İçeriğe atla

Radyum Kızları

Fabrikada boyama prosesini yapan Radyum Kızları

Radyum Kızları, saat kadranlarını, kendiliğinden parlayan radyum içeren boya ile boyamaktan radyasyon zehirlenmesi geçiren kadın fabrika işçileriydi.

Kadranları boyama prosesi, Amerika Birleşik Devletler'nde yer alan üç farklı Radyum fabrikasında kadın işçiler tarafından yapıldı. Bu tesislerden ilki 1917 yılında Orange, New Jersey'de "Undark" adıyla patentlenmiş parlak boyaları kullanarak parlak saat kadranları ve saat kadranları üretmeye başladı. Tesislerin ikincisi 1920'lerin başında Illinois, Ottawa'da kuruldu; üçüncüsü ise Connecticut, Waterbury'de idi.

Tesiste çalışan kadınlara boyanın zararsız olduğu söylenerek onlara ince bir dokunuş verebilmeleri için fırçanın ucunu zaman zaman dudaklarını kullanarak düzeltmeleri talimatı verildi. Birçoğu ölümcül miktarda radyum yuttu. Bazıları da parıldayan maddeyle tırnaklarını, yüzlerini ve dişlerini boyadı. Kadınlara fırçalarının ucunu bu şekilde düzeltme talimatı verilmesinin sebebi, bez veya suyla fırça ucunu düzeltme ve durulamanın, daha fazla zaman alan bir süreç olmasından kaynaklanıyordu.

New Jersey'de çalışan kadınlardan beşi, o zamanlar iki yıllık zaman aşımı süresine sahip olan New Jersey mesleki yaralanmalar yasası uyarınca, işverenlerine dava açtılar. 1928 yılında mahkemede anlaştılar. Illinois, Radium Dial Company'nın çalışanı olan beş kadın ise dava açarak 1938'de tazminat kazandı.[1]

U.S. Radium Corporation ( Birleşik Devletler Radyum Şirketi)

Şirket, orduya sağlanan bu saatlerin önemli bir tedarikçisiydi. Orange, New Jersey'deki fabrikaları, radyumla aydınlatılmış saat kadranlarını boyamak için yüzün üzerinde işçi çalıştırdı ve onları bunun güvenli olduğu konusunda yanılttı.[2][3]

Radyasyona maruz kalma

U.S. Radium Corporation (USRC), radyumla gerçekleştren proses de dahil olmak üzere çeşitli üretim faaliyetlerini yerine getirmek için yaklaşık 70 kadını işe aldı. Radyumun etkilerine aşina olan sahipleri ve tesiste çalışan bilim adamları radyuma maruz kalmaktan dikkatli bir şekilde kaçınmışlardır; tesisteki kimyagerler kurşun ekranlar, maskeler ve maşa kullandılar. Şirket, radyumun "zararlı etkilerini" tanımlayan literatürü tıp camiasına dağıtmıştı. Bu bilgiye rağmen, şirketin baş kimyacısı Dr. Edwin E. Leman ve birkaç kadın işçi de dahil olmak üzere 1925 yılına kadar bir dizi benzer ölüm meydana geldi. Ölümlerinin benzer koşulları, ölümler hakkında soruşturma başlatılmasına neden oldu.[4][5]

Bu dönemde, ABD ve Kanada'daki şirketler tarafından saat kadranlarını radyumla boyamak için tahmini 4.000 işçi işe alındı. USRC'de, boyama prosesini gerçekleştiren kadınların her biri kendi boyasını küçük bir potada karıştırdı ve ardından parlak boyayı kadranlara uygulamak için deve kılı fırçaları kullandı. Günde 250 kadran boyamak için geçerli olan ücret, kadran başına yaklaşık 1,5 sentti. Fırçalar birkaç vuruştan sonra şekil kaybettiği için, fabrika yöneticileri, çalışanlarını fırçaların ucunu keskin tutmak için dudakları ve dillerini kullanmaya teşvik etti.[6] Radyumun zararlı etkileri konusunda bilgisiz ve yanıltılmış olan Radyum Kızları, zaman zaman radyum boyayla eğlenmek için tırnaklarını, dişlerini ve yüzlerini boyadılar. İşçiler koruyucu giysiler giymemiştir ve ince bir nokta oluşturmak için fırçalarının ucunu yalamaları talimatı verilmiştir[7] İşçilerin çoğu hastalandı. Kaçının radyasyona maruz kaldığı için öldüğü bilinmemektedir.[8]

