İçeriğe atla

Recep Voka

Recep Voka
Doğum1847
Şipkovica, Kalkandelen, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm1917 (70 yaşında)
Akademik çalışmaları
DönemArnavut millî uyanışı

Nuredin Recep Voka (1847 - 1917) Arnavut alim, müftü, yazar ve Arnavut millî uyanışı'nın önde gelen aktivistlerinden birisidir.

Hayatı

Recep Voka, 1847 yılında Kalkandelen'in Şipkovica köyünde doğmuştur.[1] 1868 yılında Voka, eğitimini tamamladıktan sonra profesör olarak çalıştığı İstanbul'da dini araştırmalara başlamıştır. Voka, 1895'te Kalkandelen'e dönmüş ve burada Arnavut millî uyanışına dahil olmuştur. 1903 yılında Voka, Manastır Vilayeti müftüsü olarak atanmış[2] ve ilk Arnavut ilahiyat okulunu Üsküp'te kurmuştur.[3] Voka, Jön Türk devriminden önce Manastır'da Arnavut Protestan misyonerlerden Arnavutçanın Latin harflerini öğrenmeye başlamıştır.[2] 1905'te Voka, Bükreş'te düzenlenen Pan-Arnavut Kongresi'ne katılmıştır. Başkanlığını Albert Ghica'nın üstlendiği, Avlonyalı İsmail Kemal Bey'in katıldığı ve Bükreş'teki Arnavut toplumuyla istişarede bulunulan kongrede Arnavutluk meselesi görüşülmüştür.

Recep Voka, Jön Türk devrimi sırasında Başkimi (Birlik) üyesiydi.[4] Elifba adında, Arap alfabesiyle kırk dört harften oluşan bir Arnavut alfabesi bastırmıştır.[4] Tiranlı Fazlı daha sonra bu alfabeyi kullanarak otuz iki sayfalık bir gramer yayınlamıştır. O dönemde sadece bir Arnavut gazetesi Arap harfleriyle çıkmış ancak yayın hayatı kısa sürmüştür. Hangi alfabe ortaya çıkarsa çıksın, bu tür materyaller Arnavutluk'un ulusal bilincini yükseltmiştir.[4]

Kaynakça

  1. ^ Ramiz Zekaj (2002). The Development of Islamic Culture Among Albanians During the 20th Century. Albanian Institute of Islamic Thought and Civilisation. s. 259. 
  2. ^ a b Plas, Pieter; Detrez, Raymond (2005). Developing Cultural Identity in the Balkans: Convergence vs. Divergence (PDF). Brüksel: presses interuniversitaires europeennes. ISBN 90-5201-297-0. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2014. 
  3. ^ "Rexhep Voka". 5 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2023. 
  4. ^ a b c Walter Gawrych, George (2006). The Crescent and the Eagle: Ottoman Rule, Islam and the Albanians, 1874-1913. I.B.Tauris. s. 150. ISBN 1-84511-287-3. 6 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arnavutlar</span> etnik grup

Arnavutlar veya Arnavudlar, ortak bir Arnavut soyunu, kültürünü, tarihini ve dilini paylaşan, Balkan Yarımadası'na özgü bir etnik gruptur. Çoğunlukla Arnavutluk, Kosova, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan'ın yanı sıra Hırvatistan, Yunanistan, İtalya ve Türkiye'de yaşıyorlar. Ayrıca Avrupa, Amerika ve Okyanusya'da yerleşik çeşitli topluluklardan oluşan büyük bir diaspora oluşturuyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Avlonyalı İsmail Kemal Bey</span>

Avlonyalı İsmail Kemal Bey Arnavut bir diplomat, Osmanlı Meclis-i Mebusanı I. dönem Berat milletvekili, rilindas ve modern Arnavutluk'un kurucu babasıdır. Bağımsızlık bildirgesi'nin baş yazarı, daha sonra 1912'den 1914'e kadar olan dönemde Arnavutluk'un ilk başbakanı ve dışişleri bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Harf Devrimi</span> Türkiyede Arap harflerinin yerini Latin harflerinin alması

Harf Devrimi veya Harf İnkılâbı, Türkiye'de 1 Kasım 1928 tarihinde 1353 sayılı "Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun"un kabul edilmesi ve yeni alfabenin yerleştirilmesi sürecine genel olarak verilen isimdir. Yasa, 3 Kasım 1928 günü Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yasanın onaylanmasıyla o güne değin kullanılan Arap harfleri esaslı Osmanlı alfabesinin geçerliliği son buldu ve Latin harflerini esas alan Türk alfabesi yürürlüğe kondu.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Türkiye ilişkileri</span>

Arnavutluk-Türkiye ilişkileri, Türkiye'nin Arnavutluk'la sürdürdüğü uluslararası politikaları içerir.

