İçeriğe atla

Röveşata

Real Madrid forması giyen Sergio Ramos, Athletic Bilbao ile oynanan La Liga maçında röveşatayı sergilerken (8 Mayıs 2010).

Röveşata, havada ters perende atarken, tek ayakla topa vurma eylemidir. Başta futbol olmak üzere topla oynanan çeşitli sporlarda da yer alan bu hareket, Güneydoğu Asya'da oldukça popüler olan ayak voleybolunun temel hareketlerinden biridir.[1] Avustralya futbolunda ise pek sık olmasa da röveşata hareketinin yapıldığı maçlar olmaktadır.[2]

Hareketin ilk yapıldığı yer ve zaman olarak çeşitli iddialar mevcuttur. Farklı kaynaklarda Brezilyalı Leônidas, Şilili Ramón Unzaga, İtalyan Carlo Parola ve Callao'da yaşayan Afro-Perulu halkın röveşata hareketini ilk yapanlar olduğu söylenmektedir.

Etimoloji

Röveşata sözcüğü Türkçeye, İtalyancada da aynı anlamı taşıyan "rovesciata" sözcüğünden geçmiştir.[3] İtalyancadaki kökeni ise tepetaklak etmek/olmak anlamı taşıyan "rovesciare" kelimesine dayanır.[3]

İngilizcede "bicycle kick" olarak tanımlanan hareket, bisiklet anlamına gelen "bicycle" ile ayakla vurmak anlamına gelen "kick" kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Yine İngilizcede hareketin görünüşünden yola çıkarak "scissors in the air" (havada makas) olarak da tanımlanmaktadır.[4][5] Şili gazetesi El Mercurio'nun yaptığı araştırma sonucu yayımlanan listede, dünyadaki dillerin birçoğuna bu hareketin tanımı, "makas vuruşu" veya "bisiklet vuruşu" tanımlarının dillere uyarlanması sonucu oluşturulmuştur. Diğer taraftan Almancada "Fallrückzieher" (yere düşerek geri tersten vuruş) olarak tanımlanır ve oyuncunun yaptığı vuruşun ardından yere düşmesine bir vurgulama yapılır.[6] İspanyolcada genellikle "tijera" (makas) olarak bilinse de,[4] Peru'da "chalaca", Şili'de ise "chilena" sözcükleri kullanılmaktadır. Kendi tanımını oluşturan dillerden biri olan Norveççede hareket Brassespark" (Brezilya vuruşu) olarak bilinmektedir.[6]

Hareketin uygulanması

Röveşatanın çeşitli aşamalarını gösteren çizimler.

Futbolda röveşata; pas atmak, topu kaleden uzaklaştırmak veya rakip kaleye şut çekmek için kullanılabilir.[7] Maç esnasında, röveşatanın faydalı olabileceği iki ana durum mevcuttur. Defans oyuncusunun yüzü kendi kalesine doğru dönükse ve topu rakip kaleye doğru uzaklaştırma imkânı yoksa, röveşata hareketini uygulayarak topu uzaklaştırabilir.[8] İkinci olarak bir forvet oyuncusu, rakip kaleye sırtı dönük vaziyette bulunurken topu kaleye göndermek isterse röveşata gerçekleştirebilir.[8]

Röveşatayı yanlış olarak uygulamak ciddi sakatlıklara yol açabilmektedir.[9] Sakatlanmanın önüne geçmek için yapılması gereken temel şey, hareketin ardından yere düşerken kollardan destek almaktır. Öte yandan röveşata çeken bir oyuncunun topa vuran ayağı yüz hizasına denk geldiğinden diğer oyuncuları sakatlama riski de bulunmaktadır.[9] Bu risklerine ve yapılmasının zorluğuna rağmen röveşata, BBC Sport tarafından futbol maçlarını zenginleştirici bir unsur olarak görülmektedir.[10]

Tarihçe

Ana madde: Röveşata tarihi
Lokomotive Leipzig oyuncusu Henning Frenzel, Rot-Weiß Erfurt karşısında röveşatayla gol atarken (1 Kasım 1975).

