İçeriğe atla

Reşid Han Kaplanov

Reşid Han Kaplanov
(Rəşid Xan Qaplanov)
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Maliye Bakanı[1]
Görev süresi
22 Aralık 1919 - 1 Nisan 1920
BaşkanNesib Bey Yusufbeyli Başbakan
Yerine geldiğiAliağa Hasanov
Yerine gelenMakam kaldırıldı
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Eğitim ve Din İşleri Bakanı[2]
Görev süresi
14 Nisan 1919 - 22 Aralık 1919
Yerine geldiğiNesib Bey Yusufbeyli
Yerine gelenHamid bey Şahtahtinski
Kişisel bilgiler
Doğum 1883
Aksay, Hasavyurt rayonu, Dağıstan
Ölüm 1937
Moskova, Rusya
Partisi Ahrar Partisi
Dini İslam

Reşid Han Zavid oğlu Kaplanov (Kumukça: Raşit-han Zabitni ulanı Qaplan, Azerice: Rəşid xan Qaplanov Zavid oğlu, Rusça: Рашид хан Завитович Капланов; 1883-1937), Reşid Han Kaplanov olarak da bilinir, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin beşinci ve dördüncü kabinelerinde Maliye Bakanı ve Eğitim ve Din İşleri Bakanı olarak görev yapan Kumuk etnik kökenli Azerbaycanlı bir devlet adamıdır.

Hayatı

Erken dönem

Kaplanov, şu anda Dağıstan'ın Hasavyurt rayonu'nda bulunan Aksay köyünde soylu bir Kumuk knyaz ailesinde dünyaya geldi. Orta öğrenimini Vladikavkaz Realni Okulunda tamamladı. 1910'da Sorbonne Üniversitesi Hukuk Bölümünden mezun oldu. Daha sonra Türkiye'de İstanbul Üniversitesi'nde ders verdi. 1913'te Vladikavkaz'a döndü ve bölge mahkemesinde avukat olarak çalıştı. 1918'de Çerkes-Dağıstan Cumhuriyeti'nin ve Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla, kendi hükûmetleri içinde çeşitli bakanlık görevlerinde bulundu. Anton Denikin güçlerinin Rus egemenliğine giren cumhuriyetleri işgal etmesinden sonra Kaplanov, 1919'un başlarında Bakü, Azerbaycan'a taşındı.[1]

Siyasi hayatı

Bakü'de Kaplanov, Ahrar Partisi'ne katıldı ve Azerbaycan Demokartik Cumuhriyeti Parlamentosu'na seçildi. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin dördüncü kabinesi 14 Nisan 1919'da Başbakan Nesib Bey Yusufbeyli başkanlığında kurulduğunda Eğitim ve Din İşleri Bakanı olarak atandı. Milli Eğitim Bakanı olarak, Azerbaycan'da aralarında en büyüğü Bakü Devlet Üniversitesi de olan yüksek öğrenim kurumlarının kurulmasında önemli bir rol oynadı, Bakü Devlet Üniversitesi'nde de kendisi de Osmanlı edebiyatı dersi verdi.[1] Filoloji ve Tıp bölümleri açmak için üniversite finansmanı 5 milyon AZM'ye yükselttiği söylenir.[3] 1919'da Kaplanov, 100 Azerbaycanlı öğrencinin yurtdışındaki üniversitelerde öğrenim görmesi için fon ayarladı. Ayrıca Latin harflerine dayalı Azeri alfabesini ortaya çıkaran Genel Eğitim Reformları Devlet Komisyonu'nun kurulmasına da öncülük etti.[4] Kaplanov, aynı yılın 22 Aralık tarihine kadar makamda kaldı, yeni beşinci hükûmetin kurulduğunda Maliye Bakanı olarak görev aldı.[5][6] 1 Nisan 1920'ye kadar Maliye Bakanı olarak görev yaptı.[1]

