İçeriğe atla

Rakım Elkutlu

Rakım Elkutlu
Doğum1 Ocak 1869(1869-01-01)
İzmir, Türkiye
Ölüm04 Aralık 1948 (79 yaşında)
Defin yeriKokluca Mezarlığı, İzmir
MilliyetTürk
MeslekBestekâr

Rakım Elkutlu (1 Ocak 1869, İzmir - 4 Aralık 1948, İzmir), Türk klâsik mûsikîsi bestekârlarındandır.

Hayatı

Rakım Elkutlu'nun, dînî ve lâdînî mûsikînin âyin, ilâhi, semâi kâr, durak, beste ve şarkı formunda dört yüz elliye yakın eseri vardır. Babasının ölümü üzerine Rakım Elkutlu İzmir Hisar Camii imamlığına tayin edilerek ölünceye kadar bu vazîfesine devâm etti. Aynı zamanda uzun yıllar, İzmir Mûsikî Cemiyeti'nin reisliğini de yaptı. Rakım Elkutlu, çok iyi usûl bilmesine rağmen nota bilmezdi. Bunun sebebi meşk sistemi ile yetişmiş olması ve notanın müziğe zarar vereceğini düşünmesiydi. Zira meşk usûlünde eserler hocanın ağzından birebir, usul vura vura geçilirdi. Bu sayede eserlerdeki duygu bozulmazdı. Nota, eserlerin nesiller boyu aktarılmasını sağlamakla birlikte bilhassa Türk musikisinde duygu ve icra bakımından eksiklik sebebidir.[1]

Bestelerinden bazıları

  • Bayati Şarkı: Ne bahar kaldı ne gül ne de bülbül sesi var
  • Ferahfeza Şarkı: Nazında senin özlediğim eski cefâ yok
  • Hicazkar Şarkı: Visal–ı yâr ile mest ol hayâle dalma gönül
  • Hüseyni Beste: Müheyyâ oldu meclis sâkıya peymaneler dönsün
  • Şarkı: Aşkın bana bir gizli elem oldu güzel yar
  • Nihavend Şarkı: Hayâl içinde akıp geçti ömr–i derbederim
  • Nihavend Şarkı: Mümkün mi unutmak güzelim, neydi o akşam (Rakım Elkutlu bu eseri, İzmir Musiki Cemiyeti'ni beraber kurduğu ve birçok eserini de notaya alarak yok olmaktan kurtaran Mehmet Reşat Aysu ile birlikte bestelemiştir.)
  • Sûz–i Dil Şarkı: Baharda bu yıl bir melâl var, hüzün gibi..
  • Uşşak Şarkı: Bana hiç yakışmıyor böyle intizâr şimdi
  • Yegâh Şarkı: Çepçevre bahar içinde bir yer gördük
  • Karcığar Saz Semai: Karciğar Saz Semâisi (Aksak Semai)
  • Karcığar Peşrev: Karciğar Peşrev Devr–i Kebir
  • Hicaz Tevşih Vücudun mazhar–ı sırr–ı ezeldir ya Resulallah Aksak Semai
  • Acem Aşiran Şarkı Gel koynuna gir lane–ı can kendi evindir Sengin Semai
  • Bayati Şarkı Ne beyan–ı hale cüret ne figaana takatim var Ağır Aksak
  • Bayati Şarkı Ne bahar kaldı ne gül ne de bülbül sesi var Ağır Aksak
  • Bayati Şarkı Bilmezsin düşündüğüm ağladıklarım nedir Curcuna
  • Bayati Şarkı Ne arzu var ne takat visal dillerde kaldı Aksak
  • Bestenigar Tevşih Arz–ı tazim eylemez mi alem–ı imkân sana
  • Bûselik Şarkı Kim bilir hangi hıyabanda sesin
  • Bûselik Şarkı Yıllar geçiyor hala bu ıztırab dinmedi Semai

