İçeriğe atla

Reşidîler

Reşidîler
آل رشيد
ÜlkeCebel Şammar Emirliği
MilliyetArap
Ana hanedanŞammar aşireti
Kuruluş1835
KurucuAbdullah bin Reşid
Yıkılış1921
Son hükümdarMuhammed bin Talal

Reşidîler (Arapça: آل رشيد), Arap Yarımadası'nda 1835-1921 yılları arasında Hail merkezli Cebel Şammar Emirliği'ni idare eden Arap hanedan.[1]

1779'da Hail Emirliği'ni ele geçiren Suudilerin hakimiyeti Osmanlı İmparatorluğu'nun 1818'de Diriye'yi ele geçirmesiyle son buldu. 1835'te Hail'i Abdullah bin Reşid ele geçirerek Cebel Şammar Emirliği'nin temelini attı. 1921 tarihinde Suûdilerle olan mücadelelerini kaybederek hakimiyetleri son buldu.

Kaynakça

  1. ^ Madawi al-Rasheed, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 35, sayfa: 19

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan</span> Orta Doğuda yer alan bir ülke

Suudi Arabistan veya Suudistan ya da resmî adıyla Suudi Arabistan Krallığı, Arap Yarımadası'nda bulunan en büyük ülkedir. Kuzeybatı'da Ürdün, kuzey ve kuzeydoğu'da Irak, doğuda Kuveyt, Katar, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri, güneydoğuda Umman, güneyde Yemen, kuzeydoğusunda Basra Körfezi ve batısında Kızıldeniz ile çevrilidir. Buraya iki kutsal caminin arazisi de denir; çünkü İslam'a göre iki kutsal şehir olan Mekke ve Medine bu ülkededir. Suudi Arabistan, Orta Doğu'daki bütün körfez ülkelerinde olduğu gibi hızla gelişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan bayrağı</span> Ulusal bayrak

Suudi Arabistan Bayrağı, Suudi Arabistan'ın 15 Mart 1973'ten beri kullandığı resmî devlet bayrağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki Yahudilerin tarihi</span>

Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki Yahudilerin tarihi. Dünyadaki birçok ülke gibi, Birleşik Arap Emirlikleri'nin modern tarihi şu anki Yahudi nüfusunu ifşa etmemektedir. Bin yıl süresince Orta Doğu'daki Yahudi tarihi ve Arap Yarımadası'ndaki Yahudi tarihinde Yahudi cemaatlerinin bugün BAE topraklarında toplandıkları kayıtlarda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Katar'daki Yahudilerin tarihi</span>

Katar'daki Yahudilerin tarihi ve bunun hakkındaki bilgiler çok sınırlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Necid Sultanlığı</span>

Necid Sultanlığı Necid ve Ahsa Emirliği'nin devamıdır, bu emirlik Cebel Şammar Emirliği başkenti Hail şehri ve bölgesini ele geçirip bu emirliği'de son verince emirlik Necid Sultanlığı adını aldı. 1921-1926 yılları arasında Arabistan'da hüküm sürdü. Kurucusu Abdülaziz el-Suud'dur. Başkenti Riyad'dır. Şimdiki Suudi Arabistan'ın temelini oluşturan devletlerden biri bu sultanlıktı. Ülkede monarşi yönetimi uygulanmaktaydı. Beş yıl yaşayan bu devlet, 1925 yılında Hicaz Krallığı'nı da ele geçirip bu krallığa da son verip Hicaz ile birleşerek, Hicaz ve Necid Krallığı adını aldı. Zaman içinde bu krallık da büyüyüp İbn Suud'ca El-Ahsa ve Katif'teki zaten kendisine bağlı dominyonların, Hicaz ve Necid Krallıkları'nın artık tek bir isimde tamamen birleştiğini ilan edilip Suudi Arabistan'ı meydana getirecektir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Arabistanı</span>

Osmanlı Arabistanı, Arap Yarımadası'nın 1517-1918 yılları arasında Osmanlılar tarafından yönetildiği dönemdir. Osmanlı'nın bu bölgedeki kontrol gücü, 4 asır boyunca devlet otoritesinin gücüyle orantılı olarak değişmiştir.

Suudi Arabistan'ın birleşmesi 1902 ve 1932 yılları arasında İbni Suud'un liderliğinde günümüzdeki Suudi Arabistan Krallığının Arap Yarımadasında bulunan çeşitli kabile, emirlik ve krallıklarla birlikte Arap Yarımadasının büyük bir kısmını ele geçirdiği askeri ve politik süreç.

<span class="mw-page-title-main">Cebel-i Şemmer Emirliği</span> 1836-1921 Kuzey Arabistan devleti

Cebel-i Şemmer Emirliği, diğer adlarıyla Ha'il Emirliği yahut Âl-i Reşid Emirliği, Arabistan yarımadasının Necid bölgesinde kurulmuş ve 19. yüzyılın ortalarından 1921'e kadar yaşamış devlettir. Cebel-i Şemmer Türkçeye "Şemmer Dağı" olarak çevrilir. Şemmer'in başkenti Ha'il'dir. Reşidi ailesi ülkeyi monarşi ile yönetmiştir. Günümüzde toprakları Suudi Arabistan, Irak ve Ürdün'ün içindedir.

