İçeriğe atla

Quintus Fabius Maximus

Quintus Fabius Maximus Verrucosus
Cunctator
Fabius Cunctator'un heykeli, J. B. Hagenauer, 1777, Schönbrunn Palace, Vienna
Roma Cumhuriyeti diktatör
DoğumMÖ 275
Roma
ÖlümMÖ 203 (72 yaşında)
Roma
Çocuk(lar)ıQuintus Fabius Maximus
BabasıQuintus Fabius

Quintus Fabius Maximus Verrucosus Cunctator (Oyalayan/Geciktirici) MÖ 275–203 yılları arasında yaşamış Romalı devlet adamı ve asker. Cunctator (Geciktirici) mahlasını II. Kartaca Savaşı'nda Hannibal'e karşı olası çatışmalardan kaçınarak, Romalılara gücünü toplaması için zaman kazandırması sebebiyle almıştır. Roma gücünü toparladıktan sonra yavaş bir yıpratma stratejisi uygulamıştır. Bu nedenle adı yani Fabius, siyaset literatüründe temkinli politikayı ifade etmektedir. İngiliz Fabian Derneği adını Fabius'dan almıştır. Verrucosus (siğilli) mahlasını üst dudağında bulunan bir siğil sebebiyle almıştır. Ovicula lakabını "kuzu gibi sakin" olmasından dolayı almıştır.

Kariyeri

Fabius'un erken yaşamı hakkında çok fazla şey bilinmiyor. Siyasi kariyeri ilk olarak MÖ. 233'te konsül olarak başladı, MÖ. 230'da censor olmuştu. Kısa bir süre sonra MÖ. 228'de ikinci kez konsül oldu. İkinci Pön Savaşı sırasında Hannibal'in İtalya seferi başlamıştı ve MÖ. 217'de Romalılar Trasimene savaşında mağlup edildiler. Bu yenilgi sonrası Fabius diktatör olarak seçildi ve tarihe Fabius stratejisi olarak geçecek oyalama, yıpratma stratejilerini uyguladı. Fabius, Kartacalıların en etkin silahı Numidyalı süvarilerin etkisiz kılınacağı bölgelerde manevralar yapıp Hannibal'in ordusunu yıpratıyor ve ikmal hatlarını kesiyordu. Kartacalıların Campania'da rahatça hareket etmesine izin veren bir politika izliyordu. Bu politika roma'da bir rahatsızlık ve nihayet bir muhalefet yaratmıştı. Onun yardımcısı Minucius Rufus, Magister Equitum olarak bu politikaya karşı çıkıyordu ve bu durum komutada bölünmelere yol açtı. Mevcut strateji çatışmaya girmekten kaçınmak üzerine kuruluydu. Uyguladığı stratejiler sebebiyle, dönemindeki çoğu insan bilinçsizce onun Hannibal'e hizmet eden bir köle olduğunu söyleyerek alay etseler de Fabius, bu söylemlere aldırış etmiyordu. Arkadaşlarına alaylara karşı korku besleyen bir adamın, düşmandan kaçan bir kimseden daha korkak olduğunu söylemiştir.[1] Plutarkhos'un aktardığı üzere, Minucius düşmanın bir kısmını bozguna uğrattığında ve Romaya layık bir adam olduğu zikredildiğinde, Fabius Minucius'un iyi şansından ziyade kendisinin sahip olabileceği kötü şanstan daha çok korktuğunu zikretmiştir. Bunun ardından bir süre sonra Minucius pusuya düştü ve ordusuyla birlikte bozguna uğrama tehlikesiyle karşılaştı. Bu sırada Fabius, Minucius için yardıma geldi, bir kahraman edasıyla düşman ordusunu bozguna uğrattı ve Minucius'u kurtardı. Bu bozgunun ardından Hannibal, arkadaşlarına şu sözleri zikretmiştir: "Dağların üstündeki şu bulutla ilgili sıkça kehanette bulunmadım mı bir gün üzerimize fırtına salacağına dair?"[2]