Arnavut alfabesi ,Arnavutçanın yazımında kullanılan alfabedir. Latin alfabesinden uyarlanmış olup 36 harften oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Vilâyet-i Arnavud</span>

Arnavut Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu'nda Batı Balkan Yarımadası'nda Arnavut nüfus çoğunluğuna sahip Kosova, İşkodra, Manastır ve Yanya vilayetlerinden kurulması planlanmış bir vilayet idi. Ek olarak Selanik Vilayeti'nin bir kısmınında dahil edilmesi düşünülmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Mehdi Fraşiri</span> Arnavut siyasetçi

Mehdi bey Fraşiri, Arnavut bir entelektüel ve politikacıydı. İki kez Arnavutluk Başbakanı ve ayrıca ikinci dönem Arnavutluk'un Nazi Almanyası'ndaki kukla hükûmetinin Başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Arnavut Arap alfabesi</span>

Elifba veya alındığı yazı sistemine göre Arnavut Arap Alfabesi, 14 yy.'dan 1914'lere kadar kullanılan, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Arnavut dili yazımının ana sistemiydi. Arafbaja Arnavut adlı son versiyon Arnavut Ulusal Rönesans önderi, bilgin lideri Recep Voka tarafından icat edildi (1847-1917).

<span class="mw-page-title-main">Vasa Paşa</span>

İşkodralı Vaso Paşa, Osmanlı Arnavutu yazar, şair ve Arnavut millî uyanışı gazetecisi. 1883'ten ölümüne kadar Cebel-i Lübnan Sancağı mutasarrıfıydı.

<span class="mw-page-title-main">Naim Fraşiri</span> Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve çevirmen

Naim Bey Fraşıri, Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve Arnavutluk millî şairi ilan edilen çevirmen. Modern Arnavut edebiyatının öncüsü ve 19. yüzyılın en etkili Arnavut kültürel simgelerinden biri olarak kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Necip Draga</span> Arnavut siyasetçi

Mehmed Necib Draga Arnavut millî uyanışının önemli bir figürü ve Arnavut bir politikacıydı.

<span class="mw-page-title-main">Şahin Kolonya</span> Arnavut siyasetçi ve gazeteci

Şahin Teki Bey Kolonya (1865–1919), Arnavut gazeteci ve politikacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Derviş Hima</span>

İbrahim Mehmet Naci veya Derviş Hima (1872–1928), 19. yüzyıl Arnavut siyasetçi ve Arnavutluk Bağımsızlık Bildirgesi'ne katılan delegelerden biriydi. Bir yayıncı olarak ülkeden ülkeye seyahat ederek Arnavutluk'u makaleler ve broşürler ile tanıttı.

<span class="mw-page-title-main">Manastır Kongresi</span> Arnavut alfabesini standartlaştırmak amacıyla Manastır şehrinde düzenlenen akademik konferans

Manastır Kongresi Arnavut alfabesini standartlaştırmak amacıyla 14-22 Kasım 1908 tarihleri arasında Manastır şehrinde düzenlenen akademik konferanstır. 22 Kasım artık Arnavutluk, Kosova ve Kuzey Makedonya'da ve ayrıca Arnavut diasporası arasında Alfabe Günü olarak bilinen bir anma günüdür. Kongreden önce, Arnavutça altı veya daha fazla farklı alfabenin ve ayrıca bir dizi alt varyantın bir kombinasyonu ile temsil ediliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Gjergj Fişta</span> Arnavut yazar (1871-1940)

Gjergj Fişta Arnavut Fransisken frer, şair, eğitimci, siyasetçi, aktivist, çevirmen ve yazardır. Epik başyapıtı Lahuta e Malcís ve Arnavutluk'un bağımsızlığından sonra en yetkili dergilerden ikisi olan Posta e Shypniës ve Hylli i Dritës'in editörü olması edeniyle 20. yüzyılın en etkili Arnavut yazarlarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Prenk Paşa</span>

Prenk Paşa Jön Türklerin Katolik üyesi ve Arnavutluk Prensliği politikacısı.