28 Nisan 1920'de Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'a müdahalesinden sonra Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığı sona erdi. Kaplanov daha sonra Haziran 1920'de birçok Azerbaycanlı devlet adamıyla birlikte tutuklandı ve Moskova hapishanesine gönderildi. Daha sonra serbest bırakıldı ve Moskova Doğu Araştırmaları Enstitüsü'nde Türk Tarihi üzerine bir ders verdi. Kaplanov, 8 Ekim 1937'de Büyük Temizlik'in bir parçası olarak tutuklandı ve Butyrskaya ve ardından Lefortovo hapishanelerinde hapsedildi. 10 Aralık 1937'de idam edildi.[1][4][7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "Biographies Bank. Rəşid Qaplanov". 21 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2011. 
  2. ^ Vekilov, R.A. (1998). ИСТОРИЯ ВОЗНИКНОВЕНИЯ АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ РЕСПУБЛИКИ [History of establishment of Azerbaijan Republic] (PDF). Baku: Elm. s. 31. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2011. 
  3. ^ "AN UNSUCCESSFUL ATTEMPT TO OPEN LAW FACULTY IN 1919". 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2011. 
  4. ^ a b "Azərbaycanın təhsil nazirləri" [Azerbaijani ministers of education]. 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2011. 
  5. ^ Peter Symes. "The Note Issues of Azerbaijan. Part II – The Azerbaijan Republic". 30 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2011. 
  6. ^ Swietochowski, Tadeusz (2004). Russian Azerbaijan, 1905-1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community. Cambridge University Press. s. 173. ISBN 0-521-52245-5. 17 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2011. 
  7. ^ "КАПЛАНОВ РАШИД ХАН" [Kaplanov Rashid Khan]. 1 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Ulusal Marşı</span> Azerbaycanın millî marşı

Azerbaycan Ulusal Marşı, Azerbaycan'ın ulusal marşıdır. Güftesi Şair Ahmed Cevad, bestesi ise Üzeyir Hacıbeyov tarafından yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti</span> ilk Azerbaycan cumhuriyeti (28 Mayıs 1918-28 Nisan 1920)

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti veya kısaca Azerbaycan Cumhuriyeti, Doğu Kafkasya'da yerleşmiş ve yüzölçümü 147.629 km2 olan, Müslüman ve Türk toplumlarında kurulan ilk laik ve demokratik devlet. Nüfusu 2 milyon kişiye ulaşan cumhuriyetin sınırları kuzeyde Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti, kuzeybatıda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, batıda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve güneyde İran'la belirlenmiştir. Azerbaycan'da en büyük şehir olan Bakü'nün Bolşevik Bakü Sovyeti'nin kontrolünde olması nedeniyle, AHC'nin geçici başkenti Gence olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Muharebesi (1918)</span> 1. Dünya Savaşı sırasında Rus ve Türk orduları arasında geçen savaş

Bakü Muharebesi, 1918 yılında Azeri ve Dağıstanlı gönüllülerle takviye edilen ve Kafkas İslam Ordusu adı verilen Osmanlı Ordusu'nun Bakü Sovyeti, Britanya İmparatorluğu, Merkezi Hazar Diktatörlüğü ve Beyaz Ordu karşısında Bakü'yü almak için giriştiği muharebe.

<span class="mw-page-title-main">Fetali Han Hoyski</span> Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin ilk başbakanı

Fetali Han Hoyski, Azeri avukat, Rus İmparatorluğu Devlet Meclisi üyesi ve daha sonra 1918'de kurulan bağımsız Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin ilk başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti</span>

Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti 1917 yılında Müslüman Kuzey Kafkasya Halklarının birleşmesi ile Rusya'dan bağımsızlığını ilan eden ve 1921 yılında Sovyetler Birliği ordusu tarafından işgal edilen devlet. Halen Rusya sınırları içerisinde bulunan Çeçenistan, İnguşetya, Kuzey Osetya, Kabardey Balkar Özerk Cumhuriyeti, Dağıstan ve Karaçay-Çerkes Özerk Cumhuriyeti bölgeleri bu Cumhuriyet sınırlarına dahildi. Bu cumhuriyet, Osmanlı İmparatorluğu, Almanya, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Ermenistan, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Ukrayna, Bulgaristan Krallığı, Belarus Halk Cumhuriyeti, Letonya, Estonya, Üçüncü Fransız Cumhuriyeti, Finlandiya, Birleşik Krallık, ABD, İtalya Krallığı, Avusturya-Macaristan, İkinci Polonya Cumhuriyeti, Don Cumhuriyeti, Japonya İmparatorluğu ve Kuban Halk Cumhuriyeti tarafından resmen tanınmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Memmedhasan Hacınski</span> Azerbaycanlı devlet adamı

Memmedhasan Caferkulu oğlu Hacınski Azerice: Məmmədhəsən Cəfərqulu oğlu Hacınski; 1875-1931, Azerbaycanlı mimar, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nde (ADC) içişleri, dışişleri ve maliye bakanlığı görevlerinde bulunmuş politikacı. Ayrıca ADC'nin son başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Davud Hüseynov</span> Azerbaycanlı politikacı (1894-1938)

