İçeriğe atla

Rasim Özdenören

Rasim Özdenören
2017'de Özdenören
Doğum20 Mayıs 1940(1940-05-20)
Kahramanmaraş, Türkiye
Ölüm23 Temmuz 2022 (82 yaşında)
Ankara, Türkiye
Defin yeriEyüp Mezarlığı, İstanbul
Meslek
DilTürkçe
MilliyetTürk
Eğitimİstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü
DönemCumhuriyet dönemi Türk edebiyatı
Tür
Önemli ödülleriT.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü (2015)
Necip Fazıl Kısakürek Saygı Ödülü (2016)

Rasim Özdenören (20 Mayıs 1940, Kahramanmaraş - 23 Temmuz 2022, Ankara), Türk öykü ve deneme yazarı. Alâeddin Özdenören'in ikiz kardeşi.

Hayatı

Özdenören, ilk ve orta öğrenimini Kahramanmaraş, Malatya, Tunceli gibi Güney ve Doğu illerinde tamamlamıştır. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni ve İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsünü bitirdikten sonra Devlet Planlama Teşkilatında uzman olarak çalışan Özdenören, 1970 yılında araştırma amacıyla ABD'ye giderek çeşitli eyaletlerde iki yıl kadar kalmıştır. 1975 yılında Kültür Bakanlığı Bakanlık Müşavirliği görevine getirilmiş; aynı Bakanlıkta bir yıl da müfettiş olarak çalışmıştır. 1978'de istifa ederek ayrıldığı devlet memurluğuna bir süre sonra geri dönmüştür.[1] 23 Temmuz 2022'de tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde öldü.[2] Mezarı Eyüpsultan Cülus Yolu üzerinde bulunan Mihrişah Valide Sultan Külliyesi haziresindedir.

Rasim Özdenören'in Eyüp Sultan Mihrişah Valide Sultan Külliyesi Haziresinde yer alan kabri

Edebi kimliği

Rasim Özdenören'in, Türk edebiyatında adını duyurmaya başladığı yıllarda; köy romancılığının etkisi azalmaya, varoluşçu yazarların etkisiyse artmaya başlamıştı. Dönemin eserlerinde rastlanan ağırlıklı Batılı anlayışın[] aksine Özdenören, öykülerini çocukluğundan itibaren Anadolu'nun köy ve kasabalarında edindiği izlenimlerden yararlanarak ayrıntılı betimlemelerle ve insanın evrensel yanlarını öne çıkararak yazmıştır.

İlk gençlik yıllarından itibaren edebiyata ilgili bir arkadaş grubuna dahil olan Özdenören, bu grubun içinde sonraki yıllarda şekillenecek edebî kişiliği için önemli bir zemin bulmuştur. Özdenören'in okumaları ve edebî ilgileri büyük oranda bu arkadaş grubunda şekillenmeye başlamış; sonraki yıllarda tanıştığı Sezai Karakoç'un etkisiyle de bir bütünlük kazanmıştır.

Özdenören'in Amerika'da iki yıla yakın bir süre kalarak çağdaş dünyanın önemli merkezlerinden birini tanıması, eserlerine olumlu şekilde yansımıştır.[] Öykülerinde yerli olmak nedir, bu nasıl gerçekleştirilir, sorularına cevap aramış; hikâyelerinin kahramanlarını, gerçek hayattan almaya çalışmıştır.

İslami kimliğiyle tanınan bir öykücü olmasına rağmen eserlerinde, inandığı şeyleri okuyucusuna dayatmamaya özen göstermiş; vermek istediği mesajı öyküyü zara vermeden, akışı ve yapıyı bozmadan anlatmaya çalışmıştır. Anlatımında dili ustalıkla kullanmış; yer yer şiirsel ifadelere de yer vermiştir.[]

Çok Sesli Bir Ölüm ve Çözülme adlı hikâyeleri, televizyon filmlerine uyarlanmış; bunlardan ilki, Uluslararası Prag Televizyon Filmleri Yarışması'nda jüri özel ödülünü almıştır.

Kendisi hakkında yapılan çalışmalar

Özdenören hakkında pek çok tez, dergi özel sayısı ve kitap yazılmıştır. Kendisini anlatan tezlerden bazıları şunlardır:

  • Rasim Özdenören (Eserlerinin Tematik İncelenmesi). Sağlık, Şaban, Ondokuz Mayıs Üniversitesi SBE, Samsun 1992.
  • Türk Öykücülüğünde Rasim Özdenören. Eronat, Kamuran, Fırat Üniversitesi SBE, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ 1995.
  • Rasim Özdenören- Hayatı- Sanatı- Eserleri. Eryarsoy, Mehmet Nezir, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2008.

Popüler kültürdeki yeri

TRT 1'de yayımlanmış olan Yedi Güzel Adam dizisinde, Rasim Özdenören'i Mertcan Sevimli canlandırmıştır.

