İçeriğe atla

ROTSE

Koordinatlar: 35°52′52″K 106°40′29″B / 35.88111°K 106.67472°B / 35.88111; -106.67472

ROTSE (Robotic Optical Transient Search Experiment), çoklu teleskop deneyi olarak tasarlanmış ve gama ışını patlamalarının geçici optik ışımalarını gözlemlemek amacıyla oluşturulmuştur. Deney; Avustralya, Namibya, Türkiye'deki TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi ve Teksas'daki McDonald Gözlemevi'nde bulunan dört teleskobu içermektedir.[1] Teleskop çalışma zamanının %30 kadarı TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'ne yani Türk astronomlarına aittir. Bu zaman dilimi içinde çeşitli nesnelerin optik bantta gözlemleri yapılabimektedir.[2]

Namibya teleskobu, başkent Windhoek'ün güneybatısındaki Gamsberg dağlarında bulunan Yüksek Enerjili Stereoskopik Sistem (HESS) sahasında yer alır.[1]

ROTSE projesi, Michigan Üniversitesi, Los Alamos Ulusal Laboratuvarı, Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı, Yeni Güney Galler Üniversitesi (Avustralya) ve Max Planck Nükleer Fizik Enstitüsü'nden (Almanya) astrofizikçilerin işbirliğiyle gerçekleştirilmektedir.[3]

Orijinal ROTSE-I, 11 cm çapında 4 telefoto merceğe sahipti ve 16x16 derece görüş alanını kapsıyordu. Bu, patlama devam ederken bir GRB'nin ilk geçici optik ışımalarının tespit edilmesini sağlamıştır, fakat bu ROTSE veya çok benzer olan LOTIS (Livermore Optical Transient Imaging System) tarafından tespit edilen tek patlamaydı. Bu nedenle ROTSE-II, aynı zamanda geniş bir görüş alanına sahip olacak şekilde tasarlanmıştı, fakat HETE-2 ve SWIFT gibi yeni uydular daha küçük hata kutuları sağlayıp büyük bir görüş alanını gereksiz kıldığından, hiçbir zaman inşa edilmedi. Bu durum, dünya genelinde hızlı hareket edebilen ve çoklu konumlarda işlem yapabilen az çok geleneksel bir teleskop olan ROTSE-III'ün tasarımına yol açmıştır.[4]

En son ROTSE teleskobu olan ROTSEIII-d, 2002 yılında TÜBİTAK ile Michigan Üniversitesi arasında imzalanan bir sözleşmeyle TUG Bakırlıtepe sahasında yer almıştır. ROTSE projesi sona erdiği halde şu an yalnızca ROTSE III-d teleskobu, Türk astronomlarının önerdiği gözlem projelerini takip etmeye ve GRB uyarılarını sürdürmeye devam etmektedir.[5]

Kaynakça

  1. ^ a b "ROTSE-III World Distribution". 16 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010. 
  2. ^ Ümit Kızıloğlu. "ROTSE". Erişim tarihi: 17 Ağustos 2023. 
  3. ^ "Project Information". 9 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010. 
  4. ^ Akerlof, C.W. ve Ashley, MCB ve Casperson, DE ve Epps, HW ve Kehoe, RL ve Marshall, SL ve McGowan, KE ve McKay, TA ve Phillips, MA ve Rykoff, E.S. (2002). "The ROTSE-III robotic telescope system". Astronomical Society of the Pacific Yayınları. 115 (803): 132-140. arXiv:astro-ph/0210238 $2. Bibcode:2003PASP..115..132A. doi:10.1086/345490. 
  5. ^ "ROTSE III-d Telescope". TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi. 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2023. 

