İçeriğe atla

Realgar

Realgar
Genel
KategoriMineral
Formül
(tekrarlayan birim)
As
4
S
4
veya AsS
IMA sembolüRlg[1]
Strunz sınıflandırması2.FA.15a
Kristal sistemiMonoclinic
Kristal ikizlenmeP21/n (no. 14){100}'de kontak ikizleri
Kristal yapıa = 9.325(3) Å
b = 13.571(5) Å
c = 6.587(3) Å
β = 106.43°; Z = 16
Kimyasal Özellikler
RenkKırmızıdan sarı-turuncuya; parlatılmış bölümde, soluk gri, bol miktarda sarıdan kırmızıya iç yansımalar
Kristal biçimiPrizmatik çizgili kristaller; daha yaygın olarak masif, kaba ila ince taneli veya kabuklanmalar şeklinde
Dilinim{010}'da iyi; {101}, {100}, {120} ve {110}' da daha az
TenacitySectile, hafif kırılgan
Mohs sertlik ölçeği sertlik1.5–2
Çizgi rengiKırmızı-turuncudan kırmızıya
SaydamlıkŞeffaf
Özağırlık3.56
Optik özelliklerİki eksenli (-)
Kırılma indisinα = 2.538
nβ = 2.684
nγ = 2.704
Çift kırılmaδ = 0.166
PleochroismNearly colorless to pale golden yellow
2V angle40°
DiğerZehirli ve kanserojen. pararealgar veya arsenolite ve orpimentten oluşan toz halinde uzun süre ışığa maruz kaldığında parçalanır.
Kaynakça[2][3][4][5][6]

Yakut kükürt" veya "arsenik yakut" olarak da bilinen Realgar, bir arsenik sülfit mineralidir ve kimyasal formülü α-As
4
S
4
'dir.

Monoklinik kristallerde veya granüler, kompakt veya toz halinde bulunan, genellikle ilgili mineral orpiment (As
2
S
3
) ile birlikte bulunan yumuşak ve sektil bir mineraldir. Turuncu-kırmızı renktedir. 320°C'de erir ve mavimsi bir alevle yanarak arsenik ve kükürt dumanları çıkarır. Realgar, 1,5 ila 2 Mohs sertliği ve 3,5 özgül ağırlığı ile yumuşaktır. Çizgisi turuncu renklidir. Trimorfu ile pararealgar ve bonazziitedir.[2]

Adı, arapça rahj al-ġār (Arapçaرهج الغار, "madenin tozu") Orta Çağ latincesi aracılığıyla gelir ve İngilizcedeki en eski kaydı 1390'lardadır.[7][8][9]

Kullanımlar

Realgar, Çin, Peru ve Filipinler'de çıkarılan küçük bir cevher arseniktir.[10]

Tarihsel kullanımları

Realgar, alüminyum, magnezyum ve titanyum gibi toz metallerin bulunmasından önce havai fişek üreticileri tarafından havai fişeklerde beyaz rengi oluşturmak için kullanılıyordu. Bazı torpido türleri için "kırmızı patlayıcı" olarak bilinen bir temas patlayıcısı yapmak için potasyum klorat ile kombinasyon halinde ve 'kraker topları' olarak markalanan diğer yeni patlayan havai fişeklerin yanı sıra bazı çıtırdayan yıldız türlerinin çekirdeklerinde hala kullanılmaktadır.

Realgar zehirlidir. Kokodilik asit gibi daha etkili arsenik bazlı haşere önleyici maddeler mevcut olmasına rağmen, bazen yabani otları, böcekleri ve kemirgenleri[11] öldürmek için kullanıldı. (CH
3
)
2
As(O)OH
, bir organoarsenik bileşik herbisit olarak ve ayrıca karıncaları ve fareleri öldürmek için kullanılır.