Eserleri

  • Hayvan Çiftliği Domuzlar Diktatoryası
  • Hastalar ve Işıklar
  • Mevdûdî’den, İslâm’da Devlet Nizamı
  • İslâm Devletinde Malî Yapı
  • Acemi Yolcu
  • Açık Mektuplar
  • Ansızın Yola Çıkmak
  • Aşkın Diyalektiği
  • Ben ve Hayat ve Ölüm
  • Çapraz İlişkiler
  • Çarpılmışlar, Çözülme
  • Çok Sesli Bir Ölüm
  • Denize Açılan Kapı
  • Düşünsel Duruş
  • Edebiyat ve Hayat
  • Eşikte Duran İnsan
  • Gül Yetiştiren Adam
  • Hışırtı
  • İki Dünya
  • İmkânsız Öyküler
  • İpin Ucu
  • Kafa Karıştıran Kelimeler
  • Kent İlişkileri
  • Köpekçe Düşünceler
  • Kuyu
  • Müslümanca Düşünme Üzerine Denemeler
  • Müslümanca Yaşamak
  • Red Yazıları
  • Ruhun Malzemeleri
  • Siyasal İstiareler
  • Toz
  • Yaşadığımız Günler
  • Yazı, İmge ve Gerçeklik
  • Yeni Dünya Düzeninin Sefaleti
  • Yeniden İnanmak
  • Yumurtayı Hangi Ucundan Kırmalı
  • Yüzler

Ödülleri

  • 1978: İki Dünya kitabıyla Türkiye Millî Kültür Vakfı'nın Fikir Dalında Jüri Özel Ödülü
  • 1984: Denize Açılan Kapı kitabı ile Yazarlar Birliği'nin Yılın Hikâyecisi Ödülü
  • 1986: Ruhun Malzemeleri kitabı ile Türkiye Yazarlar Birliği'nin Deneme Ödülü
  • 2008: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Dil Kurumu, RTÜK'ün iştirakiyle düzenlenen Karaman Türk Dili Ödülü kapsamında "Türkçeyi Güzel ve Doğru Kullanan Edebiyatçı" Ödülü
  • 2009: TBMM Üstün Hizmet Ödülü
  • 2015: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü[3]
  • 2016: Star gazetesinin düzenlediği Necip Fazıl Kısakürek Saygı Ödülü
  • 2018: Bayburt Üniversitesi'nin düzenlediği 2. Dede Korkut Ödülleri kapsamında Özdenören'e "Bilge Adam Ödülü

Kaynakça

  1. ^ "Rasim Özdenören". Yeni Şafak. 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016. 
  2. ^ "Usta yazar Rasim Özdenören vefat etti". Anadolu Ajansı. 23 Temmuz 2022. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022. 
  3. ^ Türkiye Cumhurbaşkanı. "Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödüllerinin Sahipleri Belli Oldu". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Haldun Taner</span> Türk öykü, oyun ve kabare yazarı, gazeteci

Haldun Taner, Türk öykü, tiyatro ve kabare yazarı, öğretim üyesi ve gazetecidir. Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının önde gelen yazarlarından biridir. Türkiye'de epik tiyatro türü ve kabare tiyatrosunun öncüsüdür.

Tahsin Yücel,, Türk akademisyen, öykü ve roman yazarı, denemeci, eleştirmen ve çevirmendir.

Yücel Çakmaklı, Türk yönetmen, yapımcı ve senaristtir.

<span class="mw-page-title-main">Murat Gülsoy</span> Türk yazar, akademisyen

Murat Gülsoy, Türk yazar, akademisyen.

Beşir Ayvazoğlu, edebiyatçı, şair, yazar, gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">İskender Pala</span> Türk profesör, şair ve yazar

İskender Pala, Türk profesör, yazar ve divan edebiyatı araştırmacısı, T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">İnci Aral</span> Türk yazar

İnci Aral Türk öykü ve roman yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Ayşe Kulin</span> Türk yazar ve gazeteci

Ayşe Kulin, Türk yazar ve gazeteci.

Can Yayınları, Erdal Öz tarafından 1981'de kurulan yayınevi. Kuruluşundan bu yana çocuk ve kültür&edebiyat kitapları yayımlamaktadır. Türk Edebiyatı, Çağdaş Dünya Edebiyatı, Klasikler, Modern Klasikler dizileri dışında çocuk kitapları, şiir, öykü, roman, biyografi ve denemeler yayınevinin yayınclık alanıdır. Günümüzde Can Öz tarafından yönetilen yayınevinin merkezi Galatasaray'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Rasim</span> Türk yazar, gazeteci, tarihçi, milletvekili (1864 - 1932)

Ahmet Rasim, Türk yazar, gazeteci, tarihçi, milletvekili.

Hasan Ali Toptaş, Türk yazar. Öykü, roman ve şiirsel metinleriyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Nezihe Meriç</span> Türk yazar (1925-2009)

Nezihe Meriç, Türk yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Erhan Bener</span> Türk yazar

Erhan Bener, Türk yazar ve bürokrattır.

Cemal Şakar, Türk öykü yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Selçuk Baran</span> Türk yazar

Selçuk Baran, Türk öykü ve roman yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Alim Şerif Onaran</span>

Alim Şerif Onaran, Türk sinema kuramcısı, yazar, akademisyen ve hukukçudur. Türkiye'nin ilk sinema profesörü olma unvanına da sahipti. Türkiye'de sinemanın okullaşmasında öncü rol oynadı.

Yedi Güzel Adam, Pusula Film imzalı, 19 Nisan 2014 tarihinde TRT 1'de yayımlanmaya başlayan tarihî, gençlik, aşk ve dram türündeki Türk televizyon dizisidir. Dizinin senaristi Ahmet Tezcan, yönetmeni ise Adnan Güler'dir. Başrollerinde Uraz Kaygılaroğlu, Baran Akbulut, Yıldız Çağrı Atiksoy, Kemal Uçar, Orhan Kanalp ve Mertcan Sevimli yer almaktadır.

Alâeddin Özdenören, Türk şair ve deneme yazarı. Rasim Özdenören'in ikiz kardeşiydi.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Özçelik</span>

Mustafa Özçelik, Türk şair ve yazar.

Necip Tosun, Türk öykü ve inceleme yazarı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.