İçeriğe atla

Radula

Illex illecebrosus kalamarının radula dişi
Gri bahçe sümüklüböceğinin (Deroceras laeve) 400 kat büyütülmüş radulası.

Radula (İngilizce telaffuz: [ˈrædʊlə,_ˈrɑː-])[1] yumuşakçalar tarafından beslenme için kullanılan anatomik bir yapıdır. Bazen memelilerdeki dil ile karşılaştırılır.[2] Çok az derecede dişli, kitinli bir şeritten oluşur. Radula genellikle, yiyecek yemek borusuna girmeden önce yiyeceği kazımak veya kesmek için kullanılır. Radula yumuşakçalara özgüdür ve bivalvia hariç her yumuşakça sınıfında bulunur. Bivalvia ise radula yerine kirpik kullanır. Kirpikler, ağza ufak organizmaları sallanarak getiren ince tellerdir.

Karındanbacaklılarda ise, radula hem otoburların, hem de bazı etobur salyangoz ve sümüklüböceklerin beslenmesinde kullanılır. Raduladaki şeridin üzerindeki dişlerin (dişcik olarak da bilinir) dizilişi bir gruptan diğerine büyük ölçüde değişmektedir.

Karındanbacaklıların atalarının çoğunda, radula besinleri yüzeyden sıyırmak ve Diyatome ve diğer mikroskobik su yosunlarını kaya yüzeylerinden ve diğer substratlardan kazımak için de kullanılırdı.

Naticidae gibi yırtıcı deniz salyangozları diğer yumuşakçaların kabuklarını delmek için radula ve asidik bir salgı kullanır. Conidae gibi diğer avcı deniz salyangozları, evrimleşmiş bir radulayı, zehirli bir zıpkın olarak kullanır. Hayalet sülük gibi yırtıcı akciğerli kara sümüklüböcekleri, solucanları yakalamak ve yemek için radula üzerindeki uzun ve keskin dişlerini kullanır. Kalamar gibi yırtıcı kafadan bacaklılar, radulayı avını kesmek için kullanır.

"Radula" (Latince, "küçük kazıyıcı") teriminin 1847 yılında Alexander von Middendorff tarafından bulunduğu düşünülür.[3]

Kaynakça

  1. ^ "Radula definitions". www.wordswarm.net. Erişim tarihi: 9 Ekim 2009. []
  2. ^ "All About Slugs". 4 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2019. 
  3. ^ (Almanca) von Middendorff A. T. (1847). Beiträge zu einer malacozoologia rossica: Chitonen. St. Petersburg, 151 pp. + plates. Page 54.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kaz</span> Ördekgiller familyasından bir su kuşu.

Kaz, iri ve beyaz veya boz tüylü, ayakları perdeli kuş türlerine verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">İnci</span> canlı kabuklu yumuşakçanın yumuşak dokusunda üretilen sert nesne

İnci, istiridye gibi bazı kabuklu deniz hayvanlarının içinden çıkarılan, genellikle süs eşyası olarak kullanılan küçük tane. Bunlar, küçük, yuvarlak, yüksek değerli, sert, sedef rengindedirler. Hayvanın vücuduna bir kum tanesi, bir parazit veya yapay olarak bir sedef parçası girince etrafında bunu kaplayan sedefimsi bir madde oluşur. Böylece tabaka üst üste gelerek küresel inci meydana gelir.

<span class="mw-page-title-main">Karındanbacaklılar</span>

Karından bacaklılar (Gastropoda), hayvanlar (Animalia) alemine ait yumuşakçalar (Mollusca) şubesinin en kalabalık sınıfıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aşçılık</span> yemek yapma