Buselik–Aşîran Şarkıları

  • Buselik–Aşîran Beste O nihal–i bağ–ı işve sana da eder temayül Devr–i Kebir
  • Dügah Şarkı Bin ömre değer bir gecenin zevk–u safası Sengin Semai
  • Dügah Şarkı Hayran–ı cemal olmağa cidden emelim var Sengin Semai
  • Ferahfeza Şarkı Aşkın bu karanlık gecesinde Yürük Semai
  • Ferahfeza Şarkı Ey gözleri ahu senin aşkınla harabım Sengin Semai
  • Ferahfeza Şarkı İçip içip de bu akşam seninle mest olalım Düyek
  • Ferahfeza Şarkı Nazında senin özlediğim eski cefa yok Semai
  • Ferahnak Yürük Semai Ey gözleri ahu senin aşkınla harabım Yürük Semai
  • Ferahnak Beste Subh–dem cam–ı meyi mestane takbil eyleri Devr–i Kebir
  • Gülizâr İlahi İlahi Aşık–ı sadık güruh–ı Mustafa derler biz Düyek

Hicaz besteleri

  • Hicaz Şarkı Aman aman esmerim
  • Hicaz Şarkı Cevr–ı yare sabır buldum Ağır Düyek
  • Hicaz Şarkı Ey canım ilham perim sen iştiharımsın beni Düyek
  • Hicaz Şarkı Gel üzme beni kaşları çatma güzel kız Curcuna
  • Hicaz Şarkı Gönül yolu dar geldi Sofyan
  • Hicaz Şarkı Gözlerinden okudum gönlünü kalbim yanara Curcuna
  • Hicaz Şarkı Gündüzüm karanlık gecem uykusuz Curcuna
  • Hicaz Şarkı Müştakına göster o güzel çehreni kaçma Ağır Aksak Semai
  • Hicaz Şarkı Yürü hey bi–vefa hercai güzel Aksak
  • Hicazkar Şarkı Canlandı bu sessiz gecenin şiri denizde Aksak
  • Hicazkar Şarkı Herkes eğlencededir şimdi bahar geldi diye Curcuna
  • Hicazkar Şarkı Seni çok sevdi bu gönlüm beni terk etme kadı Aksak
  • Hicazkar Şarkı Süslendi ağaçlar çiçekle doldu Aksak
  • Hicazkar Şarkı Visal–ı yar ile mest ol hayale dalma gönül Düyek
  • Hicazkar Şarkı Bekledim fecre kadar gelmedin ah işte güneş Aksak
  • Hisâr–Aşiran Beste O nihal–i bağ–ı işve sana da eder temayül Devr–i Kebir
  • Hümayun Şarkı İsterim mecliste sakıyler Ağır Aksak
  • Hümayun Şarkı Müştak–ı visalin oldu gönlüm Semai
  • Hüseyni Şarkı Bir safa bahş edelim gel şu dil–i na–şade Aksak
  • Hüseyni Şarkı Çeşme başında duran şu güzel köylü kızı Sofyan
  • Hüseyni İlahi İsm–ı Huda zikrimiz Düyek
  • Hüseyni Kâr O şuha sad safa–saman–u sabrım bi–karar etti Muhammes
  • Hüseyni Beste Müheyya oldu meclis sakıya peymaneler dönsün Düyek
  • Hüseyni–Aşîran Şarkı Nesim–ı nev–bahar essin gönüller şadman ol Düyek
  • Hüseyni–Aşîran Şarkı Ruhumun ihtiyacı cananım Aksak
  • Hüzzam Şarkı Bir yare kalır gönlüme her güzelden Aksak
  • Hüzzam Şarkı Bir zamanlar gönlüme aşkı yakından çağladı Devr–i Hindi
  • Hüzzam Şarkı Dünyada ne ikbal ne de servet dileriz Yürük Semai
  • Hüzzam Şarkı Feryad ki hep gönlümün nevasıdır Aksak
  • Hüzzam Şarkı Gönül bu ne durur ne de söz dinler Aksak
  • Hüzzam Şarkı Tir–ı firkat göz göz ettikçe dil–ı bimarımı Aksak
  • Hüzzam Şarkı Susmuş geceler her yer sizi dinlerdi denizde Türk Aksağı
  • Hüzzam Şarkı Bekledim yıllarca lakin gelmedin ey nazlı Ağır Aksak
  • Hüzzam Şarkı Hatırımdan ne geçer sorma gönül sorma nele Yürük Semai
  • Hüzzam Şarkı Aşkın bana bir gizli elem oldu güzel yar Türk Aksağı
  • Isfahan Şarkı Bıktın mı siyah gözlü güzel kız Türk Aksağı
  • Isfahan Tevşih Hakka mirat olduğuy–çün ey şefi–ı pür–vekar

