İçeriğe atla

Reşat Halis

Reşat Halis Bey
Doğum1883
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm1945
Paris, Fransa
MilliyetOsmanlı
MeslekDiplomat
Tanınma nedeni
  • Osmanlı İmparatorluğu'nun Fransa Büyükelçisi
  • Osmanlı İmparatorluğu'nun İsviçre Büyükelçisi

Reşat Halis Bey (d. 1883[1] - ö. 1945, Paris), Osmanlı İmparatorluğu adına Sevr Antlaşması'nı imzalayan delegelerden biri olan diplomattır.

Diplomatlığı

Paris Elçiliği ikinci kâtipliği görevinde bulundu. Daha sonra Bern Elçiliğine getirildi. Bern'deki görevi sırasında Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasının ardından Avrupa'ya kaçmış İttihatçılardan Bern'de bulunanlarının Osmanlı'ya iadesi için İsviçre Hükûmeti nezdinde girişimlerde bulundu. Cemal Paşa, Reşat Halis Bey'in bu çabaları hakkında şöyle demiştir: “Reşat Halis Bey, bizi buradan tard etmezden evvel gerek kendisini gerek hükümetini iskat edeceğiz. Bu suretle bizimle uğraşmamayı öğrenecektir.”[2]

Sevr Antlaşması'nı İmzalaması ve Sonuçları

10 Ağustos 1920 tarihinde Sevr Antlaşması’nı imzalayan heyet içinde yer aldı. Bu nedenle TBMM tarafından 19 Ağustos 1920 tarihinde vatan haini ilan edildi. 7 Ekim 1920 tarihinde Ankara İstiklal Mahkemesi tarafından Hıyanet-i Vataniye Kanunu 1. ve 2. maddeleri uyarınca gıyabında idam cezasına çarptırıldı.[3] 23 Nisan 1924 tarihinde TBMM tarafından kabul edilen Yüzellilikler listesinde yer aldı ve Türkiye'ye girişi yasaklandı. 28 Mayıs 1927 tarihli yasayla da Türk vatandaşlığından çıkarıldı.[4]

Sevr Antlaşması'nı imzalamak üzere Paris Barış Konferansı'na giden Osmanlı heyetinin İtilaf Devletleri'ne ait bir savaş gemisinin güvertesinde çekilmiş fotoğrafı. Fotoğrafta fes giyen Damat Ferit Paşa'nın sağında Şura-yı Devlet Reisi Rıza Tevfik, solunda Maarif Nazırı Bağdatlı Mehmed Hâdî Paşa ve Bern Sefiri Reşat Halis Bey yer alıyor.

Sürgün Günleri

Paris'e yerleşti. 3 Mart 1924 tarihinde halifeliğin kaldırılmasının ardından San Remo'da sürgünde bulunan son Osmanlı padişahı VI. Mehmed'in, ABD Başkanı Calvin Coolidge'e yazdığı 13 Mart 1924 tarihli ünlü mektubu Paris'teki Amerikan Büyükelçiliği'ne teslim eden kişidir. Mektubun orijinali ve İngilizce çevirisi Elçilik tarafından 15 Nisan 1924 tarihli bir yazıyla Washington'a gönderildi.[5]

28 Ekim 1931 tarihinde II. Abdülhamid'in kızı Şadiye Sultan ile evlendi. 28 Haziran 1938 tarihinde çıkan ve Yüzelliliklerin yurda dönüşünü serbest bırakan af kanununa rağmen Türkiye'ye dönmedi. 1945 yılında Paris'te öldü.[6]

Kaynakça

  1. ^ "Paris'te Bir Türk Mezarlığı" (PDF). 26 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
  2. ^ "Birinci Dünya Savaşı'ndan Milli Mücadele'ye İsviçre'de Osmanlı Aleyhtarı Propaganda ve Osmanlı Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin Faaliyetleri" (PDF). 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
  3. ^ "Kültür Bakanlığı 1920 Kronolojisi". 19 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
  4. ^ "150'liklerin tam listesi". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
  5. ^ "Vahdettin'in Amerikan Başkanına Mektubu" (PDF). 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
  6. ^ Osmanoğlu, Şadiye (2009). Babam Abdülhamid. İstanbul: Timas. ISBN 9786051141268. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lozan Antlaşması</span> İsviçrenin Lozan şehrinde Türkiye ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan barış antlaşması

