İçeriğe atla

Rasih Nuri İleri

Mehmet Rasih Nuri İleri[1][2][3] (28 Mart 1920, Cenevre - 6 Aralık 2014, İstanbul) Türk komünist siyasetçi ve yazar.

Hayatı

1920 yılında babasının Mustafa Kemal Paşa'nın özel temsilcisi olarak bulunduğu Cenevre’de doğdu. Galatasaray, Haydarpaşa ve Fen Fakültesi'nde eğitim görmüştür. 1939 yılında üniversite yıllarında sempati beslediği TKP'ye 1942 yılında Ferit Kalmuk tarafından kaydedildi. 1946'da o dönemki Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi'ne (TSEKP) destek veren Adana Sendikalar Birliği'ni kurdu.[4]

1962 yılında Türkiye İşçi Partisi'ne katıldı. Partinin 1. Kongresinde Merkez Komite üyeliğine seçildi. 1967 yılının Aralık ayında ise Milli Demokratik Devrim-Sosyalist Devrim ayrışmasının başladığı dönemlerde partiden ihraç edildi. 1968'de Milli Demokratik Devrim Derneği'nin kurucusu, 1970 Mart ayında ise İstanbul İşçi Derneği'nin genel başkanı seçildi. 1973'te yargılandı ve beraat etti. 1977'de İkinci TİP hareketine dahil oldu. Ardından 1990 yılında Türkiye Birleşik Komünist Partisi'nin kurucu üyelerinden ve Merkez Komite üyelerinden olan İleri, 1992 yılında bu partiden de "sağ sapma" sebebiyle istifa etti. Akabinde Sosyalist Birlik Partisi'ne katılan İleri, daha sonra Sosyalist İktidar Partisi'ne katıldı. SİP'in Türkiye Komünist Partisi'ne dönüşmesinin ardından TKP üyesi ve konferans delegesi oldu.[4] 3 Kasım 2002 seçimlerinde İstanbul 2. bölge birinci sıradan adaylığını koydu.[3][5]

Rasih Nuri İleri 6 Aralık 2014'te İstanbul'da öldü. Bedia İleri ile evli olan İleri'nin 3 çocuğu bulunmaktaydı.

Aşiyan Mezarlığı'ndaki kabri

Eserleri

  • Atatürk ve Komünizm
  • Mihri Belli Olayı (3 cilt)
  • 27 Mayıs ve Menderes'in Dramı
  • Türkiye Komünist Partisi Gerçeği ve Bilimsellik
  • Kırklı Yıllar (5 cilt)
  • Kapital'den Emperyalizm'e: Marx ve Lenin'in Kapitalizm Teorisi
  • Türkiye İşçi Partisi'nde Oportünist Merkeziyetçilik
  • 1919-1920'de Yayınlanan Kurtuluş: Türkiye İşçi ve Çiftçi Partisi Organı - Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde Yargılanıyor

Kaynakça

  1. ^ "3 Kasım 2002 Pazar Günü Yapılacak Olan XXII. Dönem Milletvekili Genel Seçimine Katılmaya Hak Kazanan Siyasi Partiler Tarafından Gösterilmiş Olan Adaylarla, Seçime Bağımsız Olarak Katılmak Üzere Başvurmuş Olan Adaylara İlişkin "Kesin Aday Listeleri" Hakkında Karar". 27 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2024. 
  2. ^ "Türkiye Komünist Partisi". 31 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2024. 
  3. ^ a b "Seçilirsem Meclisi gençleştireceğim!". 31 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2024. 
  4. ^ a b odatv4.com. "Rasih Nuri İleri'yi kaybettik". www.odatv4.com (İngilizce). 29 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023. 
  5. ^ "TKP'nin adayları". Hürriyet. 9 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsmail Bilen (1902 doğumlu siyasetçi)</span> Türk politikacı

İsmail Bilen, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin 1973-1983 yılları arasında liderliğini üstlenen komünist siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (1920)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1920–1987)

Türkiye Komünist Partisi, 1920 yılında kurulan, Türkiye'de faaliyet göstermiş komünist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Şefik Hüsnü Deymer</span> Türk siyasetçi ve yazar

Mehmet Şefik Deymer, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin ilk kuruluş yıllarından 1959 yılına dek liderliğini üstlenen komünist siyasetçi, tıp doktoru, gazeteci, yazar ve çevirmen.

Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası (THİF), Kurtuluş Savaşı sırasında Anadolu'da komünist faaliyet yürüten bir partidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist</span> 1972de İbrahim Kaypakkaya ve arkadaşları tarafından kurulan yasa dışı Maocu komünist parti

Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist (TKP/ML), 24 Nisan 1972'de İbrahim Kaypakkaya ve arkadaşları tarafından kurulan yasa dışı komünist parti. Partinin siyasi düşünceleri doğrultusunda askeri kolu Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu (TİKKO) ve gençlik örgütü Türkiye Marksist-Leninist Gençlik Birliği'dir (TMLGB).

<span class="mw-page-title-main">Orak ve çekiç</span> komünizmin simgesi

Orak ve çekiç, komünizmin simgesidir. Bir orağın çekiç üzerine çapraz olarak yatırılması ile oluşur. Bu iki simge çiftçileri ve proletaryayı sembolize eder. Bu iki simge bir araya getirilerek çiftçilerin ve işçilerin birliği sembolize edilir. En bilinen biçimi Sovyetler Birliği’nin bayrağındaki orak ve çekicin kızıl yıldızla birlikte kullanıldığı biçimidir. Bunun dışında birçok bayrak ve amblemde kullanılmıştır.

Türkiye Komünist Partisi ile şu maddeler kastedilmiş olabilir:

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (2001)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Komünist Partisi, 11 Kasım 2001 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "TKP" şeklindedir. Simgesi çarkla çevrelenmiş çekiç ve üstünde bulunan yıldızdır. Genel Sekreteri Kemal Okuyan'dır. Ancak kolektif liderlik ilkesi gereği en yetkili karar organı parti kongresinde seçilen Merkezi Komite'dir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de komünizm</span>

Türkiye'de komünizm, 1920 yılında Türkiye Komünist Partisi ile partileşme sürecine giren ve günümüzde devam eden siyasi hareket.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Okuyan</span> Türk gazeteci, yazar ve siyasetçi

Kemal İbrahim Okuyan, Türk siyasetçi ve yazar. Türkiye Komünist Partisi Merkez Komite üyesi, genel sekreteri ve genel başkanıdır.

Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası (TİÇSF), Osmanlı Devleti'nde Mütareke döneminde kurulan sol görüşlü siyasi örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Erkan Baş</span> Türk siyasetçi

Erkan Baş, Türk siyasetçi ve bilim tarihçisi. Türkiye İşçi Partisinin (TİP) mevcut genel başkanı ve İstanbul milletvekili. 2009 yılı başında Türkiye Komünist Partisi (TKP) genel başkanlığı yaptı, 2014'te Halkın Türkiye Komünist Partisi (HTKP) genel sekreterliği yaptı ve 2017'de TİP'i kurdu. 2018 Türkiye genel seçimlerinde partisinin seçim ittifakı doğrultusunda Halkların Demokratik Partisi (HDP) sıralarından milletvekili seçildi, daha sonra HDP'den istifa ederek yeniden Türkiye İşçi Partisine geçti.

<span class="mw-page-title-main">Maoist Komünist Partisi</span> Yasa dışı komünist terör örgütü

Maoist Komünist Partisi ya da kısaca MKP veya MKP/HKO-PHG; Türkiye'de faaliyet gösteren Maoist ideolojiye sahip, yasa dışı, silahlı komünist parti. Örgütün amacı Türkiye'de Maoist ilkelere bağlı sosyalist bir devrim yapmaktır. Bu amaçla başta Tunceli (Dersim) olmak üzere çeşitli bölgelerde silahlı faaliyetler yürütmektedir. Partinin silahlı kanadı, Halk Kurtuluş Ordusudur (HKO). MKP, TKP(ML)-TİKKO'nun 2002 yılında yaptığı ilk kongresinde isim değiştirmesiyle ortaya çıkmıştır. Örgüt, silahlı faaliyetlerini Tunceli, Tokat, Kastamonu, Giresun, Ordu ve metropollerde yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Halkın Türkiye Komünist Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (2014-2017)

Halkın Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Komünist Partisi'nde 2014 yılı Nisan ayında başlayan ayrışmanın ardından 12. Kongre etrafında toplanan Erkan Baş, Metin Çulhaoğlu, Kurtuluş Kılçer, Erkan Kılıç, Can Soyer ve Doğan Ergün'ün de dahil olduğu partililerin kurduğu Marksist-Leninist siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik merkeziyetçilik</span> sosyalist partilerin uyguladığı liderlik yöntemi