Fabius birliklerini topladı ve Hannibal'in kuvvetlerini Campania'da bir vadide kıstırdı. Bu bölgede Hannibal yağma ve talan yaptırıyor ve Romalıları savaş için kışkırtmak istiyordu. Fabius bu vadide ordusunu konuşlandırmış ve vadinin girişi nöbetçilerce tutulmuştu. Hannibal bu kuşatmadan kurtulmak için dahiyane bir çözüm buldu. Ele geçirilen sığır sürülerini kargaşa çıkarmak için kullanmıştır. Sığırların boynuzuna meşaleler takıp bunları ateşe verdi ve gece yarısı vadi çıkışına sürdü. Romalı nöbetçiler bunları Hannibal'in ordusu sandılar ve kargaşanın yöneldiği yere gittiler. Roma ordusu hararetle sığır sürüsü peşine takıldı. Kartacalılar ise gece karanlığında hızlıca vadiden çıktılar ve akabinde Hannibal bir süvari müfrezesini sığır sürüsünü geri almaları için de göndermişti. Kartacalıları yok etmek için büyük bir fırsat kaçmıştı. Bu olay sonrası Fabius'un stratejisi terk edildi ve diktatörlüğü sonrası senatodaki hizip Hannibal ile sıcak bir çatışmaya girilmesi için baskı yapmıştı, nitekim MÖ. 216'da Cannae Muharebesi'nde bu yeni strateji Roma için felaketle sonuçlanmıştır. Bu yenilginin ardından Fabius, Roma'da MÖ 215 ve 214'te üçüncü ve dördüncü defa olmak üzere konsül seçildi, MÖ 216'daki konsüllük görevinde Claudius Marcellus ile birlikte seçilmişti. Fabius, Hannibal ile kimse savaşmazsa, Hannibal'in güçleri sürekli tahakküm altında olması sebebiyle tükeneceğini düşünüyordu. Bu nedenle Hannibal, savaştan yana olan Claudius Marcellus'a kıyasla savaş odaklı strateji sürdürmeyen Fabius'dan daha fazla korkması gerektiğini söylemiştir. Bu sözleri söylemesinin nedeni, Fabius'un düşüncesinin doğru olduğu yani uzun süreli bir beklemenin Hannibal'in aleyhine olacağının farkında olmasından kaynaklanmaktadır.[3]

İtalya içinde Kartaca birlikleriyle savaştı. MÖ 209 yılında beşinci konsüllüğüne seçilen Fabius, Hannibal'in 3 yıldır elinde tuttuğu Tarentum'u geri aldı. İkinci Pön Savaşı süresince defalarca konsüllük makamına gelmiş ve senatonun en yetkili üyesi (Princeps Senatus) olmuştur. MÖ. 205'te Publius Cornelius Scipio'nun Afrika seferine gayretli şekilde karşı dursa da engelleyememiştir. MÖ. 203 tarihinde Roma'da öldüğünde toplam 5 kez konsül seçilmiş, 12 yıl başrahip yani Pontifex Maximus olmuş ve 62 yıl da roma kahinlik görevini sürdürmüştür. böylesine uzun ve girift bir kariyeri; ancak geç cumhuriyet dönemi tarihi şahsiyetlerinde görebilmekteyiz (Sulla, Caesar gibi...).[4]

Kaynakça

  1. ^ Plutarch, The Life of Fabius Maximus, 177a. 20 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2024. 
  2. ^ Plutarch, The Life of Fabius Maximus. 20 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2024. 
  3. ^ Plutarch, The Life of Fabius Maximus, 19.4. 20 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2024. 
  4. ^ Hunt, Patrick. "Quintus Fabius Maximus". www.Encyclopædia Britannica.com. Encyclopædia Britannica, inc. 23 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pön Savaşları</span> Kartaca Savaşları

Pön Savaşları, Kartaca Savaşları olarak da bilinir. Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında, MÖ 264-146 yılları arasında, Akdeniz deniz ticaretini ele geçirmek ve elde tutmak için yapılan ve üç evre olarak gerçekleşen savaşlardır. Döneminin bilinen en geniş çaplı savaşlarıdır. Pön sözcüğü, Latince'deki Punicus sözcüğünden türetilmiş bir sözcük olup "Kartacalı" anlamına gelmektedir ve Kartacalıların Fenike kökenini belirten bir sözcüktür.

