İçeriğe atla

Rafting olayı

Rafting olayı, organizmaların, bitki örtüsünden kopan irili ufaklı parçalar aracılığıyla bir kara parçasından, başka bir kara parçasına taşınmasıdır. Genellikle akarsu taşkınları sonucunda üzerindeki canlıları tutsak ederek, tropik bölgelerden deniz veya okyanuslara dökülen bitki parçaları aracılığıyla gerçekleşir.[1]

Rafting olayı, ~120 milyon yıldır yalıtılmış olan Madagaskar ve Senozoik'ten beri yalıtılmış olan Güney Amerika gibi yalıtılmış kara parçalarına çeşitli canlıların gelişinde rol oynadı. Örneğin bu her iki kara parçasına primatların gelişi bu mekanizmayla gerçekleşti. Genetik bulgulara bakıldığında, Madagaskar'daki lemurların 50 ilâ 60 milyon yıl önce Mozambik Kanalı'nı geçerek bu adaya geldiği görülmektedir.[2][3][4] Buna benzer şekilde, Oligosen dönemde Yeni Dünya maymunlarının da benzer bir şekilde o sıralar birbirine daha yakın olan Afrika'dan çıkarak Güney Amerika'ya ayak bastığı bilinmektedir.[3] Madagaskar ayrıca tenreğe (25-42 milyon yıl önce), nezomit farelere (20-24 milyon yıl önce) ve çeşitli etçil memelilere (19-26 milyon yıl önce) bu yolla kavuşmuştur.[4] Bunun yanında Güney Amerika'ya da kavyomorf farelerinin (30 milyon yıl önce) bu yolla adım attığı öngörülmektedir.[5][6]

Sürüngenler içinde yer alan bazı iguana türlerinin 13 milyon yıl önce Güney Amerika'dan çıkarak 10 bin km doğudaki Güney Pasifik adalarına yerleşmesi de bu yolla gerçekleşti.[7] Benzer bir şekilde Mabuya ve Trachylepis cins skinkler de 9 milyon yıl önce Afrika'dan Güney Amerika'ya ve ardından Fernando de Noronha'ya geldi.[8] Bu grup skinkler, yine aynı yolla Yeşil Burun Adaları, Madagaskar, Seyşeller, Komorolar ve Sokotra gibi uzun süredir yalıtılmış adalara ulaştı.[8] (Sürüngenler içinde, skink ve gekoların uzun süreli yolculuklara dayanıklı anatomilerinin olduğu bilinmektedir.[8])

Çeşitli adaların yabancı organizmalar tarafından yerleşilmesi aşamalar halinde gerçekleşebilir. Bu tarz olayların gerçekleşmesiyle Güney Amerika merkezli memeli türlerinin Karayipler'e yerleşmesi gibi durumlar gözlenmektedir.[9]

Ancak her kara canlısının başka bir uzak kara parçasına yayılması rafting olayına bağlı olmayabilir. Bazı durumlarda, yüzmek veya sadece akıntıya kapılmak da yayılım için yeterli olabilmektedir. Geochelone cinsi kaplumbağalar, Oligosen dönemde Afrika'dan Güney Amerika'ya vardı.[10] Bu canlıların kafaları yukarıda su üstünde kalabilme yetilerine ve altı ay aç-susuz yaşayabilmeleri özelliklerine bakıldığında, sadece suda sürüklenmelerinin yeterli olduğu söylenebilir.[10]