Röveşatanın ilk olarak ne zaman ve nerede yapıldığına dair çeşitli iddialar bulunmaktadır. Bunların ilki, Peru'nun Callao şehrinin yerlileri ile İngiliz denizciler arasında 19. yüzyılın başlarında oynanan futbol maçlarına dayanmaktadır.[11] Şili'de, Bask kökenli Şilili futbolcu Ramón Unzaga'nın, 1914 yılında oynanan bir maçta yaptığı hareket, röveşatanın ilk ortaya çıktığı zaman olarak kabul edilmektedir.[12] İtalya'da, 15 Ocak 1950'de oynanan maçta bu hareketi sergileyen Carlo Parola'ya mal edilmiştir.[13] Öte yandan bazı oyuncular, bu hareketin yapımıyla özdeşleşmişler ve röveşatanın icadı bu oyunculara mal edilmiştir. Brezilyalı futbolcu Leônidas, yine kendisi gibi Brezilyalı Petronilho de Brito'yu röveşatayı ilk gerçekleştiren oyuncu olarak gördüğünü belirtmiştir.[14]

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Röveşata ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ "World of Weird Sports". abc.net.au. 21 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2011. 
  2. ^ Matthews, Bruce (5 Eylül 2007). "Pies star Dale Thomas's haircut leaves fans appalled | Perth Now". News.com.au. Erişim tarihi: 26 Ekim 2011. []
  3. ^ a b Nişanyan, Sevan. "Rövaşata". nisanyansozluk.com. 19 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. 
  4. ^ a b "Terminología del fútbol y diccionarios: elaboración de un diccionario de especialidad para el gran público" (PDF). Tesis Doctorals en Xarxa. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. 
  5. ^ "Soccer dictionary". 8 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. 
  6. ^ a b "Rovesciata". logosdictionary.org. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 15 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. 
  8. ^ a b "The Soccer Bicycle Kick". Soccer-training-guide.com. 8 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2009. 
  9. ^ a b Harari, P. J.; Ominsky, Dave (1994). Soccer Made Simple: A Spectator's Guide. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. 
  10. ^ Vickery, Tim (18 Nisan 2005). "BBC SPORT | Football | Kerlon aiming to emulate two Rons". BBC News. 27 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. 
  11. ^ "¿Chilena o chalaca?... esa es la cuestión". Elperiodicodemexico.com (İspanyolca). 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ O'Brian, Richard (2005). The Ultimate Sports Handbook. Quirk Books. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. 
  13. ^ "15 gennaio 1950: Parola, rovesciata leggendaria". Corriere dello Sport.it (İtalyanca). Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. []
  14. ^ "Leônidas da Silva". Spiritus-temporis.com. Erişim tarihi: 4 Kasım 2011. []

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Futbol</span> çim veya toprak zeminde, on birer oyuncudan oluşan iki taraf arasında topla oynanan takım sporu

Futbol, on birer oyuncudan oluşan iki takım arasında, kendine özgü küresel bir topla oynanan takım sporudur. 21. yüzyıl itibarıyla 200'ün üzerinde ülkede 250 milyonu aşkın oyuncu tarafından oynanmakta olup dünyadaki en popüler spordur.

<span class="mw-page-title-main">Ofsayt</span> futbol kuralı

Ofsayt, [Offside] Genel Sekreteri Urs Lins imzasıyla ülke federasyonlarına gönderilen 968 nolu sirkülere göre; kendisine pas atılan oyuncunun ayağının, kafasının veya vücudunun herhangi bir bölümünün, pas atıldığı anda kale çizgisine toptan ve sondan ikinci rakipten daha yakın olduğu anlamına gelmektedir. Ofsayt belirlenirken pası atan oyuncunun pas dokunuşunu yaptığı ilk an esas alınır. Topun ayaktan çıktığı anda top kale çizgisine sondan ikinci rakipten daha yakınsa "Son adam" tabiri top için geçerli olur ve bu durumda pası alan oyuncunun ofsayt sayılması için kale çizgisine sondan ikinci rakipten değil, toptan daha yakın olması gerekir. Top ile kale çizgisi arasında hiç rakip olmasa bile "Son adam" tabiri yine top için geçerli olur. Topun ayaktan çıktığı anda pası alan oyuncu kendi yarı alanında ise, oyuncu hiçbir şekilde ofsaytta sayılmaz, ofsayt kuralı yalnızca rakip yarı alanında geçerlidir. Kollar bu tanıma katılmamıştır. Futbol baş, vücut ve ayaklarla oynanan bir oyundur ve sadece bu bölgeler rakibin kale çizgisine yakınsa orada potansiyel bir avantaj vardır. Yalnızca kollar rakibin ilerisindeyse, kazanılacak bir avantaj yoktur şeklinde yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Futsal</span> salon futbolu olarak bilinen ve kendine özgü kuralları olan spor