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Optik</span> fizik biliminin bir alt dalı

Optik, ışık hareketlerini, özelliklerini, ışığın diğer maddelerle etkileşimini inceleyen; fiziğin ışığın ölçümünü ve sınıflandırması ile uğraşan bir alt dalı. Optik, genellikle gözle görülebilen ışık dalgalarının ve gözle görülemeyen morötesi ve kızılötesi ışık dalgalarının hareketini inceler. Çünkü ışık bir elektromanyetik dalgadır ve diğer elektromanyetik dalga türleri ile benzer özellikler gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Astrometri</span>

Gök ölçümü, gökölçüm veya astrometri, yıldızların ve diğer gökyüzü cisimlerinin konumlarının ve hareketlerinin yüksek hassasiyetle hesaplanmasını içine alan bir gök bilimi dalıdır. Astrometrik ölçümlerden elde edilen bilgiler kinematik, Güneş Sistemi'nin fiziksel kökeni ve galaksimiz Samanyolu ile ilgili bilgiler sunar.

<span class="mw-page-title-main">Gözlemsel astronomi</span>

Gözlemsel astronomi astronomi bilimlerinin, teorik astrofizikten farklı olarak veri almayla ilgilenen bir dalıdır. Ana olarak fiziksel modellerin ölçülebilir içeriklerini bulmaya dayanır. Uygulama olarak, Teleskop ve diğer astronomi araç gereçleri kullanılarak gökcisimlerinin gözlenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hubble Uzay Teleskobu</span> Uzay teleskobu

Hubble Uzay Teleskobu (HUT), ismi Amerikalı astronom Edwin Hubble'ın anısına verilmiş; Nisan 1990'da STS-31 Görevi esnasında Uzay Mekiği Discovery tarafından Dünya etrafındaki yörüngesine taşınmış bir uzay teleskobudur. İlk uzay teleskopu olmamasına rağmen, HUT en büyüklerindendir ve birçok üstün özelliğe sahiptir. Ayrıca hem hayati öneme sahip bir araştırma aracı olması hem de astronomi için etkili bir halkla ilişkiler unsuru olması nedeniyle çok tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gama ışını patlaması</span>

Gama ışını patlamaları (GIP), önceden öngörülemeyen zamanlarda ve uzay konumlarında, oldukça kısa süreler içinde meydana gelen, çoğunlukla yüksek enerjili (≥100KeV) fotonların atımlarıyla oluşan patlama olaylarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ulupınar Gözlemevi</span>

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Astrofizik Araştırma Merkezi (ÇAAM) ve Ulupınar Gözlemevi 2001 yılında kurulmuş, gözlemevi 19 Mayıs 2002 tarihinde resmen açılmıştır. Merkez ve Gözlemevi Çanakkale merkezine 10 km uzaklıkta "Radar Tepesi" nin güney yamacında Ulupınar Köyü'ne yakın bir bölgede, 410 m yükseklikte yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">GRB 970508</span> 1997de tespit edilen gama ışını patlaması

GRB 970508, 8 Mayıs 1997 günü, saat 21.42'de (UTC) tespit edilmiş bir gama-ışın patlamasıdır. Bir gama-ışın patlaması, uzak galaksilerde meydana gelen ve gama ışını üreten patlamalar ve bunların yol açtığı çok parlak parıltıdır. Genelde uzun süren bir "artık parıltı" tarafından izlenirler.

<span class="mw-page-title-main">Hakkı Ögelman</span> Türk astrofizikçi

Hakkı Boran Ögelman, Türk gökbilimci ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Nicholas Mayall</span> Amerikalı gökbilimci (1906 – 1993)

Nicholas Ulrich Mayall, Amerikalı gözlemsel astronomdur. Mayall doktorasını Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'den aldıktan sonra, II. Dünya Savaşı süresince MIT'nin Radyasyon Laboratuvarı’nda geçirdiği kısa zaman dilimi haricinde, 1934-1960 yıllarında olacağı Lick Gözlemevi'nde çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">X ışını teleskobu</span> Uzaydaki objeleri X ışınıyla inceleyen teleskop

X ışını teleskobu (XRT), uzaktaki objeleri X ışını spektrumunda gözlemlemek için dizayn edilen teleskoptur. X ışınlarına karşı opak olan Dünya atmosferinin üzerine ulaşmak için, X ışını teleskopları yüksek irtifa roketlerine, balonlara veya yapay uydulara montelenmelidir.

