İçeriğe atla

Rabia el-Adeviyye

Bir kadın veli: Rabia

Rabia el-Adeviyye veya Rabiatü'l Adeviyye (d. (?), Basra - ö. 801), Basralı ünlü Müslüman kadın sufi.

İlk dönem sufi şairleri arasından en önemli isimlerden biridir. İlahi aşk öğretisi kendisinden sonraki sufileri de önemli ölçüde etkilemiştir. Yirminci yüzyılda Rabia hakkında kaleme alınmış en kapsamlı eser, Margaret Smith'in yüksek lisans tezi olarak kaleme aldığı ve daha sonra kitaplaştırılan ve Türkçeye de çevirilen Rabia the Mystic adlı eserdir.

Hayatı

Basra'lı ünlü kadın sufi Rabia, 714 veya 718 tarihlerinde fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesinin dördüncü kızı olduğu için kendisine Rabia ismi verildi. Anne ve babasını kaybeden Rabia, henüz çocukken köle olarak satıldı. Elini sakatlamak pahasına kaçmaya çalıştı ancak yeniden yakalandı. Efendisi, Rabia'nın halini görüp onu serbest bıraktı. Önemli sufilerden kendisine yapılan evlenme tekliflerini geri çevirip, 801'de ölünceye kadar bekar yaşadı. Hikâyesi ve sözleri 13. yüzyıl sufilerinden Feriüddin Attar'ın, kimi evliyaların hayatları ve sözlerini derlediği ünlü eseri "Tezkiret'ül Evliya"da yer almaktadır. Attar; kendisine, neden kitabına Rabia'yı aldığını soracak olanları, Peygamberin, "Allah sizin suretlerinize değil niyetlerinizle bakar." sözünü delil göstererek yanıtlamaktadır.

Popüler kültürdeki yeri

  • 1973 yılında yayınlanan Rabia filminde Fatma Girik tarafından canlandırılmıştır.[1]
  • 1973 yılında yayınlanan Rabia: İlk Kadın Evliya filminde Hülya Koçyiğit tarafından canlandırılmıştır.[2]
  • 2008 yılında yayınlanan Hz. Rabia filminde Ezgi Karaduman tarafından canlandırılmıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Rabia (1973)". IMDb.com. 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2017. 
  2. ^ "Rabia/İlk Kadın Evliya". Sinematurk.com. 24 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2017. 

Konuyla ilgili yayınlar

  • Margaret Smith, Bir Kadın Sufi: Rabia İnsan Yayınları, 1991
  • Margaret Smith, Muslim Women Mystics, Oneworld Publications; Second, Revised edition (October 1, 2001)
  • Feriüddin Attar, Tezkiret'ül Evliya
  • Camille Adams Helminski, Women of Sufism: A Hidden Treasure
  • Charles Upton, Doorkeeper of the Heart: Versions of Rabi'a, Pir Press (January 30, 2004)
  • Widad El Sakkakini, First Among Sufis: The Life and Thought of Rabia al-Adawiyya, Octagon Press, Limited (December 1982)
  • Javad Nurbakhsh, Sufi Women, tr. Leonard Lewisohn (London: Khaniqah-Nimatullahi Publications, 1990),

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Muhyiddin İbnü'l-Arabî</span> Endülüslü İslam düşünürü, sufi ve filozof (1165–1240)

Muhyiddin İbnü'l-Arabî ya da tam adıyla Muhyiddîn Muhammed bin Ali bin Muhammed el-Arabî el-Hâtimî et-Tâî, ünlü İslâm düşünürü, mutasavvıf, yazar ve şair. Şeyhü'l Ekber unvanı ile de bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Perennial felsefe</span> Daimicilik, tüm insanlar için geçerli ve daimi olan gerçeğin ilkelerinin varlığını savunur

Perennial Felsefe ya da perennializm (daimicilik), evrensel hakikat ilkelerinin insanlık tarihi boyunca tüm kültürlerde ve ruhsal geleneklerde ortak olarak mevcut olduğuna ilişkin felsefi düşünüş.

