İçeriğe atla

Raška mimari okulu

Raška mimari okulu (Sırpça: Рашка школа архитeктуре), Raška stili ya da kısaca Raška okulu olarak da bilinir, 1170-1300 yılları arasında Orta Çağ Sırbistan'ında Nemanjić hanedanı döneminde ortaya çıkıp gelişen ve çoğunlukla dini mimaride kendini gösteren okuldur.

Bu okulda mimari yapı gerek Batı'nın romanesk unsurları gerekse Doğu'nun Bizans elementleri ile bir kaynaşma içerisine girmiştir. Raška okuluna, 9. yüzyılda Rotunda olarak inşa edilen Petrova crkva dışında Sırbistan'ın en eski kilise yapıları dâhildir. Raška okulunun merkezi olarak Raška ve özellikle de eski Sırbistan başkenti olan Stari Ras sayılabilir.

Raška okuluna özellikle Studenica, Žiča, Mileševa, Sopoćani ve Gradac manastırlarının katholikonları örnek olarak gösterilebilir. Bu kiliseler üzerleri kubbe ile örtülmüş Yunan haçı planlı bazilikalardır. İlk ve dolayısıyla diğer yapılar içinde örnek teşkil eden mimari yapı Studenica manastır kilisesidir. Kubbe dışında, yapı romanesk stilde inşa edilmiştir. Yapının stili ise Dalmaçya kıyılarından (özellikle Dubrovnik ve Kotor) Sırbistan'a aktarılmıştır.

Raška okuluna ait kiliselerde bulunan Freskler tamamen Bizans tipinde yapılmış çalışmalardır. Bunun da ötesinde ortaya konan freskler ve bu fresklerin kalite seviyesi Bizans sanatının Balkan coğrafyasındaki yüksek evresini teşkil etmektedir. Karakteristik olarak örneğin Studenica'da mavi ya da altın rengi arka plan kullanılırken Mileševo'da İsa'nın mezarında tasvir edilen melekler ve Sopoćani'de erken rönesansa işaret eden anıtsal fresklerde yeşil arka plan tercih edilmiştir.

Örnekler

  • Aziz George Kilisesi (Đurđevi stupovi), bani: Stefan Nemanja (1166–1196)
  • Studenica manastırı, bani: Stefan Nemanja
  • Hilandar manastırı, bani: Stefan Nemanja
  • Žiča manastırı, bani: Kral Stefan Nemanjic (1196–1228)
  • Sopoćani manastırı, bani: Kral I. Stefan Uroš
  • Gradac Manastırı, bani: Kraliçe Helen (1245–1276)
  • Aziz Achillius kilisesi, bani: Kral Stefan Dragutin (1276–1282)
  • Visoki Dečani manastırı, bani: Kral III Stefan Uroš III (1322–1331).
  • Morača Manastırı, bani: Stefan Vukanović, 1252.

Galeri

Ayrıca bakınız

  • Orta Çap Sırp mimarisi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sassari</span> Sassari iline bağlı komün (Sardinya, İtalya)

Sassari, İtalya'nın ana yarımadası batısında Akdeniz'de bulunan bir ada olan Sardinya Adası'nın kuzey-batısında ama sahilde bulunmayan bir kent ve aynı adlı Sassari ilinin merkezidir. Sassari belediyesi sınırları içinde nüfus 127 637 kişi ve varoşlarıyla metropoliten bölgede yaklaşık 300.000 kişi olup böylece Sassari Sardinya Özerk Bölgesi bölgesinin ikinci büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans mimarisi</span> Doğu Roma mimarisine genel bakış

Bizans mimarisi, Bizans İmparatorluğu mimarisidir. İmparatorluk, Büyük Konstantin, Roma İmparatorluğu başkentini Roma'dan Byzantion'uma doğuya taşıdığı 330 yılından sonraki Roma İmparatorluğu'nun sanatsal ve kültürel varlığını adresler. Byzantion, "Yeni Roma", sonradan Konstantinopolis ismini almıştır, bugün İstanbul olarak adlandırılmaktadır. İmparatorluk, bir Milenyumdan fazla yaşamış, Avrupa'da Orta Çağ ve Rönesans mimarlığını etkin şekilde etkilemiş, 1453 yılında İstanbul'un fethinden sonra Osmanlı mimarisini etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Meryem Ana Kilisesi, Prizren</span>

Bogoroditsa Levişka Kilisesi, Kosova'da Prizren'in Yeni Mahalle semtinde bulunan ve bugün kullanım dışı olan tarihî bir dinî yapıdır. X. yüzyılda kilise olarak kurulup XV. yüzyılda camiye dönüştürülmüştür. XX. yüzyılın ilk yarısından sonra kiliseye dönüştürülmüş; 1999 yılından sonra da kullanım dışı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Đurđevi Stupovi</span>

Đurđevi stupovi Karadağ'ın kuzeydoğusundaki Berane şehri yakınlarındaki bir Sırp Ortodoks manastırıdır. Fakat bu yapı 1170 yılında Stefan Nemanja tarafından aynı isimle Ras, Sırbistan'da inşa edilen ünlü Sırp Ortodoks Manastırı ile karıştırılmamalıdır. Bu yapı Stefan Nemanja'nın yeğeni Stefan Prvoslav tarafından kurulmuştur.