Realgar, deri üretiminde hayvan postlarından tüyleri almak için yaygın olarak kullanılıyordu. Bilinen bir kanserojen ve bir arsenik zehiri olduğu ve muadilleri bulunduğu için günümüzde bu amaçla nadiren kullanılmaktadır.

Realgar'a Yunancaσανδαράκη (sandarákē) adını veren eski Yunanlılar, bunun zehirli olduğunu anlamışlardı. Bundan dolayı realgar, tarihsel olarak İngilizcede sandarac olarak da bilinir.

Realgar, Antik Yunan eczacıları tarafından "boğa kanı" olarak bilinen bir ilacı yapmak için de kullanılıyordu.[12] Yunan doktor Kolofonlu Nicander, arsenik zehirlenmesinin bilinen etkilerine uyan bir "boğa kanı" ölümünü tarif etmişti.[12] Boğa kanı, Themistokles ve Midas tarafından intihar için kullanıldığı söylenen zehirdir.[12]

Realgar'ın Çince adı Çince雄黃'dır (Mandarin xiónghuáng), kelimenin tam anlamıyla 'eril sarı' olarak 'dişil sarı' olan orpiment'in aksine anlamındadır.[13]

Realgar, orpiment ile birlikte Roma İmparatorluğu'nda ticareti yapılıyordu ve kırmızı boya pigment olarak kullanılıyordu. Realgar'ın kırmızı boya pigmenti olarak erken ortaya çıkışı Çin, Hindistan, Orta Asya ve Mısır'daki sanat eserlerinde bilinmektedir. Rönesans döneminde Avrupa güzel sanat resimlerinde kullanıldı ve bu kullanım 18. yüzyılda sona erdi.[14]

Aynı zamanda ilaç olarak da kullanılmıştır. Diğer geleneksel kullanımlar arasında kurşun saçma üretimi, baskı ve patiska kumaş boyama vardır. Orta Çağ İspanya'sında ve 16. yüzyıl İngiltere'sinde fareleri zehirlemek için kullanılıyordu.[15]

Doğada bulunuşu

Realgar en yaygın olarak diğer arsenik ve antimuan mineralleriyle ilişkili düşük sıcaklıkta hidrotermal damar minerali olarak bulunur. Aynı zamanda volkanik süblimleşmeler ve kaplıca yataklarında da görülür. Orpiment, arsenolit, kalsit ve barit ile birlikte oluşur.[2]

Macaristan, Bohemya ve Saksonya'da kurşun, gümüş ve altın cevherleri ile bulunur. ABD'de özellikle Mercur, Utah'da, Manhattan, Nevada'da ve Yellowstone Millî Parkı'nın gayzer yataklarında bulunur.[5]

Uzun bir süre ışığa maruz kaldıktan sonra realgar, pararealgar (β-As
4
S
4
) olarak bilinen sarı bir toza dönüşür. Bir zamanlar bu tozun sarı sülfit orpiment olduğu, ancak farklı bir kimyasal bileşik olduğu düşünülüyordu.[16]

