İçeriğe atla

Recep Bilginer

Recep Bilginer
Doğum15 Mayıs 1922[1]
Adana,  Türkiye
Ölüm17 Haziran 2005 (83 yaşında)
Ankara,  Türkiye
Defin yeriZincirlikuyu Mezarlığı
AlanıGazeteci  • oyun yazarı
Etkin yıllar1940-2005
Ödüller
Tam liste

Recep Bilginer (15 Mayıs 1922,[1] Adana - 17 Haziran 2005, Ankara), Türk gazeteci ve oyun yazarı.

Hayatı

15 Mayıs 1922 tarihinde Adana'da doğdu.[1] Konya Lisesi'nden 1940 yılında mezun olmasının ardından da gazetecilik mesleğine başlayarak; Vatan, Ekspres ve Son Havadis gibi gazetelerde görev aldı. Ayrıca "Akın" ve "Hakikati Tasvir" gazeteleri ile "Düşünce" ve "Yeniçağ" adlı dergileri yayımladı. Lise eğitiminden sonra İstanbul Gazeteciler Cemiyeti'nde görev yaptı. 1947 yılında bir yazısından dolayı üç ay tutuklu kaldı, anılarını "Hapishane Penceresi" adlı kitabında topladı. Bilginer, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nde kırk yıl gibi bir süre Genel Sekreterlik ve Başkan Yardımcılığı görevlerinde bulundu. Çalıştığı kurumlar arasında, Milletlerarası Tiyatro Enstitüsü ve Tiyatro Yazarları Derneği'de vardır. Sarı Naciye, Yunus Emre, Hapiste Bir Gazeteci, Eşrefoğulları, İsyancılar ve Manas Destanı adlı yapıtlar yazara ait başlıca eserlerdir.[2]

1984 yılında TRT 1'de yayınlanan Parkta Bir Sonbahar Günüydü adlı televizyon dizisi Recep Bilginer'in aynı ada sahip eserinden uyarlanmıştır. Bilginer, yaşadığı ve tanık olduğu olayları tiyatroya aktarmayı denedi. Bir gazete bürosunda geçen olayları: "Gazeteciden Dost" (1962) adlı eserinde, Aslanköy olayı sanıklarının Konya'daki yargılanmalarını ise "İsyancılar" (1964) başlığı altında sahneye getirdi. Kendi oyun yazarlığı hakkında şu ifadeleri kullanmıştır:

“Oyunlarımda ele aldığım konular genellikle toplumsal yapımızla ilgilidir. Oyun kişilerimin sorunları hep çevremizde seyreden sorunlardır. Ve oyun kişilerim de yine çevremizin insanlarıdır.”[3]

Recep Bilginer'e ait oyunlar Devlet Tiyatroları'nda sık sık canlandırılmaktadır.[4][5] Ayrıca Sarı Naciye adlı eseri sinemaya da uyarlanmıştır.[6] Bilginer, "Karım ve Kızım" (1985) ve "Kıskanç" (1987) adlı oyunları ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan en iyi tiyatro yazarı ödülünü kazanmıştır.[3] 1998 yılında ise yine aynı bakanlıktan "Devlet Sanatçısı" unvanını almıştır.[7] Recep Bilginer, şiir, roman, senaryo, tiyatro, anı, inceleme ve deneme gibi türlerde eserler vermiş, 1960 sonrası Türk tiyatrosunda tarihi, sosyal ve siyasi konulardaki eserleriyle tanınmıştır.[8] Bu çalışmaları dışında ölümünden önce Tiyatro Yazarları Derneği'nin başkanlık görevinde bulunmuş, 17 Haziran 2005 tarihinde ise geçirdiği kalp krizi sonrasında ölmüştür.[9][10] Gazetecilik ve siyasi yaşamındaki anılarını topladığı "Üç İktidar Üç Hayal Kırıklığı" adlı kitabı ölümünden sonra yayınlanmıştır.[11]

Ödülleri

  • 1969: İlhan İskender En Başarılı Oyun Yazarı Armağanı[12]
  • 1976: İlme Hizmet Vakfı Yunus Emre Büyük Ödülü[12]
  • 1980: TDK Tiyatro Ödülü[12]
  • 1989: Kültür ve Turizm Bakanlığı En İyi Tiyatro Yazarı Ödülü[3]
  • 1993: Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü[]

