Rapier

İsmini Yeni Çağ'da Avrupalı soyluların kullandığı ince ve esnek bir kılıçtan alan Rapier, İngiliz silah üreticisi BAE Systems tarafından üretilen yerden radar ve elektro-optik güdümlü bir alçak irtifa hava savunma sistemidir. Tasarım amacı hava üsleri ile bazı stratejik/ekonomik hedeflerin alçak irtifa hava savunmasının sağlanmasıdır.

Rapier, 23 km yarıçapında bir bölgenin renkli görüntüsünü verebilen, dost ve düşman uçaklarını sahip olduğu IFF teçhizatı sayesinde ayırt edebilen, elektronik yanıltma uygulayan tehdidi [ECM] ayrı sembollerle gösteren gelişmiş DN-181 Blindfire İzleme Radarı tarafından yönlendirilmektedir. Uçaksavar giriş kapı ve koridorları skop üzerinde işaretlenmekte, koridorda uçan uçaklara atış kısıtlaması getirilmektedir.

Sistemin atış gücünü Rapier MK-I ve MK-II füzeleri oluşturmaktadır. Rapier MK-II füzesi 2.24 m uzunluğunda, 0.13 m eninde ve 43 kg ağırlığında olup 0.38 m kanat genişliğine sahiptir. İki aşamalı katı yakıtlı roket motorunun sağladığı 2.5 mach hızla hedefe yönelir ve seyir sırasında 30 g'lik manevralar yapabilir. Yaklaşma/yakınlık tapalı bir füzedir ve hedefe yakın bir mesafede patlayarak hedefi etkisiz hale getirir. 8 km etkili menzile ve 5 km etkili irtifaya sahiptir. Füzenin raf ömrü 15 senedir. Fırlatma lançerine bir seferde 4 adet füze yerleştirilebilir. İki personel 4 füzeyi 2 dakika içinde atışa hazır hale getirebilmektedir.

Füze ile fırlatma istasyonu arasında kesintisiz bir radyo link bağlantısı vardır. Rapier füzesi yerden E/O sistem veya Blindfire atış kontrol radarı ile güdümlenerek fırlatılır. Füze seyir halindeyken hedef uçağın yerden takibi de sürekli devam eder. Blindfire atış kontrol radarı tarafından elde edilen bu bilgilerden hareketle gerekli güdüm algoritmalarını hesaplayan atış kontrol bilgisayarı, radyo link vasıtasıyla füzeye sürekli olarak hedefi vurması için gerekli uçuş yolu düzeltme komutlarını bir gönderir. Yer kontrol istasyonundan gelen manevra bilgileriyle hareket eden füze hedefe ulaşır.

Rapier, araçla çekili bir füze olup tekerlekli araçlarla çekilerek kurulan bir sistemdir. Bu amaç için Türk Hava Kuvvetlerinde Land Rover 130 Rapier Çekici arazi aracı kullanılmaktadır. Sistem istenirse çevreye hakim bir tepeye helikopter yardımı ile de konuşlandırılabilmektedir.

Türkiye, 1983 yılında alçak irtifa hava savunma kabiliyetinin geliştirilmesi amacıyla 146 milyon £ karşılığında 36 adet Rapier lançeri, 12 adet Blindfire izleme radarı ve 468 adet Rapier Mk-II füzesi siparişi vermiş, teslimatlar 1983-1985 arasında gerçekleşmiştir. 1985'te yeniden 36 adet Rapier lançeri ve 15 adet Blindfire izleme radarı sipariş edilmiş, bu teslimatlar da 1986-1988 arasında tamamlanmıştır. Ocak 1995'te ABD tarafından alınan bir kararla İncirlik ve İzmir'deki NATO askeri tesislerinin alçak irtifa hava savunmasında kullanılan 14 adet Rapier lançeri, 13 adet Blindfire izleme radarı ve 515 adet Rapier MK-I füzesi EDA yardımı kapsamında Türkiye'ye hibe edilmiştir.

1996 yılı Ocak ayında Milli Savunma Bakanlığı ve BAE Systems arasında yapılan bir anlaşma ile Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki Rapier sistemlerinin Rapier II adıyla B1X seviyesinde modernize edilmesi kararlaştırılmış, 70 milyon £ maliyetle 78 adet Rapier'ın Şubat 1996 ile Mayıs 1999 arasında B1X seviyesinde modernizasyonu gerçekleştirilmiştir. Ağustos 1999 tarihinde imzalanan bir diğer anlaşma ile de söz konusu lançerlerde kullanılmak üzere toplam 840 adet yaklaşımlı tapaya sahip yüksek performanslı Rapier Mk-IIB füzesi sipariş edilmiştir. Yılda 80 adet olmak üzere 10 yıllık program altında gerçekleştirilmesi öngörülen projede ayrıca İngiliz Kara ve Hava Kuvvetleri için 1.500 adet Rapier Mk-IIB füzesi imal edilmektedir. Aselsan [Ateş Güvenliği Birimi ve Açısal İvme Algılama Birimi'nin üretimi], Kalekalıp [Komple gövde parçalarının üretimi], Roketsan [Motor üretimi ve nihai montaj] ve Havelsan'ın altyüklenici olarak görev aldığı 129 milyon £ değerindeki projede yerli katkı değeri, doğrudan off-setlerle birlikte yaklaşık 50 milyon $ olarak öngörülmüştür.

Sistemin harekâta hazırlık oranı ve ECM ortamındaki harekât performansı artırılmış, anti-radar füzelerine karşı sessiz kalma modu kazandırılmış ve Rapier Mk-IIB füzeleri sayesinde hedef angajman menzilinde kayda değer bir artış sağlanmıştır.

Rapier sisteminin diğer kullanıcıları İngiltere, Avustralya, Brunei, Endonezya, İsviçre, İran, Katar, Singapur ve Umman'dır. 2000'li yıllarda özellikle Malezya'nın isteği üzerine Rapier daha da geliştirilmiş ve bir seferde 8 füze taşıyabilen, elekro-optik sistemlerle donatılmış ve aynı römorka entegre edilmiş bir sistem olarak Jernas adıyla pazara sunulmuştur. Bu sistem hedef takibi için K-band monopulse radar kullanmaktadır.