İçeriğe atla

Raptor (roket motoru)

Raptor metan yakıtlı roket motoru
Üretici SpaceX
Menşe Ülke ABD
Kullanım Amacı çok-aşamalı roket ve derin-uzay itki sistemi
Bağlantılı olduğu Mars Koloni Taşıyıcısı(Mars Colonial Transporter-MCT), MCKT fırlatma aracı (MCT launch vehicle)
Durumu Geliştirme aşamasında
Sıvı-yakıtlı motor
İtici Yakıt LOX / Sıvı metan
Karışım Oranı Oksitleyici/Yakıt : 3.8/1
Güç Döngüsü tam-akışlı aşamalı yanma döngüsü
Genel Bilgiler
İtki (Vakumda) 8400 kN (860 tf)[1]
İtki (Deniz Seviyesinde) 7050 kN (720 tf)[1]
Özgül itici kuvvet(Vakumda) 363 s[2]
Özgül itici kuvvet (Deniz Seviyesinde) 321 s

Raptor (Türkçe: Yırtıcı Kuş),SpaceX tarafından geliştirilen, Kriyojenik[3] metan-yakıtlı roket motorları ailesinin ilk üyesidir. Özel olarak, SpaceX süper-ağır fırlatma araçlarının yüksek verimli aşağı ve yukarı aşamalarında kullanılması hedeflenmektedir. Merlin 1C & D motorlarına sahip daha önceki tüm Falcon 9 roketlerinde kullanılmış olan RP-1 kerosen ve LOX karışımı yerine; Raptor motoru yakıt olarak sıvı metan[4] ve sıvı oksijen (LOX),[5] kullanacaktır. Başlangıç tasarımlarında Raptor motorunun metan'dan ziyade sıvı hidrojen (LH2) kullanması öngörülüyordu.

Raptor motoru, şu an kullanımda olan Falcon 9 uyarlaması Falcon 9 v1.1 roketinin ikinci aşamasına güç sağlayan Merlin 1D vakum motorunun ürettiği itkinin altı katına sahip olması öngörülüyor.

Daha geniş Raptor tasarımı "sıkça tekrar-kullanılabilir metan yakıtlı aşamalı-yanan motordur ve bu motor SpaceX'in ,Mars'ın keşfi ve kolonileştirilmesi görevlerinde kullanılacak olan, sonraki nesil fırlatma araçlarına güç sağlayacaktır."[6] Elon Musk'a göre, bu tasarım (tüm roket aşamalarında) tam "tekrar-kullanılabilirlik" özelliğine erişmeyi başaracak ve sonuç olarak, "uzay uçuşlarının maliyetlerinde yaklaşık 100 kat kadar düşüş elde edilmesini" sağlayacaktır.[3]

Tarihçe

Raptor'dan, ilk olarak 2009'daki Amerikan Havacılık ve Uzay bilimi Enstitüsü'nün Ticari Mürettebat/Kargo konulu bilimsel tartışma ve paylaşım toplantısı sırasında SpaceX'in o zamanki çalışanı olan Max Vozoff bahsetmişti. 2011 Nisan ayı itibarıyla, SpaceX az sayıda da olsa bir kısım çalışanını, o zaman için hala fikir aşamasında kalmış olan LH2/LOX yakıtlı, Raptor yukarı-aşama motoru üzerinde düşük öncelikli olarak çalışmaları için atamıştı.[7] Geliştirme programının daha sonraki bahsi 2011 yılı içerisinde gerçekleşmiştir.[8] 2012 Mart ayında, haber kaynaklarına göre Raptor yukarı-aşama motoru geliştirme programı başlamıştı, ancak ayrıntıları henüz herkese açıkça bildirilmemişti.[9]

2012 Ekim ayında SpaceX, Merlin 1 dizisi motorlardan birkaç kat daha kuvvetli olacak ancak Merlin'in RP-1 yakıtını kullanmayacak bir roket motoru üzerinde tasarımsal çalışmanın başladığını duyurdu ancak ne tür bir yakıt kullanılacağını belirtmeyi reddetti.[10] Ayrıntıların "1 ile 3 yıl arası" bir sürede belli olacağını, büyük motordan birden fazla sayıda yeni SpaceX roketinde kullanmasının amaçlandığını, dolayısıyla bu sayede alçak Dünya yörüngesine 150 - 200 ton civarı malzeme taşınabileceğini ve bu miktarın NASA'nın Uzaya Fırlatma Sisteminin (Space Launch System) kapasitesinin üzerinde olduğunu belirtmişlerdir.[10]

Bu durum 2012 Kasım ayında, şirketin CEO'su Elon Musk SpaceX'in itki sistemleri bölümünün yeni hedefinin metan-yakıtlı roket motoru geliştirmek olduğunu duyurunca açıklık kazanmıştır.[5] Elon Musk ayrıca Raptor kod adlı motor tasarımının artık metan-yakıtına-dayalı bir tasarım olacağını,[5] ve metan'ın SpaceX'in gelecekteki Mars'ın kolonileştirilmesi görevlerinde yakıt olarak kullanılacağını belirtmiştir.[2]

Mars'taki metan (CH4) için muhtemel kaynaklar ve metan-yatakları.