Karcığar Beste

  • Karcığar Yürük Semai Yürük Semai
  • Karcığar Şarkı Ateşiyle yanıyorken yüreğim Aksak
  • Karcığar Şarkı Bir gün seviyor ertesi gün kıskanıyor kalbi Curcuna
  • Karcığar Ayin İmruz çi her ruz harabım–u harab Değişmeli
  • Karcığar Şarkı Meydan–ı muhabbette gezerken dil–ı şeyda Sengin Semai
  • Karcığar Beste Naz olur dem–beste çeşm–ı nim–habından se Devr–i Kebir
  • Karcığar Şarkı Nazir olmaz sana alemde teksin Aksak
  • Karcığar Şarkı Nedir bu handeler bu işveler bu naz–u istiğna Aksak
  • Karcığar Şarkı Sevdim bu yaz bir esmer Sofyan

Kürdilihicazkâr Beste

  • Kürdilihicazkâr Şarkı Aşkın seni hep güldüremez Semai
  • Kürdilihicazkâr Şarkı Demedim hiç ona kimsin ve nesin sen ne adı Aksak
  • Muhayyer Şarkı Aşk ile yandım sahidir sandım Aksak
  • Muhayyer Şarkı Bir siyah çevre dolaşmış kirpiklerine Aksak
  • Muhayyer Şarkı Gezdiğin bahçeler sinem dağıdır Aksak
  • Muhayyer Şarkı Her gün yeni bir naz yaratan yardan usandık Curcuna
  • Muhayyer Beste Meclis–ı ağyara olma pertev–endaz–ı visal Ağır Çenber
  • Muhayyer Kürdi Şarkı Bilmem ki günahım sana olmakta mı bende Aksak
  • Nevâ Beste Aşnay–ı bezm olanlar anlar hitab–ı Hayderi Devr–i Kebir
  • Nihavend Beste Ben perişanlıkta buldum kakülü sünbül gibi Devr–i Kebir
  • Nihavend Şarkı Hayal içinde aktı geçti ömr–ı derbederim Düyek
  • Nihavend Şarkı Ne yanan kalbime baktı ne akan gözyaşıma Ağır Aksak
  • Nihavend Şarkı Mümkin mi unutmak güzelim neydi o akşam Aksak
  • Nikriz Şarkı Gül yüzünü açarsın Aksak
  • Rast Ağır Semai Bilmem kime yahut neye uyduk gittik Sengin Semai
  • Rast Şarkı Bir yaz gecesi Çamlıca mehtabına geldim Curcuna
  • Rast Şarkı Mahv olup gitti ümidim sabr–u samanım gibi Aksak
  • Rast Marş Müjde ey Osmanlılar ey millet–ı ali– tebar
  • Rast Tevşih Müjdeler olsun size ya Müminin Ağır Devr–i Hindi
  • Saba Şarkı Aşkın ne güzel şevkini sürdüktü seninle Ağır Türk Aksağı
  • Saba Şarkı O vefasız güzelin sözlerine aldandım
  • Saba Şarkı İnce kirpiklerinin sinede bin yaresi var Ağır Aksak
  • Segah Şarkı Bin ömre değer bir gecenin zevk–u safası Sengin Semai
  • Segah Şarkı İsmini bilmezdim fakat tanırdım Curcuna
  • Segah Şarkı Okurken aşk kitabını Curcuna
  • Segah Tevşih Zatını davet buyurdu bu gece Rabbul–muin Devr–i Hindi
  • Segah Şarkı Aşkınla yanıp ağladığım günleri an sen Sengin Semai
  • Suz–i Dil Şarkı Baharda bu yıl bir melal var Düyek
  • Suz–i Dil Şarkı Rüzgar ne fısıldar Aksak
  • Suzinak Şarkı Bir nur–ı mücessemdi çıkıp gitti elimden Aksak
  • Şedd–i Araban Şarkı Müjdeler gülzara gül basmış kadem Devr–i Hindi
  • Şehnaz Fantezi O vefasız güzelin sözlerine aldandım Düyek
  • Şehnaz Beste Sakıy piyale sun ki bugün gül havasıdır Devr–i Kebir
  • Tahir–Buselik Şarkı Çille–ı baht–ı siyahım dolmuyor Ağır Devr–i Hindi