<span class="mw-page-title-main">Kırılmalı teleskop</span> görüntülemek için lens kullanan bir optik teleskop türü

Kırılmalı teleskop veya refraktör, bir görüntüyü görüntülemek için lens (mercek) kullanan bir optik teleskop türüdür.Işığı kırmak yoluyla görüntüyü elde eder.Bunun için tüp sonunda odak dediğimız en büyük merceğin olduğu kısim vardir.ışık buradan görerek tüpün ucuna kadar ilerler tüp ucunda ise gözlemcinin büyütmede kullandığı mercek oküler bulunur. Sonradan çıkan aynalı teleskop'dan bu yönleri ile ayrılır. İlk ve uzun dönemden beri bilinen teleskop türüdür. Kırılmalı teleskop tasarımı başlangıçta casusluk camları ve astronomik teleskoplarda kullanıldı halen de belli ölçekte kullanılmaktadır ancak aynı zamanda uzun odaklı kamera mercekleri için de kullanılmaktadır. Bir refraktörün büyütmesi, objektif merceğinin odak uzunluğunun okülerinkine bölünmesiyle hesaplanır. Kırılma teleskoplarının tipik olarak önde bir lensi, ardından uzun bir tüp, daha sonra teleskop görüntüsünün odaklandığı arkada bir mercek veya enstrümantasyon bulunur. Başlangıçta teleskopların merceği bir elementdi, ancak bir asır sonra iki ve hatta üç elementli lensler yapıldı. Kırılma teleskopu teknolojisi, dürbün ve büyüteç lensleri gibi diğer optik cihazlarda sıklıkla uygulanan bir teknolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Anadolu Gözlemevi</span> Erzurum, Türkiyedeki astronomik gözlemevi

Doğu Anadolu Gözlemevi, Türkiye'nin Erzurum ilinde yer alan astronomik gözlemevidir. Palandöken ilçesine bağlı Konaklı Mahallesi'ndeki 3.170 metre (10.400 ft) yüksekliğe sahip bir tepede 2012'de inşa edilmeye başladı. Atatürk Üniversitesi bünyesinde hayata geçirilen gözlemevi, 4 metre (13 ft) çapıyla Türkiye'nin en büyük ve ilk kızılötesi teleskobuna ev sahipliği yapacaktır. Teleskobun testlerinin Lecco, İtalya'da yapıldığı ve Ekim 2019 itibarıyla tamamlanacağı duyuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Sandra Faber</span>

Sandra Moore Faber, galaksilerin evrimi üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan bir astrofizikçidir. Kaliforniya Üniversitesi, Santa Cruz'da Astronomi ve Astrofizik Profesörüdür ve Lick Gözlemevi'nde çalışmaktadır. Galaksilerin parlaklığını içlerindeki yıldızların hızına bağlayan önemli keşifler yaptı ve Faber-Jackson ilişkisinin ortak kaşiifi oldu. Faber, Hawaii'deki Keck teleskoplarının tasarımında da etkili oldu.

<span class="mw-page-title-main">Sincan Astronomik Gözlemevi</span>

Sincan Astronomik Gözlemevi Çin Bilimler Akademisi'ne bağlı bir gözlemevi. Ocak 2011'den itibaren bu isim kullanılmaya başlandı. Daha önceden Urumçi Astronomik Gözlemevi olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Schmidt–Cassegrain Teleskobu</span>