Yer altındaki suyun ve Mars'ın atmosferindeki karbon dioksit varlığı nedeniyle, basit bir hidrokarbon olan metan Sabatier Reaksiyonu sayesinde kolayca Mars yüzeyinde sentezlenebilir.[11] Mars'ta İn-situ kaynak üretimi (In-situ resource production, İn situ - "sahada") konusu NASA tarafından incelenmiş; oksijen, su ve metan üretimi için uygunlanabilir olduğuna karar verilmiştir.[12] Chicago Maden Okulu (Chicago School of Mines) tarafından yayımlanan bir araştırmaya göre, Mars'tan metan üretme gibi in-situ kaynak kullanımı, uzay görevlerini teknik ve ekonomik açıdan daha uygulanabilir kılıyor ve tekrar-kullanılabilirliği mümkün hale getiriyor.[13] Metan Mars'tan gelen meteoritlerde bulunmuştu.[14]

SpaceX tarafından 2009 yılında ilk bahsedildiğinde, "Raptor" terimi özellikle yukarı-aşama motoru tasarımına uygulanmıştı[15] ve 2012 yılındaki resmi bildiriler o zaman için hala yukarı aşama motoru tasarımı olduğunu gösteriyordu[16]—ancak 2014 yılının başlarında SpaceX Raptor motorunun hem yeni ikinci aşamada, hem de Mars Koloni Taşıyıcısının büyük 10-metre-çaplı çekirdeğinde kullanılacağını doğrulamıştır. Her Falcon 9 hızlandırıcı çekirdeğindeki Merlin 1 motorlarının 9'lu kullanımına benzer şekilde, her hızlandırıcı çekirdeği 9 adet Raptor motoru içerecektir.[2]

SpaceX'te metan yakıtlı aşamalı-yanma motorunun geliştirilmesinin ciddi bir şekilde düşünüldüğünün ilk ipuçları 2011 Mayıs ayında ortaya çıkmıştı.SpaceX ABD Hava Kuvvetlerine, USAF Tekrar-kullanılabilir Hızlandırıcı Sistemi Yüksek İtki Ana Motoru talebinde istenen kerosen-yakıtlı motor ile rekabet edebilecek bir metan-yakıtlı motor ile ilgilenip ilgilenmediklerini sormuştur.[2]

2012 Kasım ayında SpaceX'in hedefinde Raptor-sınıfı roket motorları ailesi olduğunu gösteren duyuru yayımlanmıştır;[17] bu bilgi SpaceX tarafından 2013 Ekim ayında doğrulanmıştır.[6] Ancak, SpaceX COO'su Gwynne Shotwell 2014 ayında yeni motor geliştirme programının tamamen tam-boyutlu Raptor motoruna odaklanacağını; alt-ölçekteki daha küçük methalox motorlarının çok büyük Raptor motorunun geliştirme yol-haritasında yer almadığını belirterek konuya açıklık getirmiştir.[18]

2013 Ekim ayında SpaceX, Raptor motorunun metan motoru testlerini John C. Stennis Uzay Merkezinde(John C. Stennis Space Center) gerçekleştireceğini,[19][20] ve var olan test rampa altyapısına sıvı metan yakıtlı motor testini destekleyebilmesi için yeni donanım ekleyeceğini duyurdu.[21] 2014 Nisan ayında, SpaceX Stennis test rampasına, Raptor bileşenlerinin testi için yapılacak olan zorunlu bakım ve yükseltme çalışmalarını tamamladı ve tesiste ilgili testleri 2014 Mayıs ayının sonunda yapmaya başlayabilmeyi umuyordu.[22]

2013 Ekim ayında, SpaceX ilk defa Raptor motorunun itki tasarımını açıkladı—2940 kN (661000 lbf)[6]— ancak 2014 başlarında Raptor motorunun bundan daha yüksek itki miktarına sahip olacağını duyurdu.

