İçeriğe atla

Rütbecilik

Makale serilerinden
Temel türleri
Ableizm · Boyculuk · Cinselcilik · Cinsiyetçilik · Dilcilik · Din ayrımcılığı · Gencilik · Görünüş ayrımcılığı · Heteroseksizm · Irkçılık · Kast · Mentalizm · Renkçilik · Rütbecilik · Sınıfçılık · Ölçü ayrımcılığı · Siyasî baskı · Türcülük · Kilo ayrımcılığı · Yaş ayrımcılığı · Zenofobi
Sosyal
Yetişkincilik · Anti-Akşınlık · Anti-entelektüalizm · Anti-evsizlik · Antisemitizm · Odizm · Bifobi · Çocukculuk · Cüzzam stigması · Çocuk korkusu · Efebifobi · Elitizm · Erkek düşmanlığı · Gerontofobi · Heterofobi · Heteronormativite · Heteroseksizm · Homofobi · Kadın düşmanlığı · Lezbofobi · Nepotizm · Önemsiz kişilik · Tersine ayrımcılık · Transfobi · Üstünlükçülük (Siyah üstünlükçülüğü · Beyaz üstünlükçülüğü) · Yandaşçılık
Kültürlere yönelik
Almanlar · Amerikalılar · Avrupalılar · Araplar · Arnavutlar · Britanyalılar · Çingeneler · Çinliler · Endonezyalılar · Ermeniler · Estonyalılar · Finler · Fransızlar · Haitililer · Hindistanlılar · İbolar · İngilizler · İranlılar · İrlandalılar · İskoçlar · İspanyollar · İsrailliler · İtalyanlar · Japonlar · Kanadalılar · Katalanlar · Koreliler · Kürtler · Macarlar · Malezyalılar · Mançular · Meksikalılar · Polonyalılar · Portekizler · Québecliler · Romanyalılar · Ruslar · Sırplar · Sovyetler · Şilililer · Türkler · Ukraynalılar · Yahudiler
Dinlere yönelik
Ateizm · Bahailik · Hıristiyanlık · Hinduizm · İslam · Katolisizm · Mormonluk · Neopaganizm · Protestanlık · Şiiler · Yahudilik · Yehova'nın Şahitleri · Yeni dinî hareketler
Manifestolar
Cadı avı · Cinskırım · Cinsiyet tercihli kürtaj · Dinî savaş · Dinî terörizm · Dinsel zulüm · Ekonomik · Elemecilik · Erkekmerkezcilik · Et yememe etiği · Etnik çatışma · Etnik temizlik · Etnosentrizm · Hakaret · Hayvanlara uygulanan şiddet · Homofobik şiddet ("gay bashing") · Irk savaşı · Kadına yönelik şiddet · Erkeğe yönelik şiddet · Kadınmerkezcilik · Kan iftirası · Kızıl Tehlike · Kölelik · Kültürel soykırım · LGBT'lere yönelik şiddet · Linç · Nefret söylemi · Nefret suçu · Pogrom · Soykırım (örnekleri) · Slut-shaming · Yetişkin merkezcilik · Zevce satışı · Zorbalık · Zulüm
Politikalar
Apartheid · Cinsiyet rolü · Cinsiyetler arası ücret farkı · Devlet ateizmi · Devlet dini · Etnokrasi · Gerontokrasi · "Ghetto benches" · Jim Crow yasaları · Limpieza de sangre · McCarthycilik · Numerus clausus · Nürnberg Yasaları · Oğlancılık yasaları · "Redlining" · Seçilme yaşı · Stratejik taksimat · Toplama kampı
Anti-ayrımcılık
Ayrımcılık karşıtı yasa · Cinsiyet eşitliği · Çok kültürlülük · "Desegregasyon" · "Emansipasyon" · Entegrasyon · Feminizm · Fırsat eşitliği · Hayvan hakları · Hoşgörü · İnsan hakları · Maskülizm · Pozitif ayrımcılık · Self determinasyon · Sivil haklar · Toplumsal bütünleşme · Ülkelerine göre LGBT hakları · Veganlık · Vejetaryenlik · Yerli hakları
Uluslararası hukuk
Apartheid suçu · Eğitimde Ayrımcılığa Karşı Sözleşme · Engellilerin Hakları Hakkında Sözleşme · Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme · Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi · Eşit Ücret Sözleşmesi
İlgili konular
Afrosentrizm · Antroposantrizm · Dogmatizm · Çeşitlilik · Engellilik · Eşcinsel evlilik · Kültürel asimilasyon · Missing white woman syndrome · Öjenik · Önyargı · Polis şiddeti · Politik doğruculuk · "Racialism" · Siyaseten doğruluk · Sosyal dışlanma · Stereotip · Toplumsal engellilik modeli · Yanlılık

Rütbecilik, bir hiyerarşi içindeki insanların kendisinden aşağıda olana yönelik bir küçümseme tavrını içeren ayrımcılıktır.[1] Bu yönüyle, ırkçılık, yaş ayrımcılığı, ableizm, mentalizm, antisemitizm, homofobi ve transfobinin temelini oluşturur. Terim, Robert W. Fuller tarafından yaygınlaştırılmıştır.