Galeri

Ek kaynakça

  • The Merck Index: An Encyclopedia of Chemicals, Drugs, and Biologicals. 11th Edition. Ed. Susan Budavari. Merck & Co., Inc., N.J., U.S.A. 1989.
  • William Mesny. Mesny’s Chinese Miscellany. A Text Book of Notes on China and the Chinese. Shanghai. Vol. III, (1899), p. 251; Vol. IV, (1905), pp. 425–426.
  • American Mineralogist Vol 80, pp 400–403, 1995 [1] 21 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • American Mineralogist Vol 20, pp 1266–1274, 1992 [2] 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Warr, L.N. (2021). "IMA–CNMNC approved mineral symbols". Mineralogical Magazine. 85 (3): 291-320. Bibcode:2021MinM...85..291W. doi:10.1180/mgm.2021.43Özgürce erişilebilir. 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2023. 
  2. ^ a b c "Realgar" (PDF). Handbook of Mineralogy. RRUFF Project. 4 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  3. ^ Şablon:Mindat
  4. ^ Şablon:WebMineral
  5. ^ a b Klein, Cornelis; Hurlbut, Cornelius S. (1985). Manual of Mineralogy (20.20sayfa=282 bas.). Wiley. ISBN 0-471-80580-7. 
  6. ^ Hejny, Clivia; Sagl, Raffaela; Többens, Daniel M.; Miletich, Ronald; Wildner, Manfred; Nasdala, Lutz; Ullrich, Angela; Balic-Zunic, Tonci (May 2012). "Crystal-structure properties and the molecular nature of hydrostatically compressed realgar". Physics and Chemistry of Minerals. 39 (5): 399-412. Bibcode:2012PCM....39..399H. doi:10.1007/s00269-012-0495-y. 
  7. ^ Philip Babcock Grove, (Ed.) (1993). Webster's Third New International Dictionary. Merriam-Webster, inc. ISBN 3-8290-5292-8. 
  8. ^ "Bonazziite". 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "List of Minerals". 21 Mart 2011. 15 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Arsenic" (PDF). Mineral commodity summaries. United States Geological Survey. January 2021. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021. 
  11. ^ Realgar (PDF). Hazardous Substance Factsheet. State of New Jersey. April 2008. 18 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Mart 2023. 
  12. ^ a b c Arnould, Dominique (1993). "Boire le sang de taureau: La mort de Thémistocle" [Drinking bull's blood: The death of Themistocles]. Revue de philologie, de littérature et d'histoire anciennes (Fransızca). LXVII (2): 229-235. 
  13. ^ Jie Liu; Yuanfu Lu; Qin Wu; Robert A. Goyer; Michael P. Waalkes (August 2008). "Mineral arsenicals in traditional medicines: Orpiment, realgar, and arsenolite" (PDF). Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics. 326 (2): 363-368. doi:10.1124/jpet.108.139543. PMC 2693900 $2. PMID 18463319. 6 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Haziran 2021.  — On the toxicity of these medications Şablon:Fcn
  14. ^ "Realgar". Boston, MA: Museum of Fine Arts. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "[no title cited]" (İngilizce). Clarendon Press at Oxford. 1914. 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi – archive.org vasıtasıyla. 
    "[no title cited]" (Fransızca). Beyrouth Impr. Catholique. 1890. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi – archive.org vasıtasıyla. 
    []
  16. ^ Douglass, D. L.; Shing, Chichang; Wang, Ge (1992). "The light-induced alteration of realgar to pararealgar" (PDF). American Mineralogist. 77: 1266-1274. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Ağustos 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mineral</span> inorganik kristalleşmiş katı madde

Mineral, doğal şekilde oluşan, homojen, belirli kimyasal bileşime sahip inorganik kristalleşmiş katı bir maddedir. Buna göre minerallerin özellikleri şöyledir; doğal olarak oluşur, herhangi bir parçası bütününün özelliklerini taşır, belirli bir kimyasal formülü vardır, katı hâlde olup nadiren sıvıdır ve inorganiktir.

<span class="mw-page-title-main">Kuvars</span> saf silisyum dioksit (SiO2) kristallerine verilen ad

Kuvars, oldukça saf silisyum dioksit (SiO2) kristallerine verilen addır. Silisyum ve oksijen atomlarından oluşan sert, kristalli bir mineraldir. Birçoğu yarı değerli taşlar olan birçok farklı kuvars çeşidi vardır. Antik çağlardan beri, kuvars çeşitleri, özellikle Avrasya'da mücevher ve sert taş oymalarının yapımında en çok kullanılan mineraller olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Zehir</span>

Zehir, ağı veya sem, hücrelere ve yaşayan dokulara kimyasal, biyokimyasal ya da radyoaktif nitelikte zararlar veren her türlü maddeye verilen isimdir. Zehrin en tipik özelliği bu zararlı etkisini en küçük dozlarda bile göstermesidir.

