İçeriğe atla

Rüyanın Öte Yakası

Rüyanın Öte Yakası
Lathe of Heaven
Türkçe basımın kapağı
YazarUrsula K. Le Guin
ÇevirmenAylin Üçler
Dilİngilizce
TürBilimkurgu
Yayım1971 (özgün)
2011 (Türkçe)
YayımcıMetis Yayınları
ISBN0-684-12529-3

Rüyanın Öte Yakası,Ursula K. Le Guin tarafından yazılmış 1971 tarihli bir bilimkurgu romanıdır. Olaylar, gördüğü rüyalar gerçeği ve hatta geçmişi değiştiren bir karakterin etrafında gelişir. Hikâye ilk olarak Amazing Stories isimli Amerikan bilimkurgu dergisinde yayınlanmıştır. 1972 yılında Hugo[1] ve 1971 yılında Nebula[2] ödüllerine aday gösterilmiş ve 1972 yılında Locus En İyi Roman Ödülü'nü kazanmıştır.[1] İki televizyon sineması uyarlaması yayınlanmıştır. PBS yapımı, Rüyanın Öte Yakası (1980); ve A&E Network yeniden yapımı Rüyanın Öte Yakası (2002).

Özet

Hikâye 2002 yılında Portland şehrinde geçmektedir. Portland'ın 3 milyon nüfusu vardır ve sürekli yağış alır. Fakir nüfusun protein yetmezliği çektiği, yoksullaşmış bir şehirdir. Kültür 1970'lerin ABD'siyle aynı olsa da fakirliğin etkileri görülmektedir. Ayrıca Orta Doğu'da Mısır ve Israil'in Iran'a karşı birleştiği büyük çaplı bir savaş devam etmektedir.

Bir teknik ressam olan George Orr, gerçeği değiştiren "etkili" rüyalar görmemek için uzun zamandır usülsüz olarak ilaç kullanmaktadır. Gerçeği değiştiren rüyalar gördükten sonra, yeni gerçeklik geri kalan herkes için yegâne gerçeklik iken, George hala bir önceki gerçekliği hatırlayabilir. George, usülsüz ilaç kullanımı yüzünden, akıl hastanesine yatırılma tehdidiyle, "gönüllü" psikiyatrik tedavi almaya zorlanır.

George tutkulu bir psikiyatr ve bir uyku araştırmacısı olan William Haber ile terapi seanslarına başlar. George "etkili" rüyalarının gerçeği değiştirebildiğinden bahseder. William başta buna inanmasa da zamanla fikri değişir ve George'un gücünü dünyayı değiştirmek için kullanmaya karar verir. Beyin dalgalarını kontrol eden makinesi ile deneyler yaparak George'un yeteneklerini geliştirir ve bir dizi geri dönülemez alternatif gerçeklikler yaratır. Bu gerçeklikler ütopik (ve distopik) fikirlerin karışımından oluşmuştur.

Her etkili rüya Haber'i biraz daha zengin ve güçlü kılar. Bu durum Haber dünyanın hükümdarı olana kadar devam eder. Orr'un ekonomik durumu da iyileşir, ama o Haber'in yaptıklarından mutlu değildir. Orr her şeyin olduğu gibi kalmasından yanadır. Haber'in güç açlığı ve tanrılaşma arzusundan korkmaya iyice korkan Orr, Heather Lelache adında bir kadın avukattan Haber'e karşı yardım ister. Heather bir terapi seansına katılır ve George'un içinde bulunduğu durumu anlar. Bu arada George avukata aşık olur ve hatta yarattığı bir gerçeklikte onunla evlidir, ama hala terapilerden kurtulamamıştır.