Kaynakça

  1. ^ Fuller, Robert. "Rankism: A Social Disorder". 5 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2008. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Biseksüellik, hem erkeklere hem de kadınlara veya birden fazla cinsiyete yönelik romantik veya cinsel çekim ya da cinsel davranıştır.

<span class="mw-page-title-main">Thomas C. Schelling</span> Amerikalı ekonomist (1921 – 2016)

Thomas Crombie Schelling,, Amerikalı ekonomist. Dış ilişkiler, millî güvenlik, nükleer strateji konularında uzman.

Tersine Ayrımcılık, tarihi ve sosyopolitik bakımdan hakim gruplardan ziyade hakim olmayan grupların yararına olan ayırımcı politika ve eylemleri tanımlamakta kullanılan bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi</span> Uluslararası bir antlaşma

Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Yok Edilmesi Sözleşmesi ya da CEDAW, 1979'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen ve taraf devletlere kadınlara karşı ayrımcılığın tüm biçimlerini ortadan kaldırma yükümlülüğü getiren uluslararası bir sözleşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Buckminster Fuller</span> Amerikalı mimar, sistem teorisyeni, yazar, tasarımcı, mucit ve fütürist (1895-1983)

Richard Buckminster ("Bucky") Fuller, Amerikalı felsefeci, mühendis, mimar, şair, yazar ve mucit.

Heterofobi, heteroseksüellere yönelik ön yargı ve ayrımcılığı ifade eden bir terimdir. Bu terim seksoloji dışında pek kullanılmaz. Hatta, bu alanda da sınırlı bir kullanımı vardır. Terim aynı zamanda karşı cinsle ilişkiye girme korkusunu da ifade eder.

Pozitif ayrımcılık, yalnızca “dezavantajlı” gruplara mensup bireylere verilen ekstra haklardır. Pozitif ayrımcılık, dezavantajlı gruplar herkesin rahatça kullanabildiği bazı hakları çeşitli sebeplerden dolayı kullanamayabileceği için; onlar ancak bazı özel bir takım haklara sahip olurlarsa çoğunlukla gerçekten eşit olma şansını yakalayabilecekleri düşüncesiyle yapılır.

Simon Fuller, Spice Girls ve S Club 7 gibi grupların menajeri ve aynı zamanda, aralarında Amerikan İdol, Avustralya İdol, Kanada İdol ve Dünya İdol gibi 50 farklı TV programının da bulunduğu ve ilk olarak Pop İdol olarak başlayan Idol serileri'nin yapımcısı İngiliz plak ve TV yapımcısı. Simon Fuller aynı zamanda So You Think You Can Dance adlı programın da yaratıcısı ve yapımcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ayrımcılık</span> belirli bir gruba mensubiyet temelinde önyargılı muamele

Ayrımcılık, bir kişiye ya da gruba, belli özelliklerinden dolayı önyargılı davranmaya denir. Bu davranış, pozitif ya da negatif yönde olabilir. Ancak, ayrımcılık dendiğinde genellikle negatif anlam anlaşılır. Ayrımcılık bir siyasî, dinî tercihi benimseyenlere ya da bir ırka, cinsel yönelime, cinsiyete, yaşa karşı olabilir.

Gerontokrasi, yaş bakımından toplum içerisindeki en yaşlı bireyin hiyerarşik anlamda en üst düzeyde bulunması ve bu kişinin iradesine tabiyettir. Siyasi bir yönetim biçimini ifade etmenin yanında sosyolojik bir olgu olarak, soy bağımlı bir toplulukta başat unsur olmayı ifade eder. Cinsiyet ayrımı temelli olmayan bu durum, erkek değerlerinin baskın olduğu bir toplumda ataerkil bir hiyerarşik düzene denk gelebileceği gibi, kadına atfedilen yönetsel işlevlerin fazla olduğu bir toplumda anaerkil bir özellik gösterebilir.

Yaş ayrımcılığı herhangi bir bireye ya da gruba yaşından ötürü yapılan ayrımcılık türüdür. Yaş ayrımcılığı sistematik bir şekilde ya da istemsizce gerçekleşebilir. Yaş ayrımcılığı üç temel kategoride ele alınabilir. Bunlar yaşlı bireylere, yaşlanma sürecine ve yaşlılığa karşı oluşmuş önyargılı yaklaşımlar; yaşlı bireylere karşı ayrımcı tavırlar ve yaşlı bireyler hakkındaki kalıplaşmış algıları destekleyen kurumsal uygulamalar ve politikalar olarak sınıflandırılır.