2014 Şubat ayında, SpaceX roket motoru geliştirme bölümünün başı olan Tom Mueller, bir konuşması sırasında Raptor motorunun; dokuz adet motorunun " yaklaşık 100 ton kadar kargoyu Mars'a götürebilecek" olan bir araçta kullanılmak üzere tasarlandığını ve 4400 kN (1 milyon lbf) itki üretebilen roketin daha önce duyurulduğundan çok daha kuvvetli olacağını açığa vurmuştur.[2][23] Mueller tarafından 2014 Haziran ayında yapılan bir konuşma motor verimi hedeflerini daha ayrıntılandırmıştır: deniz seviyesinde 6900 kN (705 ton-kuvvet) miktarında itki, vakumda 8200 kN (840 ton-kuvvet) miktarında itki ve vakum versiyonu için 380 saniye değerinde özgül itici kuvvet.[1] Daha önce verilen bilgilere göre tasarımdaki Isp vakum koşulları altında sadece 363 saniye idi.[2]

2015 Ocak ayında, Elon Musk hedefledikleri itki miktarının 2300 kN (230 ton-kuvvet) olduğunu bildirmiştir ki bu daha önce belirtilen daha azdı. Konuşması sırasında "daha pek çok motor [sınıfı] olacak"[24] dediği için 9-motorlu hızlandırıcı hakkında yapılan pek çok tahmin ve tartışmaya şüphe düşürmüştür. 2015 Ağustos ayı itibarıyla, Elon Musk'ın Marsa gidecek olan motorun oksitleyici / yakıt oranının yaklaşık 3.8 / 1 civarında olacağını belirten bir söylemi gün yüzüne çıkmıştır.[25]

Tasarım

SpaceX ilk-aşama fırlatma araçlarının ölçekli boyut karşılaştırması: (soldan) Falcon 9 v1.0 (2010), Falcon 9 v1.1 (2013) ve muhtemel bir 10-metre çaplı 9'lu Raptor -Mars Koloni Taşıyıcısı ilk-aşama hızlandırıcı çekirdeği-. 2014 başlarında verilen bilgiye dayanılırak karşılaştırma yapılmıştır

Raptor motoruna güç, sıvı metan ve sıvı oksijen karışımı ile daha verimli aşamalı yanma döngüsü kullanılarak sağlanacaktır,[16] bu da, Merlin motorlarının kullandığı 'açık döngülü' Gaz-üreteci sisteminden ve LOX/kerosen itki üreten yakıtlarından vazgeçildiğini göstermektedir.[16] Uzay Mekiği Ana Motorları da aşamalı-yanma döngüsü kullanmıştı,[26] ayrıca pek çok Rus yapımı roket motoru da bu sınıftadır.[16]

Turbopompa ve enjektörlerin çoğu üç boyutlu baskı yöntemiyle üretilecektir böylece geliştirme ve tekrarlanan testlerin hızı artacaktır.[3]

Daha da ayrıntılandırılacak olursa, Raptor "tam-akışlı" (full-flow) aşamalı yanma döngüsü kullanacaktır;bu yöntemde -düşük yakıt oranıyla birlikte- oksitleyicinin %100'ü kullanılarak oksijen türbin pompasına güç sağlanacaktır,diğer taraftan ise -düşük oksijen oranıyla birlikte- yakıtın %100'ü kullanılarak metan turbin pompasına güç sağlanacaktır. Hem oksitleyici akışı hem de yakıt akışı, yanma odasına girmeden önce tamamen gaz fazındadır. 2014 öncesine kadar, sadece 2 adet tam-akışlı aşamalı yanma döngülü roket motoru rampada test edilebilmeye yetecek kadar ilerleme sağlamıştı: 1960'lardaki Sovyet RD-270 projesi ve 2000'lerin ortalarındaki Aerojet Rocketdyne Integrated powerhead ispat (demonstration) projesi.[2]

Raptor motoru için belirtilen tasarım boyutu tasarım devam ederken - çok yüksek bir hedef olan vakumda 8200 kN (1800000 lbf) itki[27] miktarından daha güncel ve daha küçük bir hedef olan 2300 kN (230 ton-kuvvet) itki miktarına[24]- büyük ölçüde değişmiştir. Tahminlere göre vakumdaki Isp değerinin 363 saniye[2] ve deniz-seviyesindeki Isp değerinin 321 saniye[2][23] olması beklenmektedir. Motorun en son itki ve Isp değerleri, SpaceX motoru çok-yıllık geliştirme döngüsünden geçirirken, önemli ölçüde değişecektir.[27]

