeva S.R., Çıraqov F.M., Mahmudov K.T. Asetilasetonun azotörəmələrinin bir sıra metallarla kompleks-əmələgətirməsinin tədqiqi // AMEA-nın məruzələri, 2003, C.59, №5-6, s.146-151
5. Алиева Р.А., Чырагов Ф.М., Бабанлы И.М., Махмудов К.Т., Бабанлы М.Б. Определение термодинамических характеристик реакций коплексообразования некоторых металлов с 3-[5-сульфонафтилазо] пентадионом-2,4 в водном растворе // Журнал неорганической химии, 2004, Т.49, №9, с.1580-1583
6. Алиева Р.А., Чырагов Ф.М., Махмудов К.Т. Фотометрического определение меди (II) в нефтяных шламох // Журнал заводская лаборатория, 2004, Т.70, №9, с.22-25
7. Алиева Р.А., Чырагов Ф.М., Махмудов К.Т. Азопроизводное 2-теноилтрифторацетона как реагент для фотометрического определения меди (II) // Журнал аналитической химии, 2005, Т.60, №2, с.157-161
8. Алиева Р.А., Чырагов Ф.М., Махмудов К.Т., Бабанлы М.Б. Термодинамическая характеристика комплексообразования некоторых металлов с 3-[4-сульфофенилазо] пентадионом-2,4 в водном растворе // Журнал неорганической химии, 2005, Т.50 №1, с.137-140
9. Гаджиева С.Р., Алиева Р.А., Чырагов Ф.М., Махмудов К.Т. Новый реагент для фотометрического определения меди (II) в горных породах / Материалы и тезисы докладов III региональной научной конференции "Проблемы теоретической и экспериментальной аналитической химии". Пермь: Пермского Университета, 2004, с.103
10. Alieva R., Hadjieva S., Chyraqov F., Mahmudov K. Azoderivative of benzoylacetone as an analytical raegent in the photometric determination of copper (II). / XVIII Ulusal Kimya Kongresi. Turtey: Kars, 2004, p. 100
11. Alieva R., Hamidov S.Z., Azizov A.A., Chiraqov F.M. Preparation of xelat adsorbent contains arsenate group and study of adsorbtion of this adsorbent with Cd (II) ion /XVIII Ulusal Kimya Kongresi, Kars, 2004, p. 1191
12. Əliyeva R.Ə., Həmidov S.Z., Alosmanov R.M., Əzizov A.Ə., Çıraqov F.M. Asetilaseton fraqmentli polimer sorbentin alınması və sorbsiya xassələrinin tədqiqi //Azərbaycan Kimya Jurnalı, 2004, №3, s.18-21
13. Алиева Р.А., Гамидов С.З., Азизов А.А. Хелатообразующий сорбент для концентрирование ионов Cd (II) и Zn (II)/ V Республиканская конференция по химии. Тбилиси, 2004, с.134
14. Алиева Р.А., Гамидов С.З., Чырагов Ф.М., Азизов А.А. Предварительное концентрирование кадмия и цинка на хелатообразующем сорбенте перед определением пламенным атомно-абсорбционным методом // Журнал аналит. химии. 2005, Т.60, №12, с.1251-1254
15. Alieva R., Hamidov S.Z., Azizov A.A., Chiraqov F.M. Determination of ionzation constants of polymer sorbents by potentiometric titration method / International Congress on Analytical Sciences, Moscow 2006, p. 665
16. Алиева Р.А., Гамидов С.З., Чырагов Ф.М., Азизов А.А. Твердофазная экстракция с применением нового полимерного сорбента в анализе пластовых вод / III Международная конференция "Экстракция органических соединений", Воронеж, 2005, с.241
17. Алиева Р.А., Гамидов С.З., Чырагов Ф.М. Концентрирование и определение ионов Cd (II), Zn (II) и U (VI) полимерным сорбентом / Седмой международный конгресс "Вода: экология и технология", Москва, 2006, с.979
18. Əliyeva R.Ə., Həmidov S.Z., Çıraqov F.M. Kimyəvi modifikasiya olunmuş sintetik sorbentlə Zn(II) ionunun sorbsiyasının öyrənilməsi // BDU-nun xəbərləri, 2007, №2, s. 28-34
19. Алиева Р.А., Гусейнов Ф.Э., Чырагов Ф.М. Спектрофотометрическое исследование комплексов РЗЭ с азопроизводными пирогаллола и хромотроповой кислотой. Аналитика России 2004, Всерос. конф. по аналит. химии. с.122
20. Алиева Р.А., Алиева Ф.С., Чырагов Ф.М. Спектрофотометрическое определение комплексообразования галлия (III) с 2,3,4-тригидрокси-4-фторазобензолом в присутствии уротропина и дифенилгуанидина. Журнал цветная металлургия. Москва 2006, №3, с.24-28

New York Bilimler Akademisi asıl üyesi, 2000

Azerbaycan'da eğitim ve bilim, halkın gelişimine katkılarından dolayı kendisine 30 Ekim 2009'da "Azerbaycan Zafer (şöhret) nişanı" verildi.^[4]

• Emektar bilim insanı ödülü - 2000,
• Akademisyen Y.Memmedeliyev adına ödül - 2000,
• "Yılın kişisi ve Yılın iş insanı" (2001)
• Azerbaycan Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı'nın "Onur Belgesi" - 2003-2004,
• Bakü Devlet Üniversitesi, "Yılın bilim insanı" - 2005,
• Milli Eğitim bakanlığı, azerbaycan Cumhuriyeti Haydar Aliyev ödülü - 2005,
• Dünya Kadınlar Birliği Azerbaycan'ın Onursal başkanı ödülü.

• http://chemistry.bsu.edu.az/ 26 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• http://www.science.gov.az/ 18 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• http://e-qanun.az/ 15 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• http://www.gender-az.org/index_az.shtml?id_main=19&id_sub=76&id_sub_sub=113 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.