Schmidt–Cassegrain teleskobu (SC), basit küresel yüzeyleri kullanarak kompakt bir astronomik alet yapmak için bir Cassegrain reflektörünün optik yolunu bir Schmidt düzeltici plakayla birleştiren bir katadioptrik teleskoptur. Bu teleskoplar kırılmalı teleskop ile Newton teleskobunun bir melezidir. Teleskopta Schmidt–Cassegrain veya Maksutov-Cassegrain türlerinde olduğu gibi Newtonyan teleskoplardaki aynalar ve kırılmalı teleskoptaki mercekler bir arada kullanılabildiği gibi yine bu teleskop ailesinin özel bir türü olan düzeltici merceğe ihtiyaç duymayan Ritchey-Chretien tipi teleskoplarda ise sadece çukur aynalar kullanıldığı görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Teleskobun tarihi</span>

Teleskopun tarihi, 1608'de Hollanda'da bir gözlük üreticisi olan Hans Lippershey tarafından bir patent sunulduğunda ortaya çıkan bilinen en eski teleskopun icadından öncesine kadar götürülebilir. Lippershey patentini almamış olsa da, buluşla ilgili haberler kısa sürede Avrupa'ya yayıldı. Bu erken tasarımı kırılmalı teleskoplar bir dışbükey objektif lens ve içbükey mercekten oluşuyordu. Galileo ertesi yıl bu tasarımı geliştirdi ve astronomiye uyguladı. 1611'de Johannes Kepler, bir dışbükey mercek ve bir dışbükey mercek merceği ile çok daha kullanışlı bir teleskopun nasıl yapılabileceğini açıkladı. 1655'e gelindiğinde, Christiaan Huygens gibi gök bilimciler, bileşik göz mercekleri olan güçlü ama hantal Kepler teleskopları inşa ediyorlardı.

<span class="mw-page-title-main">Wendy Freedman</span> Amerikalı astronom, astrofizikçi ve akademisyen

Wendy Laurel Freedman, Hubble sabitini ölçmesiyle tanınan Kanada asıllı Amerikalı astronom ve astrofizikçi. Carnegie ve Şili'deki Las Calampanas Gözlemevlerinin yöneticiliğini yaptı. Günümüzde Chicago Üniversitesi'nde astronomi ve astrofizik profesörüdür.

<span class="mw-page-title-main">UZAYBİMER Gözlemevi</span> Erciyes Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Gözlemevi

Erciyes Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Erciyes Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü tarafından işletilen bir radyo astronomi gözlemevidir. Türkiye'nin merkezinde yer alan Kayseri ilinin Melikgazi ilçesindeki üniversite kampüsü içerisinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Siding Spring Gözlemevi</span>

Siding Spring Gözlemevi Avustralya Ulusal Üniversitesi'ndeki (ANU) Astronomi ve Astrofizik Araştırma Okulu'nun (RSAA) bir parçası olan Coonabarabran, Yeni Güney Galler, Avustralya yakınlarında bulunan bir gözlemevidir. Diğer birtakım teleskoplarla birlikte Anglo-Avustralya Teleskobunu da bünyesinde barındırmaktadır. Gözlemevi Woorat Dağı'ndaki Warrumbungle Milli Parkı'nda deniz seviyesinden 1.165 metre (3.822 ft) yüksekte konuşlanmıştır. Bu dağ ayrıca Siding Spring Dağı olarak da bilinmektedir. Siding Spring Gözlemevi, Avustralya Ulusal Üniversitesi(ANU) bünyesinde yer almakta olup, Stromlo Dağı ve Siding Spring Gözlemevleri araştırma okullarının da bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu</span> gözlemevi

Kanada–Fransa–Hawaii Teleskobu, Mauna Kea Gözlemevi'nin bir parçası olan, Hawaii'nin Büyük Adası'nda bulunan Mauna Kea dağının zirvesine yakın bir konumda 4.204 metre yükseklikte konuşlanmış bir teleskoptur. Teleskop, 1979'dan beri faaliyette olup, Prime Focus/Cassegrain konfigürasyonuna sahip olarak 358 metre (1.175 ft) kullanılabilir açıklık çapına sahiptir.