İçeriğe atla

RAM Planı

RAM Planı, Brana Planı veya Rampart-91 olarak da bilinen RAM Planı, 1990 yılı boyunca geliştirilen ve bir grup kıdemli Sırp subayı tarafından Ağustos 1991'de Sırbistan'ın Belgrad kentinde yapılan bir askeri strateji toplantısında nihai hale getirilen bir askeri plandı. Yugoslav Halk Ordusu'ndan ve Yugoslav Halk Ordusu'nun Psikolojik Operasyonlar Departmanından uzmanlar. Amacı, Sırpları Sırbistan dışında örgütlemek, Sırp Demokrat Partilerinin kontrolünü pekiştirmek ve "tüm Sırpların kendi toprakları ile birlikte aynı devlette yaşayacakları" bir ülke kurma çabası içinde silah ve mühimmat hazırlamaktı. Planın uygulanması için ayrı bir grup gizli ajan ve askeri görevli görevlendirildi. Bu insanlar daha sonra Yugoslav Savaşları sırasında etnik temizlik, imha ve soykırım olarak tanımlanan sayısız eyleme giriştiler.

Planlama ve sızdırılma

RAM Planı, 1990 yılı boyunca geliştirildi. [1] Yugoslav Halk Ordusu'nun (JNA) bir grup Sırp subayı tarafından Ağustos 1991'de Sırbistan'ın Belgrad kentinde yapılan bir askeri strateji toplantısında nihai hale getirildi. General Blagoje Adžić, General Binbaşı Milan Gvero, Binbaşı Čedo Knežević, Yarbay Radenko Radinović ve General Aleksandar Vasiljević, [2] ve Yugoslav Halk Ordusu'nun Psikolojik Operasyonlar Departmanından uzmanlar dahil. [3] Aynı ay içinde Sırbistan cumhurbaşkanı Slobodan Milošević ve Radovan Karadzić Bosna-Hersek'e ne zaman saldıracaklarını görüşmek üzere bir araya geldiler ve bu sırada Karadziç'e silahlarının yakında Banja Luka'nın Yugoslav Halk Ordusu komutanı General Nikola Uzelac'tan geleceği söylendi [4]. Görüşme sırasında Milošević RAM'den bahsetti ve Karadzić'e “RAM nedir biliyor musun?” diye sordu ve Karadzić olumlu yanıt verdi. Milošević ve Karadzic telefonla düzenli olarak iletişim halindeydiler. [4]

Eylül 1991'de, RAM Planı'nın varlığı Yugoslav Başbakanı Ante Marković tarafından sızdırıldı ve detayları Belgrad haftalık Vreme'de yayınlandı. [5] "[Sırp hükümeti, ordu ve Bosna-Hersek'teki Sırp politikacılar arasındaki] çizgi açıkça belirlendi. ''Biliyorum çünkü Milošević'in Karadzic'e General Uzelac ile temasa geçmesi ve askeri hiyerarşi toplantısının kararlarını takiben silahların dağıtılması ve Krajina ve Bosnalıların silahlandırılması ve kullanılması emrini verdiğini duydum. [1] Yugoslav Halk Ordusu'nu "kendisini doğrudan bir tarafın hizmetine vermekle" suçladı [6] ve Yugoslav Savunma Bakanı Veljko Kadijević ve Adžić'in istifa etmelerini istedi ve ikisinin " Hırvatistan'da kendi savaşlarını yürüttüklerini" ve Mart 1991'de Moskova'ya yaptıkları ziyaret sırasında muhafazakar Sovyetler Birliği askeri liderleriyle gizli bir silah anlaşması ayarladıklarını söylediler. Marković, RAM planı hakkında yorum yapması için Kadijević'e baskı yaptı. [7]


Vreme, Bosnalı Sırpların özerklik ilanlarına ek olarak, Bosna-Hersek'teki Sırp köy ve kasabalarını silahlandırmaya yönelik çabaların 1990'da sürdüğünü ve 1991'e kadar sürdüğünü bildirmişti. Silahların kökenini ve Yugoslav Halk Ordusu'nun meseleye müdahalesini ayrıntılı olarak açıklamıştı.[8] Milošević'in Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'ndeki duruşması sırasında 8 Temmuz 1991'de çalınan bir kasette şunlar yazıyordu:[9]