Bir seri terapiden sonra dünya uzaylıların işgalindedir, Portland'a yakın Hood Volkanik Dağı patlamıştır ve insanlık ırksız gri derili hale gelmiştir. George uzaylıların barışçıl olduğunu hayal ettikten sonra uzaylılardan biriyle konuşur ve içinde bulunduğu durumu daha iyi anlar. Böylece Haber'e karşı durma cesaretini kazanır. Son seanslarında Haber George'a rüyalarının etkili olmadığını hayal etmesini, böylece etkili rüya görmekten kurtulacağını söyler; fakat George buna direnir. George'un direnç göstermesine şaşıran Haber yaptığı makineyle onu hipnotize ederek etkili rüya gücünü kendisine almak ister. Ancak Haber'in gördüğü ilk etkili rüya Orr'un oluşturduğu gerçeklikte bir kırılma yaratır ve gerçekliğin tamamen yıkılma riski oluşur. Ortal gerçeklik bir kaosa sürüklenirken Orr saf akıl gücüyle makineyi kapatmayı başarır. Dünya kurtulmuştur ama birçok farklı gerçeklik birbirine karışmıştır. George ise uzaylılar tarafından işletilen bir mutfakta tasarımcı olarak çalışmaktadır. Haber hayattadır ancak birbirine karışan gerçeklikler aklını kaçırmasına sebep olmuştur. Heather da oradadır ama George ile ilgili çok az şeyi hatırlar. George ona karşı olan aşkına teslim olur ve Heather'ın kalbini yeniden kazanmak ister. Hikâyenin sonunda, bu ikili birlikte kahve içmek üzere çıkarlar ve uzaylı patron arkalarından bakar.

Yorumlar

Theodore Sturgeon'un New York Times'taki yazısında "kitabı çok iyi bulduğunu" söylemiş ve LeGuin'i "şiir ve bilimin, akıl ve duygunun nadir bulunan güçlü bir sentezini yaptığı için" övmüştür.[3] Öte yandan, Lester del Rey, romanın görece karışık ve etkisiz olan ikinci yarısını "mucizeler üstüne mucizelerle, olaylar inanırlığını kaybediyor" diyerek eleştirmiştir.[4]

Kaynakça

  1. ^ a b "1972 Award Winners & Nominees". Worlds Without End. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009. 
  2. ^ "1971 Award Winners & Nominees". Worlds Without End. 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009. 
  3. ^ "If . . .?", The New York Times, 14 Mayıs 1972.
  4. ^ "Reading Room", If, Nisan 1972, p.121-22

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Platon</span> Antik Yunan filozofu

Platon veya Eflatun, Antik Yunan filozofu ve bilgesi.

<span class="mw-page-title-main">Ursula K. Le Guin</span> Amerikalı yazar (1929-2018)

Ursula Kroeber Le Guin, aralarında kendi yarattığı Hain ve Yerdeniz kurgusal evrenlerinde geçen bilimkurgu ve fantezi eserlerinin de bulunduğu spekülatif kurgu çalışmaları ile tanınmış Amerikalı yazardır. İlk eseri 1959 yılında yayımlanan Le Guin'in edebiyat kariyeri neredeyse altmış yıl sürmüş ve bu süre zarfında yirmi roman ve yüzden fazla kısa öykünün yanı sıra çeviri, eleştiri, şiir, tiyatro, çocuk ve genç edebiyatı ürünleri de ortaya koymuştur. Genellikle bir bilimkurgu ve fantezi yazarı olarak tanımlanan Le Guin aynı zamanda "Amerikan Edebiyatının önemli bir sesi" olarak anılmıştır. Kendisi ise daha çok bir "Amerikan romancısı" olarak bilinmeyi tercih ettiğini söylemiştir.

Bilimkurgu, bilim kurgu ya da bilim-kurgu, yakın ya da uzak gelecek ile ilgili öykülerin bugün olası olmayan bilim ve teknoloji unsurlarını da kullanarak oluşturulmasıdır. Bilimkurgu bazen geçmişi de kurgulayabilir. Bilimkurgu kitap, sanat eserleri, televizyon, film, bilgisayar oyunları, tiyatro eserleri ve diğer kitle iletişim araçlarında bulunabilir. Yapısal ve pazarlama bağlamında bilimkurgu güncel gerçeklik içinde bulunmayacak kurgusal ögeler içeren yaratıcı çalışmaları tanımlamak için kullanılabilir. Bu tanımlama fantastik, korku ve ilgili türleri de içerir.