Radyasyonun etkileri

Kadınların çoğu daha sonra anemi, kemik kırıkları ve çene nekrozundan şikayet çekmeye başladı. Tıbbi araştırmacılar tarafından kullanılan röntgen makinelerinin de hastalanan işçilerden bazılarının ek radyasyona maruz bırakılarak hastalıklarına katkıda bulunmuş olabileceği düşünülmektedir. USRC ve diğer saat kadranı şirketleri, etkilenen işçilerin radyuma maruz kaldıkları iddialarını reddetti. Şirketlerin baskısı üzerine, işçi ölümleri tıp uzmanları tarafından başka nedenlere bağlandı. O dönemde cinsel yolla bulaşan kötü şöhretli bir enfeksiyon olan frengi, kadınların itibarını lekeleme girişimlerinde sıklıkla gündeme gelmişti

Radyum kadran boyasının mucidi Dr. Sabin Sochocky, Kasım 1928'de öldü ve radyum kadran boyasıyla zehirlenmenin bilinen 16. kurbanı oldu. Ölümü, Radyum Kızlarının mahkemeye çıkabilmesine yardımcı oldu.

Radium Dial Company (Radyum Kadran Şirketi)

Radium Dial Company, 1922'de Illinois, Ottawa'da kasabanın eski lisesinde kuruldu. Amerika Birleşik Devletleri Radyum Şirketi (USRC) gibi, Ottawa'daki kurulan bu fabrikanın amacı saatlerin kadranlarını boyamaktı. Radyum Kadran Şirketi'nde çalışan kadınlara, New Jersey'deki kadınlar gibi, yöneticileri, fırçanın ucunu keskin tutmak için dudaklarını ve dillerini kullanma konusunda teşvik etmiştir.[9]

Önem

Dava

New Jersey'de, işçilere karşı işlenen bu tacizin hikâyesi, davanın medyada geniş bir şekilde yer alması nedeniyle bu tür vakaların çoğundan ayrılmaktadır. Fabrika çalışanı Grace Fryer dava açmaya karar verdi, ancak şirket ile mücadele etmeye istekli bir avukat bulması iki yıl sürdü. Kadınlar bir avukat bulduktan sonra bile dava süreci yavaş ilerledi. Ocak 1928'de mahkemeye ilk kez çıktıklarında, iki kadın yatalaktı. Hiçbiri mahkeme önünde yemin etmek için kollarını kaldıramadı. Radyum Kızları olarak adlandırılan Grace Fryer, Edna Hussman, Katherine Schaub ve kız kardeşler Quinta McDonald ve Albina Larice olmak üzere toplam beş fabrika işçisi davaya katıldı. Bu dava, yasal emsaller oluşturdu ve "kanıtlanabilir mağduriyet" de dahil olmak üzere iş güvenliği standartlarını düzenleyen düzenlemelerin yürürlüğe girmesini tetikledi.[10]

Illinois'de çalışanlar, 1927 tarihinde tıbbi ve diş hekimliği faturaları için tazminat istemeye başladı, ancak bu istekler yönetim tarafından reddedildi. 1937'de beş kadın, kendilerini mahkemenin önünde temsil edecek bir avukat buldu. 1938 baharında, mahkeme kadınların lehine karar verdi.

Tarihsel etki

Radium Kızları'nın bu zaferi, hem sağlık hem de işçi hakları hareketinin tarihinde önemli bir yere sahiptir. Radium Kızları davası sonucunda, işçilerin iş gücünün kötüye kullanımı nedeniyle, çalışanların şirketlere tazminat davası açma hakkı verildi. Davanın ardından, endüstriyel güvenlik standartları önemli bir ölçüde geliştirildi.