Futsal, salon futbolu olarak bilinen ve genel olarak futbola benzese dahi kendine özgü kuralları olan spordur. Beşe beş futbol, halı saha futbolu ve mini futbol ile benzerlikleri var.

<span class="mw-page-title-main">Şili millî futbol takımı</span> Şiliyi uluslararası turnuva ve maçlarda temsîl eden futbol takımı

Şili millî futbol takımı, Şili'yi ulusal seviyede temsil eden futbol takımıdır. Şimdiye kadar yedi FIFA Dünya Kupası'nda mücadele etmiştir. 1962 senesinde ev sahipliği yaptığı turnuvada aldığı üçüncülükle en iyi FIFA Dünya Kupası derecesini elde etmiştir. Şili, 6 kez finale yükseldiği Copa América'da ise 2 şampiyonluk kazanmıştır. Bu şampiyonluklara; 2015'te penaltılarla 4-1 ve 2016'da Arjantin millî futbol takımını yine penaltılarla 4-2 yenerek ulaşan Şili millî takımını her iki finalde de Arjantinli teknik direktörler yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan futbolu</span> On birer oyuncudan oluşan iki takımın arasında, mekik biçimli bir topla, kendisine özgü bölünmüş oyun alanı bulunan dikdörtgen şeklindeki bir sahada oynanan takım sporudur

Amerikan futbolu ; on birer oyuncudan oluşan iki takımın arasında, mekik biçimli bir topla, kendisine özgü bölünmüş oyun alanı bulunan dikdörtgen şeklindeki bir sahada oynanan bir Kuzey Amerika futbolu çeşididir. Oyundaki temel amaç; belirli kurallar ve mekanikler çerçevesinde daha fazla sayı yapan taraf olmaktır. Bu amaca hücum takımının, topu pas ya da koşu ile ilerletmesi yoluyla ulaşılır. Topun ilerletilmesinde hücum takımının on yardlık mesafeyi geçmek için dört hücum hakkı bulunur ve eğer bu dört hücum hakkı içerisinde on yardlık mesafe geçilirse, hücum takımı yeni dört hücum hakkı kazanır. Savunma takımının amacı ise, hücum takımının ilerlemesine engel olmaktır. Skor kazanmanın temel yolları ise; topun saha sonuna ulaştırılması, yani touchdown ya da topun belirli bir noktadan vurularak sayı direkleri arasından geçirilmesi yani field goal'dır. Bir touchdownun değeri 6 sayıyken, bir field goalın değeri 3 sayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ampute futbol</span> Pozitif ayrımcılık bağlamında gerçekleştirilen top oyunu

Ampute futbol, yedişer kişilik takımlarla oynanan ve ampute oyuncuların mücadele ettiği futbol türü. Oyuncuların tek bir bacağı ampute edilmişken, kalecilerin üst kısmında amputasyon bulunmaktadır. Oyuncular, maç sırasında koltuk değneği kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya futbolu</span>

Avustralya futbolu, aynı zamanda genellikle futbol ya da Aussie kuralları, günlük konuşma dilinde footy ve tarih bilimi dilinde Avustralasya futbolu ya da Viktorya futbolu olarak geçer, 2 takım ve 18 sporcu arasında açık havada geniş oval şekilli bir çim sahada oynanan bir futbol sporu.