<span class="mw-page-title-main">Gazzâlî</span> Fars İslam bilgini ve polimat (y. 1058–1111)

Gazzâlî, yaygın adıyla Îmam-ı Gazzâlî, Ortaçağ Avrupası'nda Latinize edilmiş haliyle Algazelus ya da Algazel, İranlı, Sünni İslam âlimi, mutasavvıfı, müderrisidir. İslam düşünce tarihindeki en önemli ve en etkili fakih, müftü, filozof, teolog, mantıkçı ve mistiklerden birisi olarak kabul edilmektedir. XI. yüzyıl'ın müceddidi olarak nitelendirilmektedir. Gazzali'nin çalışmaları çağdaşları tarafından büyük bir önem ve övgüyle karşılanmış ve "İslam'ın delili" anlamına gelen Hüccetülislam unvanını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hipokrat</span> Antik Yunan hekimi

Hipokrat, tıbbın babası olarak anılan İyon hekim.

<span class="mw-page-title-main">Sarı Saltuk</span> Türk ermiş

Sarı Saltuk Baba Balkanların Osmanlılar tarafından fethedilmesinden önce başlıca Balkanlarda ve civârındaki bölgelerde seyahat ederek insanlara İslâm'ı tebliğ eden Alevî-Bektâşî şeyhi ve Türkmen bir Derviştir.

<span class="mw-page-title-main">Tesettür</span> Müslüman kadınların giydiği bir tür giysi

Hicap veya modern kullanımda tesettür, Müslüman kadınların farklı biçimlerde olabilen giyim ve örtünme davranışlarını, başörtüsü ise saçları örten ve genellikle baş ve boynu saran, ancak yüzü görünür hâlde bırakan bir giyim şeklini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî</span> Türk tasavvuf âlimi ve şair (1207–1273)

Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî, Celâleddin Muhammed Rumi, ayrıca Celaleddin Muhammed Belhî veya yaygın adlarıyla Mevlânâ veya Rumi, 13. yüzyılda Anadolu'da yaşamış bir Fars tasavvufçu, ilahiyatçı ve Sufi bir mistik şairdir. Mevlana'nın etkisi ulusal sınırları ve etnik ayrımları aşar: onun manevi mirası son yedi yüzyıldır İranlılar, Tacikler, Türkler, Yunanlar, Peştunlar, Orta Asya ve Hint Yarımadası Müslümanları tarafından büyük ölçüde takdir edilmektedir. Şiirleri dünya dillerinin çoğuna geniş çapta çevrilmiş ve çeşitli biçimlere aktarılmıştır. Mevlana, Amerika Birleşik Devletleri'nde "en popüler şair" ve "en çok satan şair" olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Red Sonja</span> Robert E. Howard tarafından yaratılan bir karakter

Red Sonja, orijinalinde 1973 yılında Marvel firması tarafından yayınlanan Conan çizgi romanının içinde yer alan bir karakterdir. Kızıl saçlarından dolayı Red olarak anılmaktadır. Bu karakter kısa sürede Conan okuyucularının ilgisini çekmiş ve en sonunda Conan'dan ayrılarak kendi çizgi romanını oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Amy Adams</span> Amerikalı sinema oyuncusu

Amy Lou Adams, Amerikalı aktris. Canlandırdığı komedi ve dramatik rolleriyle tanınan Adams, üç yıl boyunca dünyanın en çok para kazanan aktrislerinden biriydi. Aralarında iki Altın Küre Ödülü'nün de bulunduğu ödüller kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Velî (İslam)</span> Esma ül Hüsna

Veli (Arapça: الْوليّ, çoğul Arapça: أَوْلِيَاء, ʾawliyāʾ), "efendi", "otorite", "koruyucu", gibi çeşitli şekillerde tercüme edilen Arapça kelime, Müslümanlar tarafından en yaygın olarak İslami bir azizi belirtmek için " Tanrı'nın dostu" anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Louisa May Alcott</span> Amerikalı romancı (1832 – 1888)

Louisa May Alcott, Amerikalı yazar.