Dava ve bunun sonucunda ortaya çıkan atmosfer, meslek hastalıkları iş kanununun oluşmasında bir faktördü. Radyum ile kadran boyanmasına uygun güvenlik önlemleri konusunda talimat verilerek koruyucu donanım sağlandı.[11]

Bilimsel etki

Robley D. Evans, 1933'te eski bir işçi üzerinde ilk ölçümlerini gerçekleştirdi. MIT'de 27 işçinin radyasyon ölçümleri toplandı. Bu bilgiler, 1941'de ABD Ulusal Standartlar Bürosu tarafından 0,1 μCi (3,7 kBq) radyum tolerans düzeyini belirlemek için kullanıldı.

İnsan Radyobiyolojisi Merkezi, 1968'de Argonne Ulusal Laboratuvarı'nda kuruldu. Merkezin temel amacı, yaşayan kadran işçileri için tıbbi muayeneler sağlamaktı. Proje ayrıca, radyum kadran boyama işçilerinden bilgi toplanmasına ve bazı durumlarda doku örneklerine odaklandı. Proje 1993 yılında sona erdiğinde, 2.403 vakanın detaylı bilgisi toplanmıştı. Bu çalışma radyumun insanlar üzerindeki etkileri üzerinde bir kitap yazılmasına yol açtı. Kitapta, radyum kadranını boyayan işçiler, radyum içeren tıbbi ürünlerin kullanımı sonucu radyasyona maruz kalan kişilerden ve radyuma maruz kalmış diğer insan gruplarından alınan veriler kullanıldı.[12]

Film

2018 yılında beyaz perdeye Radyum Kızları filmi ile aktarılmıştır.[13]

Kaynakça

  1. ^ Moore, Kate (Writer and editor),. The radium girls : the dark story of America's shining women. Naperville, IL. ISBN 978-1-4926-4936-6. OCLC 985011439. 
  2. ^ "Smithsonian displays ore containing radium, United States Radium Corporation (1921)". The Washington Times. 10 Eylül 1921. s. 12. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020. 
  3. ^ "Museums holding exhibits to explain uses of radium, United States Radium Corporation (1922)". Pittsburgh Post-Gazette. 9 Ocak 1922. s. 12. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020. 
  4. ^ "TO BEGIN TWO SUITS AGAINST RADIUM CO.; Newark Attorneys Say Two Women Died After Using Luminous Paint on Watch Dials. SAYS CHEMIST WAS WELL Dr. Leman's Widow Denies Husband Would Have Died Sooner In Another Occupation. (Published 1925)". The New York Times (İngilizce). 24 Haziran 1925. ISSN 0362-4331. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020. 
  5. ^ "Undark and the Radium Girls". Damn Interesting (İngilizce). 24 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020. 
  6. ^ Grady, Denise (6 Ekim 1998). "A Glow in the Dark, and a Lesson in Scientific Peril (Published 1998)". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 10 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020. 
  7. ^ Grady, D. (1998). A Glow in the Dark, and a Lesson in Scientific Peril. The New York Times, 6.
  8. ^ "US Starts Probe of Radium Poison Deaths in Jersey, United States Radium Corporation (1925)". The Brooklyn Daily Eagle. 19 Haziran 1925. s. 1. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020. 
  9. ^ Facebook; Twitter; options, Show more sharing; Facebook; Twitter; LinkedIn; Email; URLCopied!, Copy Link; Print (9 Ocak 1988). "MOVIE REVIEW : 'Radium City' Paints Incredible Horror Story of the Atomic Age". Los Angeles Times (İngilizce). 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020. 
  10. ^ "Women radium victims offer selves for test while alive, United States Radium Corporation (1928)". The Bee. 29 Mayıs 1928. s. 3. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020. 
  11. ^ "Mass Media & Environmental Conflict -- Radium Girls". web.archive.org. 21 Temmuz 2009. 21 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020. 
  12. ^ "Radium in Humans" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Ekim 2020. 
  13. ^ Radium Girls, 27 Nisan 2018, 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Ekim 2020 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Grev</span>

Grev; çalışanların, yaptıkları işi toplu reddedişinden kaynaklanan iş durdurma eylemidir. Grev genellikle çalışanların yaşadıkları memnuniyetsizliklere karşılık olarak meydana gelir. Grevler, fabrikalarda ve madenlerde toplu işgücünün öneminin arttığı Sanayi Devrimi sırasında önemli hale gelmiştir ancak fabrika sahiplerinin işçilerden çok daha fazla siyasi gücü olması nedeniyle çoğu ülkede grevler çabucak yasa dışı hale getirilmiştir. Çoğu batı ülkeleri 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında grevi kısmen yasallaştırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Marie Curie</span> Fransız-Polonyalı fizikçi ve kimyager

Marie Skłodowska Curie, radyoaktivite alanında öncü araştırmalar yapmış ve bu araştırmaları sonucunda Nobel Ödülü'ne layık görülmüş Polonyalı-Fransız fizikçi ve kimyagerdir.