Eserleri

Oyun
  • Gazeteciden Dost (1962)
  • İsyancılar (1964)
  • Ben Devletim (1965)
  • Utanç Dünyası (1968)
  • Sarı Naciye (1971)
  • Yunus Emre (1976)
  • Parkta Bir Sonbahar Günüydü (1976)
  • Ben Kimim (1981)
  • Oyun Bitti (1983)
  • Karım ve Kızım (1985)
  • Kıskanç (1987)
  • Sevdiğim Adam (1990)
  • Mevlâna: Aşık ve Maşuk (1992)
  • Savaştan Barışa, Aşktan Kavgaya (Mustafa Kemal) (1997)
Senaryo
  • Zaferden Sonra (1993)
Anı
  • Hapishane Penceresi (1947)
  • Hapisliğim (1981)
  • Üç İktidar Üç Hayal Kırıklığı (2005)
Roman
  • Politikada Bir Sarı Çizmeli (1980)
Şiir
  • Bir Zamanlar (1983)
Deneme
  • Yüreğini Sıcak Tut (1984)
  • Zenginler Hükümeti (1999)
Anlatı
  • Türkiye Reisicumhuru Celâl Bayar’ın Amerika Seyahatleri (M. A. Bozok ile, 1954)
  • İnsan Bir Düşüncedir (1983)
İnceleme
  • Beyşehir ve Eşrefoğulları

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b c "ATATÜRKÇÜ YAZAR RECEP BİLGİNER (Ölüm Yazısı: Nekroloji)". dergipark.org.tr. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Recep Bilginer". doğankitap.com.tr. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016. 
  3. ^ a b c Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi 4. cilt (Milliyet bas.). s. 1639. 
  4. ^ "'Yerli ve milli' tiyatro: Devlet Tiyatroları, yabancı oyunları programından çıkardı". Diken. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016. 
  5. ^ "Recep Bilginer oyun arşivleri". Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016. 
  6. ^ "Sarı Naciye". SinemaTürk. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016. 
  7. ^ "Recep Bilginer". İletişim Yayınları. 28 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016. 
  8. ^ "Recep Bilginer'in Tiyatroları". Radikal Kitap. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016. 
  9. ^ "Gazeteci Bilginer'e by-pass". Hürriyet. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016. 
  10. ^ "Gazeteci Bilginer kalp krizinden öldü". Hürriyet. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016. 
  11. ^ "Üç İktidar Üç Hayal Kırıklığı". dogankitap.com.tr. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016. 
  12. ^ a b c "Recep Bilginer". D&R. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Haluk Bilginer</span> Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu

Nihat Haluk Bilginer, Türk oyuncu ve yönetmendir.

Ahmet Refik Erduran, Türk oyun yazarı, yayımcı ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Turgut Özakman</span> Türk yazar

Turgut Özakman, Türk bürokrat, yazar ve avukat.

Ahmet Oktay asıl adı ile Ahmet Aktay Börtecene Türk şair, yazar, gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Yıldız Kenter</span> Türk oyuncu ve tiyatrocu (1928–2019)

Yıldız Kenter, tam adıyla Ayşe Yıldız Kenter Güngör, Türk oyuncudur. Aynı zamanda Devlet Sanatçısı ve UNICEF Türkiye İyi Niyet Elçisi'dir.

Beşir Ayvazoğlu, edebiyatçı, şair, yazar, gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Necati Cumalı</span> Türk yazar ve şair (1921-2001)

Necati Cumalı, Türk yazar, şair.

Mustafa Necati Sepetçioğlu, Türk yazardır.

Oyun Atölyesi Haluk Bilginer ve Zuhal Olcay'ın kurduğu, İstanbul Moda'da bulunan özel tiyatro.

Vahide Perçin, Türk tiyatro, film ve dizi oyuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Ayla Algan</span> Türk oyuncu ve şarkıcı (1937-2024)

Ayla Algan, Türk tiyatro sanatçısı, sinema oyuncusu ve şarkıcı.

Meral Oğuz, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu.

Tülay Bursa, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı.

Seray Şahiner, Türk yazar.

Van Devlet Tiyatrosu, Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren yerleşik bölge tiyatrolarından biridir. Van Devlet Tiyatrosu, 9 Aralık 1997 tarihinde Recep Bilginer'in yazdığı Sarı Naciye adlı oyunla perdelerini açmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Sami Özbudak</span>

Ahmet Sami Özbudak Türk tiyatro yönetmeni, oyun ve roman yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Müfit Kayacan</span>

Müfit Kayacan, Türk oyuncu ve tiyatro yönetmenidir. 2010 senesinde Tüvtürk'ün reklam yüzü olması nedeniyle Türkiye genelinde tanınmıştır. Türk televizyonlarında ve dijital platformlarda yayımlanan Aşk 101 dizisindeki Necdet, Çukur dizisindeki Cumali Koçovalı (amca), Aile Şirketi dizindeki Şenol Yurt, Alef dizisindeki Arap ve Bartu Ben dizisindeki Dayı karakterleriyle tanınmaktadır.

Sarı Naciye, Recep Bilginer'e ait olan ve toplumdaki töre anlayışına karşı çıkmayı konu edinen bir oyun.

<span class="mw-page-title-main">Tülay Bilginer</span>

Hamide Tülay Kopkıman, Türk, gazeteci, yazar ve senarist.

Sevgi Sanlı Türk oyun yazarı, çevirmen, eleştirmen.