<span class="mw-page-title-main">Necid ve Ahsa Emirliği</span>

Necid ve Ahsa Emirliği, Riyad Emirliği veya üçüncü Suud devletinin devamı olan 1913-1921 yılları arasında var olmuş bir devletti. 1902 yılında Riyad Muharebesi'nde Suudilerin Riyad'ı ele geçirdiğinde Riyad Emirliği yani üçüncü Suud Devleti kuruldu. Sonrasında Cebel Şammar Emirliği ve Osmanlı İmparatorluğu ile mücadele neticesi sınırlarını emirlik genişletti. 1913'te İbn Suud ani bir baskın ile El-Ahsa'yı Osmanlı İmparatorluğu'ndan alınca da emirlik Necid ve Aksa Emirliği adını aldı, Birinci Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında topraklarını daha da genişleten emirlik 1921 yılında esas rakibi Cebel Şammar Emirliği'nin başkenti olan Hail şehri ve bölgesini ele geçirip bu emirliği tamamen ortadan kaldırınca Necid Sultanlığı'na dönüşecektir.

<span class="mw-page-title-main">Hicaz Krallığı</span> Orta Doğuda Hicaz bölgesinde hüküm sürmüş bir devlet

Hicaz Haşimi Krallığı, Orta Doğu'da Hicaz bölgesinde Haşimi Hanedanlığı tarafından yönetilmiş bir devletti. Arap İsyanı esnasında Mekke Şerifi Hüseyin'in Osmanlı ordusunu Arabistan Yarımadası'ndan sürmek için Britanya İmparatorluğu güçleri ile ittifak içinde mücadele etmesi sonrasında Osmanlı İmparatorluğu I. Dünya Savaşı'nda Britanya İmparatorluğu'na yenilerek, bölgeyi tamamen kaybetmiş ve Hicaz millî bağımsızlığını kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Suud bin Abdülaziz er-Reşid</span>

Suud bin Abdülaziz er-Reşid Cebil Şammar'ın 10. Emiriydi. Ebeveynleri Abdulaziz bin Mutib ve Fatma Al Zamil idi.

<span class="mw-page-title-main">Dürzi Dağı</span> Suriyede volkanik bölge

Cebel el-Dürzi, resmi olarak Cebel el-Arap, Suriye'nin güneyindeki Süveyda Valiliğinde yüksek bir volkanik bölgedir. Bu bölgenin sakinlerinin çoğu Dürzidir, ayrıca küçük Müslüman ve Hristiyan toplulukları da vardır. Safait yazıtları ilk olarak bu alanda bulunmuştur. Cebel Dürzi Devleti, 1921-1936 yılları arasında Fransız Suriye ve Lübnan Mandasına bağlı özerk bir bölgeydi. Geçmişte, Cebel el-Dürzi adı Lübnan Dağı'nda bulunan farklı bir alan için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Riyad Muharebesi</span>

Riyad Muharebesi Reşidi ile Suudi güçleri arasında Birleşme Savaşı sırasında yaşanan küçük çaplı ama önemli bir muharebedir. Bu muharebe 13 Ocak 1902'de bugünkü Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'daki Masmak Kalesi'nde meydana geldi.

<span class="mw-page-title-main">Riyad Emirliği</span> Wikimedia anlam ayrımı sayfası

Riyad Emirliği 1902'den 1913'e kadar Üçüncü Suudi Devleti'nin ilk yinelemesiydi. Suud Hanedanı tarafından yönetilen bir monarşi idi. Devlet, Suudi güçlerinin Riyad Muharebesi sırasında Reşidiler tarafından yönetilen Cebel Şammar Emirliği'nin kontrolündeki Riyad'ı ele geçirmesinden sonra kuruldu. Necid ve Ahsa Emirliği'nin doğrudan öncülü ve bugünkü Suudi Arabistan'ın en eski yasal selefiydi. El-Ahsa 1913 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na yapılan baskınla ele geçirilmiştir. Emirliğin adı da Necid ve Ahsa Emirliği olarak değişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bekeriyah Muharebesi</span>

Bekeriyah Muharebesi veya Bekeriye Muharebesi' Suudi Arabistan'ın birleşmesi sürecinde Reşidi ve Suudi isyancıları arasındaki Suudi- Reşidi Savaşı'nın önemli bir muharebesidir. Temmuz 1904'te El-Kasım Bölgesi'ndeki Bekeriyah kasabasında meydana geldi. İbn Suud'un Dilam Muharebesi'ndeki zaferinden sonra İbn Suud, Reşidi Cebel Şammar Emirliği ve onları himaye eden Osmanlı müttefiklerini zayıflatarak El Kasım bölgesini ele geçirmek için bir harekâta girişerek gücünü genişletmeye çalıştı. Muharebe her iki tarafın da ağır kayıplar vermesiyle ancak Suudi Riyad Emirliği'nin zaferiyle sonuçlandı. Bu muharebe ve sonrası İbn Suud'a karşı ardı ardına alınan yenilgiler neticesinde Cebel Şammar Emirliği ile Osmanlı İmparatorluğu, El-Kasım bölgesi ve Necid'de kontrolü kaybedecektir.

