Rajani Palme Dutt

Rajani Palme Dutt
Rajani Palme Dutt
Doğum	19 Haziran 1896; Cambridge, İngiltere
Ölüm	20 Aralık 1974 (78 yaşında); Londra, İngiltere
Meslek	Komünist siyasetçi ve teorisyen
Tanınma nedeni	Büyük Britanya Komünist Partisi genel sekreteri

Rajani Palme Dutt (19 Haziran 1896 - 20 Aralık 1974) gazeteci, Büyük Britanya Komünist Partisinin Genel Sekreterliğini yapmış olan komünist siyasetçi ve teorisyen.

Hayatı

Rajani Palme Dutt 1896 yılında İngiltere'de Cambridge yakınlarındaki Mill Road'da doğdu.^[1] Babası Hint Dr. Upendra Dutt hekimdi, annesi ise İsveçli Anna Palme idi. Annesi ileride İsveç Başbakanı olacak olan Olof Palme'nin büyük teyzesiydi. Kız kardeşi Elna Palme Dutt ise tanınan bir istatistikçidir.

Dutt, Cambridge'deki Perse Okulu sonrasında ise Oxford'daki Balliol Kolejine devam eder. Üniversite döneminde I. Dünya Savaşı'na gönüllü katılıma dair muhalif tutumu nedeniyle kovuşturmaya uğrar. 1920 yılında İngiltere'ye Komintern temsilcisi olarak gelmiş olan Estonyalı yazar ve siyasetçi Salme Murrik ile tanışır ve 1922 yılında evlenir.

1920 yılında yeni kurulan Büyük Britanya Komünist Partisine katılır. 1921 yılında partinin aylık dergisi olan Labour Monthly dergisini kurar ve ölünceye kadar da genel yayın yönetmenliğini yürütür. Dutt, 1922 yılında başlatılan partinin haftalık yayın organı Workers' Weekly dergisinin yöneticiliğine getirilir. Dutt, partinin Merkez Komitesinde 1923-1965 arasında görev alır ve partinin önde gelen teorisyeni olarak öne çıkar.

1923 yılında ilk kez Sovyetler Birliği'ne giden Dutt, ertesi yıl Komintern Yürütme Komitesine seçilir. 1925 yılında geçirdiği rahatsızlıktan sonra Worker's Weekly dergisindeki görevlerini bırakmak zorunda kalır, bu dönemde Komintern temsilcisi olarak Belçika ve İsveç'te bulunur. Ayrıca Hindistan Komünist Partisine de danışmanlık yapar.

Palme Dutt, Sovyetler Birliği'ne ve geleneksel Leninizm ilkelerine bağlı bir komünistti. 1939 yılında partinin genel sekreteri Harry Pollitt, İngiltere'nin II. Dünya Savaşı'na girişini desteklemesi üzerine görevden alınması yönünde Komintern nezdinde girişimde bulunmuş, başarılı olmuş ve 1941 yılına kadar kendisi partinin başına geçmiştir. Ancak 1941 yılında Nazi Almanyası Sovyetler Birliği'ne saldırıp savaşın çehresi değişince Pollitt yeniden başa geçmiştir.

Dutt, ünlü eseri Faşizm ve Toplumsal Devrimde yaptığı önemli tahlillerle Almanya, İtalya ve diğer ülkelerde faşizmin yükseliş dinamiklerini ele almıştır.

Dutt, Stalin'in ölümünden sonra Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliğine gelen Nikita Kruşçev'in 20. Kongre'de getirdiği eleştirilere mesafeli yaklaşmış ve geleneksel hattından taviz vermemiştir. Buradan devamla 1968 yılında Varşova Paktı orduları tarafından Prag Baharı olarak da adlandırılan Çekoslovakya'ya askeri müdahaleyi savunmuştur. İlerleyen dönemde partisinin Avrokomünizme kayışını eleştirmiştir. 1974 yılında öldüğünde partinin yetiştirdiği en önemli teorisyen konumundaydı.