Tam-akışlı tasarımın, verim ya da güvenilirlik artırması öngörülen ek özellikleri arasında şunlar bulunmaktadır:[2]

  • geleneksel motor tasarımlarında muhtemel arıza noktası olan, yakıt-oksitleyici türbinindeki iç-mühür'ün tasarımdan çıkarılması
  • pompalama sistemi daha düşük basınç değerleri gerektirdiğinden, sistemin yaşam-süresi artmakta ve sisteme ağır zarar verebilecek arızaların riski de azalmaktadır.
  • yanma odasındaki basıncı artırabilme özelliği sayesinde sistemin genel verimi artmaktadır veya "daha soğuk gazlar kullanıldığından, genel bir aşamalı yanma motoru ile aynı verime ulaşıp kullanılan malzemeler üzerinde daha az fiziksel baskı uygulanmış oluyor, dolayısıyla malzemelerin yıpranma miktarları veya [motorun] ağırlığı azalıyor."[2]

Vakum uyarlaması

SpaceX'in Merlin motorunda olduğu gibi, Raptor roket motorunun da bir vakum uyarlaması planlanmıştır. Bu uyarlamada, itki üreten yakıtta (gazda) daha çok yayılma (expansion) sağlayabilmek üzere daha geniş bir egzoz çıkışı kullanılarak, 380 saniyelik bir özgül itici kuvvet değerine ulaşılması hedeflenmektedir,[1]

Diğer motor tasarımlarıyla karşılaştırılması

Ana madde: Yörüngesel roket motorlarının karşılaştırılması
Motor ismiVakum'da itki değeri
[kilonewton (lbf)]		Vakum'da Özgül itici kuvvet değeri
[saniye]		İtki/
Ağırlık oranı		Motor türü
SpaceX Raptor (hedeflenen[24])2300 (510 bin)[24]380[1]Metan/LOX tam-akışlı aşamalı yanma
Blue Origin BE-42400 (550 bin)[28]Methane/LOX Oksijen bakımından zengin aşamalı-yanma
SpaceX Merlin 1D801 (180 bin)[29]309[30]150RP-1/LOX gaz üreteci
SpaceX Merlin 1C610 (140 bin)304[31]96RP-1/LOX gaz üreteci
RD-1804152 (933 bin)[32]338[32]78.44[32]RP-1/LOX aşamalı-yanma
Uzay Mekiği Ana Motoru2280 (510 bin)453[33]73[34]LH/LOX aşamalı-yanma
Rocketdyne F-1 (Saturn V)7740 (1 milyon 740 bin)304[35]83RP-1/LOX gaz üreteci
TR-1074900 (1 milyon 100 bin)[36][36][36]RP-1/LOX Oksijen bakımından zengin aşamalı-yanma

Motorun testi

Raptor metan motoru bileşenlerinin ilk testi Stennis Uzay Merkezinde yapılmıştır. SpaceX buradaki test altyapısına, sıvı metan motorunun test edilebilmesi için, yeni donanım eklemiştir.[6][21] Stennis tesisindeki ilk test Raptor motorunun bileşenlerinin ayrı ayrı test edilimesiyle sınırlı olacaktır, çünkü Stennis tesisinin E-2 test alanındaki, 440 kN (1 milyon lbf) değerinde itki üretebilen test tablaları Raptor motorunun tamamını test edebilecek büyüklükte değildir. Raptor motoru geliştirilirken, Stennis tesisinde yapılan testlere göre hemen hemen aynı zaman dilimi içinde olmak üzere,2013 Ekim ayında yapılan konuşmalara göre, motorun vakumda 2940 kN (661 bin lbf) değerinden daha fazla itki üretmesi tasarlanmıştı.[6] 2014 Şubat ayında, gözden geçirilmiş, daha yüksek itkiye sahip bir tasarım şirket tarafından incelenmiştir; ancak daha yüksek hızın geliştirilen ilk motorlarla mı elde edileceği açık değildir.[2]

Raptor motoru bileşen testlerinin,SpaceX'in metan yakıtlı motor testlerini destekleyebilmesi için değişiklik yaptığı Stennis tesisindeki E2 tablalarında,[6] 2014 Mayıs ayından sonra başlaması bekleniyordu.[22] Test edilecek olan ilk parçanın tekli Raptor enjektör öğesi olduğu belirtilmişti.[37] 2014 Ağustos ayında, SpaceX Stennis tesisinde test edilen ilk bileşenlerin yüksek-hacimli gaz enjektörleri olduğunu açıklamıştır.[38]

