İçeriğe atla

Ragnar Anton Kittil Frisch

Ragnar Anton Kittil Frisch
Doğum3 Mart 1895(1895-03-03)
Oslo, Norveç
Ölüm31 Ocak 1973 (77 yaşında)
Oslo, Norveç
MilliyetNorveç
ÖdüllerNobel Ekonomi Ödülü (1969)
Kariyeri
DalıMakroiktisat
Çalıştığı kurumlarOslo Üniversitesi

Ragnar Anton Kittil Frisch, (d. 3 Mart 1895, Oslo, Norveç - ö. 31 Ocak 1973, Oslo), Norveçli iktisatçı.

1969'da ilk defa verilen Nobel İktisat Ödülü'nü, özellikle ekonometri bilim dalının kurucusu olması nedeniyle kazanmıştır.

Yaşamı

Ragnar Frisch okulu bitirince babasının kuyumculuk firmasında çırak olarak hayata atıldı. Ustalık brövesi alıncaya kadar Oslo Üniversitesi'nde en kısa ve en kolay bir branş olarak gördüğü iktisat bölümüne devam etti. 1919'da üniversite iktisat master diplomasını aldı. Ertesi yıl ustalık unvanı alıp babasının firmasına ortak olarak katıldı. 1920-1923'te Oslo Üniversitesi'nden bulduğu bir bursla iktisat ve matematik mezuniyet üstü çalışmaları için Fransa ve İngiltere'ye gitti. 1923'te ciddi olarak akademik kariyere girdi ve 1925'te Oslo Üniversitesi'nden matematik ve istatistik üzerinde bir doktora kazandı. Akademik kariyerde ilerlerken, 1927'de Birleşik Amerika'ya Rockefeller bursu ile gitti. 1931'de Oslo Üniversitesi'nde profesör oldu. 1932'de aynı üniversitede Rockafeller finansmani ile İktisat Enstitüsü'nü kurdu ve bu kurumun ilk araştırma direktörü olarak tayin edildi. Bu görevlerine emekliliğine kadar devam etti.

Çalışmaları

Frisch, iktisadın bir modern bilim dalı olarak ortaya çıkmasının temelini sağlayanların başında geldiği kuşkusuzca söylenebilir. İktisadın matematiksel ifadesi alanında birkaç gayet çok değerli temel katkıda bulunmuştur ve yeni ekonomik kavramlara şahsen özel isimler vermiştir. 1926'da tüketim teorisini yeni-Walrasiyen matematik baza Frisch koymuştur. 1965'te üretim teorisini formalize etmiştir. 1927'de zaman serileri üzerine, 1934'te doğrusal regresyon üzerine çalışmalar yaparak, 1930'da Econometrics Society (Ekonometri Kurumu)nu Frisch kurmuş ve bu kurumun yayın organı olan Econometrica dergisinin editörlüğünü 20 yıl kendisi yapmıştır. Makro ekonomi teriminin adını 1933'te Frisch vermiştir. 1933'te ekonomik dalgalanmaları darbeyle-yayılması üzerinde yaptığı çalışmalar modern Klasik konjonktür dalgalanması teorisinin temelini sağlamaktadır. Modern devlet sosyal muhasebesi ve iktisat planlaması alanlarında ekonometrik modellemenin başrol oynamasında Frisch'in rolü çok büyüktür. 1993'te Fredrick Waugh ile birlikte tanınmış Frisch-Waugh teoremini ortaya çıkartmıştır.

Önemli yayınları

  • 1932: New Methods of Measuring Marginal Utility
  • 1951: Mixed Linear and Quadratic Programing by the Multiplex Method
  • 1956: Macroeconomics and Linear Programing
  • 1970: Econometrics in the World of Today

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ekonometri</span>

Ekonometri İki veya daha fazla verinin, birbirleri arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkiden yola çıkarak, matematik, istatistik ve bilgisayar bilimi aracılığıyla ekonomik ilişkilerin ampirik bir biçimde değerlendirilerek, bu veriler arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim dalıdır. Daha açık olmak gerekirse, "sonucu uygun metodlarla ilişkilendirilmiş, teori ve gözlemin eşzamanlı gelişimi tabanlı mevcut ekonomik olgunun nicel çözümlemesidir." Bir ekonomiye giriş ders kitabı ekonometriyi: "dağlarca verinin arasından basit ilişkileri çıkarmak için titizlikle araştırmak" olarak açıklamıştır. "Ekonometri" terimi ilk olarak Polonyalı ekonomist Pawel Ciompa tarafından 1910 yılında kullanılmıştır. Bugünkü kullanım şekline getiren ise Ragnar Frisch'dir. Günümüzde daha güçlü bilgisayar yazılımların varlığıyla ekonometrik analizlerin gücü artmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vilfredo Pareto</span>

Vilfredo Frederico Damaso Pareto, İtalyan iktisatçı ve sosyolog.

<span class="mw-page-title-main">Jan Tinbergen</span> Hollandalı iktisatçı

Jan Tinbergen, Hollandalı iktisatçı.

<span class="mw-page-title-main">Paul Samuelson</span> Amerikalı ekonomist (1915 – 2009)

Paul Anthony Samuelson,, Amerikalı iktisatçı.

<span class="mw-page-title-main">Milton Friedman</span> Amerikalı ekonomist

Milton Friedman, tüketim analizi, para tarihi ve teorisi ve istikrar politikasının karmaşıklığı üzerine yaptığı araştırmalardan dolayı 1976 Nobel Ekonomi Ödülü'nü almış Amerikalı ekonomistti.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Alois Schumpeter</span> Avusturyalı ekonomist (1883 – 1950)

Joseph Alois Schumpeter, Avusturyalı iktisatçı ve siyaset bilimcidir. Çalışmaları ile siyasi iktisada önemli katkılarda bulunmuştur.