<span class="mw-page-title-main">Victor Hess</span> Avusturyalı fizikçi (1883 – 1964)

Victor Francis Hess, kozmik ışınları keşfi ile 1936 Nobel Fizik Ödülü’nü kazanmış Avusturyalı-Amerikalı fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Kadınlar Günü</span> uluslararası kadınlar günü

Dünya Kadınlar Günü, Birleşmiş Milletler tarafından bu şekilde tanımlanmış olarak her yıl 8 Mart'ta kutlanan uluslararası bir gündür. İnsan hakları temelinde kadınların siyasi ve sosyal bilincinin geliştirilmesine, ekonomik, siyasi ve sosyal başarılarının kutlanmasına ayrılmaktadır. Dünya Kadınlar Günü, kadın hakları hareketinde bir odak noktasıdır.

Ultraviyole (UV) veya morötesi; dalga boyu görünür ışıktan kısa, ancak X-ışınlarından uzun olan bir elektromanyetik radyasyon şeklidir. Güneş ışığında bulunur ve Güneş'ten çıkan toplam elektromanyetik radyasyonun yaklaşık %10'unu oluşturur. Ayrıca elektrik arkları, Çerenkov radyasyonu, cıva buharlı lambalar, bronzlaşma lambaları ve siyah ışık gibi kaynaklar tarafından üretilir. Uzun dalga boylu UV fotonları atomları iyonize edecek enerjiye sahip olmadığı için iyonlaştırıcı bir radyasyon olarak kabul edilmese de, kimyasal reaksiyonlara neden olabilir ve birçok maddenin parlamasına neden olabilir. Kimyasal ve biyolojik etkiler de dahil olmak üzere pek çok pratik uygulama, UV radyasyonunun organik moleküllerle etkileşime girmesinden türer. Bu etkileşimler emilimi veya ısıtma dahil moleküllerdeki enerji durumlarının ayarlanmasını içerebilir.

Myspace, ABD merkezli bir sosyal ağ hizmeti. 2005-2008 yılları arasında dünyanın en büyük sosyal ağ sitesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Mekanik saat</span>

Mekanik saatler içindeki mekanizmaya yüklenen enerjiyi, ölçülü şekilde ritmik hareketlere çeviren, bu hareketleri dişlilerle sayan, belli sayılara ulaşıldığında bunu insanın algılayabileceği şekilde, örneğin çan sesi veya kadran üzerinde değişen açılar şeklinde, zaman ölçümü olarak sunan birer düzenektir.

<span class="mw-page-title-main">Rimel</span>

Rimel veya maskara, kirpik, takma kirpik ve kirpik uzantıları'nı kıvırmak ve daha uzun göstermek için fırça ile sürülen boyalı sürme'dir. Maskara çeşitli şekillerde üretilir: sıvı, kremsi ve kuru. Ayrıca farklı tonlarda ve renklerde mevcuttur. Rimeller, kirpiklerin hacmini, şeklini ve uzunluğunu vurgulamak, artırmak için tasarlanmıştır. Rimelin en popüler şekli, ucunda bir fırça aplikatörü bulunan çubuklu tüplerdir. Rimeller göz kapağı tutkalı, far, göz kalemi ile beraber uygulanır.