Lozan Antlaşması, 24 Temmuz 1923 tarihinde İsviçre'nin Lozan şehrinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileriyle Britanya İmparatorluğu, Fransız Cumhuriyeti, İtalya Krallığı, Japon İmparatorluğu, Yunanistan Krallığı, Romanya Krallığı ve Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı (Yugoslavya) temsilcileri tarafından, Leman Gölü kıyısındaki Beau-Rivage Palace'ta imzalanmış bir barış antlaşmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rıza Tevfik Bölükbaşı</span> Osmanlı-Türk filozof

Rıza Tevfik Bölükbaşı, Türk şair, filozof ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Sevr Antlaşması</span> Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan ve Ankara Hükûmetince fiilen ve hukuken geçersiz kılınan barış antlaşması

Sevr Antlaşması, I. Dünya Savaşı sonrasında İtilâf Devletleri ile Osmanlı İmparatorluğu hükûmeti arasında 10 Ağustos 1920'de Fransa'nın başkenti Paris'in 3 km batısındaki Sevr (Sèvres) banliyösünde bulunan Seramik Müzesi'nde imzalanmış antlaşmadır. Antlaşma imzalandığı dönemde devam eden Türk Kurtuluş Savaşı'nın sonucunda Türklerin galibiyetiyle, bu antlaşma yerine 24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması imzalanıp uygulamaya konulduğundan Sevr Antlaşması geçerliliğini kaybetmiştir. Sevr Antlaşması 433 maddeden oluşmaktaydı.

Gümrü Antlaşması, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti arasında 3 Aralık 1920'de imzalanan antlaşmadır. Ayrıca TBMM'nin uluslararası alanda imzaladığı ilk antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Hüsrev Gerede</span> Türk asker ve siyasetçi

Hüsrev Gerede, Türk Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet tarihinin önemli isimlerinden olan Türk asker, siyasetçi ve diplomattır.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmecid Efendi</span> Osmanlı Hanedanının son halifesi

Abdülmecid Efendi veya II. Abdülmecid, 32. Osmanlı padişahı Abdülaziz’in altı oğlundan biri, Osmanlı hanedanından son İslam halifesi, iki kutsal caminin hizmetkârı, 16 Mayıs 1926 ile 23 Ağustos 1944 yılları arası Osmanlı Hanedan reisi, ressam ve müzisyen. Osmanlı hanedanının tek ressam üyesidir ve döneminin Türk ressamları arasında yer almıştır. Amcasının oğlu Mehmed Vahdettin’in 4 Temmuz 1918’de tahta çıkması üzerine Osmanlı tahtının veliahdı olan Abdülmecid; bu sıfatı 1 Kasım 1922’de saltanat kaldırılıncaya kadar taşıdı. TBMM tarafından 18 Kasım 1922’de halife seçildi. Osmanlı halifeliğine resmen son veren 431 sayılı Kanun'un kabul edildiği 3 Mart 1924 tarihine kadar “halife” unvanını taşıdı. Tarihe “Son Osmanlı Halifesi” olarak geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Tevfik Okday</span> 209. ve son Osmanlı sadrazamı

Ahmet Tevfik Paşa, Osmanlı devlet adamı ve son Osmanlı sadrazamı.

<span class="mw-page-title-main">Celalettin Arif</span> Türk siyasetçi ve diplomat

Celalettin Arif, İstanbul Barosu'nun eski başkanlarından olan Celalettin Arif, TBMM'nin kurulması ile birlikte yürütme görevi verilen I. İcra Vekilleri Heyeti ve (ismen) II. İcra Vekilleri Heyeti'nde Adliye Vekilliği ve TBMM 1. Dönemde Erzurum milletvekilliği yapmış hukukçu ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Antlaşması (1921)</span> Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile TBMM Hükûmeti arasında 16 Mart 1921de imzalanan antlaşma

Moskova Antlaşması, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti arasında 16 Mart 1921'de imzalanan antlaşmadır. Bu antlaşma ve devamı niteliğindeki antlaşmalarla belirlenmiş olan sınırlar günümüzde Türkiye, Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan arasında hâlen geçerlidir.

