İçeriğe atla

Rahime Hatun

Kontrol Edilmiş
Rahime Hatun'un fotoğrafı olarak gösterilen, kaynağı belirsiz bir fotoğraf.[not 1]

Rahime Hatun (Tayyar Rahmiye) (1890, Kayalı, Osmaniye - 5 Ağustos 1920, Alibeyli, Osmaniye), Türk Kurtuluş Savaşı halk kahramanlarındandır.

I. Dünya Savaşı'nın ardından Anadolu'nun güneyini işgal eden Fransız güçlerine karşı savaştı. 9. Tümenin bir müfrezesine komutanlık yaptı. Atı üzerinde uçar gibi düşmana saldırdığından kendisine "tayyar" ünvanı verildiği düşünülür. Osmaniye'deki Fransız karargâhına yapılan hücum sırasında vurularak şehit düşmüştür.

Yaşamı

Osmaniye’nin Kaypak nahiyesi Raziyeler (günümüzdeki adı Kayalı) köyünün Kanlıgeçit mahallesinde 1890 yılında doğdu.[2] Asıl adı Rahime'dir.[not 2] Babasının adı Köse Abdullah, annesinin adı Hatice'dir. Okulda öğrenim görüp görmediği, okuryazar olup olmadığı konusunda bilgi yoktur. İki evlilik yapan Rahime Hatun'un ilk evliliğinden iki kızı, ikinci evliliğinden iki oğlu olmuş; oğullarının ikisini de genç yaşta kaybetmiştir.[1]

Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'nda yenilmesinden sonra, Fransızlar Sykes-Picot Anlaşması'na dayanarak Anadolu'nun güneyine asker çıkardı. İşgal güçlerinin yöredeki Ermeni çetelerle işbirliği yaparak halkı öldürmesi ve mallarını yağma etmesi üzerine Osmaniye'de bir çete savaşı başladı. Rahime Hatun, 1920 yılının Şubat ayında, Kanlıgeçit çete reislerinden Hüseyin Ağa'nın Milli Kuvvetlerine katılmaya gönülü oldu.[4] Cephe gerisinde çalışmayı reddedip, erkeklerle cephede çatışmayı istedi. Yanıkkışla ve Karayiğit köylülerinden oluşan Kırmızı Müfreze'ye onbaşı olarak katıldı.[5]

89. tümen tarafından Şubat 1920'de Hasanbeyli civarında 9. Tünel'e yapılan taarruza ve hücuma müfrezesi ile katıldı. Çatışmada Fransızlardan 80 tüfek ve iki makineli tüfek alındı. Miralay Mehmet Arif Bey'in anılarında bu çatışmada iki askerin öldüğünü, ikisinin ateş altında kaldığını ve şehitlerini kurtarmak için kahramanca ileri atılmasından ötürü Rahime Hatun'a "Tayyar" (uçan) lakabı verildiğini yazar.[5]

Rahime Hatun'un müfrezesi, 1920 Temmuzunda Osmaniye’nin Alibey mahallesinde Fransız karargâhı olarak kullanılan Hacı Ökkeş’in Konağı'na yapılan hücumda görev aldı. Bu hücum sırasında arkadaşlarının tereddüt ettiğini gören Rahime Hatun'un şu sözlerle arkadaşlarını hücuma teşvik ettiği bilinir:

Ben kadın olduğum halde ayakta duruyorum da siz erkek olduğunuz halde yerlerde sürünmekten ve saklanmaktan utanmıyor musunuz?”[6]

Bu çarpışmada karargâh binası ele geçirildi.[4] Rahime Hatun ise binanın önünde vuruldu. Naaşı, Osmaniye'de Sanat Okulu'nun (Endüstri Meslek Lisesi) bulunduğu yerdeki Hacıosmanlı Mezarlığı'na defnedildi. 1962'de Rahime Hatun'un kemikleri okul inşaatı sebebiyle Enver'ül-Hamid Camii (Ulu Cami) haziresine getirildi.[7]