<span class="mw-page-title-main">Kadın hakları</span>

Kadın hakları, kadınların erkeklerle eşit şekilde sahip olduğu sosyoekonomik, siyasi ve yasal hakların tamamına verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">Sony Music</span>

Sony Music Entertainment, Amerikalı bir küresel müzik şirketidir. Japonya konglomeratı Sony'nin sahibi olduğu şirket, Sony Corporation of America'nın sahibi olduğu Sony Music Group'un bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Güneş saati</span>

Güneş saati, zamanı Güneş'in konumuna göre ölçmeye yarayan alettir. Basita ve Mikat olarak da isimlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Cinsel taciz</span>

Cinsel taciz, cinsel iyilik karşılığında istenmeyen ve uygunsuz ödül vaatleri dahil olmak üzere, açık veya örtülü cinsel imaların kullanılmasını içeren bir taciz türüdür. Cinsel taciz, sözlü ihlallerden cinsel istismara veya saldırıya kadar bir dizi eylemi içerir. Taciz işyeri, ev, okul veya dini kurumlar gibi birçok farklı sosyal ortamda meydana gelebilir. Tacizciler veya kurbanlar herhangi bir cinsiyetten olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Eldorado Maden Ocağı</span> Kanadada Port Radiumda bulunan radyum ve uranyum madeni

Eldorado Maden ocağı, Kanada'nın Kuzeybatı Toprakları'nda Sahtu Bölgesi'nin Büyük Ayı Gölü kıyısındaki Port Radium'da bulunan maden ocağı.

<span class="mw-page-title-main">Kol saati</span> saate daha kolay ulaşabilmeleri için tasarlanmış, saat kadranına sahip ve bileğe takılan bir araç

Kol saati, insanların saate daha kolay ulaşabilmeleri için tasarlanmış, saat kadranı'na sahip ve bileğe takılan bir araç. Kol saatleri kendi aralarında üçe ayrılır: Analog saat, dijital saat ve akıllı saatler.

Seks işçilerine yönelik şiddet, dünya çapında hem fiziksel hem de psikolojik düzeyde rapor edilmiştir. Kurbanlar ağırlıklı olarak kadınlardır, aşırı durumlarda bu şiddete cinayet de dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Tourbillon</span> saat doğruluğunu arttırmak için kulkanılan düzenek

Horolojide, bir Tourbillon, doğruluğu artırmak için bir saat eşapmanının mekaniğine eklenmek suretiyle 1795 civarında geliştirilmiş olup, 26 Haziran 1801'de Fransız-İsviçreli saat ustası Abraham-Louis Breguet tarafından patenti alınmıştır. Bir tourbillon eşapman, denge çarkı ve kronometre belirli bir pozisyonda sıkıştırılmıştır. Tourbillon tüm denge çarkı/eşapman düzeneği yavaş bir hızda sürekli olarak döndürülerek konum hatalarının ortalaması alınır. Böylelikle mikrosaniyelerle tasvir edebileceğimiz zaman kaymalarını önlemiş olur, kısacası saati kalibre eder.

<span class="mw-page-title-main">Leona Woods</span>

Leona Harriet Woods, daha sonra Leona Woods Marshall ve Leona Woods Marshall Libby olarak bilinir, ilk nükleer reaktörü ve ilk atom bombasını inşa etmeye yardım eden Amerikalı bir fizikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Earl Monroe</span> Amerikalı basketbolcu

Vernon Earl Monroe , Amerikalı eski profesyonel basketbolcudur.

Ekonomik ayrımcılık, ekonomik faktörlere dayalı ayrımcılıktır. Bu faktörler arasında iş bulunabilirliği, ücretler, mal ve hizmetlerin fiyatları ve/veya bulunabilirliği ve iş için azınlıklara sağlanan sermaye yatırım fonu miktarı sayılabilir. Bu, işçilere, tüketicilere ve azınlıklara ait işletmelere karşı ayrımcılığı içerebilir. Bu, tekelcilerin farklı alıcılara ödeme isteklerine göre farklı fiyatlar talep etme uygulaması olan fiyat ayrımcılığı ile aynı şey değildir.

<span class="mw-page-title-main">Gig çalışanları</span>

Gig çalışanları; taşeron işçiler, bağımsız yükleniciler, çevrimiçi platform çalışanları, sözleşmeli firma çalışanları, müşteri hizmetleri ve dönemsel ve mevsimlik işçiler gibi kısa süreli, geçici işlerde çalışan kişilerdir. Gig çalışanları, şirketin müşterilerine hizmet sağlamak için isteğe bağlı olarak şirketlerle resmi anlaşmalar yapabilirler.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.