SpaceX tarafından yapılan donanım değişiklikleri, artık Stennis test altyapısının bir parçasıdır ve SpaceX'in kira sözleşmesi bittikten sonra başka kullanıcıların hizmetine sunulabilecektir.[6]

SpaceX, Raptor motoru tam halinde ürettiği daha büyük itki değerleriyle başa çıkabilmek için, ya yeni bir motor test tablası üretecek ya da var olanı bu ihityacı karşılayabileceği şekilde söküp yeniden oluşturacaktır.[6] 2014 Mayıs ayında, Stennis Uzay Merkezindeki B-2 test tablası NASA'nın 7440 kN itki üretebilen SLS ana aşamasının testine uygun hale gelmesi için yükseltilmeye başlandı.[39]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Butler, Amy; Svitak, Amy. "AR1 vs. Raptor: New rocket program will likely pit kerosene against methane" (2014-06-09). Aviation Week & Space Technology. SpaceX is developing the Raptor as a reusable engine for a heavy-lift Mars vehicle, the first stage of which will feature 705 metric tons of thrust, making it 'slightly larger than the Apollo F-1 engine,' Tom Mueller, SpaceX vice president of propulsion development, said during a space propulsion conference last month in Cologne, Germany. The vacuum version is targeting 840 metric tons of thrust with 380 sec. of specific impulse. The company is testing subscale components using the E-2 test stand at NASA's Stennis Space Center in Mississippi, says Stennis spokeswoman Rebecca Strecker. ... Mueller said many people ask why the company switch to methane for its Mars rocket. With reusability in mind, SpaceX's cost studies revealed that 'by far the most cost-effective propellant to use is methane,' he said, which would be easier than hydrogen to manufacture on Mars. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l Belluscio, Alejandro G. (7 Mart 2014). "SpaceX advances drive for Mars rocket via Raptor power". NASAspaceflight.com. 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2014. 
  3. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2015. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2015. 
  5. ^ a b c Todd, David (20 Kasım 2012). "Musk goes for methane-burning reusable rockets as step to colonise Mars". FlightGlobal Hyperbola. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2012. "We are going to do methane." Musk announced as he described his future plans for reusable launch vehicles including those designed to take astronauts to Mars within 15 years, "The energy cost of methane is the lowest and it has a slight Isp (Specific Impulse) advantage over Kerosene," said Musk adding, "And it does not have the pain in the ass factor that hydrogen has". 
  6. ^ a b c d e f g h Leone, Dan (25 Ekim 2013). "SpaceX Could Begin Testing Methane-fueled Engine at Stennis Next Year". Space News. 11 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2013. 
  7. ^ "Notes: Space Access'11: Thurs. - Afternoon session - Part 2: SpaceX". RLV and Space Transport News. 7 Nisan 2011. 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2011. 
  8. ^ "SpaceX Raptor LH2/LOX engine". RLV and Space Transport News. 8 Ağustos 2011. 2 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011. 
  9. ^ Rosenberg, Zach (16 Mart 2012). "SpaceX readies upgraded engines". Flightglobal. 11 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2012. SpaceX is in the midst of a variety of ambitious engine programmes, including the Merlin 2, a significant modification of the Merlin 1 series, and the Raptor upper stage engine. Details of both projects are tightly held. 
  10. ^ a b Rosenberg, Zach (15 Ekim 2012). "SpaceX aims big with massive new rocket". Flightglobal. 18 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2012. 
  11. ^ GPUs to Mars: Full-Scale Simulation of SpaceX's Mars Rocket Engine. YouTube. 5 Mayıs 2015. 27 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2015. 
  12. ^ mmooney (8 Kasım 2015). "In-Situ Resource Utilization - Mars Atmosphere/Gas Chemical Processing". NASA SBIR/STTR. NASA. 18 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2015. 
  13. ^ "Comparative study of ISRU-based transportation architectures for the Moon and Mars: LOX/LH2 vs. LOX/Methane" (PDF). Lunar and Planetary Institute. Chicago School of Mines. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Haziran 2015. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2015. 
  15. ^ "Long term SpaceX vehicle plans". HobbySpace.com. 7 Temmuz 2009. 14 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2009. 
