İçeriğe atla

rEFInd

rEFInd
Windows 10 ve Ubuntu seçenekleri ile minimalist rEFInd ön yükleme yöneticisi
Geliştirici Roderick W. Smith
İlk sürüm 14 March 2012 (2012-03-14)
Son sürüm
0.13.3.1 / 12 Nisan 2022; 4 ay önce (2022-04-12)
Kod deposu
Yazıldığı dil C
İşletim sistemi Linux, macOS, Microsoft Windows, TrueOS
Platformx86, x86-64, AArch64
Boyut ~ 4 MiB
Dil İngilizce
Tür UEFI ön yükleme yöneticisi
Lisans GPL-3.0 veya üstü

BSD-3-Clause (özgün program), ek bileşenler çeşitli lisanlar adı altında yayımlandı
Website www.rodsbooks.com/refind/ 2 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

rEFInd, UEFI ve EFI tabanlı makineler için bir önyükleme yöneticisidir.[1][2] Tek bir kalıcı aygıta kurulu birden çok işletim sistemini başlatmak için kullanılabilir. Ayrıca UEFI uygulamalarını başlatmak için bir yol sağlar.[3][4]

İlk sürümü olarak 0.2.0 ile 2012'de durdurulan rEFIt'ten çatallandı.[5][6]

rEFind, x86, x86-64 ve AArch64 mimarisini destekler.

Özellikler

rEFInd'ın birkaç özelliği vardır:[7]

  • Otomatik işletim sistemleri algılama.
  • Özelleştirilebilir işletim sistemi başlatma seçenekleri.
  • Grafik veya metin modu. Tema özelleştirilebilir.[8]
  • Bazı Mac'lerde ikincil video yonga setlerini etkinleştirmek için sahte önyükleme işlemi dahil olmak üzere Mac'e özgü özellikler.
  • Linux çekirdeğini doğrudan önyüklemek için EFI saplama yükleyicisini otomatik algılama ve önyükleme sırası için rEFInd yapılandırma dosyası yerine fstab kullanma dahil olmak üzere Linux'a özgü özellikler.
  • Güvenli Önyükleme desteği.

Benimseme

rEFInd, TrueOS için varsayılan Birleşik Genişletilebilir Ürün Yazılımı Arabirimi (UEFI) önyükleme yöneticisidir.

rEFInd, büyük Linux dağıtımlarının resmi depolarında bulunur.[9][10][11][12]

Geliştirme

GNU-EFI ve TianoCore, doğrudan rEFInd GUI menüsünden başlatmak için C'de ikili UEFI uygulamaları yazmak için ana geliştirme platformları olarak desteklenir. Bir EFI uygulamasının tipik amaçları, aksi takdirde UEFI'siz bir kişisel bilgisayarın (PC) BIOS'undan gerçekleştirilecek olan, UEFI ortamındaki önyükleme sorunlarını düzeltmek ve ayarları programlı olarak değiştirmektir.[7]

rEFInd, GNU-EFI veya TianoCore EDK2/UDK ile oluşturulabilir.[13]

Çatallanma

RefindPlus, Mac cihazları, özellikle MacPro3,1 ve MacPro5,1 ve eşdeğeri Xserve için çeşitli özellikler ve iyileştirmeler ekleyen bir rEFInd çatalıdır.[14]

Ayrıca bakınız

  • GNU GRUB - Unix benzeri sistemler için başka bir önyükleyici
  • Önyükleyicilerin karşılaştırılması

Kaynakça

  1. ^ "Linux Multi-boot with Refind". TeeJeeTech (İngilizce). 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2021. 
  2. ^ "Refind Boot Manager". Linux Hint (İngilizce). 16 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ "The rEFInd boot loader for UEFI Systems: A life (and sanity) saver". ZDnet. 29 Ocak 2013. 23 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2016.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ "rEFInd - ArchWiki". Arch Linux Wiki. 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 
  5. ^ "The rEFInd Boot Manager: Revisions". www.rodsbooks.com. 7 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021. 
  6. ^ "rEFIt - An EFI Boot Menu and Toolkit". refit.sourceforge.net. 12 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021. 
  7. ^ a b "The rEFInd Boot Manager: rEFInd Features". www.rodsbooks.com. 7 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 
  8. ^ "The rEFInd Boot Manager: Theming rEFInd". www.rodsbooks.com. 7 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 
  9. ^ "Arch Linux - refind 0.13.2-1 (any)". archlinux.org. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2021. 
  10. ^ "Debian -- Details of package refind in bullseye". packages.debian.org. 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2021. 
  11. ^ "Ubuntu – Package Download Selection -- refind_0.12.0-1_amd64.deb". packages.ubuntu.com. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2021. 
  12. ^ "sys-boot/refind – Gentoo Packages". packages.gentoo.org. 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2021. 
  13. ^ "rEFInd / Code / [08c617] /BUILDING.txt". sourceforge.net. 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 
  14. ^ dakanji/RefindPlus, GitHub, 6 Mart 2021, 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 7 Mart 2021 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">GNU</span> bilgisayar işletim sistemi

GNU; çekirdeği, sistem araçlarını, açıcılarını, kütüphanelerini ve son kullanıcı yazılımlarını içeren, GNU Tasarısı kapsamında geliştirilen bir işletim sistemidir. İsminin açılımı "GNU's Not Unix" dir. Bu ismi almasındaki sebep de tasarımının Unix'e benzerken kendisinin özgür yazılım olması ve herhangi bir UNIX kodunu içermemesidir.