<span class="mw-page-title-main">Berthe Morisot</span> Fransız ressam (1841 – 1895)

Berthe Marie Pauline Morisot, bir Fransız ressamı ve Paris'te İzlenimcilik (Empresyonizm) akımıyla tanınan ressam çevresinin üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Ida Lupino</span> İngiliz sinema oyuncusu (1918 – 1995)

Ida Lupino İngiltere doğumlu Amerikalı sinema oyuncusu, yönetmen ve senarist. Bazı kaynaklarda doğum tarihi 1914 olarak geçen Lupino sinema ve televizyonda aktif olarak çalıştığı 1930'lu yıllardan 1970'li yıllara kadar geçen zamanda 104 filmde oynadı, 41 filmi yönetti, bazı filmlerin yapımcılığını üstlenirken 8 filme de senarist olarak imza attı. Bunlardan başka 7 filme de sesiyle katkıda bulundu ve bu filmlerde şarkı söyledi, piyano çaldı.

<span class="mw-page-title-main">İslam'da kadın</span> İslam toplumlarında kadının yeri

Müslüman kadınların deneyimleri farklı toplumlarda ve aynı toplum içinde büyük farklılıklar gösterir. Ortak yönleri ise, hayatlarını değişen derecelerde etkileyen, aralarındaki geniş kültürel, sosyal ve ekonomik farklılıklar arasında köprü kurmaya hizmet edebilecek ortak bir kimlik veren İslam dinine bağlılıklarıdır.

Reynold Alleyne Nicholson veya R. A. Nicholson, İslam edebiyatı ve tasavvuf konularında, önde gelen İngiliz oryantalist. Ayrıca Mevlana'ın eserlerini İngilizceye kazandıran ve bu konuda uzmanlığı bilimsel çevrelerce de kabul edilmiş akademisyendir.

Feminist etik, geleneksel etik teorilerinin, çoğunlukla erkek egemenliğinde olduğu için, kadının ahlaki deneyimine az değer verildiği inancına dayanan bir etik yaklaşımdır ve bu nedenle etiği dönüştürmek için bütüncül bir feminist yaklaşımla yeniden şekillendirmeyi seçer.

Feminizm tarihi, kadınlara eşit hakların sağlanmasını amaçlayan hareketlerin ve ideolojilerin kronolojik veya tematik anlatılarını içerir. Dünyanın dört bir yanındaki feministlerin sebepleri, hedefleri ve niyetleri ; zamana, kültüre ve ülkeye bağlı olarak değişmiş olsa da çoğu Batılı feminist tarihçi, kadın haklarını elde etmek için çalışan tüm hareketlerin, feminizm terimini kendilerine uygulamamış olsalar bile feminist hareket olarak değerlendirilmeleri gerektiğini iddia ediyorlar. Diğer bazı tarihçiler "feminist" terimini modern feminist hareket ve onun devamıyla sınırlandırır ve daha önceki hareketleri tanımlamak için "protofeminist" etiketini kullanır.

Bertha Harris, Amerikalı lezbiyen bir romancıdır. Eleştirmenler ve hayranları tarafından büyük saygı görmekle beraber romanları geniş halk tarafından daha az bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">National Women's Hall of Fame</span>

The National Women's Hall of Fame (NWHF), kadınları onurlandırmak ve tanıtmak için kurulmuş bir Amerikan kurumudur. 1969 yılında Seneca Falls, New York'ta kuruldu ve ilk kez 1973'te onur ödülleri verilmeye başlandı. 2024 itibarıyla, 312 adaya ödül verilmiştir.