  • Tahir–Buselik Şarkı Hulyam yine bir gölgeli esrara bürünsün Aksak
  • Tahir–Buselik Beste Bakıp o şuh ile naz–u niyaze meşk ederiz Düyek
  • Uşşak Şarkı Anarım ruhlerini güller ile eğlenirim Ağır Aksak
  • Uşşak Şarkı Artık hicrana tahammül edemez oldu gönül Ağır Aksak
  • Uşşak Şarkı Aşkınla yanan sineme el sürme yanarsın Curcuna
  • Uşşak Şarkı Bahçem yine sayende serab olmuş efendim Aksak
  • Uşşak Şarkı Bana hiç yakışmıyor böyle intizar şimdi Aksak
  • Uşşak Şarkı Beni tek ateşe at Aksak
  • Uşşak Şarkı Bihude kaçırma gözünü sevgilim benden Türk Aksağı
  • Uşşak Şarkı Bilmezsin düşündüğüm ağladıklarım nedir Curcuna
  • Uşşak Şarkı Birgün ne olur gel beni busenle sevindir Curcuna
  • Uşşak Şarkı Çekildi fasl–ı dil gönül Aksak
  • Uşşak Beste Ey keman–ebru şehid–ı hançer–ı müjganınım Devr–i Kebir
  • Uşşak Şarkı Mahv olup gitti ümidim sabr–u samanım gibi Aksak
  • Uşşak Şarkı Nazir olmaz sana alemde teksin Aksak
  • Uşşak Şarkı Sevda benim gözümde en mukaddes bir kin Aksak
  • Uşşak Şarkı Silemem bir gün hayalimden o dilber kadını Aksak
  • Uşşak Şarkı Şimdi nerde naz ile perverdesin Curcuna
  • Uşşak Şarkı Vuslat–ı canane erişmiş gönül Ağır Aksak Semai
  • Uşşak Şarkı Yattım yarim dizine Aksak
  • Yegâh Şarkı Baki yine mey içmeye and içti demişler Yürük Semai
  • Yegâh Şarkı Çepçevre bahar içinde bir yer gördük Semai
  • Karcığar Saz Semai Karciğar Saz Semaisi Aksak Semai
  • Karcığar Peşrev Karciğar Peşrev Devr–i Kebir[2]

Kaynakça

  1. ^ "ELKUTLU, Mehmet Râkım". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  2. ^ "Eşsiz bestelere imza atan usta sanatçı: Rakım Elkutlu". Anadolu Ajansı. 10 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Hâfız Post, Klasik Türk musikisi bestekârı olup, asıl adı Mehmet'tir. "Post" lâkabının kendisine, vücudunun çok kıllı olmasından dolayı verildiğine dair bir rivayet vardır. Sultan IV. Mehmed döneminin klâsik Türk büyük müzik ustalarındandır. Saray'da yapılan fasıllara sazı ve sesi ile katılmış, bütün çağdaşları gibi Selim Giray Han'dan yardım ve ilgi görmüş, bu sanatsever devlet adamının düzenlediği edebiyat ve müzik toplantılarına katılarak sanatçı kişiliğinin gelişmesini sağlamıştır. Gençliğinde resmî görev almamış, son zamanlarına Divan hocaları zümresine katılmış, daha sonra Bîrun Kâğıt Eminliği'ne getirilmiştir. Hafız Post 1694 yılında vefat ederek Karacaahmet Mezarlığı'nda, Divan şairi Nabi'nin mezarının yanı başında toprağa verildi. Ölümüne o dönem şairlerince anısına beyitler yazılmıştır.
Fenni, "Çergehte eyleyüb âhır karar/ Postu şîr-i ecel çâk eyledi", Itrî ise: "Dedi Itrî Hâfız'a mevâ ola ya Rab cinan" demiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi</span> Osmanlı besteci

Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi, Türk hânende, neyzen ve bestekâr. Babası geçimini hamam işletmeciliğiyle sağladığı için kendisine "Hammâmîzâde" denilmiştir. Ancak günümüzde "Dede Efendi" diye anılır.

<span class="mw-page-title-main">Sadettin Kaynak</span> Türk besteci

Sadettin Kaynak, klasik Türk müziği bestecisi.

<span class="mw-page-title-main">Buhûrîzâde Mustafa Itrî</span>

Buhûrîzâde Mustafa Itrî, Türk bestekâr, şair ve hattat. Bestelediği 400 civarında eser arasından günümüze sadece yirmi kadarı gelebilmiş olsa da, Klasik Türk Musikisi’nin en büyük bestekârlarından biri olarak kabul edilmektedir.

Mehmet Reşat Aysu, bilhassa saz semaisi besteleriyle bilinen Türk bestekârdır. Ayrıca şarkı, peşrev, oyun havası gibi Türk mûsıkîsi formları da dâhil, üç yüzden fazla eser bestelemiştir.

Neva Kâr, Buhurizade Mustafa Itri'nin "Kâr" formundaki eseridir. Bütün Klasik Türk müziği repertuvarının en değerli eserlerinden biri olarak kabul edilir. Nevâ Kâr, birçok şiire konu olacak kadar şöhret bulmuş ve mûsikî erbabı arasında çok sevilmiştir.

Selahattin İnal, -, Klasik Türk müziği bestekârı ve keman sanatçısı.

Mutlu Torun, Profesör, Ud ve gitar sanatçısı ve bestecidir. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, Yüksek Mimarlık Bölümü'nü bitirmiştir. İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı'nda öğretim üyeliği yapmıştır. Türkiye'nin en geniş çevrelerce kabul görmüş ud metodunun yazarıdır. Mevlevi âyini, ilahi, saz eseri, şarkı, film ve reklam müzikleri gibi formlarda tek ve çok sesli eserler bestelemiş ve bunlardan bazıları ödül almıştır. Ud icrasında Şerif Muhittin Targan ekolünün takipçisi olarak tanınmıştır. Halen Haliç Üniversitesi Konservatuvarı'nda profesör öğretim üyesi olarak çalışmaktadır.

Klasik Türk mûsikisinin seçkin bestekârlarından biridir. İstanbul'da doğdu ve öldü. Doğum ve ölüm tarihleri tartışmalı olmakla birlikte 1730 yılı civarında doğup 1801 ile 1812 yılları civarında öldüğü kabul edilebilir. Sultan III. Selim devri bestekârlarındandır. Yüzlerce eser bestelemiş olan Hacı Sadullah Ağa'nın günümüze kadar gelen eserlerinin sayısı 30 civarındadır. Bu eserlerin hepsi dindışı büyük formda sözlü eserlerdir. Eserleri yüksek bir lirizm ve müzikaliteye sahiptir. Özellikle Bayati-Araban takımı oluşturan eserlerin tümü klasik mûsiki repertuvarının en güzel örnekleri arasında yer alır. Diğer seçkin ve tanınmış eserlerinden bazıları şunlardır: Nevrûziyye olarak bestelenmiş olan Arazbar-Buselik kâr, Şedaraban ağır semai, Muhayyer ağır semai, Muhayyer yürük semai, Muhayyer-Sünbüle nakış yürük semai, Hicaz-Hümâyun nakış yürük semai.

