İçeriğe atla

Rahşan Ecevit

Rahşan Ecevit
2015 yılında Ecevit
Demokratik Sol Halk Partisi Genel Başkanı
Görev süresi
17 Ocak 2010 - 12 Haziran 2010
Yerine geldiğiHulki Cevizoğlu
Yerine gelenParti kapatıldı.
Demokratik Sol Parti Genel Başkanı
Görev süresi
14 Kasım 1985 - 13 Eylül 1987
Yerine geldiğiYeni makam
Yerine gelenBülent Ecevit
Kişisel bilgiler
Doğum Zekiye Rahşan Aral
17 Aralık 1923(1923-12-17)[1]
Bursa, Türkiye
Ölüm 17 Ocak 2020 (96 yaşında)
Ankara, Türkiye
Defin yeri Devlet Mezarlığı, Ankara
Partisi Cumhuriyet Halk Partisi (1954-1980)
Demokratik Sol Parti (1985-2009)
Demokratik Sol Halk Partisi (2009-2010)
Evlilik(ler)
Bülent Ecevit
(e. 1946; ö. 2006)
Bitirdiği okul Robert Koleji
Mesleği Ressam, yazar ve siyasetçi

Zekiye Rahşan Ecevit (evlilik öncesi soyadı Aral; 17 Aralık 1923,[2] Bursa - 17 Ocak 2020, Ankara), Türk ressam, yazar ve siyasetçidir. Demokratik Sol Parti ile Demokratik Sol Halk Partisinin kurucusu ve ilk başkanıdır. Önerisiyle 2000 senesinde çıkarılan Af Yasası, Rahşan Affı olarak bilinir.

Yaşamı

Selanik'ten Şebinkarahisar'a göç etmiş, daha sonra İstanbul'a yerleşmiş bir ailede dünyaya geldi. Babası Namık Zeki Aral, annesi Zahide Aral'dır. Arnavutköy Amerikan Kız Koleji mezunudur. 1946'da Bülent Ecevit ile evlendi. 1985'te, Bülent Ecevit'in siyasi yasaklı olduğu dönemde kurulan Demokratik Sol Parti'nin (DSP) kurucusu ve genel başkanı oldu. Genel başkanlık görevini Bülent Ecevit'in siyasi yasağının kalktığı 1987'ye kadar sürdürdü.

Türkiye Cumhuriyeti'nin 75. yılı olması sebebiyle 1998'de düşünce suçları ve adi suçlar için af önerdi.[3] Uzun süren af tartışmalarında af karşıtlarını, "Bunlar tuzu kuru olanlardır. Oysa Allah'ın hangi kulu için ne yazdığını kimse bilemez." diyerek eleştirdi, afta ısrarcı oldu.[4] 22 Aralık 2000'de DSP, MHP ve ANAP Koalisyonu tarafından yasa çıkarıldı. Devlete karşı işlenen suçların dışındaki suçlara erteleme ve şartlı salıverme getiren "Şartla Salıverme ve Erteleme Yasası", kamuoyunda Rahşan Affı olarak nitelendirildi.[5] Bu yasanın kapsamı Anayasa Mahkemesinin ilgili kararıyla genişletildi, kanunu yapanların öngöremediği sonuçlar ortaya çıktı ve bazı hukuki uygulamalar kamuoyunda tepkilere neden oldu.[6] Bu afla birlikte cezaevlerindeki mahkûm sayısı yetmiş binden kırk bine düştü.[7] Ancak mahkûm sayısı 3 yılda 20 binden fazla artarak yeniden 64 bine çıktı.[8] Bazı kaynaklarda, 67 binden fazla mahkûm sayısının çıkarılan afla 49 bine kadar düştüğü, 3 yıl sonra 64 bini geçtiği yazılmıştır.[9][10] Bazı hukukçular, aftan yararlanıp serbest kalan mahkûmların %60'tan fazlasının tekrar suç işleyerek hapse girdiğini belirtmiştir.[11]

2001 yılında tepkilerin artması üzerine, "Benim düşündüğüm af katillerin affı değil, garibanların affıydı." dedi.[12]

Yıllar sonra kendisiyle yapılan bir röportajda ise af için şöyle konuştu:

"O bir af değildi. Şartla salıverme ve ceza ertelemesiydi. Ben sade bir vatandaş olarak affı terör suçluları, azılı katiller veya ırz düşmanları için değil ancak yoksulluğun, açlığın ve toplum düzenindeki aşırı adaletsizliğin suça ittiği kimseler için istemiştim. Benimkisi sadece bir temenniydi. Ama TBMM’ye intikal edince işin yüzü değişti. Tasarı azılı katilleri bile kapsayacak biçimde yasalaştı."[13]

2005 yılında yaptığı bir açıklamada, Müslüman bir kimse olarak Türkiye'de "hurafelerden uzak" bir İslam'ı yaşamak istediğini, yabancı Protestanların misyonerlik faaliyetlerinden ve apartman kiliselerin çoğalmasından rahatsızlık duyduğunu ve "Müslümanlığın gerilemesine" razı olamayacağını dile getirdi.[14][15][16] 2006 yılında yabancıların toprak alımlarını eleştirirken GAP bölgesini Yahudilerin "kapattığını" ifade etti.[17]

Kurucusu olduğu DSP'den 4 Haziran 2009 tarihinde istifa etti. 17 Ocak 2010 tarihinde kurucusu olduğu Demokratik Sol Halk Partisinin 2. genel başkanlığına seçildi. 22 Mayıs 2010 tarihindeki 33. Cumhuriyet Halk Partisi Olağan Kurultayı'na Bağımsız Milletvekili Emrehan Halıcı ile katılarak tek başına genel başkan adayı olan ve kazanan Kemal Kılıçdaroğlu'na ve CHP'ye desteğini açıkladı.[18]

Yazdığı Pülümür'de Aşk adlı roman, 2002 yılında tiyatroya uyarlanmıştır. Ecevit, çok iyi derecede İngilizce bilmekteydi.

Ölümü ve hatırası

İzmir'de anısına yaptırılan anıt

Ecevit, 17 Ocak 2020'de tedavi gördüğü Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesinde çoklu organ yetmezliği nedeniyle 96 yaşında öldü.[19] 19 Ocak 2020'de Kocatepe Camisi'nde düzenlenen cenaze töreninin ardından vasiyeti üzerine Devlet Mezarlığına defnedileceklerin eşlerinin de buraya defnedilebilmesine olanak sağlayan 7218 sayılı Kanun uyarınca eşi Bülent Ecevit'in Devlet Mezarlığı'ndaki mezarının yanına defnedildi.

2021'de İzmir'in Güzelbahçe ilçesindeki bir parka eşiyle birlikte adı verildi ve heykeli dikildi.[20]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Vikisöz'de Rahşan Ecevit ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.
  1. ^ "Ecevitlerin Sayımda Cevapları". 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2020. 
  2. ^ "Rahşan Ecevit". 17 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2016. 
  3. ^ "DSP'den af sürprizi". 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  4. ^ "Rahşan Ecevit sert çıktı". 16 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  5. ^ "Rahşan affı nedir? Rahşan affı ne zaman çıkarıldı, kimleri kapsadı?". 4 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2020. 
  6. ^ "Türkiye Tarihindeki Aflar". 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Rahşan Affı Nedir?". 19 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "İrem ERBUYURUCU: TÜRK HUKUKUNDA ERTELEME VE KOŞULLU SALIVERME BAĞLAMINDA DOLAYLI AF UYGULAMALARI" (PDF). 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  9. ^ "14 Aralık 2008, Haber7: İşte yıl yıl tutuklu ve hükümlü sayıları". 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "23 Aralık 2015, Doğruluk Payı: Cezaevlerindeki Tutuklu ve Hükümlü Sayıları Yükselmekte". 19 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Uzmanların iddiası: Serbest kalan mahkumların yüzde 60'ından fazlası yine suç işleyip cezaevine dönebilir". 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "29 Ağustos 2001, Hürriyet, Rahşan Ecevit: Benim istediğim af, katillerin affı değildi". 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "Rahşan Ecevit ile Röportaj". 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ "Apartman kiliseler yaygınlaşıyor". 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2023. 
  15. ^ "Rahşan Ecevit: Din elden gidiyor". 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2023. 
  16. ^ "Rahşan Ecevit'e göre 'din elden gidiyor'". 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2023. 
  17. ^ "Rahşan Ecevit'ten tartışmalı sözler". 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2023. 
  18. ^ "Rahşan Ecevit Kurultayda". 17 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010. 
  19. ^ "Rahşan Ecevit Hayatını Kaybetti". 17 Ocak 2020. 17 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2020. 
  20. ^ "Bülent ve Rahşan Ecevit çifti Güzelbahçe'de ölümsüzleşti". Yenigün. 4 Haziran 2021. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Hulki Cevizoğlu		Demokratik Sol Halk Partisi Genel Başkanı
17 Ocak 2010 - 12 Haziran 2010 		Sonra gelen:
Parti kapatıldı
Önce gelen:
Yeni makam		Demokratik Sol Parti Genel Başkanı
14 Kasım 1985 - 13 Eylül 1987 		Sonra gelen:
Bülent Ecevit