<span class="mw-page-title-main">Gal futbolu</span>

Gal futbolu, Hurling'le beraber İrlanda'nın millî sporlarından biridir.Hem erkekler hem de kadınlar tarafından oynanan, sertlik ve hız açısından futbol ile ragbi arası bir oyundur. On beşer oyuncudan oluşan 2 takımdan oluşur. Takımların 15 kişiye kadar yedek oyuncu bulundurma hakları vardır. Fakat maç esnasında sadece 5 oyuncu değiştirebilirler. Gal futbolunun kökleri çok eskilere gider. Ama ilk kez bir sisteme oturtulması 1885 yılına denk gelir. Kısmen, İrlanda'nın "İngiliz" oyunları olan futbol ve ragbiyi reddetmesinden doğmuştur. Erkeklerin şehir takımlarının final karşılaşmaları televizyon'dan canlı verilir ve 80.000'e kadar izleyici çeker. Gal Atletik Birliği (GAA), 1884'te kurulmuştur. Temel işi Gal futbolu ve Hurling'tir. Oyunda kullanılan top görüntü olarak voleybol topuna benzese de yapılış tarzı ve bazı kullanılan maddeler farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">2010 FIFA Dünya Kupası finali</span>

2010 FIFA Dünya Kupası finali, 11 Temmuz 2010'da Güney Afrika'nın Johannesburg şehrindeki Soccer City Stadyumu'nda, 2010 FIFA Dünya Kupası'nı kazanan takımı belirlemek için oynanan maçtır. Normal süresi 0-0 berabere biten maçta Hollanda'yı, uzatmaların 116. dakikasında Andrés Iniesta'nın attığı golle 1-0 yenen İspanya, kupanın sahibi oldu. Gösterilen sarı kartların çokluğu ve Hollanda'nın sert futbolu eleştirildi. FIFA Dünya Kupası'ndaki en büyük başarısını 1950'deki dördüncülükle elde eden İspanya, bu şampiyonlukla birlikte, kupayı ilk kez kazanmış oldu. 1974 ve 1978'de kaybettiği final maçlarının ardından Hollanda, bu maçı da kaybederek bu alanda bir rekora imza attı. Maçın ardından, ilk kez bir Avrupa takımı, kendi kıtası dışında düzenlenen Dünya Kupası'nı kazanmış oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kaleci (futbol)</span>

Kaleci, futbolda yer alan bir pozisyondur. Spordaki en özelleştirilmiş mevkiidir. Kalecinin asıl görevi rakip takımın gol atmasını engellemektir. Bu, kalecinin topu yakalamak veya kale çizgisinden daha uzağa yönlendirmek için topun yörüngesine doğru hareket etmesiyle gerçekleştirilir. Ceza sahası içinde kalecilerin ellerini kullanmalarına izin verilir, bu da onlara sahada topu elle kontrol etme hakkını verir. Kaleci, takım arkadaşlarından ve rakipten farklı renkte bir forma giymektedir.

1998 Cumhurbaşkanlığı Kupası, yıllık olarak, Türkiye 1. Futbol Ligi ile Türkiye Kupası şampiyonu arasında oynanan 33. Cumhurbaşkanlığı Kupası maçıdır. 1997-98 sezonunu lig şampiyonu olarak tamamlayan Galatasaray ile aynı sezon Türkiye Kupası şampiyonluğu yaşayan Beşiktaş arasında 15 Mayıs 1998'de, Ankara 19 Mayıs Stadyumu'nda oynandı. Maçın 17. dakikasında Daniel Amokachi'nin attığı golle Beşiktaş 1-0 öne geçse de, sonradan oyuna giren Mehmet Gönülaçar'ın kaydettiği golle 1-1'lik eşitlik sağlandı ve maçın normal süresi bu skorla sona erdi. Uzatma dakikalarında, yine oyuna sonradan giren oyunculardan olan Nihat Kahveci'nin attığı golle 2-1'lik üstünlüğü eline geçiren Beşiktaş, maçın bu skorla sonuçlanmasının ardından kupayı yedinci kez kazanmış oldu.

<span class="mw-page-title-main">Klaus Fischer</span>

Klaus Fischer, Alman eski futbolcu ve teknik direktör. Bundesliga'nın en golcü oyuncuları sıralamasında, 365 gollü Gerd Müller'in ardından 268 golle ikinci durumdadır.