<span class="mw-page-title-main">Cannae Muharebesi</span> Kartaca ile Roma arasında yapılan II. Pön Savaşının başlıca üç çatışmasından birisi

Cannae Muharebesi, Kartaca ile Roma arasında yapılan II. Pön Savaşı'nın başlıca dört çatışmasından biridir. Bu muharebe, MÖ 2 Ağustos 216 tarihinde, güneydoğu İtalya'nın Cannae kasabası yakınlarında gerçekleşmiştir. Muharebe sonunda konsül Lucius Aemilius Paullus ve Gaius Terentius Varro komutasındaki Roma ordusu, Hannibal komutasındaki Kartaca ordusu tarafından imha edilmiş ve başta Capua olmak üzere birkaç şehir devletinin Roma ile bağları kopmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Publius Cornelius Scipio (MÖ 236'da doğan prokonsül)</span>

Publius Cornelius Scipio, bilinen adıyla Scipio Africanus, diğer adlarıyla Afrikalı Scipio, Scipio Africanus-Major, Yaşlı Scipio Africanus veya Büyük Scipio, İkinci Pön Savaşı sırasında general ve Roma Cumhuriyeti'nde bir devlet adamıdır. Birisi aynı adlı Publius Cornelius Scipio olan iki oğlu vardı ki, kendisi sağlık sorunları nedeniyle politik kariyer yapamamıştır, diğer oğluysa MÖ 174'te praetor olan Lucius'tur.

Mago Barca, Kartacalı Hamilcar Barca’nın üçüncü oğlu, Barca ailesinin üyesi, 2.Pön Savaşlarında önemli rol oynayan; Hispania, Galya ve İtalya’daki Roma ordularına karşı savaşan Kartaca ordu komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Hasdrubal Barca</span>

Hasdrubal Barca, Hamilcar Barca'nın ikinci oğlu ve II. Pön Savaşında Kartaca komutanlarından biridir. Hannibal ve Mago Barca'nın kardeşi.

<span class="mw-page-title-main">Magnesia Muharebesi</span>

Magnesia Muharebesi, Temmuz M.Ö. 190 yılında Selefkî hükümdarı III. Antiokhos ordusu ile Konsül Lucius Cornelius Scipio ve kardeşi Lucius Cornelius Scipio Asiaticus komutasındaki Roma ordusu ve müttefiki Pergamon (Bergama) Kralı II. Eumenes arasında Manisa yakınlarında yapılan bir meydan muharebesidir. Romalılar bu muharebede çok üstün bir galibiyet kazanmışlardır ve o zamana kadar büyük kısmı Selefkîler tarafından idare edilmekte olan Anadolu'nun içişleri de tümüyle efektif olarak Roma idaresine geçmiştir. Bu muharebe için ana kaynaklar başlıca Romalı tarihçi olan Titus Livius ve Yunan kökenli Roma tarihçisi Appianus'un kaleme aldıkları tarihleridir.

<span class="mw-page-title-main">Messana Muharebesi</span>

Messana Muharebesi, Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasındaki ilk askeri muharebedir. Yüzyılı aşkın bir zaman sürecek olan Pön Savaşları'nın başlangıcıdır. Bu dönemde İtalya'nın güneyinde hakimiyetini kuran Roma, giderek Sicilya'da güç kazanmaya başlar. Ancak adada Roma yalnız değildir; batı sahillerinde Kartaca, güneydoğuda ise Siraküza kentinde II. Heiro egemendir. Ayrıca Siraküzalı Agatokles döneminde adaya getirilmiş olan paralı askerler olan Mamertinler de kuzeydoğudaki Messana kenti çevresinde hakimdirler. Agatokles'in ölümü üzerine şehirde denetimi ele geçirmişlerdir.