Anısı

Osmaniye merkezinde bir mahalleye ve bir Kız Meslek Lisesi'ne Rahime Hatun adı verilmiştir.[8]

Valiliğin girişimiyle Osmaniye Meslek Yüksek Okulu seramik bölümünden Nejdet Sakarya'nın tasarladığı[9] 1,5-2 metre yüksekliğindeki seramik Rahime Hatun Heykeli, 2000 yılında Cebel-i Bereket Vali Binasının bahçesine dikilmiştir. Osmaniye merkezindeki Devlet Bahçeli Meydanı'nın düzenlenmesi sırasında geçici olarak Şehit Halil İbrahim Karaoğlanoğlu Parkı'na yerleştirilen heykel, 2012'de eski Fıstıkçılar Çarşısı yerine inşa edilen meydana taşındı; yeni meydana Rahime Hatun Meydanı adı verildi.[10]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Fotoğraftaki kadının Rahime Hatun olduğu şüphelidir.[1]
  2. ^ Yazılı/okunuş hatası sonucu adının "Rahmiye" olarak söylendiği düşünülür.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b "Rahime Hatun (Tayyar Rahmiye)". Osmaniye Ansiklopedisi. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2023. 
  2. ^ "Kurtuluş Savaşının Kahraman Kadınları – Tayyar Rahmiye Hayatı". vehayat.com. 6 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2017. 
  3. ^ Önder, Ali Rıza. "Cebeli Bereket Sancağı ve Rahime Hatun". 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  4. ^ a b Gevher D. Aktaş (11 Aralık 2012). "Milli Mücadele Kahramanı Tayyar Rahmiye". Adana Hilal Gazetesi. 6 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2017. 
  5. ^ a b Payasli, Volkan (17 Eylül 2017). "Fransız İşgalinde Osmaniye (Cebel-i Bereket) ve Rahime Hatun üzerine bir değerlendirme". Atatürk Yolu Dergisi. 16 (61): 0-0. doi:10.1501/Tite_0000000480. ISSN 1303-5290. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  6. ^ "Milli Mücadelede Mücahit Kadınlarımız". www.mhpkacep.org. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2023. 
  7. ^ İpek, İsmet (15 Ekim 2023). "Fransız İşgali". Sabır Gazetesi. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  8. ^ "Rahime Hatun kimdir?". Rahime Hatun Kız Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi web sitesi. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  9. ^ Haber7 (7 Ekim 2006). "En ünlü ve en tartışmalı heykeller". Haber7. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  10. ^ "Rahime Hatun Anıtı Taşındı". Haberler. 26 Aralık 2011. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Osmaniye (il)</span> Türkiyenin Akdeniz Bölgesinde bir il

Osmaniye, Türkiye Cumhuriyeti'nin 80. ilidir. 1933'e kadar il olan Osmaniye'nin eski adı Cebelibereket'tir. O tarihte Adana iline bağlanmış, 24 Ekim 1996 tarihinde yapılan yasal düzenlemeyle tekrar il olmuştur. Akdeniz Bölgesi'nde, Çukurova'nın en doğusunda yer alır. 3.767 kilometrekarelik yüzölçümüne sahip Osmaniye topraklarının %42'si ormanlık alan, %39'u ekili dikili tarım alanı, %17'si tarıma elverişsiz arazi ve %2'si diğer arazilerden oluşmaktadır. 2020 sonu itibarıyla nüfusu 553.012'dir. İdari olarak 7 ilçeye ayrılmıştır. 2023 Kahramanmaraş Depremlerinde ağır hasar alan Osmaniye ili 1021 kişi hayatını kaybederken yüzlerce kişi yaralandı. Deprem nedeniyle nüfusu 1700'den fazla azalma görülmüştür. TÜİK 2023 son verisine göre ise nüfusu 557 bin 666 olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kadirli</span> Osmaniyenin ilçesi