Eudokia Angelina, Sırp Kralı I. Stefan Prvovençani'nin eşi, Bizans İmparatoru V. Aleksios'ın metresi. Bizans İmparatoru III. Aleksios ile Efrosini Dukena Kamatera'nın kızı.

<span class="mw-page-title-main">Marko Manastırı</span> Makedonyada bir manastır.

Marko Manastırı, Kuzey Makedonya'da, Üsküp'ün güneybatısında, şehre yaklaşık 18 km uzaklıktaki Markova Sušica köyünde bulunan manastırdır. Manastırın inşasına Sırp Kral Vukašin önderliğinde 1345 yılında başlanmış olsa da, içindeki freskler dönemde yaşanan Osmanlı akınları ve iç karışıklıklar nedeniyle oğlu Prens Marko tarafından yaklaşık 30 yıl sonra tamamlanabilmiştir. Manastırın Katholikon'u Aziz Dimitrios kilisesidir ve bu kilise manastır kompleksinin merkezini oluştur.

Orta Çağ Sırbistan mimarisi Sırp Ortodoks manastırları ve kiliseler nezdinde korunan, temel olarak 3 mimari okula ayrılan, balkan coğrafyasında karşılaşılması mümkün mimaridir. Orta Çağ Bizans - Sırp mimarisinin bu şekilde ilk sınıflandırılması Gabriel Millet tarafından yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vardar mimari okulu</span>

Vardar mimari okulu, kısaca "Makedon okulu" ya da "Vardar stili" olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Morava mimari okulu</span>

Morava mimari okulu, Orta Çağ Sırbistan'ında Nemanjić Hanedanı ve takipçileri tarafından 1370 sonrası dönemi kapsayan, geç dönem bizans sanatı içerisinde değerlendiren mimari okuldur. Orta Çağ Sırp sanatı içerisinde en özgün ve bağımsız stil olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Georgij Kilisesi (Staro Nagoričane)</span> Makedonyada bir Orta Çağ kilisesi.

Aziz Georgij Kilisesi, Kuzey Makedonya'ndeki Kumanova'nın Staro Nagoričane köyünde bulunan bir Makedon Ortodoks kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Lesnovo Manastırı</span> Makedonyada bir manastır

Lesnova Manastırı ya da resmi adıyla Başmelek Mikail ve Lesnova'lı keşiş aziz Gabriel manastırı Orta Çağ Makedonya'sının en önemli anıtlarından biridir. günümüze ulaşan yapı bir 14. yüzyıl bir Sırp soylusu olan Jovan Oliver tarafından yaptırılmıştır. Manastırın katholikonu genel olarak iyi korunmuş freskleri ile ünlüdür ve bugün hala Makedon Ortodoks Kilisesi'ne bağlı olarak aktifliğini sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sopoćani</span>

Sopoćani manastırı, 1259 - 1270 yılları arasında, Sırbistan Orta Çağ kenti Ras bölgesindeki Raška Nehri kaynağının yakınında yer alır ve Sırbistan Kralı I. Stefan Uroš'un bağışı ile inşa edilmiştir. 1979 yılında Stari Ras ile birlikte bir Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Studenica Manastırı</span>

Studenica Manastırı, Kraljevo'nun 39 kilometre güneybatısında, Ivanjica'nın 40.9 kilometre doğusunda yer alan 12. yüzyıldan kalma bir Sırp Ortodoks manastırıdır. En büyük ve en zengin Sırp Ortodoks manastırlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan Krallığı (Orta Çağ)</span>

Sırbistan Krallığı veya Sırp Krallığı, Nemanjić Hanedanı tarafından yönetilen 1217'den 1346'ya kadar uzanan Orta Çağ Sırp devleti. Sırbistan Büyük Prensliği Prensi Stefan Nemanja tarafından birleştirilen bütün topraklar çocukları Aziz Sava ve Stefan Nemanjić'e kaldı. Başpiskopos Aziz Sava tarafından Stefan Nemanjić'in kral olarak taçlandırılmasıyla prenslik krallığa yükseldi. Krallık 16 Nisan 1346'da Sırp İmparatorluğu'nu ilan etmiştir.