Milošević daha sonra, RAM'ın güvenli iletişime geçişi belirten bir kod adı olduğunu ve daha sonra böyle bir geçiş olmamasına rağmen bir savaş planı anlamına gelmediğini iddia etti.[10] Milošević bunun nedenini açıklamadı.[11] Hırvat tarihçi Davor Marijan daha sonra RAM planı iddialarını ikinci dereceden kanıtlara dayandırarak açıkladı ve 2012 itibarıyla plana dair hiçbir özel kanıt sunulmadığını söyledi.[10]

Eylül 1991'deki sızıntı, 15 Ekim'de bağımsızlık ilan etmeye karar veren Bosna hükûmetini alarma geçirdi. O zamanlar Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı tüm hızıyla devam ediyordu ve Bosna'daki Sırp eylemleri, Hırvatistan'daki Sırplarınkileri yansıtıyordu.[12] Aralık 1991'de Ante Marković, Yugoslav bütçesinin yüzde 86'sını askeri harcamalara ayırdığını protesto etmek için istifa etti.[13]

Düzenlemeler

Planın amacı, Sırpları Sırbistan dışında örgütlemek, Sırp Demokrat Partilerinin kontrolünü pekiştirmek ve topraklarıyla birlikte tüm Sırpların aynı devlette birlikte yaşayacakları bir ülke kurmak amacıyla silah ve mühimmat [1] hazırlamaktı. " [5] Subaylar planlarında topçu, mühimmat ve diğer askeri teçhizatın Hırvatistan'daki ve ardından Bosna-Hersek'teki stratejik konumlarda nasıl depolanacağını anlattılar. Gizli Polis, Hırvat Krajina ve Bosna-Hersek'te "gölge" polis güçleri ve paramiliter birimler oluşturmak için yerel Sırpları silahlandırmak ve eğitmek için kullanılacak. [14] Bu organize ve silahlı Bosnalı Sırp paramiliter güçler Sırp Cumhuriyeti Ordusunu oluşturacaktı. [15]

Planın uygulanmasında emir komuta zincirinin olabildiğince sınırlı ve "ince bir şirket" görünümünde olması konusunda fikir birliği sağlandı. [2] Seçilmiş generallerden oluşan ve Askeri Hat olarak bilinen gayri resmi bir grup oluşturuldu. [1] Jovica Stanišić, Mihalj Kertes'in "Etnik Temizlik Bakanı" olarak yer almasıyla başkan olarak kuruldu. [16] Albay Željko Ražnatović'in (Arkan) bunu yöneteceği ve General Ratko Mladić ve General Andrija Biorčević'in [1] Vojislav Šešelj'in Beyaz Kartalları ve Arkan'ın Sırp Gönüllü Muhafızları gibi "özerk" grupları koordine edeceği belirlendi. [2] Araştırmaları, Boşnakların moralini, savaş arzusunu ve iradesini kadınlara, özellikle küçüklere ve hatta çocuklara tecavüz ederek ve Müslüman uyruklu üyeleri dini tesislerinde öldürerek daha kolay ezilebileceğini gösterdi.


SDS'yi Karadzić ile birlikte kuran bir politikacı olan Vladimir Srebrov, 1992'de RAM Planını okumuş[17] ve subayların "Bosna'yı ekonomik olarak yok etmek ve Müslüman halkı tamamen yok etmek için" büyük bir etnik temizlik kampanyası yürüttüğünü söylüyor.[18] Şunları detaylandırdı:[19]


Planı takip etmemeleri için Sırp milliyetçilerine yalvarma girişimlerinde, hapsedildi ve Sırp milisler tarafından işkence gördü.[17]