Kadirli, Akdeniz Bölgesi'nin Adana Bölümü'nde yer alan Osmaniye'ye bağlı bir ilçedir. Adana'nın doğusunda, Osmaniye'nin ise Kuzeybatısında, denizden ortalama 96 m yükseklikte konumlanır. Kadirli, Osmaniye il merkezine 46 km, Adana iline ise 96 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Kurtuluş Savaşı Güney Cephesi</span> Türk Kurtuluş Savaşının bir cephesi

Güney Cephesi, Fransız Cephesi veya Kilikya Cephesi, I. Dünya Savaşı'nın ardından Fransız kuvvetleri ve beraberindeki Ermeni Lejyonu ile TBMM idaresindeki Kuvâ-yi Milliye arasında gerçekleşen muharebelerden meydana gelen cephedir. Fransa, Sykes-Picot Anlaşması ve ardından Ermeniler ile imzalanan antlaşma ile kendisine düşen topraklara yönelmiştir. 20 Ekim 1921 tarihli Ankara Anlaşması ile cephe kapanmıştır.

Türk Kurtuluş Savaşı boyunca Anadolu’nun çeşitli yerlerinde birçok ayaklanmalar çıkmıştır. Bu ayaklanmaların bir bölümü, Anadolu topraklarının bir bölümü üzerinde yeni bir devlet kurmayı amaçlayan, diğer bölümü ise, saltanat ve hilâfete geleneksel ve dinsel bakımdan bağlı olanlarca çıkarılmış isyan hareketleridir. Hıyanet, kin ve taassubun yarattığı isyanların amacı; millî hareketi boğmaktır. Atatürk, öncelikle iç isyanların bastırılmasına, ülkede iç güvenliğin sağlanmasına son derece önem vermiştir. Bir yandan vatana ihanet yasası çıkarılırken, öbür yandan da iç isyanları bastırmada kullanılmak üzere Seyyar Jandarma Müfrezeleri kurulmuştur. Ayaklanmalar Millî Mücadele’nin neticelenmesini geciktirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Adana Vilayeti</span>

Adana Vilayeti, Osmanlı Devleti vilayetidir. 1869 yılında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Şerife Bacı</span> Türk Kurtuluş Savaşı kahramanı

Şerife Bacı, Türk Kurtuluş Savaşı kahramanıdır.

Trakya'nın İşgali, İtilaf Devletleri kuvvetlerince I. Dünya Savaşı'ndan sonra gerçekleştirilmiştir. Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra, Edirne-İstanbul demiryolunu kontrol etmek üzere bir Fransız alayı Trakya'ya yerleşmiş bulunuyordu. Fransız generali Franchet d'Espèrey ile Yunanistan Başbakanı Venizelos arasında imzalanan antlaşma ile Kuleliburgaz-Hadımköy hattı Yunan ordusunun işgaline terk edilmişti. 14 Ocak 1919 tarihinde Hadımköy'den Kuleli ve Burgaz'a kadar bütün demiryolu istasyonları Yunanlar tarafından işgal edildi.

<span class="mw-page-title-main">Ali Galip Pekel</span>

Ali Galip Pekel, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Karboğazı Baskını</span>

Karboğazı Baskını, 27-28 Mayıs 1920 tarihlerinde, Türk Kurtuluş Savaşı esnasında Kuvâ-yi Milliye ile Fransızlar arasında Toros Dağları'nın eteğinde çıkan çatışma.

<span class="mw-page-title-main">Çete Ayşe</span> Türk ulusal kahraman

Çete Ayşe, Türk Kurtuluş Savaşı'nda Aydın'ın Yunan işgalinden kurtulmasında rol almış kuvâ-yı millîyeci.

Korkmaz Eyvazov - Azerbaycan Ulusal Kahramanı.