<span class="mw-page-title-main">Hüsrev ü Şirin (Şeyhî)</span> Şeyhinin kaleme aldığı Hüsrev ve Şirin mesnevisi

Hüsrev ü Şirin, şair Şeyhî tarafından, Genceli Nizami'nin aynı adlı eserini Türkçeye naklederek mesnevi nazım şekli ile kaleme alınmış edebiyat yapıtı.

<i>Elm Sokağında Kâbus</i> Amerikan yapımı korku filmi

Elm Sokağında Kâbus, Wes Craven tarafından yazılmış ve yönetilmiş 1984 yapımı Amerikan korku filmidir. John Saxon, Heather Langenkamp, Ronee Blakley, Amanda Wyss, Jsu Garcia, Robert Englund ve Johnny Depp adlı oyuncular filmin kadrosunda yer almaktadır. Johny Depp, oyunculuğa ilk adımını bu filmle atmıştır. Film, Ohio'da Springwood isimli kurgusal bir kasabada birkaç gencin rüyalarında seri çocuk katili Freddy Krueger'ın hayaleti tarafından katledilmelerini konu alır. Wes Craven filmi yaklaşık 1.8 milyon $ bütçeyle çekmişti. Gösterimde daha ilk haftada bu miktarı telafi etti. ABD'de 25.5 milyon $ gişe hasılatı elde etmiştir. Film, korku türünde çok önemli bir yere kavuşmuş, filmin kötü adamı Freddy sinema tarihinde en çok bilinen kötü karakter olmuştur. Hem eleştirmenler hem de Craven filmin başarısında slasher türü korku filmlerin altın çağını başlatan Halloween (1978) filminin önemli rol oynadığını ifade ediyorlardı.

Fransız yazar Jean Baudrillard’la birlikte anılan bir düşünce. Baudrillard, elektronik iletişimin yaygınlaşmasının bir sonucu olarak, artık televizyon programlarının ya da öteki kültürel ürünlerin göndermede bulunduğu ayrı bir “gerçeklik” olmadığını ileri sürmüştür. Bunun yerine, “gerçeklik” diye gördüğümüz şey, bu tür iletişimin kendisi tarafından yapılaştırılmıştır. Örneğin, haberlerde verilen şeyler yalnızca ayrı bir olaylar dizisi değildir; bunlar aslında, bu olayların kendilerini tanımlamakta ve oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Psikanaliz</span> Freudun çalışmaları üzerine kurulmuş bir psikolojik kuramlar ve yöntemler ailesi

Psikanaliz, kısmen bilinçdışı zihinle ilgilenen ve birlikte zihinsel bozukluklar için bir tedavi yöntemi oluşturan bir dizi teori ve terapötik tekniktir. Bu disiplin 1890'ların başında, çalışmaları kısmen Josef Breuer ve diğerlerinin klinik çalışmalarından kaynaklanan Sigmund Freud tarafından kurulmuştur. Freud, 1939'daki ölümüne kadar psikanaliz teorisini ve pratiğini geliştirmiş ve rafine etmiştir. Bir ansiklopedi maddesinde, psikanalizin temel taşlarını "bilinçdışı zihinsel süreçler olduğu varsayımı, bastırma ve direnç teorisinin kabulü, cinselliğin ve Oedipus kompleksinin öneminin takdir edilmesi" olarak tanımlamıştır. Freud'un meslektaşları Alfred Adler ve Carl Gustav Jung, psikanalizin bireysel psikoloji (Adler) ve analitik psikoloji (Jung) olarak adlandırdıkları dallarını geliştirdiler, ancak Freud'un kendisi bunlara yönelik bir dizi eleştiri yazdı ve bunların psikanaliz biçimleri olduğunu kesinlikle reddetti. Psikanaliz daha sonra Erich Fromm, Karen Horney ve Harry Stack Sullivan gibi neo-Freudyen düşünürler tarafından farklı yönlerde geliştirilmiştir.