Uygulama

1990 ve 1991'de, Hırvatistan ve Bosna-Hersek'teki Sırplar, daha sonra onları bir Büyük Sırbistan yaratmak için birleştirmek amacıyla bir dizi "Sırp Özerk Oblastı" ilan ettiler.[12] 1990'da Bosna-Hersek Cumhuriyeti Bölgesel Savunma Kuvvetleri silahsızlandırıldı, topçular büyük şehirleri kuşatacak şekilde yerleştirildi ve bir dizi silah fabrikası Bosna-Hersek'ten Sırbistan'a taşındı.[20] Eylül veya Ekim 1990 gibi erken bir tarihte, Yugoslav Halk Ordusu Bosnalı Sırpları silahlandırmaya ve onları milisler halinde örgütlemeye başlamıştı. Mart 1991'e kadar, Yugoslav Halk Ordusu Sırp milis kuvvetlerine tahmini 51.900 ateşli silah ve Sırp Demokratik Partisi'ne 23.298 ateşli silah dağıtmıştı.[20] Operasyonun bir sonucu olarak, Bosnalı Hırvat ve Bosnalı Sırplar 1991 yazına kadar "iyi silahlanmışlardı".[21] Tarihçi Noel Malcolm'a göre, "Karadziç ve partisi tarafından atılan adımlar - [Sırp "Özerk Bölgeler" ilan edilmesi], Sırp nüfusunun silahlandırılması, küçük yerel olaylar, kesintisiz propaganda, federal ordu "koruması" talebi - Hırvatistan'da yapılanla tam olarak eşleşti. Çok az gözlemci tek bir planın yürürlükte olduğundan şüphe edebilirdi."[12] Birleşmiş Milletler Uzmanlar Komisyonu şunları incelemiştir:[22]


Arkan'ın Milošević, Mladiç ve Adžić'e gönderdiği raporlar, planın ilerlediğini, Bosna-Hersek'teki Boşnak nüfusa yönelik psikolojik saldırının etkili olduğunu ve devam etmesi gerektiğini belirtiyor.[23] Birleşmiş Milletler ve İnsan Hakları İzleme Örgütü de dahil olmak üzere insani yardım kuruluşları tarafından elde edilen kanıtlar, bir tecavüz politikasının düzenlendiğini ve yürütüldüğünü doğruladı. Bulguları, "tecavüz kamplarının araştırılması, planlanması ve koordinasyonunun, Sırp hükümetinin ve askeri güçlerin, etnik olarak saf bir devlet yaratma niyetiyle sistematik bir politikası olduğunu" belirledi.[24] Birleşmiş Milletler Uzmanlar Komisyonu, "etnik temizlik, cinsel saldırı ve tecavüz uygulamalarının bazı taraflarca o kadar sistematik bir şekilde gerçekleştirildiği ve güçlü bir şekilde bir politikanın ürünü gibi göründüğü" sonucuna varmıştır. Bir takip raporunda, "bu iğrenç uygulamanın [kadınlara tecavüz ve istismarın] Bosna Hersek'te Sırp kuvvetleri tarafından yürütülen etnik temizlik politikasını yerine getirmede kasıtlı bir savaş silahı oluşturduğuna ikna olduğu ve [. ..] tiksindirici etnik temizlik politikası bir soykırım biçimiydi."[24]

Planın "kararlı müdahalesi"nin peşinde, Sırp Cumhuriyeti Ordusu'nun üçüncü taburunun komutanı Milan Dediç, Kertes'e şunları bildirdi: "Yaşları on iki ile altmış arasında değişen bin altı yüz seksen Müslüman kadın, topraklarımız içinde yerinden edilmiş kişiler. Bunların büyük bir kısmı, özellikle on beş ila otuz yaş arasında olanlar, hamile. Boćko Kelević ve Smiljan Geriić'in tahminine göre, psikolojik etki güçlü ve bu nedenle devam etmeliyiz." Kertes, Sırp ordusuna şunları söyledi:[23]