Ayrıca bakınız

  • Allopatrik çeşitleme
  • Biyolojik yayılım

Kaynakça

  1. ^ Mittermeier, R.A. (2006). Lemurs of Madagascar. 2nd. Conservation International. ss. 24-26. ISBN 1-881173-88-7. 
  2. ^ Roos, Christian (Temmuz 2004). "Primate jumping genes elucidate strepsirrhine phylogeny" (PDF). PNAS. 101 (29). ss. 10650-10654. doi:10.1073/pnas.0403852101. PMC 489989 $2. PMID 15249661. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Temmuz 2010. 
  3. ^ a b Sellers, Bill (20 Ekim 2000). "Primate Evolution" (PDF). University of Edinburgh. ss. 13-17. 17 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2008. 
  4. ^ a b Ali, J. R. (20 Ocak 2010). "Mammalian biodiversity on Madagascar controlled by ocean currents". Nature. 463 (4 Feb. 2010). Nature Publishing Group. ss. 653-656. doi:10.1038/nature08706. PMID 20090678. 26 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010. 
  5. ^ Flynn, J. J.; Wyss, A. R. (1998). "Recent advances in South American mammalian paleontology". Trends in Ecology and Evolution. 13 (11). ss. 449-454. doi:10.1016/S0169-5347(98)01457-8. 
  6. ^ Flynn, John J.; Wyss, André R.; Charrier, Reynaldo (2007). "South America's Missing Mammals". Scientific American, May. ss. 68-75. 19 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2010. 
  7. ^ Cogger, Harold (1974). "Voyage of the Banded Iguana". Australia Natural History. 18 (4). ss. 144-149. 
  8. ^ a b c Carranza, S. (5 Ağustos 2003). "Investigating the origin of transoceanic distributions: mtDNA shows Mabuya lizards (Reptilia, Scincidae) crossed the Atlantic twice". Systematics and Biodiversity. 1 (2). Cambridge University Press. ss. 275-282. doi:10.1017/S1477200003001099. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2008. 
  9. ^ Hedges, S. Blair (23 Ağustos 2006). "Paleogrography of the Antilles and Origin of West Indian Terrestrial Vertebrates". Annals of the Missouri Botanical Garden. 93 (2). Missouri Botanical Garden. ss. 231-244. doi:10.3417/0026-6493(2006)93[231:POTAAO]2.0.CO;2. 
  10. ^ a b Le, M. (5 Mayıs 2006). "A molecular phylogeny of tortoises (Testudines: Testudinidae) based on mitochondrial and nuclear genes". Molecular Phylogenetics and Evolution. 40 (2). ss. 517-531. doi:10.1016/j.ympev.2006.03.003. PMID 16678445. 7 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Devoniyen</span> Paleozoyik Zamanın dördüncü dönemi

Devoniyen, Paleozoyik Zaman içinde 419,2 milyon yıl önce sonlanan Silüriyen'den, 358,9 milyon yıl önce Karbonifer'in başlangıcına kadar süren jeolojik bir dönem ve sistemdir. Bu döneme ait kayaçların ilk olarak incelendiği yer olan İngiltere'nin Devon bölgesine atfen adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pangea</span> Paleozoik zaman sonları ile Mezozoik zaman başlarında var olmuş dördüncü ve son süperkıta

Pangea, Paleozoyik sonları ile Mezozoyik başlarında var olmuş dördüncü ve son süperkıtadır. Yaklaşık 335 milyon yıl önce daha önceki erken kıta parçalarından toplanarak bir araya geldi ve yaklaşık 200 milyon yıl önce ayrılmaya başladı. Günümüzdeki yeryüzünün aksine, bu süperkıtanın daha fazla bir kısmı güney yarımkürede bulunuyordu ve etrafı süper okyanus Panthalassa ile çevriliydi. Pangea magma tabakasındaki konveksiyonel hareketler sonucunda güneyde Gondvana ve kuzeyde Laurasia (Lavrasya) olarak ikiye bölünmüştür. İlerleyen evrelerde bu 2 kıta daha fazla parçaya ayrılarak günümüzdeki kıtalara dönüşmüştür. Pangea, günümüze kadar var olan süperkıtaların sonuncusu ve jeologlarca biçimi ortaya çıkarılanların ilkidir.

<span class="mw-page-title-main">Eutheria</span> memeli kladı

Eutheria, keselilere göre etenelilerle daha yakından ilişkili olan tüm doğurgan memelileri (Theria) kapsayan bir kladdır.

<span class="mw-page-title-main">Cingulata</span> memeli takımı

Cingulata veya Zırhlı memeliler, Xenarthra üst takımının bir parçası olan, zırhlı Yeni Dünya plasentalı memelilerinin bir takımıdır. Dasypodidler ve Chlamyphoridler (armadillolar), takımdaki hayatta kalan tek familyalardır. Yakın zamana kadar mevcut armadillolardan çok daha büyük iki cingulate grubu : 200 kg'a (440 lb) kadar ulaşan pampatheriidler ve 2.000 kg (4.400 lb) veya daha fazla kütleye ulaşan glyptodontlardır.