<i>Yeşil Yol</i> (film) 1999 yapımı Amerikan dram ve gizem filmi

Yeşil Yol, 1999 yılında çekilen ABD yapımı bir dram filmidir. Yönetmeni ve senaristi Frank Darabont'tur. Film, Amerikalı ünlü bilimkurgu yazarı Stephen King'in aynı adlı romanından uyarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nazi'at Suresi</span> Kuranın 79. suresi

Nâzi'åt Sûresi, Kur'an'ın 79. suresidir. Sure 46 ayetten oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Kayhan Yıldızoğlu</span> Türk sinema ve dizi oyuncusu (1933–2024)

Kayhan Yıldızoğlu, Türk sinema ve dizi oyuncusudur.

Şizoid kişilik bozukluğu, insan ilişkilerinde ilgi eksikliği, yalıtılmış bir yaşam tarzı, yalnız yapılan eylemler ve etkinlikleri tercih, içe dönüklük, duygusal soğukluk, davranış ile ilişkilerin mekanik ve tekdüze olması ile karakterize kişilik bozukluğudur. Şizoid kişilik bozukluğuna sahip bireyler, insanlarla yakın duygusal bağlar kurmadıkları gibi bilinç düzeyinde böyle bir bağ kurma ihtiyacı da hissetmezler. Bu sebeple utangaç insanlardan farklıdırlar. Başkalarının duygusal beklentilerine karşılık veremezler. Olumlu veya olumsuz eleştirilere genellikle tepkisiz kalırlar ve duygusal durumları genellikle değişmez. Çevrelerindeki insanlar tarafından soğuk olarak yorumlanmalarının nedenleri bunlardır. Tüm bu özellikler, kişilik yapılarının birer parçasını oluşturduğu için yaşamın sadece belli bir bölümünde değil, genelinde etkilidir.

<i>Mulholland Çıkmazı</i> 2001 çıkışlı Amerikan–Fransız yapımı film

Mulholland Çıkmazı, yönetmenliğini ve senaristliğini David Lynch'in üstlendiği; psikolojik gerilim, gizem ve dram türlerindeki 2001 çıkışlı bir Amerikan-Fransız filmidir. Başlıca rollerinde Naomi Watts, Laura Elena Harring ve Justin Theroux yer alır. Kara film unsurları, ilgisiz gibi görünen fakat birbirleriyle bağlantılı vinyetler ve gerçeküstü öğeler barındıran film, Los Angeles'a gelip halasının evinde kalırken hafızasını kaybedip aynı evde saklanan Rita ile karşılaşan ve onunla arkadaş olan Betty Elms adlı, gözü yükseklerde bir oyuncunun hikâyesini anlatır.

Fantastik edebiyat veya fantezi edebiyatı, gerçeğe dayalı olmayan yazılı anlatım tarzıdır. Genelde hikâye, roman, oyun ve drama gibi yazım biçimlerini içerir. Klasik fantezi edebiyatının en tanınmış örnekleri arasında masalların bir kısmıyla birlikte Alice Harikalar Diyarında gösterilebilir. Modern fantezi edebiyatının tanınmış örnekleri arasında J.R.R. Tolkien'in Hobbit, Yüzüklerin Efendisi, Ursula K. LeGuin'in Yerdeniz Büyücüsü ve C.S. Lewis'in Narnia Günlükleri gibi eserleri sayılabilir.

<i>Damdaki Kemancı</i> (film, 1971) Norman Jewisonın 1971 tarihli müzikal filmi

Damdaki Kemancı, aynı adlı müzikal tiyatro eserinden uyarlanan, 1971 yapımı müzikal film. Fiddler on the roof filminin Türkçede yaygın olarak bilinen adı Damdaki Kemancı'dır. 1972 yılında aynı adla çekilmiş Türkçe bir uyarlaması da mevcuttur. Damdaki Kemancı, Sholom Aleichem hikâyelerinden Sütçü Tevye ya da Tevye ve Kızları adıyla bilinen hikâyenin 1964 yapımı Broadway'de sahnelenen müzikal gösterisinin, müzikal film olarak çekilmiş halidir. 1905 yılında Rus Çarlığı topraklarındaki bir Yahudi köyü olan Anatevka'da yaşayan fakir, geleneklerine bağlı Sütçü Tevye ve onun kızlarının başından geçen hikâyeleri anlatan film, arka planda da Rus toplumundaki değişimleri, Yahudi toplumunun yaşadığı zorlukları ve pogromları anlatmaktadır.