Linux dağıtımı ; Linux çekirdeği, GNU araçları ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteliği sürdürülebilir şekilde yönetecek bir yapılandırma araçları seti, yazılım güncelleme araçları vb. ile oluşturularak tam teşekküllü bir işletim sistemi haline gelen uygulamalar bütününü ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">GNU GRUB</span>

Grand Unified Bootloader ya da GNU GRUB, bilgisayar açılışında işletim sistemlerini yüklemeye yarayan özgür bir önyükleme yazılımıdır. GNU Tasarısı'nın bir parçasıdır. GRUB, işletim sisteminin yüklenerek açılmasını sağlar. Birden fazla sayıda işletim sisteminin yüklü olduğu bilgisayarlarda bilgisayar açılışında bir menü ekrana getirerek kullanıcının bu işletim sistemleri arasında geçiş yapabilmesini sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Önyükleme</span> CPUya ilk elektrik verildiğinde bilgisayarın çalışabilmesi için uygulamaya konulan işlemler bütünü ve çalışan uygulamalar

Bilgisayar biliminde önyükleme, bir donanım veya bir yazılım komutu ile elektrik verilen bilgisayarı başlatma işlemidir. Açıldıktan sonra, bir bilgisayarın merkezî işlem biriminin (CPU) ana belleğinde yazılım yoktur, bu nedenle bazı işlemlerin yürütülebilmesi için yazılımı belleğe yüklemesi gerekir. Bu, CPU'daki donanım veya bellenim veya bilgisayar sistemindeki ayrı bir işlemci tarafından yapılabilir. İşletim sistemi ve bazı uygulamalar elde başlatıldığında, önyükleme tamamlanır.

<span class="mw-page-title-main">MATE</span> Masaüstü ortamı

MATE, GNU/Linux gibi UNIX benzeri işletim sistemleri için GTK+3 araç takımını kullanan özgür bir masaüstü ortamıdır. GNOME 2'den çatallanmıştır ve ismini Latin Amerika'da kafein oranı yüksek olan mate çayının hazırlanmasında kullanılan yerba mate çobanpüskülü bitkisinden alır. İsim değişikliği, GNOME ile çakışmaları önlemek için gerekli olduğundan yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">PXE</span>

PXE, bilgisayarda saklama birimlerine ihtiyaç olmadan, ağ kartları vasıtasıyla bilgisayarın açılmasını sağlayan bir ortamdır.

<span class="mw-page-title-main">Canlı USB</span>

Canlı USB, önyüklenebilen tam bir işletim sistemi içeren taşınabilir bir USB'ye bağlı harici veri depolama aygıtıdır. Terim, USB flash sürücüleri anımsatır, ancak sırasıyla "canlı HDD" ve "canlı SSD" olarak adlandırılsalar da, harici bir sabit disk sürücüsünü veya yarıiletken sürücüyü kapsayabilir. Canlı CD'lerden sonraki evrimsel adımdır, ancak yazılabilir depolamanın ek avantajıyla, önyüklenen işletim sisteminde özelleştirmelere izin verir. Canlı USB'ler, sistem yönetimi, veri kurtarma veya test sürüşü için gömülü sistemlerde kullanılabilir ve USB cihazına ayarları kalıcı olarak kaydedebilir ve yazılım paketlerini yükleyebilir.

<span class="mw-page-title-main">Linux-libre</span>

Linux-libre, Linux çekirdeğinin değiştirilmiş sürümlerinden sağlanan bir GNU paketi ve işletim sistemi çekirdeğidir. Bu tasarının hedefi kaynak kodu olmayan, kod şaşırtması bulunan ve özgür olmayan her yazılımın Linux çekirdeğinden çıkarılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">SystemRescue</span> Linux dağıtımı

SystemRescue, x86 ve x64 mimarili bilgisayarlar için tasarlanan bir Linux dağıtımıdır. SystemRescueCD'nin temel amacı, bir sistem çökmesinden sonra önyüklenemeyen veya başka şekilde hasar görmüş bilgisayar sistemlerini onarmaktır. SystemRescueCD'nin kalıcı bir işletim sistemi olarak kullanılması amaçlanmamıştır. Canlı CD, USB bellek veya her türlü sabit diskten çalışır. François Dupoux liderliğindeki bir ekip tarafından tasarlanmıştır. Arch Linux tabanlıdır. 6.0 sürümünden itibaren init sistemi olarak systemd'ye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">HomeBank</span>

HomeBank, OpenBSD, Linux, FreeBSD, Microsoft Windows, Mac OS ve AmigaOS üzerinde çalışan kişisel bir muhasebe yazılım paketidir. GNU Genel Kamu Lisansı altında yayınlanan HomeBank, özgür bir yazılımdır. HomeBank, Debian, Fedora, Mandriva, openSUSE, Gentoo Linux, Arch Linux ve Ubuntu gibi Linux dağıtımlarının yazılım havuzlarında bulunabilir.