<span class="mw-page-title-main">Grafit</span> yumuşak, yağlı, kâğıt üzerinde iz bırakan, gri-siyah renkli katı bir madde

Grafit ya da karataş yumuşak, yağlı, kâğıt üzerinde iz bırakan, gri-siyah renkli katı bir maddedir. Grafit, yağ haline getirilip makinelerde, çalışan parçaların birbirine sürtünürken aşınmasını azaltmak ya da engellemek amacıyla yağlayıcı olarak kullanılır. Adını, yazı yazmakta kullanılmasından almaktadır; "grafit" Yunanca grafein köküne, mineralleri belirtmekte kullanılan -it ekinin eklenmesiyle elde edilmiş bir sözcüktür. Kurşun kalemlerin içindeki uç, içine kil katılarak sertleştirilmiş grafittir.

<span class="mw-page-title-main">Arsenik</span> sembolü As, atom numarası 33 olan element

Arsenik sembolü As atom numarası 33 olan elementtir. Arsenik, çoğu mineralde, genellikle kükürt ve metallerle bir arada veya saf bir element kristali olarak bulunur. Arsenik bir metaloiddir. Çeşitli allotroplara sahiptir, ancak yalnızca metalik bir görünüme sahip gri form endüstri için önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Antimon</span> sembolü Sb ve atom numarası 51 olan kimyasal element

Antimon, sembolü Sb (Latince: stibiumʼdan) ve atom numarası 51 olan kimyasal elementtir. Parlak gri bir metaloid, doğada esas olarak bir kükürt minerali olan stibnit (Sb2S3) olarak bulunur. Antimon bileşikleri eski zamanlardan beri bilinmektedir ve genellikle ilaç ve kozmetik olarak kullanılmak üzere toz haline getirilmiştir. Metalik antimon da biliniyordu, ancak keşfinde yanlış olarak kurşun olarak tanımlandı. Batıda metalin bilinen en eski açıklaması 1540 yılında Vannoccio Biringuccio tarafından yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Olivin</span>

Olivin, yüksek sıcaklık silikat minerali ailesidir. Rengi siyahtan zeytin yeşiline değişir. Olivin adını, tephroit (Mn2SiO4), monticellit (CaMgSiO4), larnit (Ca2SiO4) ve kirschsteinite (CaFeSiO4)içeren mineraller grubuyla ilgili bir yapıya denir. Ortorombik simetride kristalleşen olivin grubu minerallerden (Mg,Fe)-olivinlerde Mg2SiO4 ve Fe2SiO4 uç üyeleri arasında tam bir katı çözelti oluştururlar. Ayrıca Fe ve Mn olivinler arasında da sürekli bir seri bulunmaktadır.. Ultrabazik ve bazik kayaçlarda görülen önemli bir mafik mineraldir. Dünit adı verilen ultrabazik kayalar %90,100 olivinden oluşur. Dolomitik Kireç taşı bölgesel ve kontak metamorfizmaları sırasında yüksek dereceli metamorfizma koşullarında forsterit bakımından zengin olivinler oluşur. Olivinlerin kimyasal bileşimleri -plajioklaslarda An (anortit) cinsinden olduğu gibi- içerisinde barındırdığı forsterit (Fo) yüzdesi ile ifade edilir. Örneğin Fo47 şeklindeki bir ifade mineralin % 47 forsteritten, % 53 fayalitten oluştuğunu gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum nitrat</span>

Potasyum nitrat, formülü KNO3 olan bir potasyum bileşiğidir. Güherçile olarak da bilinen bileşik doğal hâlde kayaçlarda ve mağaralarda oluşan beyaz renkli kabuksu yapıda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kuvarsit</span>