Alfred Nobel'in Anısına Ekonomi Bilimlerinde The Sveriges Riksbank Ödülü veya sıklıkla söylendiği şekilde Nobel Ekonomi Ödülü, ekonomi alanında yapılan önemli katkılara verilen bir ödül. Genel olarak, dünyanın en prestijli bilim ödüllerinden biri olarak kabul edilir. 1895'te Alfred Nobel'in vasiyetiyle kurulan Nobel Ödülleri'nden biri değildir ama sıklıkla onlarla özdeşleşmiştir. Ekonomi Ödülü, Nobel Vakfı'nca refere edilip İsveç'in merkez bankası Sveriges Riksbank tarafından bankanın 300. yıl dönümü olan 1968 yılında, Alfred Nobel'in 1895'teki vasiyetinin anısına, kurulmuş ve finanse edilmiştir. Nobel Kimya ve Fizik Ödülü sahipleri gibi, Ekonomi Ödülü sahipleri de İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından seçilir ve Nobel Komitelerine benzer olarak bir Ödül Komitesi vardır. Ödül ilk kez, 1969'da Hollandalı ve Norveçli ekonomistler Jan Tinbergen ve Ragnar Frisch'e "ekonomik süreçlerin analizi için, dinamik modeller geliştirip uyguladıkları" gerekçesiyle verildi.

<span class="mw-page-title-main">James Meade</span>

James Edward Meade tanınmış bir İngiliz iktisatçısı. 1977'de İsveçli iktisatçı Bertil Ohlin ile ortaklaşa Nobel İktisat ödülünü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">John Hicks</span> İngiliz iktisatçı

John Richard Hicks İngiliz iktisatçıdır. 1972'de Kenneth Arrow ile ortak olarak Nobel İktisat Ödülü kazanmıştır. Hicks 20. yüzyılın en önemli ve en etkili olmuş iktisatçılarından birisidir. İktisat biliminin birçok alanlarında katkılardan en önemlileri mikroekonomi alanında tüketici talep teorisini geliştirmesi ve makroekonomi alanında ise Keynesiyen görüşleri açıklayıp özetleyen IS/LM modeldir.

<span class="mw-page-title-main">Wassily Leontief</span> Rus ekonomist (1906-1999)

Wassily Leontief, Rus asıllı Amerikalı iktisatçı. 1973 yılında Nobel İktisat Ödülü'nü kazanmıştır. En iyi bilinen çalışmaları girdi-çıktı analizi ve tablolarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tjalling Koopmans</span> Hollandalı-Amerikalı ekonomist (1910 – 1985)

Tjalling Charles Koopmans, 1975'te Nobel İktisat Ödülü'nü Leonid Kantoroviç ile ortaklaşa kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Graz Üniversitesi</span>

Graz Üniversitesi, Avusturya'nın Graz şehrinde kurulu olan, Avusturya'nın ikinci en eski üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Lawrence Klein</span> Amerikalı ekonomist (1920 – 2013)

Lawrence Robert Klein, Amerikalı iktisatçı ve ekonometricidir. Klein ABD Nebraska eyaletinde Omaha şehrinde doğmuştur. 1980'de Nobel Ekonomi Ödülünü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Trygve Haavelmo</span>

Trygve Magnus Haavelmo. Norveçli istatistikci, iktisatçı ve ekonometrici. 1989'da Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır.

Harry Max Markowitz, Amerikalı bir ekonomisttir. Modern Finansal Portföy İdaresi konusunda, özellikle mal varlığı rizikosu, korelasyon ve portföy çeşitliliğinin yatırım portföyünün getirilerine yaptığı etkiler üzerine, yaptığı yol gösterici çalışmalar dolayısıyla tanınmaktadır. Kaliforniya Üniversitesi, San Diego'dai Rady İşletmecilik Okulu öğretim üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Christopher A. Sims</span> Amerikalı ekonomist

Christopher Albert "Chris" Sims, Amerikalı iktisatçı. Uğraştığı alanlar arasında ekonometri, zaman serileri ve yeni neoklasik makroekonomi yer almaktadır. Hâlen, Princeton Universitynde "Harold B. Helms Ekonomi ve Bankacılık Profesörü"'dür.

<span class="mw-page-title-main">Thomas J. Sargent</span> Amerikalı ekonomist

Thomas John "Tom" Sargent Amerikalı iktisatçı. Çalışmalarını yeni neoklasik ekolu makroekonomi, parasal ekonomi ve zaman serileri ekonometrisi konuları üzerinde yoğunlaştırmıştır. 2004'ten günümüze kadar New York Üniversitesi'nde "Ekonomi ve Bankacılık Berkeley Profesörü"'dür.

<span class="mw-page-title-main">Jean Tirole</span> Fransız ekonomist (d. 1953)

Jean Marcel Tirole, Fransız iktisat profesörü. "Büyük Firmaların Piyasa Gücü ve Kontrolleri" konusunda analizleri nedeniyle 2014 Nobel Ekonomi Ödülü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Angus Deaton</span> İngiliz ekonomist

Angus Stewart Deaton, Britanyalı ve Amerikalı iktisat profesörü. Mikroiktisat konusunda araştırmalar ve eğitimcilik yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Oliver Hart</span> İngiliz ekonomist

Oliver Hart tam adı ile Oliver Simon D'Arcy Hart, İngiliz asıllı Amerikalı ekonomist.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.