Demokratik merkeziyetçilik, siyasi bir partide çeşitli kararların alınması amacıyla yapılan tartışmalar sırasında, her konunun herhangi kısıtlama olmaksızın tartışılabileceğini fakat çoğunlukça hemfikir olunan bir kararın alınmasından sonra bu kararın uygulanmasında birlik sağlanması gerektiğini savunan Marksist-Leninist ilkeyi ifade eden terimdir. Bu ilke, dünyadaki pek çok komünist partinin parti genel çizgisi olarak kabul görmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist Cumhuriyet Partisi</span> Türkiyede eski bir siyasi parti (2010-2023)

Sosyalist Cumhuriyet Partisi, Sosyalist Cumhuriyet Partisi olmadan önce İşçi Partisi'nden istifa eden bir grup tarafından 2010 yılında Türkiye İşçi Köylü Partisi adıyla kurulmuştur. Geçmişte İşçi Partisi'nde Merkez Komite üyeliği ve Köylü Bürosu Başkanlığı görevlerinde bulunan İsmail Durna ve emekçilerden oluşan grup, İşçi Partisi'nin 2006 yılındaki tüzük ve program değişikliğini revizyonizm olarak nitelendiriyordu. Parti, tüzüğünde "İşçi sınıfının, köy emekçilerinin ve sosyalist aydınların siyasal partisi" olarak tanımlanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Bolşevik Parti (Kuzey Kürdistan-Türkiye)</span> yasadışı komünist örgüt

Bolşevik Parti/Kuzey Kürdistan-Türkiye (BP/KK-T) Türkiye'de faaliyet gösteren Marksist-Leninist çizgiye sahip komünist parti. Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist'ten 1981 yılında kopan bir grubun oluşturduğu partidir. İlk kurulduğunda ismi Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist (Bolşevik)'ti. Parti isminde geçen Kürdistan kelimesiyle ayrılıkçı bir Kürt partisi değil, halkların kardeşliği ilkesini savunan bir parti olduğunu söylemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Hareketi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Komünist Hareketi, 18 Ağustos 2015 tarihinde yayınladığı "Yolumuza Devam Ediyoruz" bildirisiyle kuruluşunu ilan eden siyasi parti. Resmi kısaltması ''TKH'' olmakla beraber resmi logosu kırmızı arka plan üzerine sarı renkte orak-çekiç ve yıldızdır. Parti Merkez Komite tarafından Kolektif Önderlik ile yönetilir ancak yasal gereklilik sebebi ile Genel Başkan Aysel Tekerek olarak seçilmiştir. TKH, 1 Temmuz 2021 itibarıyla seçimlere katılmak için gerekli şartları ve örgütlenme yeterliliğini tamamlamıştır. Türkiye Komünist Hareketi, 1920’de temelleri atılan Türkiye Komünist Partisi’nden bugüne kadar yürütülen mücadelenin ana hattı içerisinde kendini tanımlayan geleneksel sol bir parti kimliği taşıdığını iddia etmektedir.

Demokratik Halk Devrimi, İkinci Emperyalist Paylaşım Savaşı sonrasında pre-kapitalist ilişkilerin henüz ortadan kalkmadığı, yoğunlukla Avrupa ve Asya ülkelerinde yoğunlaşan devrim biçimidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi/Birlik</span> Türkiyede yasa dışı bir siyasi parti (1980-1992)

Türkiye Komünist Partisi/Birlik (TKP/B), Türkiye Sosyalist İşçi Partisinden (TSİP) ayrılıp 1980'de kurulan yasa dışı Marksist-Leninist bir siyasi partidir. Örgütün gençlik yapılanması Sosyalist Gençlik Birliğidir. Örgütün üyesi olan Hüseyin Gökdemir ve Rıza Satılmış, Filistin ve Lübnan gibi ülkelere gitmiştir. Örgüt üyelerinin çoğu darbe olma durumunda yurt dışında kamp kurma hazırlığındayken, 12 Eylül Darbesi'ne örgüt üyeleri inanmamıştır. Örgütten bölünerek 1986'da Kürdistan Komünistler Birliği (YKK), 1989 yılında Devrimci Komünist Partisi kurulmuştur. Devrimci Komünist Partisinin genel sekreteri önceden örgütün genel sekreteri olan İbrahim Seven olmuştur. 1992 Tarihinde TKP/B kendini feshederek adını Türkiye Devrim Partisi (TDP) olarak değiştirmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.