<span class="mw-page-title-main">Jani Vreto</span> Arnavut yazar (1822-1900)

Jani Vreto Arnavut yazar, matbaacı, yayıncı ve Arnavut millî uyanışının önemli isimlerinden biridir. 1886'da Bükreş'teki ilk Arnavut matbaasını kurmaktan ve denetlemekten sorumluydu.

Kuzey Makedonya'daki Arnavut milliyetçiliği, köklerini, Doğu Krizine (1878) bir yanıt olarak ortaya çıkan ve Balkanlar'da Osmanlı Arnavutlarının yaşadığı toprakların komşu ülkeler arasında bölünmesini öneren daha geniş Arnavut milliyetçi hareketinde izler. Geç Osmanlı döneminin geri kalanında, Arnavut milliyetçileri ile Osmanlı İmparatorluğu arasında sosyo-kültürel haklar konusunda çeşitli anlaşmazlıklar doruğa ulaştı. Osmanlı yenilgisiyle sona eren Balkan Savaşları (1912–13), bölge üzerindeki Sırp ve daha sonra Yugoslav egemenliği, devlet ve sosyopolitik haklar bağlamında Arnavut dilini, kültürünü ve kimliğini vurgulayan Kuzey Makedonya'ya özgü bir Arnavut milliyetçiliği üretti. Pan-Arnavutluk duyguları da mevcuttur ve tarihsel olarak, Batı Makedonya'nın İkinci Dünya Savaşı sırasında İtalyan Mihver kuvvetleri tarafından Arnavutluk'un himayesinde birleştirilmesiyle ancak bir kez elde edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki Arnavutlar</span>

Türkiye'deki Arnavutlar, Türkiye'de ikamet eden etnik Arnavut vatandaşlarıdır; genelde Balkan Savaşları'nın başlamasından sonra, Karadağ ve Arnavutluk'tan gelen Arnavutlarla birlikte Sırp ve Yunan zulmünden kaçan Kosovalı / Makedon ve Tosk Çam Arnavutlardan oluşmaktadır. Türkiye Milli Güvenlik Kurulu'nun (MGK) 2008 yılında hazırladığı bir raporda, Türkiye'de yaklaşık 1,3 milyon Arnavut kökenli insanın yaşadığı ve 500.000'den fazlasının kendi atalarını, dilini ve kültürünü tanıdığı tahmin ediliyor. Ancak Türkiye'de Arnavut kökenli ve kökene sahip kişilerin sayısının 5 milyona çıktığını öne süren başka tahminler de var. Bir zamanlar 21. Waffen-SS Dağ Tümeni Skanderbeg'de görev yapan Arnavut Gaziler, 1953-1968 yıllarında aileleriyle birlikte Yugoslavya'dan Türkiye'ye göç etmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı döneminde Arnavutluk</span>

Osmanlı döneminde Arnavutluk, Arnavutluk tarihinde, 15. yüzyılın sonlarındaki Osmanlı fethinden başlayıp Arnavutluk Bağımsızlık Bildirgesi ile 1912'de Osmanlı İmparatorluğu'ndan resmi olarak ayrılmasına kadar geçen bir dönemi ifade eder. Osmanlılar Arnavutluk'a ilk kez 1385 yılında Arnavut soylu Karl Thopia'nın Savra Muharebesi sırasında soylu II. Balša'nın güçlerini bastırmak üzere daveti üzerine girmişlerdir. 1385'teki Savra Muharebesi'nden sonra Arnavutluk'un bazı bölgelerinde bir miktar nüfuzları vardı, ancak doğrudan kontrolleri yoktu. Osmanlılar 1420'lerde güney Arnavutluk'a garnizonlar yerleştirdiler ve 1431'de orta Arnavutluk'ta resmi yargı yetkisi kurdular. Osmanlılar tüm Arnavut topraklarının yönetimini talep etse de, Arnavut etnik bölgelerinin çoğu hâlâ Osmanlı yönetiminden bağımsız Orta Çağ Arnavut soyluları tarafından yönetiliyordu. çoğunlukla orta Arnavutluk'u kontrol eden Arvanid Sancağı, 1420 veya 1430'da kurulmuştur; ülkenin çoğunlukla özgür olduğu 1443-1481 döneminden ve İşkodra ve Leş Birliği'nin düşmesinden sonra 1481'de Osmanlı yönetimi daha da sağlamlaşmıştır. Arnavutlar 1481'de yeniden ayaklanmışlar ama Osmanlılar nihayet 1488'de Arnavutluk'u kontrol altına almışlardır.