Mirzə Davud Hüseyinov — Azerbaycan Devrim Komitesi Başkan Yardımcısı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin 1921 Mayıs-Aralık tarihleri arasında Dış İşleri Bakanı, 1925 yılı içinde Maliye Bakanı. Ayrıca Yüksek İktisat Şûrası Başkanlığı, Transkafkasya SFSC XKS Başkan Yardımcılığı, Transkafkasya SFSC Halk Maliye Komiserliği, Tacikistan Komünist Partisi Merkez Komite Birinci Kâtipliği (1930-1933) görevlerinde de bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan askerî tarihi</span>

Modern Azerbaycan ordusunun tarihi, 1918'de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri 26 Haziran 1918'de kurulduğunda, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'ne dayanmaktadır. ADR Savunma Bakanı Dr. Khosrov bey Sultanov olmuştur. Bakanlık resmi olarak kurulduğunda, General Samet bey Mehmandarov, bakan ve Lt-Gen, Aliağa Şıhlinski yardımcısı oldu. ADR Ordusu Genelkurmay Başkanı Maj-Gen'di. Habib Bey Salimov, Mammad Bey Şulkevich ve Maj-Gen. Abdulhamid Bey Gaytabaşı da rehber oldular.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosu</span>

Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Parlamentosu, 7 Aralık 1918 tarihinde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Aslan Bey Safikürdski</span>

Aslan Bey Safikürdski Ağalar Bey oğlu, bilinen adıyla Aslan Bey Safikürdlü Azerbaycanlı devlet adamı. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Çalışma ve Adalet Bakanı ve Posta Hizmetleri ve Telgraf Bakanı olarak Azerbaycan Millî Meclisi ve daha sonra Azerbaycan Parlamentosu üyeliği yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Ağa Aşurov</span>

Ağa Aşurov Hacı Aslan oğlu Azerbaycanlı devlet adamı. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Sanayi ve Ticaret Bakanı, Posta ve Telgraf Bakanı ve Azerbaycan Parlamentosu üyesi olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Esedullayev</span>

Mirza Esedullayev, Azerbaycanlı bir sanayici, hayırsever ve devlet adamı. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin üçüncü kabinesinde Sanayi ve Ticaret Bakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Memmed Yusuf Caferov</span>

Memmed Yusuf Caferov Azerbaycanlı avukat, bilim insanı, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin Sanayi ve Ticaret Bakanı ), Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı.

Rüstem Han Hoyski - Azerbaycan'ın ulusal bağımsızlık hareketinin aktif katılımcılarından biri. Fetali Han Hoyski ve Hüseyngulu Han Hoyski'nin küçük kardeşi, Korgeneral İskender Han Hoyski'nin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Nurmemmed Şahsuvarov</span>

Nurmemmed bey Adilhan bey oğlu Şehsuvarov Azerbaycan SSC Halk Eğitim Komiser Yardımcısı, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Eğitim ve Din İşleri Bakanı, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Eğitim ve Din İşleri Bakan Yardımcısı, Dağlık Cumhuriyeti Halk Eğitim Bakanı.

<span class="mw-page-title-main">Abdulali Bey Emircanov</span>

Abdulali Bey Emircanov Şirali bey oğlu, Maliye Bakanı, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Devlet Kontrolörü olarak görev yapan ve Azerbaycan Ulusal Konseyi ve daha sonra Azerbaycan Parlamentosu üyesi olan bir Azerbaycanlı devlet adamıydı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Bey Pepinov</span> Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Tarım Bakanı

Ahmed bey Pepinov Ömeroğlu, ayrıca Ahmet Cevdet Bey Pepinov olarak da bilinir,

Hudadat bey Rafibeyli, Azerbaycanlı bir devlet adamıydı. Rus İmparatorluğu Gence Genel Valisi ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Sağlık Bakanı olarak görev yapmış, aynı zamanda Azerbaycan Ulusal Konseyi ve daha sonra Azerbaycan Parlamentosu üyesi olmuştur. Azerbaycanlı yazar Nigar Rafibeyli'nin babası, Resul Rıza'nın kayınpederi ve Azerbaycan Yazarlar Birliği başkanı Anar Rızayev'in dedesidir.

<span class="mw-page-title-main">Reşid Bey İsmailov</span>

Reşid bey Esad bey oğlu İsmailov, Azerbaycanlı tarihçi, gazeteci ve eğitimci. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Hükûmeti'nin büro müdürü olmuştur (1919-1920).

Mirza Yusuf han Cavanşir Memmedbeyov, Azerbaycanlı bir devlet adamı, mühendis ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin bakan yardımcısıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.