<i>Karanlığın Gölgesi</i> (film)

Karanlığın Gölgesi, 1973 Birleşik Krallık-İtalya ortak yapımı yapımı psikolojik gerilim filmidir. İngilizce özgün adı olan Don't Look Now, Şimdi Bakma anlamına gelmektedir. Film Türkiye'de ilk kez Kasım 1978'de sinemalarda gösterime girmişti.

<span class="mw-page-title-main">Karen Horney</span> Alman kökenli Amerikalı psikanalist (1885-1952)

Karen Horney, Alman kökenli Amerikalı psikanalist. Neo-Freudyen bir ekol olan “ego psikolojisinin” temsilcisi olmuştur. Freud'dan farklı olarak kişiliğin ve nevrozun oluşumunda biyolojinin ve dürtüsel güçlerin etkilerinden çok kültürel etmenler üzerinde durur.

Maruz bırakma terapisi, davranışçı terapide anksiyete bozukluklarını tedavi etmek için kullanılan bir tekniktir. Maruz bırakma terapisi, hedef hastayı herhangi bir tehlikeye neden olmaksızın kaygı kaynağına veya bağlamına maruz bırakmayı içerir. Bunu yapmanın, endişelerini veya sıkıntılarını aşmalarına yardımcı olduğu düşünülmektedir. Prosedürel olarak, laboratuvar kemirgenleri üzerinde geliştirilen korku yok olma paradigmasına benzer. Çok sayıda çalışma, genel anksiyete bozukluğu, sosyal anksiyete bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, TSSB ve spesifik fobiler gibi bozuklukların tedavisinde etkinliğini göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Serbest çağrışım</span>

Serbest çağrışım, danışanın, terapi amacını, uygunluğunu ve bağlantısını düşünmeden, aklına gelen düşünceleri, imgeleri ve düşünümleri, paylaşarak terapiste veri sağlayan ve terapi için taban oluşturan, temelde bilinçdışı çağrışımlarla yürüyen bir psikanalitik yöntemdir. Serbest çağrışım yöntemi Sigmund Freud tarafından hamisi ve meslektaşı Josef Breuer'in hipnoz tekniğinden esinlenilerek oluşturulmuştur.

Zeta Reticulans, Roswell Grileri veya Griler olarak da adlandırılan gri uzaylılar, dünya dışı yaşam oldukları iddia edilen sözde varlıklardır. Sık sık yakın temas ve uzaylılar tarafından kaçırılma iddialarına konu olurlar. Bu tür iddiaların ayrıntıları çok çeşitlidir, ancak tipik olarak Griler, pürüzsüz, gri renkli cilde sahip küçük vücutları, iri, tüysüz kafaları ve büyük, siyah gözleriyle insana benzeyen varlıklar olarak tanımlanırlar. 1961'de New Hampshire'da gerçekleştiği iddia edilen Betty ve Barney Hill'in kaçırılma iddiası gri uzaylıları popüler hale getirmiştir. Öncül figürler bilimkurguda tanımlanmış ve benzer tanımlar 1948 Aztec UFO Aldatmacası'nın ilk anlatımlarında ve 1947 Roswell UFO olayının sonraki anlatımlarında yer almıştır.

<i>Küheylan</i> (tiyatro)

Küheylan, İngilizce adı Equus olan, Peter Shaffer tarafından 24 Ekim 1973 yılında yazılmış bir tiyatro oyunudur. 6 atı kör eden çocuğun haberini arabadaki radyodan dinleyen Shaffer bundan etkilenerek bu oyunu yazmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.