Ayrıca bakınız

  • Bosna-Hersek'in Bölünmesi

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Judah 2000.
  2. ^ a b c Allen 1996.
  3. ^ Salzman 1998.
  4. ^ a b Ramet 2006.
  5. ^ a b Lukic & Lynch 1996.
  6. ^ Udovički & Štitkovac 2000.
  7. ^ Cohen 1995.
  8. ^ Udovicki, Jasminka; Ridgeway, James (31 Ekim 2000). Burn This House: The Making and Unmaking of Yugoslavia (İngilizce). Duke University Press. ISBN 978-0-8223-8091-7. 15 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022. 
  9. ^ "RAM - Kod mu Plan mı?". 11 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022. 
  10. ^ a b Marijan, Davor (2 Kasım 2012). "Zamisao i propast napadne operacije Jugoslavenske narodne armije na Hrvatsku u rujnu 1991. godine". Časopis za suvremenu povijest (Hırvatça). 44 (2): 251-275. ISSN 0590-9597. 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022. 
  11. ^ "RAM - Kod mu Plan mı?". 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ a b c Lukic, Renéo; Lynch, Center for Russian and East European Studies Allen; Lynch, Allen (1996). Europe from the Balkans to the Urals: The Disintegration of Yugoslavia and the Soviet Union (İngilizce). SIPRI. ISBN 978-0-19-829200-5. 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022. 
  13. ^ Udovicki, Jasminka; Ridgeway, James (31 Ekim 2000). Burn This House: The Making and Unmaking of Yugoslavia (İngilizce). Duke University Press. ISBN 978-0-8223-8091-7. 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022. 
  14. ^ Danner & 4 December 1997.
  15. ^ Hoare 2004.
  16. ^ Sémelin 2009.
  17. ^ a b Sells, Michael A. (27 Ekim 1996). The Bridge Betrayed: Religion and Genocide in Bosnia (İngilizce). University of California Press. ISBN 978-0-520-92209-9. 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022. 
  18. ^ Danner, Mark. "America and the Bosnia Genocide | Mark Danner" (İngilizce). ISSN 0028-7504. 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022. 
  19. ^ Tatum, D. (5 Temmuz 2010). Genocide at the Dawn of the Twenty-First Century: Rwanda, Bosnia, Kosovo, and Darfur (İngilizce). Springer. ISBN 978-0-230-10967-4. 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022. 
  20. ^ a b Ramet, Sabrina P. (2006). The Three Yugoslavias: State-building and Legitimation, 1918-2005 (İngilizce). Indiana University Press. ISBN 978-0-253-34656-8. 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022. 
  21. ^ Donia, Robert J. (1994). Bosnia and Hercegovina : a tradition betrayed. Internet Archive. New York : Columbia University Press. ISBN 978-0-231-10160-8. 
  22. ^ "Annex IV : The policy of ethnic cleansing". web.archive.org. 4 Mayıs 2012. 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022. 
  23. ^ a b Beverly Allen (1996). Rape warfare. Internet Archive. University of Minnesota Press. ISBN 978-0-8166-2818-6. 
  24. ^ a b Salzman, Todd A (1998). "Rape Camps as a Means of Ethnic Cleansing: Religious, Cultural, and Ethical Responses to Rape Victims in the Former Yugoslavia". Human Rights Quarterly. 20 (2): 348-378. doi:10.1353/hrq.1998.0019. ISSN 1085-794X. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek</span> Balkanlarda bir ülke

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Savaşı</span> Bosna Hersekte 3 yıl sürmüş askeri bir çatışma

Bosna Savaşı, 1992 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'te meydana gelen uluslararası bir silahlı çatışmaydı. Savaşın, genellikle daha önceki bir dizi şiddet olayını takiben 6 Nisan 1992'de başladığı kabul edilir. Savaş, 14 Aralık 1995'te Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi. Ana savaşan taraflar, sırasıyla Hırvatistan ve Sırbistan tarafından yönetilen ve sağlanan proto-devletler olan Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti güçleriydi.

<span class="mw-page-title-main">Slobodan Milošević</span> Sırbistanın ilk cumhurbaşkanı

Slobodan Milošević, Sırbistan ve Yugoslavya'nın eski devlet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Soykırımı</span> Soykırım

Bosna Soykırımı ya da Boşnak Soykırımı, 1992-1995 yılları arasında Bosna Savaşı sırasında özellikle Sırplar tarafından Boşnaklara karşı Bosna-Hersek Cumhuriyeti topraklarında yapılmış bir soykırımdır. Terim, hukuksal bir kavram olarak daha çok Srebrenitsa ve Jepa katliamları için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Radovan Karadžić</span> Sırp cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı ve savaş suçlusu Bosnalı sırp siyasetçi

Radovan Karadžić, Bosnalı Sırp siyasetçi, psikiyatrist ve şairdir. Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçlarından mahkûm edildi. Bosna Savaşı sırasında Sırp Cumhuriyeti'nin başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Franjo Tuđman</span> Hırvatistanın ilk cumhurbaşkanı

Franjo Tuđman, Hırvat politikacı ve tarihçi. Ülkenin Yugoslavya'dan bağımsızlığını kazanmasının ardından Hırvatistan'ın ilk cumhurbaşkanı oldu ve 1990'dan 1999'daki ölümüne kadar cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Mayıs 1990 ile Temmuz 1990 arası Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti'nin dokuzuncu ve son başkanlığını yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek tarihi</span> Bosna-Hersek ülkesinin tarihi