<i>Phorusrhacidae</i> tarih öncesi kuş familyası

Terör kuşları olarak da bilinen Phorusrhacidae, 62 milyon yıl öncesinden (Paleosen) 1,8 milyon yıl öncesine kadar yaşamış, büyük, etobur ve uçamayan bir kuş familyasıdır. Yaşadığı Senozoik dönemde Güney Amerika'daki en büyük süper avcılar bu ailenin türlerine mensup olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Malgaşlar</span>

Malgaşlar, Madagaskar ada ülkesine özgü Avustronezyalı etnik gruptur. Malgaşlar iki alt gruba ayrılırlar. İlk grup Antananarivo ve Fianarantsoa'nın çevresindeki dağlık arazilerde yaşarken, ikinci grup kıyı yerleşimlerinde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Opisthokont</span>

Opisthokontlar, hem hayvan hem de mantar alemlerini içeren geniş bir ökaryot grubudur. Daha önce "Fungi / Metazoa grubu" olarak adlandırılan opisthokontlar, genellikle bir sınıf olarak tanınır. Opisthokontlar, Apusomonadida ve Breviata ile birlikte daha büyük Obazoa kladını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Viridiplantae</span>

Viridiplantae, yaklaşık 450.000-500.000 tür içeren ve hem karasal hem de sucul ekosistemlerde önemli roller oynayan ökaryotik canlılar grubudur. Öncelikle sucul olan yeşil algler ve içlerinden çıkan kara bitkilerinden oluşurlar. Yeşil algler, geleneksel sınıflandırmada kara bitkilerini içermez ve bu da yeşil algleri parafiletik bir grup yapar. Kara bitkilerinin yeşil alglerin içinden çıktığının anlaşılmasından bu yana, bazı yazarlar bitkileri de yeşil alglere atıyorlar. Hücre duvarlarında selüloz bulunan hücrelere ve klorofil a ve b içeren ve fikobilin içermeyen siyanobakterilerle endosimbiyozdan türetilen birincil kloroplastlara sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Glires</span>

Glires, kemiriciler ve tavşanımsılardan oluşan bir kladdır. Bunların monofiletik bir grup oluşturduğu hipotezi, morfolojik kanıtlara dayalı olarak uzun süredir tartışılmaktadır. 2001 yılında yayınlanan iki morfolojik çalışma ve 2003'te yayınlanan iki morfolojik çalışma, Glires'in monofiliğini güçlü bir şekilde destekliyor. Özellikle, 2003 araştırması, Glires'in bazal üyelerinin; Mimotona, Gomphos, Heomys, Matutinia, Rhombomylus ve Sinomylus cinslerinin fosil materyalinin keşfini bildirdi. Açıklamaları, 2005 yılında, daha tipik kemirgenler ve lagomorflar arasındaki boşluğu kapatmaya yardımcı oldu. Veriler, 2001 yılında yayınlanan nükleer DNA'ya dayalı olarak, Glires'i Euarchonta'nın kardeş taksonu olarak Euarchontoglires'i oluşturmak için destekledi, ancak hem nükleer hem de mitokondriyal DNA'dan gelen bazı genetik veriler daha az destekleyici olmuştur. 2007'de yayınlanan bir çalışmadaki, retrotranspozon varlığı/yokluğu verilerinin araştırılması, Glires hipotezini açık bir şekilde desteklemektedir. 2015'te yayınlanan çalışmalar, Scandentia'yı Glires'in kardeş grubu olarak yerleştirip Euarchonta'yı bir dal olarak geçersiz kıldı.

<span class="mw-page-title-main">Carnivoraformes</span> memeli kladı

Carnivoraformes, çağdaş Carnivora takımını ve soyu tükenmiş kök akrabalarını içeren plasentalı memelilerin bir kladıdır.