Takım, Klasik Türk müziğinde aynı makamda 2 beste ve 2 semaiden meydana gelen ve bir bütünlük arzeden eserler topluluğu.

Hacı Faik Bey, Klasik Türk mûsikisinin büyük bestekârlarından biridir. Ondokuzuncu yüzyılın ilk yarısında Üsküdar'da doğdu ve 1891 yılında öldü. Dîni ve dindışı mûsiki alanında eserler verdi. Yılmaz Öztuna'nın verdiği listeye göre günümüze 170 kadar eserinin notası gelmiştir. TRT repertuvarında ise 120 kadar eseri mevcuttur. Dini mûsiki alanında Mevlevi ayini, tevşih, şugl ve ilahiler bestelemiştir. Durak bestelediği ise bilinmiyor. Dindışı musiki alanında ise özellikle büyük formdaki eserleri dikkat çeker. Kâr, beste, ağır semai ve yürük semai formlarındaki bu eserlerin sayısı 40 kadardır. Ayrıca çok sayıda şarkı da bestelemiştir. Saz eseri bestelediği ise bilinmiyor. Hacı Faik Bey, klasik tarzın gerilemeye başladığı, Hacı Arif Bey ve Şevki Bey gibi müstesna bestekârların şarkı formunu ön plana çıkardığı bir dönemin bestekârıdır. Bununla birlikte, şarkı formunda çok sayıda ve seçkin eserler meydana getiren bestekârımız, klasik formlarda da yüksek bir seviyeyi tutturmuştur. Fantezi şarkı türünün de ilk örneklerine Hacı Faik Bey'in eserleri arasında rastlamak mümkündür.

Hekimbaşı Abdülaziz Efendi, Osmanlı tıp bilgini, bestekâr ve şairdir. Osmanlı Devleti'nde Subhizadeler diye bilinen ve çok sayıda devlet adamı, hekim, şair ve bestekâr yetiştiren bir aileye mensuptur.

Abdi Efendi, III. Selim dönemi Klasik Türk musikisi bestekârlarındandır. Babası kadı idi. Küçük yaşta babası ölünce bir basmacı dükkânında çalışmaya başladı. Bu yüzden "Basmacı" adıyla tanındı. Bazı kaynaklarda babasının kadı olduğu bilinmediğinden yanlış olarak "Basmacızâde" denmektedir.

Türk musikisinde, kullanılan ses dizilerinin (gam) belli kurallar çerçevesinde kullanılmasıdır. Makamların dizileri, aralıkları eşit toplamı 53 koma olan sekiz sesten oluşur. Dizileri aynı olan makamlar birbirlerinden seyirlerine göre ayrılır. Bu yüzden makamda seyir çok önemlidir. Türk musikisinde diziler perdelerden oluşur ve 43 adet perde mevcuttur. Makamların karar sesleri, güçlüsü, yedeni, asma kararları ve bazen de ikinci güçlüleri olur.

Mısırlı İbrahim Efendi, Klasik Türk müziği'nin ünlü udisi ve bestecisidir.

Müzehher Güyer, Klasik Türk müziği ses sanatçısı ve bestekârı. 1943'te stajyer sanatçı olarak Ankara Radyosu'na girdi. 1944'te Ekrem Güyer'le evlendi. 1946 da oğlu Metin doğdu. Eşini 1954'te kaybetti. Onun için yazdığı şiiri Şekip Ayhan Özışık besteledi. Ankara Radyosu'nda ses sanatçılığının yanı sıra hocalık da yaptı.

Ekrem Güyer, Türk müziği bestecisi ve ses sanatçısı.

<i>Meyhaneci</i>

Meyhaneci, 4 Mart 1987'de yayınlanan Bülent Ersoy'un Uzelli Müzik'den çıkan beşinci stüdyo albümü.

<i>Ah Tut-i Mucize Guyem</i>

Konser I veya Ah Tut-i Mucize Guyem, 1975 yılında yayınlanan Bülent Ersoy'un stüdyo albümü.

Zeki Duygulu,, Klasik Türk müziği şarkıcısı, bestecisi ve söz yazarı.