Bosna-Hersek tarihi Bosna-Hersek'in tarih öncesi zamanlardan günümüze uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Krayina Sırp Cumhuriyeti</span> tanınmayan ülke

Krayina Sırp Cumhuriyeti (Sırp-Hırvatça: Република Српска Крајина / Republika Srpska Krajina or РСК / RSK ya da Sırp Krayina ya da kısaca Krayina olarak bilinen Krayina Sırp Cumhuriyeti, kendi kendini ilan eden bir Sırp proto-devletiydi, yeni bağımsızlığını kazanmış Hırvatistan Cumhuriyeti içinde bir bölgeydi. Uluslararası alanda tanınmadı. Krayina adı, önemli bir Sırp nüfusuna sahip olan ve 19. yüzyılın sonlarına kadar var olan Habsburg monarşisinin tarihi askeri sınırından alınmıştır. Krayina Sırp hükûmeti, Franjo Tuđman'ın ilan ettiği bağımsız Hırvatistan'ın bir parçası olmayı reddederek, etnik Sırpların Hırvatistan'dan bağımsızlığı, Federal Yugoslavya Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti ile birleşmesi için bir savaş yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya'nın dağılması</span>

Yugoslavya’nın dağılması, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin Josip Broz Tito'nun ölümünden sonra artan etnik çekişmeler, ekonomik bunalım ve Doğu Avrupa'daki değişiklikler nedeniyle 1980'lerin sonlarından 2000'li yıllara kadar yaklaşık 20 yıl süren kanlı bir süreç sonunda yedi ayrı egemen ülkeye bölünmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Srebrenitsa Soykırımı</span> Sırpların Müslüman Bosnalılara uyguladığı soykırım veya Hırvat Soykırımı

Srebrenitsa Soykırımı, 1991–1995 Yugoslavya İç Savaşı'nda Sırp Cumhuriyeti Ordusu'nun Srebrenitsa'ya karşı giriştiği harekât esnasında Temmuz 1995'te yaşanan ve en az 8.372 Müslüman Boşnak erkek ve çocuğun Bosna–Hersek'in Srebrenitsa kasabası ve çevresinde, Ratko Mladić komutasındaki ağır silahlarla donatılmış Sırp ordusu tarafından sistematik olarak öldürülmesidir. Katliamda bir kısım kadın ve küçük yaşta çocuğun da öldürüldüğü, belgelerle kanıtlanmıştır. Kırıma, Sırp Cumhuriyeti Ordusu'nun yanı sıra "Akrepler" olarak tanınan Sırbistan özel güvenlik güçleri de katılmıştır. Birleşmiş Milletler, Srebrenitsa'yı güvenli bölge ilan etmiş olmasına karşın 400 silahlı Hollanda barış gücü askerinin varlığı katliamı önleyememiştir.

Yugoslav Halk Ordusu, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin ve 1945'ten 1992'ye kadar olan öncüllerinin ordusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Željko Ražnatović</span> sırp askeri komutanı ve suçlu; Slovenya, Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti’nde doğdu

Željko Ražnatović, daha çok Arkan olarak bilinir, Sırp bir gangster, politikacı, spor yöneticisi, paramiliter komutan ve Yugoslav Savaşları sırasında Sırp Gönüllü Muhafızları ya da bilinen adıyla Arkan'ın Kaplanları olarak adlandırılan Sırp paramiliter gücünün lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Milorad Dodik</span>

Milorad Dodik, Bosnalı Sırp siyasetçi. Bosna-Hersek'e bağlı Sırp Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı ve Bağımsız Sosyal Demokratlar İttifakı'nın genel başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslav Savaşları</span> Eski Yugoslavya topraklarında meydana gelen bir dizi savaş ve etnik çatışmalar

Yugoslav Savaşları, 1991'den 2001'e kadar Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nde meydana gelen bir dizi ayrı ama birbiriyle ilişkili etnik çatışmalar, bağımsızlık savaşları ve isyanlardı. 1991, daha önce Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler olarak bilinen altı tarafla eşleşen altı bağımsız ülkeye ayrıldı: Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Karadağ, Sırbistan ve Kuzey Makedonya. Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler, yeni ülkelerdeki etnik azınlıklar arasında savaşları körükleyen çözülmemiş gerilimler nedeniyle bağımsızlıklarını ilan ettiler. Çatışmaların çoğu, yeni devletlerin tam uluslararası tanınmasını içeren barış anlaşmalarıyla sona ermiş olsa da, çok sayıda ölüme ve bölgede ciddi ekonomik hasara neden oldu.