Aşçılık, besinlerin çeşitli yöntemlerle yemeye hazır duruma getirilmesine denir. Ahçılık olarak da bilinir. Ev ekonomisi'nin temel bileşenlerinden biridir. Şef, aşçı, yardımcı şef, pasta şefi, mutfak şefi, fırıncı, gastronomcu, çikolatacı gibi mesleklerle sıkı ilgilidir. Birçok ülkelerde aşçılık mesleği öğrenmek için aşçılık okulu, aşçılık fakültesi, aşçılık akademileri bulunmaktadır. Aşçılığın en temel yöntemi pişirmedir. Ama "aşçılık" terimi, pişirmenin yanı sıra kurutma, isleme, dondurma ya da salamura gibi başka yöntemleri de kapsar. Besinler birkaç nedenden dolayı pişirilir. Bazı besinleri çiğ yeme düşüncesinden hoşlanmayız. Belirli besinleri pişirerek yemeye alışık olduğumuzdan, pişirmenin besinlere iyi bir tat kazandırdığına inanırız. Öte yandan pişirildiklerinde besinlerde değişiklikler oluşur ve bu da bazı besinlerin yenmesini ve sindirilmesini kolaylaştırır. Moleküler gastronomi, fizik ve kimya perspektifinden beslenmenin bilimsel yaklaşımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yumuşakçalar</span>

Yumuşakçalar, ilkin ağızlılar (Protostomia) kladı, Lophotrochozoa üst şubesinden bir hayvan şubesidir. Ahtapot, kalamar gibi kafadan ayaklılar, salyangoz ve sümüklü böcek gibi karından ayaklılar, midyeler ve kitonlar bu şubedendir. Çizgili kas ilk defa bu sınıfta ortaya çımıştır. Yaklaşık 85,000 yaşayan türü bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Hayvanat bahçesi</span> genellikle her tür hayvanın doğal şartlarda beslendiği, korunduğu, sergilendiği büyük bahçe

Hayvanat bahçeleri, farklı coğrafyalara ait hayvanların, doğal veya yapay engellerle sınırlandırılmış alanlarda kent insanlarıyla buluşturulduğu mekanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Fare</span> kemiriciler (Rodentia) takımının Myomorpha alt takımından memeli hayvan

Fare, kemiriciler (Rodentia) takımından bir sıçangil cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Phoronida</span>

Phoronida, Platyzoa üstşubesine bağlı bir hayvan şubesidir.

<span class="mw-page-title-main">Salyangoz</span> kabuklu yumuşakça

Salyangoz, yumuşakçalar (Mollusca) şubesinin Orthogastropoda sınıfındaki kabuklu hayvanların ortak adıdır. Salyangoz kelimesi en genel anlamıyla kullanıldığında, sadece kara salyangozlarını değil aynı zamanda çok sayıda deniz salyangozu ve tatlı su salyangozunu da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ'da Avrupa mutfağı</span> 5. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar Avrupa kültürlerinin besinleri, yeme alışkanlıkları ve yemek pişirme yöntemleri

Orta Çağ Avrupa mutfağı, 5. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar Avrupa kültürlerinin besinlerine, yeme alışkanlıklarına ve yemek pişirme yöntemlerine verilen genel addır. Bu dönem boyunca beslenme düzeni ve pişirme yöntemleri Avrupa genelinde değişimlere uğramış ve tüm bu değişiklikler Avrupa'nın modern mutfak kültürünün temelini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunan mutfağı</span>

Antik Yunanistan'da mutfak kültürü, yalınlığı ve dönemin tarımsal yetersizliklerini yansıtmasıyla bilinir. Bu dönemde beslenme alışkanlıkları, Akdeniz mutfağının üç ana ögesi olan buğday, zeytin yağı ve şarap üzerine kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Karamel</span> eritilmiş ve birazı yakılmış şekerle yapılan şekerleme

Karamel, şekerin yavaşça ısıtılması sonucu eriyerek moleküllerinde ortaya çıkan değişiklik sonucu kahverengi bir renk alması ve güzel bir lezzet kazanması yoluyla yapılan yiyecektir.

<span class="mw-page-title-main">Kambur balina</span>

Kambur balina, oluklu balinagiller (Balaenopteridae) familyasından bir balina türü.