Güvenli mod, bir işletim sisteminin tanılama modudur. Ayrıca uygulama yazılımı tarafından bir çalışma moduna da atıfta bulunabilir. Güvenli mod, bir işletim sistemindeki sorunların hepsini olmasa da çoğunu düzeltmeye yardımcı olmayı amaçlar. Ayrıca, sahte güvenlik yazılımlarını kaldırmak için yaygın olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">K9Copy</span>

K9Copy; GNU/Linux ve BSD gibi Unix benzeri olan işletim sistemleri için programlanmış özgür bir DVD yazma ve yedekleme yazılımıdır. GNU Genel Kamu Lisansı ile lisanslanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sanal Makine Yöneticisi</span>

Bilgi işlemde, sanal yönetici olarak da bilinen Sanal Makine Yöneticisi, Red Hat tarafından GNU Genel Kamu Lisansı altında yayınlanan bir masaüstü sanal makine monitörüdür.

Hyperbola GNU/Linux-libre, i686 ve x86-64 mimarileri için tasarlanmış bir işletim sistemidir. Arch anlık görüntüleri ve Debian geliştirme sürümü temellidir. Genel Linux çekirdeği yerine GNU işletim sistemi bileşenlerini ve Linux-libre çekirdeğini içerir. Hyperbola GNU/Linux-libre, Özgür Yazılım Vakfı tarafından Ücretsiz Sistem Dağıtım Yönergeleri kıstaslarını karşıladığı için tamamen özgür bir işletim sistemi olarak listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">UEFI</span>

Unified Extensible Firmware Interface (UEFI), bir işletim sistemi ile bir platform sabit yazılımı arasındaki bir yazılım arabirimini tanımlayan, genel kullanıma açık bir tabirdir. UEFI, asıl olarak tüm IBM PC uyumlu kişisel bilgisayarlarda bulunan eski Temel Giriş/Çıkış Sistemi (BIOS) önyükleme sabit yazılımını eski BIOS hizmetleri için destek sağlayan çoğu UEFI sabit yazılım uygulamasıyla değiştirir. UEFI, işletim sistemi kurulu olmasa bile bilgisayarların uzaktan tanılanmasını ve onarımını destekleyebilir.

<span class="mw-page-title-main">Multi-booting</span>

Çoklu önyükleme(multi-booting), tek bir bilgisayara birden çok işletim sistemi kurma ve hangisinin ön yükleneceğini(booting) seçebilme eylemidir. Çift önyükleme(dual-booting) terimi, özellikle iki işletim sisteminin ortak yapılandırmasını ifade eder. Çoklu önyükleme, özel bir ön yükleyici(booting) gerektirebilir.

<span class="mw-page-title-main">Çoklu ön yükleme</span>

Çoklu önyükleme (multi-booting), tek bir bilgisayara birden çok işletim sistemi kurma ve hangisinin ön yükleneceğini(booting) seçebilme eylemidir. Çift önyükleme (dual-booting) terimi, özellikle iki işletim sisteminin ortak yapılandırmasını ifade eder. Çoklu önyükleme, özel bir ön yükleyici gerektirebilir.

<span class="mw-page-title-main">Asahi Linux</span>

Asahi Linux, Apple silicon donanımlı Mac'lere Linux'u taşımayı ve onların macOS'tan farklı bir işletim sistemi çalıştırmasını amaçlayan bir projedir. Proje Hector Martin tarafından başlatıldı ve onun tarafından yönetilmektedir. Çalışmalar, Apple'ın 2022'de ilk alfa sürümüyle birlikte Apple silikona geçişi resmi olarak duyurmasından birkaç ay sonra, 2021'in başlarında başladı. Proje, Apple'ın tescilli donanım yazılımının belgelenmemesi nedeniyle zorlu hale getirildi.

Linux çekirdeği, iPhone'lar ve iPad'ler gibi önyükleyicinin kilidinin resmi bir prosedürle açılmasının mümkün olmadığı cihazlar da dahil olmak üzere, Apple tarafından üretilen çeşitli cihazlarda çalışabilir.

<span class="mw-page-title-main">SeaBIOS</span>

SeaBIOS, x86 sistemleri için serbestçe kullanılabilen bir ürün yazılımı olarak hizmet veren bir x86 BIOS'un açık kaynaklı bir uygulamasıdır. Uyumluluğu hedefleyerek, tipik bir tescilli x86 BIOS tarafından uygulanan standart BIOS özelliklerini ve çağrı arayüzlerini destekler. SeaBIOS, coreboot yükü olarak çıplak donanım üzerinde çalışabilir veya QEMU ve Bochs gibi emülatörlerde doğrudan kullanılabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.