Sırp Cumhuriyeti Ordusu, kendi kendini Sırp ayrılıkçı cumhuriyeti ilan eden Sırp Cumhuriyeti'nin (SC) ordusuydu. 1992'den 1995'e kadar Bosna Savaşı sırasında aktif olarak, Bosna-Hersek'i oluşturan iki taraftan biri olan SC'nin silahlı kuvvetleri olarak varlığını sürdürdü ve 2005 yılında Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri'ne entegre edildi. VRS kuvvetleri, Koridor 92 Operasyonu, Vrbas '92 Operasyonu, Bura Operasyonu ve Örümcek Operasyonu dahil olmak üzere bir dizi harekâta katıldı; Saraybosna kuşatması'na ve Srebrenica Katliamı'na da karıştılar.

<span class="mw-page-title-main">Çakal Harekâtı</span>

Çakal Harekâtı ayrıca Haziran Şafakları Hârekati olarak da bilinen kombine Hırvat Ordusu (HV) ve Hırvat Savunma Konseyi Ordusu (HVO) tarafından Sırp Cumhuriyeti Ordusuna (VRS) karşı Bosna Savaşı sırasında yapılan bir stratejik taarruz manevrasıydı. Bu saldırı 7 – 26 Haziran 1992 tarihleri arasında gerçekleşti. Hırvatların 1992 yılında Yugoslav Halk Ordusundan (JNA) oluşturulan Bosnalı Sırp ordusuna Bosna-Hersek sınırları içinde yaptığı bir engelleyici saldırdı. HV Nisan ve Mayıs 1992'da Yugoslavların yaptığı birimlerinden oluşan VRS'ye yönelik bir Hırvat önleyici grevdi. HV, JNA’nın Nisan ve Mayıs 1992’deki saldırı operasyonlarının, Kupres’in ve Mostar’ın güneyinde bulunan Neretva Nehri vadisinin çoğunun yakalanmasına neden olarak, Hırvatistan’ın Ploče Limanı’nın ve muhtemelen Split’in yakalanmasını veya tehdit edilmesini hedeflediğine karar verdi. Bu tehdide karşı koymak için, Hırvat liderliği Genel Janko Bobetko komutasındaki HV'yi, Çakal Operasyonunun gerçekleştirileceği alan dahil "Güney Cephesi" ne yerleştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek-Sırbistan ilişkileri</span>

Bosna-Hersek-Sırbistan ilişkileri, Bosna-Hersek ile Sırbistan arasındaki dış ilişkilerdir. Günümüz ülkelerinin her ikisi de Yugoslavya'nın kurucu ülkeleriydi. Her iki ülkedeki nüfusun çoğunluğu standart Sırp-Hırvatça'nın çeşitlerinden birini konuşuyor ve Sırbistan, Bosna-Hersek'teki en büyük yatırımcılardan biridir.

Saraybosna'daki 1992 Yugoslav Halk Ordusu kolon olayı, 3 Mayıs 1992'de Saraybosna'nın Dobrovoljačka Caddesi'nde, Bosna ordusunun (ARBiH) geri çekilme anlaşmasına göre Saraybosna'dan çıkmakta olan Yugoslav ordusu (JNA) birliklerinin bir konvoyuna saldırdığı sırada meydana geldi.

Atıf Dudaković Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusunda görev yapmış emekli bir Bosnalı generaldir. Bosna Savaşı sırasında Dudakoviç, 5.Kolordu'nun ve 1991'den 1995'e kadar kuşatılan Bihać yerleşim bölgesinin komutanıydı. Savaştan sonra Bosna-Hersek Federasyonu Ordusu'nun generali oldu. 2018 yılında savaş suçlarıyla suçlandı.

Haziran 1991'de Boşnakların ve Bosnalı Sırpların temsilcileri, Yugoslavya krizi esnasında Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti'nin gelecekteki statüsünü tartışmak üzere bir araya geldi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.