Kuvarsit, genel olarak kuvars kumu tanelerinin, silisten meydana gelmiş bir çimento ile birbirlerine çok sağlam şekilde bağlanmalarıyla oluşmuş direnci yüksek bir kayaç olup, sedimanter ve metamorfik olmak üzere 2 çeşidi mevcuttur. Kuvarsitin kimyasal bileşimi, kuvars, kumtaşı ve kuvars kumu gibi SiO2 olup, ancak kuvarsit içerisinde çeşitli miktarlarda feldspat, mika, kil, manyetit, hematit, granat, rutil, kireçtaşı vb. bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Hematit</span>

Hematit, Fe2O3 formülüne sahip yaygın bir demir oksittir ve kayalarda ve topraklarda yaygındır. Kan taşı olarak da bilinen hematitin en yaygın renkleri kırmızı ve kahverengidir.Hidrotermal damarlarda ve magmatik kayalarda aksesuar minerali olarak bulunabilir. Volkanik kayalarda, birçok metamorfik kayada, kontakt metamorfik yataklarda, birincil veya ikincil olarak sedimanter kayalarda yaygın olarak oluşabilir. Ayrıca siyahtan griye, sarıdan kahverengine kadar içerdiği diğer kayaçlardan ötürü farklı renkler de bulunur. Pigment olarak da kullanılan hematit, çelik üretiminde kullanılan temel mineraldir. Ana demir cevheri olarak çıkarılır. Çeşitleri arasında böbrek cevheri, martit (manyetit sonrası psödomorflar), demir gülü ve spekülarit (speküler Hematit) bulunur. Bu formlar değişmekle birlikte, hepsinin pas kırmızısı bir çizgisi vardır. Hematit saf demirden daha serttir, ancak çok daha kırılgandır. Maghemite, Hematit ve manyetite bağlı bir oksit mineralidir.

<span class="mw-page-title-main">Kaya tuzu</span>

Kaya tuzu (Halit), halite ağırlıklı olarak deniz suyu veya tuzlu göl suyunun buharlaşmasından oluşan tortul kayaçlarda meydana gelir. sodyum klorürün mineral formudur. İzometrik kristalleri oluşturur. Mineral tipik olarak renksiz ya da sarıdır; ancak yabancı maddelerin miktarı ve türüne bağlı olarak açık mavi, koyu mavi ya da pembe de olabilir. Genellikle sülfat, halojen tuzu ya da boraks asidi tuzu gibi diğer evaporit minerallerle birlikte oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum klorat</span> kimyasal bileşik

Potasyum klorat formülü KClO3 olan bir kimyasal bileşiktir. Klorik asitin potasyum tuzu olan bu bileşik diğer kloratlar gibi kuvvetli bir oksitleyicidir.

<span class="mw-page-title-main">Dekstrin</span>

Dekstrinler nişasta ya da glikojenin hidrolizi ile üretilen düşük moleküler ağırlıklı bir karbonhidrat grubudur. Dekstrinler α-(1→4) ya da α-(1→6) glikosidik bağları ile bağlanmış D-glikoz birimlerinin polimer karışımlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Turmalin</span>

Turmalin, granit oluşumlarında sık rastlanan bir mineraldir. Yarı değerli taş olarak takılarda kullanılır. Turmalin kristalleri siyah, kahverengi, kırmızı, pembe, mavi, yeşil veya sarı renkli olur. Aynı turmalin kristalinde çeşitli renkler görülebilir. Renkler kristalin çevresinde şeritler oluşturabilir ya da ayrı bölümlerinde iki değişik renk bulunabilir. Bazı Brezilya turmalinlerinin içi kırmızı, dışı yeşildir. Turmalin, en çok Brezilya'da, Madagaskar ve Elba adalarında, Myanmar'da, Sri Lanka'da, Ural Dağları'nda ve ABD'de ve Türkiye'de bulunur. Bu mineral sanayide ve basınç ölçme aygıtlarında da kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Şelit</span>