Gerontofobi, kısaca yaşlanma korkusu, fobisidir. Birçok insan bu fobiye sahiptir. Kavram, Türkçe "yaşlı adam" anlamına gelen Yunanca γέρων – gerōn kelimesi ile Türkçe "korku" anlamına gelen φόβος – phobos kelimelerinin birleşiminden oluşur.

Lon L. Fuller hukuk ve ahlak arasında zorunlu bir ilişki olduğunu iddia eden Amerikalı bir hukuk felsefecisidir. Fuller, uzun yıllar Harvard Üniversitesi Hukuk Fakültesinde çalışmıştır. Hukuk felsefesi alanında 1964 yılında basılmış "The Moralitiy Of Law"(Hukukun Ahlakı) kitabıyla tanınmıştır. Bu kitap aslında 1963 yılında Yale Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde verdiği konferansların genişletilmesiyle oluşmuştur. Diğer önemli eserleri arasında Kendini Arayan Hukuk(Law in Quest of Itself-1940), Hukuk Biliminin Problemleri(Problems of Jurisprudence-1949), Hukuki Faraziyeler(Legal Fictions-1967) ve Hukukun Anatomisi(The Anatomy of Law-1968) sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ayrımcılık karşıtı yasa</span> Kanun

Ayrımcılık karşıtı yasa veya ayrımcılıkla mücadele yasası çeşitli iş grupları, cinsiyet, cinsel kimlik, ırk, engellilik, inanç veya bireysel siyasi görüşlere dayalı gruplar için korumaları içeren yasalardır. Ayrımcılıkla mücadele yasaları, ayrımcılık türlerine ve bu yasalarla korunan gruplara göre çeşitlilik gösterebilmektedirler. Ayrımcılıkla mücadele yasaları, özellikle belirtilen özelliklerinden dolayı bireylere farklı muamele edilmemesi gerektiği konusunda eşitlik ilkelerine dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Steve Lightfoot</span> İngiliz Yapımcı

Steve Lightfoot, NBC gerilim filmi Hannibal'da baş yapımcı ve yazar olarak çalışan ve en son olarak 2017'de yayınlanan Netflix dizisi Marvel's The Punisher'ın şov sorumlusu olan İngiliz televizyon yazarı ve yapımcısı.

Boy ayrımcılığı veya boyculuk, boya dayanan ayrımcılık veya önyargıdır. İlkece toplum içinde boyu "normal" karşılanan uzunlukta olmayan insanlara yönelik uygulanır. Araştırmalar boy ayrımcılığının genellikle zorbalık şeklinde ortaya çıktığını göstermiştir.

Engelli ayrımcılığı, anapirofobi veya bazı kaynaklarda ableizm, engelli bireylere yönelik ayrımcılık ve toplumsal ön yargıdır. Engelli ayrımcılığı, karakteristik olarak engellileri engelli olmayanlardan daha aşağıda konumlandırır. Temelinde insanlara "sağlamlık" gibi bazı yetenekler, beceriler ve karakteristik özelliklerin atanması ve yadsınması yatar.

Cinsel yönelim ayrımcılığı veya cinselcilik, herhangi bir cinsel yönelimi veya cinsel eylemi hedef alan ayrımcılık türüdür.

Ekonomik ayrımcılık, ekonomik faktörlere dayalı ayrımcılıktır. Bu faktörler arasında iş bulunabilirliği, ücretler, mal ve hizmetlerin fiyatları ve/veya bulunabilirliği ve iş için azınlıklara sağlanan sermaye yatırım fonu miktarı sayılabilir. Bu, işçilere, tüketicilere ve azınlıklara ait işletmelere karşı ayrımcılığı içerebilir. Bu, tekelcilerin farklı alıcılara ödeme isteklerine göre farklı fiyatlar talep etme uygulaması olan fiyat ayrımcılığı ile aynı şey değildir.

<span class="mw-page-title-main">Mentalizm</span>

Mentalizm, bir kişide var olan veya olduğu düşünülen zihinsel durum ve özelliğe karşı takınılan ayrımcılık ve yapılan baskıdır. Ayrımcılık ruhsal bozukluk ve bilişsel bozukluğa dair basmakalıp anlatılara dayanmaktadır. Ayrımcılığın hedefinde otizm, öğrenme güçlüğü, DEHB, bipolar bozukluk, şizofreni gibi kişilik bozukluklarının yanında kekemelik, tikler ve mental retardasyon olabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.