<span class="mw-page-title-main">Makimsilerin evrimi</span>

63 milyon yıldan kısa bir süre önce diğer primatlardan ayrılan Strepsirrhini alt takımına ait olan makimsiler (Lemuroidea), en az 40 milyon yıl boyunca Madagaskar adasında evrimleşmiştir. Kök pramitlerle bazı özellikleri paylaşırlar ve bu nedenle çoğu zaman modern maymunların ve insansı maymunların ataları sanılır. Bunun yerine, sadece ilkel primatlara benzedikleri söylenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Viverroidea</span>

Viverroidea, hem Viverridae ailesini hem de Herpestoidea üst familyasını içeren bir feliformia infra takımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Atlantogenata</span> memeli kladı

Atlantogenata, Xenarthra ve Afrotheria kladlarını içeren, önerilmiş bir plasentalı memeli grubudur. Bu gruplar, muhtemelen Kretase'de sırasıyla Güney Amerika ve Afrika kıtalarında ortaya çıkmış ve yayılmıştır. Boreoeutheria ile birlikte Placentalia'yı oluştururlar. Bu gruplandırmanın monofilisi, bazı genetik kanıtlarla desteklendi.

<span class="mw-page-title-main">Carnivoramorpha</span> memeli kladı

Carnivoramorpha, çağdaş Carnivora takımını ve soyu tükenmiş kök akrabalarını içeren plasentalı memelilerin bir kladıdır.

Dermotherium, Güneydoğu Asya'dan küçük bir süzülen memeli grubu olan yaşayan kolugolar ile yakından ilişkili bir fosil memeli cinsidir. Cins, iki tür ile tanınır: Alt çenenin tek bir parçasına dayanan Tayland Geç Eosen'den D. major ve alt çenenin üç parçasından ve iki izole üst azı dişinden bilinen Tayland'ın Geç Oligoseni'nden D. chimaera. Ek olarak, Pakistan'ın Erken Oligosen'inden izole edilmiş tek bir üst azı dişi geçici olarak D. chimaera'ya atanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pinnipedimorpha</span>

Pinnipedimorpha, Phoca ve Enaliarctos'un son ortak atasını ve bu atasal taksonun tüm torunlarını içerecek şekilde tanımlanan arctoid etçillerin bir kök kladıdır. Bilim insanları, ya ayılarla ya da musteloidlerle daha yakından ilişkili olduklarından, hangi arktoid etobur soyunun pinnipedimorflara en yakın akraba olduğu konusunda hala tartışıyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Potamogalidae</span>

Potamogalidae, Sahraaltı Afrika'da ırmak kenarlarında kısmen suda yaşayan hayvanlardan oluşan ve Afrosoricida takımında sınıflandırılan bir memeli familyasıdır. En yakın akraba oldukları Madagaskar'da yaşayan Tenrecidae familyasından soylanın yaklaşık 47 ila 53 milyon yıl önce ayrıldığı düşünülmektedir. Daha önceleri Potamogalinae adıyla Tenrecidae familyasının alt familyası olarak kabul edilmekteydiler.

<span class="mw-page-title-main">Tenrecomorpha</span>

Tenrecomorpha, Afrika'nın ekvator kuşağına ve Madagaskar'a endemik hayvanların oluşturduğu ve Afrosoricida takımında sınıflandırılan bir memeli alt takımıdır. Yaklaşık 47 ila 53 milyon yıl önce soylarının ayrıldığı düşünülen ve günümüzde de yaşayan Potamogalidae ve Tenrecidae familyalarını içerir. Potamogalidae familyası önceleri Tenrecidae'nin alt familyası olarak kabul ediliyordu. Aynı zamanda bu alt takımın içinde aardvarka benzeyen böcekçil, soyu tükenmiş Plesiorycteropus cinsinin de yer aldığı düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hystricomorpha</span>

Hystricomorpha, Rodentia takımında sınıflandırılan bir memeli alt takımıdır. Genel anlamda histrikomorfik zigomasseterik sistem sahibi olan, Dipodoidea dışındaki tüm kemiricileri içerir. Bu tanım ile bakıldığında Hystricognathi, Ctenodactylidae, Anomaluridae ve Pedetidae taksonlarını da kapsar. Ancak moleküler ve morfolojik araştırmaların sonucu Anomaluridae ve Pedetidae taksonlarının bu alt takım içinde sınıflandırılmasının şüpheli olduğunu gösterir. Carleton & Musser 2005'e göre bu iki familya kendilerine özgü Anomaluromorpha alt takımı içine alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çok hücreli canlı</span> birden fazla hücreden oluşan organizma

Çok hücreli canlı, tek hücreli bir canlının aksine birden fazla hücreden oluşan bir canlıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.