<span class="mw-page-title-main">Sevr</span> Fransada komün

Sevr, Île-de-France Bölgesi, Hauts-de-Seine İli, Boulogne-Billancourt Arrondissement'da bulunan komündür. Fransa'nın başkenti Paris'in 9,9 km güneybatısında bir semt.

<span class="mw-page-title-main">Numan Menemencioğlu</span> Türk siyasetçi ve diplomat (1893-1958)

Hüseyin Nuğman Kemal Menemencioğlu, Ağustos 1942 - Haziran 1944 tarihleri arasında Türkiye Dışişleri Bakanı, öncesinde ve sonrasında milletvekilliği ve büyükelçilik yapmış Türk diplomat ve siyasetçidir.

Mehmed Abid Efendi, Osmanlı padişahı II. Abdülhamid'in en küçük oğludur.

Mahmut Nedim Akdilek,, Türk bürokrat.

Mehmed Nabi Bey ya da Menemenlizade Mehmed Nabi Bey (1868-1924), Osmanlı Devleti'nin son döneminde hizmet vermiş bir devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fahreddin Amidemiri</span>

Fahreddin Amidemiri veya Rumbeyoğlu Fahreddin Bey, en son Osmanlı hükûmetinde Maarif ve Adliye Nazırlıkları yapmış bir devlet adamı ve diplomattı.

<span class="mw-page-title-main">Bağdatlı Mehmed Hâdî Paşa</span> Osmanlı asker ve devlet adamı

Bağdatlı Mehmed Hâdî Paşa veya Abdülhâdî Paşa, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında valilik ve nazırlık görevlerinde bulunmuş bir asker ve devlet adamıydı.

<span class="mw-page-title-main">Saltanatın kaldırılması</span> 1 Kasım 1922de TBMM tarafından Osmanlı saltanatının kaldırılması

Saltanatın kaldırılması veya padişahlığın kaldırılması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 1 Kasım 1922'de kabul ettiği 308 numaralı "Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin, hukuku hâkimiyet ve hükümraninin mümessili hakikisi olduğuna dair" adlı kararnamesi ile gerçekleşmiştir. Saltanatın kaldırılmasıyla beraber Osmanlı İmparatorluğu resmen sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şadiye Sultan</span>

Şadiye Sultan veya Şadiye Osmanoğlu, II. Abdülhamid'in ve Emsalinur Kadınefendi'nin kızı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması</span> I. Dünya Savaşının ardından Osmanlı topraklarının parçalanması

Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması, I. Dünya Savaşı'nı takiben Kasım 1918'de İstanbul'un Britanya, Fransa ve İtalya askerleri tarafından işgal edilmesinin ardından başlayan jeopolitik bir süreçti. Parçalanma, özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nun Almanya ile ittifak kurmasının ardından yapılan Sykes-Picot Anlaşması gibi İtilaf Devletleri'nin savaşın ilk safhalarında yaptığı birtakım anlaşamalar üzerinden planlanmıştı. Eskiden Osmanlı İmparatorluğu'nu oluşturan büyük topraklar ve halklar, birkaç yeni devlete bölündü. Osmanlı İmparatorluğu; jeopolitik, kültürel ve ideolojik yönden önde gelen İslam devletiydi. Osmanlı'nın savaşın ardından parçalanması, Britanya ve Fransa gibi Batılı güçlerin Orta Doğu'ya hâkim olmasına sebep oldu ve modern Arap dünyası ile Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasına yol açtı. Anadolu Hareketi tarafından bu Batılı güçlere direnilse de, Osmanlı'nın ardıl devletleri kapsamında böylesi bir direniş II. Dünya Savaşı'nı takip eden hızlı dekolonizasyon sürecine kadar görülmedi.

Reşat Hikmet Bey (1876-1920), Osmanlı siyaset ve devlet adamı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.