  16. ^ a b c d Todd, David (22 Kasım 2012). "SpaceX's Mars rocket to be methane-fuelled". Flightglobal. 11 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2012. Musk said Lox and methane would be SpaceX’s propellants of choice on a mission to Mars, which has long been his stated goal. SpaceX’s initial work will be to build a Lox/methane rocket for a future upper stage, codenamed Raptor. The design of this engine would be a departure from the “open cycle” gas generator system that the current Merlin 1 engine series uses. Instead, the new rocket engine would use a much more efficient “staged combustion” cycle that many Russian rocket engines use. 
  17. ^ Todd, David (20 Kasım 2012). "Musk goes for methane-burning reusable rockets as step to colonise Mars". FlightGlobal Hyperbola. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2012. The new Raptor upper stage engine is likely to be only the first engine in a series of lox/methane engines. 
  18. ^ Gwynne Shotwell. Broadcast 2212: Special Edition, interview with Gwynne Shotwell (ses dosyası). The Space Show. Etkinlik zamanı: 21.25-22.10. 2212. 22 Mart 2014 tarihinde kaynağından (mp3) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2014. our focus is the full Raptor size 
  19. ^ "NASA Stennis Space Center to Test SpaceX Next Generation Rocket Engines Systems". Mississippi Development Authority. 23 Ekim 2013. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2013. 
  20. ^ "Cochran: Space-X Decision Bodes Well for Job Growth in South Mississippi". Senator Cochran. 23 Ekim 2013. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2013. 
  21. ^ a b Messier, Doug (23 Ekim 2013). "SpaceX to Conduct Raptor Engine Testing in Mississippi". Parabolic Arc. 24 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2013. 
  22. ^ a b Guess, Natalie (21 Nisan 2014). "NASA, SpaceX Cut Ribbon To Launch Testing Partnership". MS EIGS. 8 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2014. 
  23. ^ a b "SpaceX propulsion chief elevates crowd in Santa Barbara". Pacific Business Times. 19 Şubat 2014. 20 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2014. 
  24. ^ a b c d Musk, E. (January 6, 2015) "Thrust to weight is optimizing for a surprisingly low thrust level, even when accounting for the added mass of plumbing and structure for many engines. Looks like a little over 230 metric tons (~500 klbf) of thrust per engine, but we will have a lot of them :)" 30 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Reddit.com
  25. ^ How (and Why) SpaceX Will Colonize Mars 17 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., accessed 19 Augus7 2015. Musk: "The critical elements of the solution are rocket reusability and low cost propellant (CH4 and O2 at an O/F ratio of ~3.8). And, of course, making the return propellant on Mars, which has a handy CO2 atmosphere and lots of H2O frozen in the soil."
  26. ^ "Space Shuttle Main Engines". NASA. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2013. 
  27. ^ a b Bergin, Chris (29 Ağustos 2014). "Battle of the Heavyweight Rockets -- SLS could face Exploration Class rival". NASAspaceflight.com. 16 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2014. 
  28. ^ Ferster, Warren (17 Eylül 2014). "ULA To Invest in Blue Origin Engine as RD-180 Replacement". Space News. 18 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2014. 
  29. ^ "SpaceX Falcon 9 product page". 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2013. 
  30. ^ "Falcon Heavy Merlin Engines". SpaceX. 12 Nisan 2013. 14 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2014. 
  31. ^ "Merlin 1C". Astronautix.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2013. 
  32. ^ a b c "RD-180". NPO Energomash. 4 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2015. 
  33. ^ "SSME". Astronautix.com. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2013. 
  34. ^ "Encyclopedia Astronautica: SSME". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2014. 
  35. ^ "F-1". Astronautix.com. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2013. 
  36. ^ a b c "TR-107" (PDF). NASA Marshall. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ağustos 2015. 
  37. ^ "SpaceX to test methane rocket engine in Miss". The Sacramento Bee. 22 Nisan 2014. 29 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2015. 
  38. ^ SpaceX Commercial Spaceflight 22 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Garrett Reisman, Future in Space Operations (FISO) Colloquium, 2014-08-27, Retrieved 2014-08-28.
  39. ^ Rebecca Strecker (15 Mayıs 2014). "NASA Moving Forward on Test Stand Upgrades for SLS Core Stage Testing". 18 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2015. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">SpaceX</span> Amerikan özel havacılık şirketi