Şelit kimyasal formülü CaWO4 olan kalsiyum tungstat mineralidir. Volfram metalinin en önemli cevheridir. Düzgün kristalli şelit koleksiyoncular tarafından aranan bir mineraldir ve sıklıkla kusursuz mineraller değerli taş olarak işlenir. Şelit Czochralski işlemi ile sentezlenir; elde edilen madde taklit elmas, sintilatör ya da katı hâl aktif lazer ortamı olarak kullanılır. Ayrıca çinko sülfit gibi radyum boyası olarak kullanılır. Thomas Edison, görüntüleri baryum platinosiyanidten altı kat daha parlak yapan kalsiyum tungstat kaplı bir floroskop icat etmiştir; baryum platinosiyanide Wilhelm Conrad Röntgen'in 1895 Kasım'ında X-ışınlarını keşfetmesine yarayan kimyasaldır.

<span class="mw-page-title-main">Paris yeşili</span>

Paris yeşili inorganik bir bileşiktir. Yeşil pigment olarak Schweinfurt yeşili, zümrüt yeşili veya Viyana yeşili olarak da bilinir. Toksisitesine rağmen, bir rodentisit ve böcek ilacı, ve ayrıca bir pigment olarak kullanılan, oldukça toksik bir zümrüt yeşili kristal tozdur. Havai fişeklerde mavi renklendirici olarak da kullanılır. Paris yeşili renginin, çok ince öğütüldüğünde soluk mavi bir yeşille, kaba öğütüldüğünde daha derin bir yeşile kadar değiştiği söylenir.

<span class="mw-page-title-main">Antimon trisülfür</span>

Antimon trisülfür (Sb2S3) doğada kristal stibnit minerali ve amorf yapılı kırmızı metastibnit minerali olarak bulunur. emniyet kibritlerinde, askeri mühimmatlarda, patlayıcı maddelerde ve havai fişeklerde kullanılmak için üretilmektedir. Ayrıca yakut renkli cam üretiminde ve plastiklerde alev geciktirici olarak kullanılır. Tarihsel olarak stibnit formu, 16. yüzyılda üretilen resimlerde gri bir pigment olarak kullanılmıştır. 1.8-2.5 eV direkt bant aralığına sahip bir yarı iletkendir. Uygun katkılama ile, p ve n tipi malzemeler üretilebilir.

Lantanit mineraller bir grup izostrüktürel nadir toprak elementi (REE) karbonat mineralleridir. Bu grup, lantanit- (La), lantanit- (Ce), ve lantanit- (Nd) minerallerinden oluşur. Bu mineral grubu, (REE)2(CO3)3·8(H2O) genel kimyasal formülüne sahiptir. Lantanitler, ana elementler olarak La, Ce ve Nd'yi içerir ve genellikle praseodim (Pr), samaryum (Sm), öropiyum (Eu) ve disprosiyum (Dy) dahil olmak üzere diğer REE'lerin az miktarlarını içerir.

<span class="mw-page-title-main">Mineral hidrasyon</span>

Mineral hidrasyon, suyun bir mineralin kristal yapısına eklendiği, genellikle hidrat olarak adlandırılan yeni bir mineral oluşturduğu inorganik bir kimyasal reaksiyondur. Jeolojik açıdan, mineral hidrasyon süreci retrograd alterasyon olarak bilinir ve retrograd metamorfizmada meydana gelen bir süreçtir. Genellikle metasomatizme eşlik eder ve genellikle cevher gövdeleri etrafındaki duvar kayalarının değişiminin bir özelliğidir. Minerallerin hidrasyonu genellikle tektonik veya magmatik aktivite tarafından yönlendirilebilen hidrotermal dolaşım ile uyum içinde gerçekleşir.

Simya çalışmaları sayesinde daha sonra belirli kimyasal bileşikler veya bileşik karışımları olarak sınıflandırılan birçok kimyasal madde üretilmiştir.