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Demokratik Sol Parti</span> Türkiyede bir siyasi parti

Demokratik Sol Parti, 14 Kasım 1985 tarihinde Bülent Ecevit liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "DSP" şeklindedir. Simgesi ak güvercindir. TBMM'de 1 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Önder Aksakal'dır.

<span class="mw-page-title-main">Zeki Sezer</span> Türk siyasetçi

Mehmet Zeki Sezer, Türk siyasetçi, kimya mühendisi, eski Demokratik Sol Parti Genel Başkanı, eski TBMM Milletvekili ve eski Devlet Bakanı.

Osman Mümtaz Soysal, 1961 Anayasası'nın imza sahiplerinden biri olarak isim yapan hukukçu, akademisyen ve siyaset adamı.

Tayyibe Gülek Domaç, Türk siyasetçi ve iktisatçı. Türk siyasi tarihinin önemli isimlerinden Kasım Gülek’in kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Sarıgül</span> Türk politikacı

Mustafa Sarıgül, Türk iş insanı ve siyasetçidir. 1999-2014 yılları arasında İstanbul'un Şişli ilçesinin belediye başkanlığını yaptı. 23 Haziran 2023'e kadar 17 Aralık 2020'de kurduğu Türkiye Değişim Partisi'nin genel başkanlığı görevini üstlendi. 14 Mayıs 2023 itibarıyla Cumhuriyet Halk Partisi Erzincan milletvekilidir.

<span class="mw-page-title-main">Bülent Ecevit</span> 16. Türkiye başbakanı

Mustafa Bülent Ecevit, Türk gazeteci, şair, yazar, çevirmen ve siyasetçidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin eski başbakanı, çalışma bakanı, devlet bakanı ve başbakan yardımcısıdır. 1974, 1977, 1978-1979 ve 1999-2002 yıllarında beş kez Türkiye başbakanlığı görevini üstlenmiştir. 1972-1980 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanlığında, 1987-2004 yılları arasında ise Demokratik Sol Parti genel başkanlığında bulunmuştur. 1961-1965 yılları arasında İsmet İnönü tarafından kurulan hükûmetlerde çalışma bakanı olarak yer almıştır. Ecevit, 20 Temmuz 1974 tarihinde ilk Kıbrıs Harekâtı'nı, 14 Ağustos 1974 tarihinde ise "Ayşe tatile çıksın." parolasıyla ikinci harekâtı başlatmıştır. 1999'da PKK'nın kurucusu Abdullah Öcalan'ın Kenya'da yakalanarak Türkiye'ye getirilmesini sağlamıştır. 1974'te genel af, 2000'de eşi Rahşan Ecevit'in etkisi ile Rahşan Affı'nı çıkarmıştır. Anne tarafından dedesi olan Medine Harem Şeyhi Hacı Emin Paşa'dan kendisine kalan Medine'deki yüklü mirası 2005 yılında Türk hacılarının yararlanması koşuluyla devlete, Diyanet İşleri Başkanlığına bağışlamıştır.

Hasan Hüsamettin Özkan, Türk siyasetçi. 1999 ve 2002 yılları arasında Bülent Ecevit tarafından kurulan Koalisyon Hükûmeti'nde Başbakan Yardımcısı olarak yer aldı. 1991, 1995 ve 1999 Türkiye genel seçimlerinde İstanbul Milletvekili olarak meclise girdi.