SpaceX, merkezi ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Hawthorne şehrinde bulunan bir Amerikalı uzay taşımacılığı şirketidir. SpaceX; Falcon 9, Falcon Heavy, Starlink, Dragon Kargo, Starship gibi uzay misyonu araçlarını bünyesinde bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Falcon 9</span> Merkezi Kaliforniyanın Hawthorne şehrinde olan SpaceX şirketi tarafından tasarlanıp geliştirilen yeniden kullanılabilir bir fırlatma araçları ailesi

Falcon 9, merkezi Kaliforniya'nın Hawthorne şehrinde olan SpaceX şirketi tarafından tasarlanıp geliştirilen yeniden kullanılabilir bir fırlatma araçları ailesidir. Bu fırlatma araçları ailesi Falcon 9 v1.0, Falcon 9 v1.1, Falcon 9-R'den oluşmaktadır. Bu yörüngeye iki aşamada çıkan aracın her iki aşaması için de güç, yakıt olarak sıvı oksijen (LOX) ve roket-sınıfı kerosen (RP-1) kullanan roket motorları tarafından sağlanır. Falcon 9'un şu anki haliyle alçak Dünya yörüngesine 13150 kilogram (28990 lb) ağırlığında ve yer istasyonu transfer yörüngesine 4,850 kilogram (10,690 lb) ağırlığında görev yüklerini taşıyabilmektedir. Her üç Falcon 9 aracı da orta ölçekteki fırlatma sistemleri sınıfındadır.

Vega, Avrupa Uzay Ajansı'nın kullandığı, İtalya Uzay Ajansı ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ortaklaşa geliştirdiği ArianeSpace tarafından kullanılan bir harcanabilir fırlatma sistemidir. Geliştirilmesi 1998'de başladı ve 13 Şubat 2012 tarihinde Guyana Uzay Merkezi'nde ilk fırlatma gerçekleşti. ArianeSpace 2018'in sonuna kadar Vega'yı kullanmak istediğini belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Falcon 1</span> SpaceX şirketi tarafından özel sermaye ile geliştirilmiş ve üretilmiş olan, bir harcanabilir fırlatma sistemi

Falcon 1, SpaceX şirketi tarafından özel sermaye ile geliştirilmiş ve üretilmiş olan, bir 'harcanabilir fırlatma sistemidir. Yörüngeye-iki-aşamalı-çıkan türdeki roket her iki aşama için de yakıt olarak LOX/RP-1 karışımını kullanmaktadır, ilk aşamada tek bir Merlin motoru ve ikinci aşamada ise tek bir Kestrel motoru kullanılmaktadır. Roket baştan sona SpaceX tarafından tasarlandı ve özel sermaye ile geliştirilerek yörüngeye çıkabilen ilk başarılı sıvı-yakıt-itkili fırlatma aracı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Özerk uzaylimanı insansız gemi</span>

Özerk uzaylimanı insansız gemi(İngilizce: Autonomous spaceport drone ship); ASDS olarak da bilinen, Just Read the Instructions isimli gemi okyanusta çalışabilen, mavnadan türetilmiş, uzay ve havacılık şirketi SpaceX tarafından yörüngedeki görevlerinden dönen roketlerin ilk aşamalarını indirmeye çalıştığı bir yüzen iniş rampasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Merlin (roket motoru ailesi)</span>

Merlin, SpaceX tarafından Falcon 1 ve Falcon 9 fırlatma araçlarında kullanılmak üzere geliştirilmiş olan bir roket motorları ailesidir. SpaceX, Merlin motorlarını ayrıca Falcon Heavy fırlatma aracında da kullanmayı planlamaktadır. Merlin motorları gaz-üreteci güç döngüsü içinde roket yakıtı olarak RP-1 ve Sıvı oksijen kullanır. Merlin motoru en başta denizden kurtar(ıl)ma ve tekrar kullanım için tasarlanmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Falcon (roket ailesi)</span>

Falcon roket ailesi, Space Exploration Technologies (SpaceX) şirketi tarafından geliştirilen ve işletilen bir dizi fırlatma aracıdır. Tamamen 21. yüzyılda tasarlanmış ilk yörüngesel fırlatma araçlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kestrel (roket motoru)</span>

Kestrel, LOX/RP-1 basınç-beslemeli türünde bir roket motorudur. Kestrel motoru SpaceX tarafından Falcon 1 roketinin yukarı aşamasında kullanılmak üzere geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Draco (roket motoru ailesi)</span>

Draco, SpaceX tarafından fırlatma araçlarında ve uzay kapsüllerinde kullanılmak üzere tasarlanmış olan Hipergolik sıvı yakıtlı roket motoru ailesidir. Şimdiye kadar iki çeşidi üretilmiştir : Draco ve SuperDraco.