<span class="mw-page-title-main">Kanlı Geçit Muharebeleri</span>

Kanlı Geçit Muharebeleri, Türk Kurtuluş Savaşı Güney Cephesi sırasında Kuva-yi Milliye Kuvvetleri ile Fransız Kuvvetleri arasında meydana geldi. Savaş 1 Kasım 1920'de başladı ve 9 Kasım'da Türk zaferiyle sona erdi. Kayıpların kesin sayısı bilinmiyor.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Suriye İsyanı</span> Suriye ve Lübnan Mandasındaki Fransız yönetimine karşı 1925-27 ayaklanması

Büyük Suriye İsyanı, 1925 İsyanı veya Büyük Suriye Devrimi, 1925 ile 1927 yılları arasında Suriye Devleti ve Büyük Lübnan genelinde yaşanan genel bir ayaklanmadır. Önde gelen isyancı güçler, Sünni, Dürzi, Alevi ve Hristiyan grupların katıldığı güney Suriye'deki Cebel el-Dürzi Devleti savaşçılarından oluşuyordu. Ortak amaç, I. Dünya Savaşı'nın ardından Türk yönetiminden Fransız yönetimine geçen yeni manda bölgelerindeki Fransız egemenliğine son vermekti.

<span class="mw-page-title-main">1919 Alevi İsyanı</span> Suriyedeki Fransız yönetimine karşı 1919-21 ayaklanması

Alevi İsyanı, Şeyh Salih el-Ali liderliğinde İşgal Edilmiş Düşman Toprakları Yönetimi'nin Fransız yetkililerine karşı ve daha sonra Fransa-Suriye Savaşı'nın bir parçası olarak Suriye'de yeni kurulan Fransız Mandası'na karşı, özellikle kıyıdaki Cebel Ensariye dağlık bölgesinde gerçekleşen bir isyandı. İsyan, Suriye'deki Fransız güçlerine karşı ilk silahlı direniş eylemlerinden biriydi ve lideri Şeyh Salih, Şam'daki geçici Arap hükûmetine bağlılığını ilan etti. İbrahim Hananu'nun Halep kırsalındaki isyanı ve Suphi Bereket'in Antakya'daki isyanı da dahil olmak üzere ülkedeki diğer Fransız karşıtı isyanların liderleriyle koordinasyon kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Hananu İsyanı</span> 1920-21 yılları arasında Kuzey Suriyede Fransız kuvvetlerine karşı isyan

Hananu İsyanı, 1920-1921 yıllarında Suriye'nin kuzeyinde, özellikle Halep'in batı kırsalında yoğunlaşan Fransız askerî güçlerine karşı bir isyandı. İsyana verilen destek, Suriye'de Fransız Mandası'nın kurulmasına karşı muhalefetten kaynaklanıyordu. İsmini önde gelen komutanı İbrahim Hananu'dan alan isyan esas olarak Cebel Harim, Cebel Kusayr, Cebel Zaviye ve Cebel Sahyun bölgelerindeki dört müttefik isyandan oluşuyordu. İsyancılar kırsal kesimdeki liderler tarafından yönetiliyordu ve çoğunlukla Fransız güçlerine karşı gerilla saldırıları düzenliyor ya da önemli altyapılara sabotaj yapıyorlardı.

Gamalı Fatma, bir Kurtuluş Savaşı halk kahramanı.

<span class="mw-page-title-main">Binbaşı Ayşe</span>

Binbaşı Ayşe, Türk kurtuluş mücadelesinin halk kahramanlarındandır.

Kahramanmaraş'ın milli mücadele kahramanı.

<span class="mw-page-title-main">Molla Mehmet Karayılan</span>

Molla Mehmet Karayılan ya da sadece Karayılan, Antep Kuşatması'nda savaşmış bir Türk direnişçisidir.

Osmaniye Kent Müzesi, Türkiye'nin Osmaniye kentinde bulunan bir kent müzesidir. Müze, Karaoğlan Caddesi üzerinde yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.