<span class="mw-page-title-main">Suudi-Reşidi Savaşı</span>

Birinci Suudi-Reşidi Savaşı veya Kasım Muharebeleri olarak da anılan 1903-1907 yılları arasındaki Suudi-Reşidi Savaşı, yeni doğan Riyad Emirliği'ne bağlı Suudi güçleri ile Reşidiler tarafından desteklenen Hail Emirliği arasındaki bir çatışmaydı. İbn Suud'un Riyad Muharebesi ile Riyad'ı alıp Riyad Emirliği'ni kurması akabinde Cebel Şammar Emirliği'nin Riyad'ı geri almaya dönük Dilam Muharebesi'de İbn Suud'un zaferiyle bitti. Bu zaferinden sonra İbn Suud, Reşidi Cebel Şammar Emirliği ve onları himaye eden Osmanlı müttefiklerini zayıflatarak El Kasım bölgesini ele geçirmek için kuzeye doğru harekâta girişerek gücünü genişletmeye çalıştı. Osmanlı yanlısı Reşidiler 8 tabur Osmanlı piyadesi tarafından destekleniyordu. Savaşın büyük kısmı bir dizi münferit muharebeyle geçti ve 13 Nisan 1906'da Kasım'da kazandıkları kesin zafer sonrasında Suudilerin El-Kasım Bölgesini ele geçirmesiyle sona erdi, ancak 1907'de Tarafiyah Muharebesi gibi başka çatışmalar da yaşandı, bu çatışmalarda Riyad Emirliği'nin üstünlüğü ile bitti.

<span class="mw-page-title-main">Sarif Muharebesi</span>

El-Sarif Muharebesi, 17 Mart 1901'de Kuveyt Emirliği ile Cebel Şammar Emirliği arasında Bureyde'nin kuzeydoğusundaki El-Sarif'te gerçekleşen muharebedir. Muharebe, Abdulaziz El-Mitab El-Reşid komutasındaki Cebel Şammar'ın zaferiyle sona erdi.

Kuveyt-Reşidi savaşı Kuveyt Şeyhliği ile Cebel Şammar Emirliği arasında 1900'den 1901'e kadar süren bir çatışmaydı. Aralık 1900'ün ortalarında başladı, Muharebeler önce sınır çatışmaları ve Cebel Şammar Emirliği'nin Kuveyt'e girmeye çalışması ile başladı, ancak bu saldırılar püskürtüldü, ardından Kuveyt Emiri Mübarek es-Sabah çeşitli İbn Reşid'e düşman aşiret ve emirleri biraraya getirerek Orta Arabistan'a büyük bir ordu ile harekât başlattı. Kuveytlilerin Şubat 1901'in sonlarına doğru Necid'e girmesi, ve 11 Mart'a kadar Uneyze, Bureyde ve El Zülfi'yi ele geçirmesiyle başlangıçta ılımlı bir başarı elde etti. Riyad'ın büyük bir kısmı da ele geçirildi ve buradan Kuveytliler Hail üzerine yürümeye çalıştı, ve 11 Mart'ta Kuveytliler Hail civarında olduğu düşünülen Cebel Şammar emirini takibe başladı. Ancak Kuveyt'in başarısı 17 Mart 1901'de tersine döndü ve sayıca fazla olmasına karşın Kuveyt ordusu Sarif Muharebesi'nde ağır bir yenilgiye uğradı. Bu yenilgiyi duyan İbn Suud, Riyad'daki Masmak Kalesindeki kuşatmayı kaldırıp hızla Kuveyt'e çekildi, ve Kuveyt emiri de aynı yolu izleyerek 31 Mart'ta Kuveyt'e vardı. Cebel Şammar emiri Abdülaziz bin Mitab el-Reşid, El Cehre'yi kuşatarak bu zaferi takip etmeye çalıştı, ancak 2-3 hafta boyunca El Cehre'yi ele geçiremedikten sonra Kuveyt'in dışına çekildi.

<span class="mw-page-title-main">Abdülaziz bin Mitab el-Reşid</span>

Abdülaziz bin Mitab el-Reşid, bilinen adıyla İbn Reşid, 1897'den 1906'ya kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun Arabistan'daki vasalı konumundaki Cebel Şammar Emiri.

Rakhima veya el-Rakhima Muharebesi, Kuveyt kuvvetleri tarafından 1901 yılında Kuveyt'in kuzeybatısındaki el-Rakhima bölgesinde Cebel Şammar (Hail-Reşidi) hükümdarına bağlık Şammar aşireti kuvvetlerine karşı yapılan ani baskın şeklinde gerçekleşen bir muharebedir.