<span class="mw-page-title-main">Gıda</span> vücut tarafından tüketilen, enerji sağlayan madde

Yiyecek, canlıların hayatlarını devam ettirebilmeleri için yemek suretiyle tüketmeleri gereken maddelerdir. Belirli bir öğünde tüketilen yiyeceklere yemek denir. Yiyecekler organik veya inorganik maddelerden üretilmiş olabilirler. Yiyeceklerde bulunan ve canlıların yaşamını devam ettirmesi, büyümesi için gerekli olan protein, vitamin, mineral gibi maddelere ise besin veya gıda denir. Ancak gıda sözcüğü "ilaçlar hariç, yaşamı devam ettirmek için tüketilen tüm yiyecek ve içecekler" anlamında da kullanılır. Ultra işlenmiş gıda, kolay yiyecek, organik gıda, abur cubur, fast food, çerez, genetiği değiştirilmiş gıdalar çok tüketilen türlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Sur moru</span>

Sur moru veya diğer adıyla kraliyet moru, imparator moru veya imparator boyası olarak olarak da bilinen, kırmızımsı, doğal bir mor boyadır. Sur moru ismindeki Sur, Lübnan'da bulunan Sur şehrinden gelir. Önceleri Mureks adıyla bilinen kaya salyangozları olan Muricidae familyasındaki yırtıcı deniz salyangozlarının çeşitli türleri tarafından salgılanır. Antik çağda bu boyanın çıkarılması onbinlerce salyangoz ve ciddi emek gerektiriyordu ve bu durum Sur morunu oldukça değerli bir boya hâline getirdi. Sur moru rengini veren bileşik 6,6′-dibromoindigo'dur.

<span class="mw-page-title-main">Karındanbacaklılar sindirim sistemi</span>

Karındanbacaklıların sindirim sistemi, hemen hemen her türlü diyet ve beslenme davranışına uyacak şekilde gelişmiştir. Yumuşakçaların en büyük taksonomik sınıfı olan gastropodlar aslında çok çeşitlidir: grupta etçiller, otoburlar, leşçiller, süzücüler ve hatta parazitler bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Deniz yassı solucanları</span>

Deniz yassı solucanları (Polycladida) parazit olmayan, yer değiştirebilen ve denizlerde yaşayan yassı solucanları içeren, tür çeşitliliği yüksek bir takımdır. Denizlerin kıyısal bölgelerinde, özellikle kıta sahanlıklarında yaygındırlar ancak hidrotermal bacalarda bile gözlemlenmişlerdir. Birçok türü mercan resiflerinde yaşar. Çok az sayıda türü tatlı su habitatlarında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Mandibula (böcek ağız parçası)</span>

Böcek mandibulaları, böceğin ağzına yakın bir çift uzantıdır ve üç çift ağız uzantısının en öndeki kısmıdır. Genel olarak böceğin beslenirken yiyeceğini kavramasında, ezmesinde, kesmesinde veya kendini savunma amacıyla diğer canlılara karşı kullanılır. Evrimsel olarak bacaklardan oluşmuş gibi görünen böcek mandibulaları, çene altı kemerlerinden oluşmuş gibi görünen ve dikey olarak hareket eden omurgalıların çenelerinin aksine yatay düzlemde hareket eder.

<span class="mw-page-title-main">Elysia chlorotica</span>

Elysia chlorotica, küçük ila orta boy bir yeşil deniz salyangozu türüdür. Özsuyu emen deniz salyangozları olan Sacoglossa soyunun bir üyesidir. Bu grubun bazı üyeleri, kleptoplasti olarak bilinen bir olay olan fotosentez için yedikleri alglerdeki kloroplastları kullanır. Deniz algi Vaucheria litorea'nın kloroplastları ile hücre altı endosimbiyotik bir ilişki içinde yaşar. Fotosentez yapabilen bilinen tek hayvandır.

<span class="mw-page-title-main">Bolinus brandaris</span>

Bolinus brandaris ve yaygın olarak mor boya murex veya dikenli boya-murex denir. Orta büyüklükte yırtıcı bir deniz salyangozu türüdür, Muricidae ailesinden yenilebilir bir deniz karındanbacaklılar yumuşakça, murex salyangozları veya kaya salyangozlarıdır.