Tanrı'nın En Kutsal Annesi Manastırı, genellikle Matejče (Матејче) veya Matejić (Матејић) olarak bilinir, Üsküp ve Kumanovo yakınlarındaki Skopska Crna Gora eteklerindeki Matejče köyünde bulunan 14. yüzyıldan kalma bir Sırp Ortodoks manastırıdır. Köyde yaşayan halkın %89'u Müslüman Arnavut ve %10'u Ortodoks Sırp'tır.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan Büyük Prensliği</span> 11. yüzyıldan 1217 yılına kadar var olan devlet

Sırbistan Büyük Prensliği 11. yüzyılın ikinci yarısından Sırbistan Krallığı'na dönüştürüldüğü 1217'ye kadar var olan bir Orta Çağ Sırp devletidir. Başlangıçta, Sırbistan Büyük Prensliği tarihi Raška bölgesinde ortaya çıktı, ve 12. yüzyılda modern Karadağ, Hersek ve güney Dalmaçya toprakları da dahil olmak üzere çeşitli komşu bölgeleri kapsayacak şekilde kademeli olarak genişledi. Başlangıçta Kral Konstantin Bodin tarafından atanan Raška'nın bölge valisi olarak görev yapan Büyük Prens Vukan tarafından kuruldu. Bizans-Sırp savaşları sırasında Vukan öne çıktı ve iç Sırp bölgelerinde kendi kendini yöneten hükümdar oldu. Büyük Prensliği yöneten Vukanović hanedanını kurdu. Macaristan Krallığı ile diplomatik bağlar sayesinde, Vukan'ın halefleri kendi öz yönetimlerini sürdürmeyi başardılar ve aynı zamanda Bizans İmparatorluğu'nun 1180'e kadar üst düzey egemenliğini de kabul ettiler. Büyük Prens Stefan Nemanja (1166-1196) tam bağımsızlık kazandı ve neredeyse tüm Sırp topraklarını birleştirdi. Oğlu Büyük Prens Stefan 1217'de Sırbistan Kralı olurken, küçük oğlu Aziz Sava 1219'da Sırpların ilk Başpiskoposu oldu.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan mimarisi</span> gürcistan mimarisine genel bakış

Gürcistan mimarisi, Gürcistan'da bulunan mimari tarzları ifade eder. Ülke mimari anıtlar açısından son derece zengindir. Gürcü mimarisinin karakteristik özellikleri, anıtsallık, net kompozisyon, katı orantılar, makul derecede dekorasyon kullanımı ve hepsinden önemlisi doğa ile uyumlu etkileşimdir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Bizans mimarisi</span> Uyanış mimarisi akımı

Bizans Uyanış çoğunlukla dini, kurumsal ve kamu binalarında görülen bir mimari uyanış hareketidir. Özellikle İstanbul ve Ravenna Eksarhlığı olmak üzere 5. ila 11. yüzyıllardan kalma Doğu ve Ortodoks Hristiyan mimarisiyle ilişkili Bizans stilinin unsurlarını içerir. Yeni Bizans mimarisi 1840'larda Batı Avrupa'da ortaya çıktı ve 19. yüzyılın son çeyreğinde Rusya İmparatorluğu'nda ve daha sonra Bulgaristan'da zirveye ulaştı. Yeni Bizans ekolü Yugoslavya'da I. Dünya Savaşı ile II. Dünya Savaşı arasında etkindi.

Sırbistan mimarisinin uzun, zengin ve çeşitli bir tarihi vardır. Sırbistan mimarisi, Roma'dan Postmodern'e kadar belli başlı Avrupa üsluplarından bazılarını, Brütalizm ve Streamline Moderne'deki başlıca örneklerle Raška, Sırp-Bizans canlanma dönemi, Morava, Barok gibi Klasik ve Modern mimarinin örneklerini sergiler.

<span class="mw-page-title-main">Stefan Nemanjić</span>

Stefan Nemanjić 1196'dan ölümüne kadar Sırbistan Büyük Prensi ve 1217'den yine 1228'deki ölümüne kadar Sırbistan Kralıydı. O ilk Raška kralıydı. Sırp Büyük Prensliği'ni Sırbistan Krallığı'na dönüştürmesi ve kardeşi Aziz Sava'ya Sırp Ortodoks Kilisesi'nin kurulmasında sağladığı yardımlar nedeniyle Nemanjić hanedanının en önemli üyelerinden biri olarak kabul edilir.