<span class="mw-page-title-main">Falcon Heavy</span>

Falcon Heavy, SpaceX tarafından tasarlanmış ve üretilmiş, kısmen yeniden kullanılabilen bir ağır yük fırlatma aracıdır. Falcon Heavy, Falcon 9 fırlatma aracının bir uyarlamasıdır ve Falcon 9 roket çekirdeğinin yanı sıra, Falcon 9 ilk aşamasından türetilmiş olan, fazladan iki adet sonradan eklenen roketten oluşmaktadır. Bu yapılandırma Alçak Dünya yörüngesine (ADY) çıkarılabilen görev yükü miktarını yaklaşık 54 tona yükseltecektir, bununla karşılaştırılacak olursa Falcon 9 v1.1 aracı 13 ton'a kadar görev yükünü ADY'ye çıkarabilmektedir. Falcon Heavy için ilk fırlatma 6 Şubat 2018 tarihinde başarılı olarak gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı itki sistemi</span> Uzay aracını ivmelendirmeye yarayan her türlü yönteme verilen ad

Uzay aracı itki sistemi ya da Uzay aracı sevk sistemi, uzay aracını ve uyduları ivmelendirmekte kullanılan her türlü yönteme verilen addır. Pek çok farklı yöntem bulunmaktadır. Her yöntemin bazı sakıncaları ve üstün tarafı vardır ve uzay aracı sevki etkin bir araştırma alanıdır. Ancak, günümüzdeki pek çok uzay aracı, aracın arkasından/geri tarafından bir gazı roket motoru çıkışı yüksek hızda geçirmek suretiyle itki/sevk üretir. Bu çeşit bir motora roket motoru denmektedir.

Yeniden kullanılabilir fırlatma sistemleri sayesinde uzaya birden fazla kez yük taşıması yapılabilir. Bu sistem genişletilebilir fırlatma sistemlerininin çalışma prensibinin tam zıttında yürüyordu. Genişletilebilir fırlatma sistemlerinde araç bir kere kullanıldıktan sonra kullanılmıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Elektrikle çalışan uzay aracı itki sistemi</span>

Elektrikle çalışan uzay aracı itki sistemi, uzay aracının hızını elektrik enerjisi kullanarak değiştirir. Bu Uzay aracı itki sistemi türündeki pek çok sistem, yakıtı elektrik kullanarak yüksek hızlarda araçtan atmak suretiyle çalışır, ancak örneğin elektrodinamik kablolar ise doğrudan gezegenin Manyetik alanıyla etkileşerek çalışırlar.

<span class="mw-page-title-main">Hibrit yakıtlı roket</span>

Hibrit-yakıtlı roket, roket motorunda birbirinden farklı fazdaki farklı roket yakıtları kullanan bir rokettir. Bu yakıtlardan biri katı halde ve diğeri ise gaz ya da sıvı haldedir. Hibrit roketinin ortaya çıkışı 75 yıl öncesine kadar takip edilebilir.

Tek-yakıtlı roket, itici yakıt olarak tek bir kimyasal madde kullanan roket türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Electron (roket)</span> Roket

Electron, Yeni Zelanda havacılık şirketi Rocket Lab tarafından geliştirilen ve ticari küçük uydu başlatma segmentini (CubeSats) kapsayan iki aşamalı bir fırlatma aracıdır. Aracın Rutherford motorları, yörünge roketine güç sağlayan ilk elektrikli pompa besleme motorudur.

<span class="mw-page-title-main">Genişletme döngüsü</span>

Genişletme döngüsü, sıvı yakıtlı roket motoru’nun güç döngüsüdür. Bu döngüde yakıt, motorun yanma odasını soğutmak, ısıyı emmek ve fazı değiştirmek için kullanılır. Isıtılan, gaz halinde olan yakıt, yanma odasına enjekte edilmeden ve yakılmadan hemen önce motorun yakıt ve oksitleyici pompalarını çalıştıran türbine güç sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Rocket Lab</span> Havacılık ve Uzay taşımacılığı şirketi

Rocket Lab, 2006 yılında Peter Beck tarafından Yeni Zelanda'da kurulan ve finanse edilen havacılık ve uzay taşımacılığı işletmecisidir.

Pratt & Whitney Rocketdyne (PWR), sıvı yakıt kullanan roket motorları tasarlayan ve üreten bir Amerikan şirketidir. United Technologies Corporation'ın tamamen sahip olduğu bir yan kuruluş olan Pratt & Whitney'in bir bölümüdür. Merkezi Kaliforniya'da, Los Angeles'teki Canoga Park'tadır. 2013 yılında şirket GenCorp'a satıldı ve Aerojet Rocketdyne'in bir parçası haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Modüler roket</span> Çok kademeli roket türü

Modüler roket, görevden göreve değişebilen bileşenlere sahip bir tür çok kademeli rokettir. Bu tür birkaç roket; nakliye, üretim ve uçuş hazırlıkları için destek altyapısını optimize etme masraflarını en aza indirmek için birleşik modüller gibi benzer konseptleri kullanır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.