Kendi kalesine gol, gol atılarak skor kazanılan sporlarda kaleyi savunan takımın oyuncusundan seken topun, pozisyon sonucunda istenmeyen şekilde savunan oyuncunun kalesine girmesidir.

2012 Türkiye Kupası finali, 16 Mayıs 2012 tarihinde 2011-12 Türkiye Kupası mücadelesinde Bursaspor ile Fenerbahçe arasında oynanan final maçı. Fenerbahçe maçı 4-0 kazandı ve kupanın sahibi oldu. Böylece Fenerbahçe 29 yıllık hasretini de bitirmiş oldu. Maçın yıldızı ise Fenerbahçe'den Alex de Souza oldu. Maçı FIFA Kokartlı hakem Bülent Yıldırım yönetti. Maç ise atv ve a Haber'den canlı olarak yayınlandı.

Endirekt serbest vuruş veya çift vuruş, futbol maçlarında bir takımın oyuncusuna faul yapıldığı zaman o oyuncunun takım arkadaşıyla birlikte topun arkasında durup takım arkadaşı topa dokunduktan sonra yayın yakınında ise şut, dışında ise genellikle pas veya orta açabilir. Bu oynayan futbolcuya bağlı olan bir karardır. Endirekt serbest vuruşlarda direkt olarak kaleye gönderilen top kale çizgisini geçerse gol değeri kazanmaz ve rakip takım oyuna kale atışıyla başlar. Gol değeri kazanması için topun, vuruş kullanıldıktan sonra rakip oyuncu ya da takım arkadaşı fark etmeksizin en az bir oyuncuya temas etmesi gerekir.

Faul, futbol maçlarında oyuncular tarafından yapılan ve hakem tarafından kurallara aykırı olarak tanımlanan hareketler. Futbol kurallarının 12. maddesinde "fauller ve fena hareketler" başlığıyla ele alınmış, yapılan hareketin faul olarak tanımlanması için aşağıdaki şartları sağlaması gerekmektedir:

<span class="mw-page-title-main">Topun oyunda ve oyun dışı olması</span>

Topun oyunda ve oyun dışı olması, futbolda, topun hangi durumlarda oyunda hangi durumlarda oyun dışında olduğunu belirten futbol kurallarının dokuzuncu kuraldır.

<span class="mw-page-title-main">Başlama vuruşu</span>

Başlama vuruşu, futbolda oyuna başlama yöntemlerinden birisi. Futbol maçlarını oluşturan her iki devrenin başlangıcında, atılan gol sonrasında ve eğer oynanıyorsa her iki uzatma devresinin sonunda, oyuna başlama amacıyla yapılır.

Seri penaltı vuruşları, genelde eliminasyon sisteminde oynanan futbol maçlarında normal süre ve uzatmaların beraberlikle sonuçlanması durumunda maçın galibini belirlemek için iki takımın sırayla beşer penaltı kullanmaları, sonucun tayin edilememesi halinde ise penaltı vuruşlarına eşitliğin bozuluncaya kadar seri bir şekilde devam edildiği futbol kuralı. Penaltı vuruşlarında, penaltıyı kullanacak ilk beş oyuncu liste ile belirlenir. Bu oyuncuların kullandıkları vuruşlardan sonra eşitlik bozulmazsa penaltı vuruşları takımdaki diğer oyuncuların vuruşlarıyla devam eder. Maç içerisinde kırmızı kart gören ve oyundan alınan oyuncular penaltı vuruşu kullanamazlar. Eğer tüm oyuncular penaltı kullanmış ve eşitlik yine bozulmamışsa, vuruşlar tekrar en baştan sırayla başlar. Seri penaltı vuruşlarında atıcının yalnızca bir vuruş hakkı vardır. Vuruşunu yaptıktan sonra atıcı topa ikinci defa vuruş yapamaz. Top ilk vuruşun aksiyonu ile kale çizgisini geçerse gol kararı uygulanır.

Futbolda geri pas kuralı, çoğu durumda kalecinin bir takım arkadaşı tarafından kendisine pas verildiğinde topu elle tutmasını yasaklayan kuraldır. Futbol kurallarının 12. kural, 2. bölümünde açıklanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.