Hikmet Uluğbay, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">37. Türkiye Hükûmeti</span> I. Ecevit Hükûmeti (1974)

37. Türkiye Hükûmeti veya I. Ecevit Hükûmeti, 1973 Türkiye genel seçimleri sonrası Bülent Ecevit tarafından kurulan CHP ve MSP koalisyon hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">55. Türkiye Hükûmeti</span> III. Yılmaz Hükûmeti (1997–1999)

55. Türkiye Hükûmeti, III. Yılmaz Hükûmeti veya ANASOL-D Hükûmeti, 30 Haziran 1997-11 Ocak 1999 tarihleri arasında görev yapan, Anavatan Partisi, Demokratik Sol Parti ve Demokrat Türkiye Partisi koalisyonunun oluşturduğu Türkiye hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">56. Türkiye Hükûmeti</span> IV. Ecevit Hükûmeti (1999)

56. Türkiye Hükûmeti veya IV. Ecevit Hükûmeti, 11 Ocak 1999-28 Mayıs 1999 tarihleri arasında görev yapan, Demokratik Sol Parti genel başkanı Bülent Ecevit'in kurduğu Türkiye hükûmetidir. Dördüncü Ecevit Hükûmeti olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">57. Türkiye Hükûmeti</span> V. Ecevit Hükûmeti (1999–2002)

57. Türkiye Hükûmeti, V. Ecevit Hükûmeti veya ANASOL-M Hükûmeti, 28 Mayıs 1999 - 18 Kasım 2002 tarihleri arasında görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1999 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 21. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1999 Türkiye genel seçimleri, 18 Nisan 1999 tarihinde yapılan ve TBMM 21. dönem milletvekillerinin belirlendiği genel seçim. Türkiye'nin 80 ilindeki 84 seçim çevresinde, %10 ülke barajlı d'Hondt sisteminin uygulanarak gerçekleştirilen seçimlerde 550 milletvekili TBMM'ye girmiştir.

Hikmet Sami Türk Türk hukukçu, akademisyen ve siyasetçidir.

Rahşan Affı veya Şartla Salıverme ve Erteleme Yasası, Rahşan Ecevit'in önerisiyle 22 Aralık 2000'de çıkarılan af yasasıdır. Yasayı Bülent Ecevit başbakanlığındaki DSP-MHP-ANAP Koalisyon Hükûmeti çıkardı. 70 bin kişilik kapasitesi dolan cezaevlerinin nüfusu 40 bine kadar düştü. Ancak mahkûm sayısı 3 yılda 20 binden fazla artarak yeniden 64 bine çıktı.

<span class="mw-page-title-main">42. Türkiye Hükûmeti</span> III. Ecevit Hükûmeti (1978–1979)

42. Türkiye Hükûmeti, III. Ecevit Hükûmeti veya Motel Hükûmeti, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit başkanlığında kurulan hükûmet, 5 Ocak 1978 - 12 Kasım 1979 tarihleri arası görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik Sol Halk Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (2009–2010)

Demokratik Sol Halk Partisi. 4 Haziran 2009 tarihinde Demokratik Sol Parti'den istifa eden Rahşan Ecevit'in kurucu üyeliğini yaptığı siyasi partidir. Birçoğu DSP'den istifa eden 103 kurucu üye ile kuruldu. Kurucu başkanı ise Hulki Cevizoğlu oldu. Başkan Cevizoğlu 13 Ocak 2010'da partisinden istifa etti. 17 Ocak 2010 tarihinde yapılan kurucular kurulu toplantısında Rahşan Ecevit genel başkan seçildi.

Genel af, Türk Dil Kurumunun tanımına göre, kamu yararına uygunluğu anlaşıldığında belli bir veya birkaç suç çeşidi için yapılan kovuşturmaların durdurulması, verilmiş cezaların kaldırılması veya azaltılmasıdır.

Türkiye'de 1999 yılındaki olaylar.

Anayasa kitapçığı krizi, Anayasa fırlatma krizi ya da Kara Çarşamba, 19 Şubat 2001 Pazartesi tarihli Millî Güvenlik Kurulu toplantısında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in Başbakan Bülent Ecevit'e Türkiye Cumhuriyeti anayasa kitapçığını fırlatması ile başlayan siyasi kriz. Kısa süre içinde ülke piyasalarını etkiledi ve 2001 Türkiye ekonomik krizinin nedenlerinden biri hâline geldi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.