Agrigentum Muharebesi, Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasında yapılan Birinci Pön Savaşının ilk meydan savaşıdır. Muharebe MÖ 262 yılında başlayan uzun bir muhasaranın ardından Sicilya'da yaşanmış ve Roma'nın adada artan hakimiyetinin başlangıcı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Lipari Adaları Deniz Muharebesi</span>

Lipari Adaları Muharebesi, Birinci Pön Savaşı sırasında Roma Cumhuriyeti ile Kartaca donanmaları arasındaki ilk silahlı çatışmadır. Bir muharebeden çok bir pusudan oluşan çatışmada Kartaca zafer kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Pön Savaşı</span> M.Ö 218 ile 201 yılları arasında Roma ile Kartaca arasında gerçekleşen ikinci savaş

İkinci Pön Savaşı ya da diğer adlarıyla Hanibal Savaşı, Kartaca Savaşı MÖ 218 - MÖ 201 yılları arasında Roma ve Kartaca devletleri arasında batı ve Doğu Akdenizde meydana gelmiş büyük savaştır. Numidyalı ve Berberi kabilelerinin ve diğer Avrupa uluslarınında katılımıyla geniş çapta bölgeyi etkilemiştir. Pön Romalılar'ın Kartacalılara verdiği isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Trasumennus Gölü Muharebesi</span>

Trasumennus Gölü Muharebesi İkinci Pön Savaşı'nın başlıca muharebelerinden birisiydi. Hannibal komutasındaki Kartacalılar, Konsül Gaius Flaminius komutasındaki Romalıları mağlup ettiler. Muharebe askeri tarih alanının en geniş ve en başarılı pusularından birisi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Pön Savaşı</span>

Üçüncü Pön Savaşı, MÖ 149 - MÖ 146 döneminde eski Fenike kolonisi olan Kartaca Cumhuriyeti ile antik Roma Cumhuriyeti arasından yapılan üçüncü ve son savaştır.

Lilybaeum Kuşatması, Birinci Pön Savaşı'nde Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasındaki MÖ 249'de yapılan bir kuşatma muharebesidir. Bu muharebede Roma Cumhuriyeti'nin o yılki iki konsülü, "Publius Claudius Pulcher" ve "Lucius Junius Pullus" ile "Gaius Atilius Regulus Serranus" ve "Lucius Manlius Vulso Longus" komutalarındaki yaklaşık 100.000 kişilik bir donanma ve ordu, Kartacalı general Himilco komutasında Lilybaeum kalesini savunan yaklaşık 10.000 kişilik nispeten çok küçük bir Kartaca ordusunu bu kalede kuşattı. Bu kuşatma devam etmekte iken Drepana Deniz Muharebesi yapıldı; bu deniz muharebesini Kartaca donanması kazandı ve galip gelen Kartacalılar Roma ordusunu Sicilya'ya getiren donanma filosunu tahrip ettiler. Bunun üzerine Romalı ordusu Lilybaeum Kuşatması'nı kaldırıp geri çekilmek zorunda kaldı.

Punica, Silius Italicus'un İkinci Pön Savaşı'nı Hannibal'in İspanya seferinden Publius Cornelius Scipio'nun Zama'daki zaferinin sonuna dek anlattığı epik şiiri. On yedi kitaptan oluşan Punica Latin edebiyatındaki en uzun tarihî destandır.

Marcus Claudius Marcellus, İkinci Pön Savaşı sırasında (218–201) Sirakuza'yı ele geçiren Romalı general. Tarihçi Livius tarafından başarıları abartılsa da Marcellus Roma'nın Kılıcı unvanını hak ediyordu.

<span class="mw-page-title-main">Lucius Aemilius Paullus Macedonicus</span>

Lucius Aemilius Paullus Macedonicus iki kez konsül seçilmiş olan Romalı devlet adamı ve politikacı. Ayrıca Antigonos hanedanı'na karşı Makedonya'nın hakimiyeti adına verilen Üçüncü Makedonya Savaşı'nı bitiren zaferi kazanmış başarılı bir askerdir.

Gaius Terentius Varro, Romalı bir politikacı ve İkinci Pön Savaşı sırasında etkin bir generaldi. Bir kasabın pleb oğlu, MÖ 216 yılında konsül seçilen popülist bir politikacıydı. Bu görevdeyken, Cannae Savaşı'nda Hannibal tarafından kesin bir şekilde mağlup edildi.

Marcus Minucius Rufus MÖ 221'de bir Roma konsülüydü. Ayrıca Cunctator olarak bilinen Quintus Fabius Maximus Verrucosus'un diktatörlüğü sırasında Magister Equitum'du.

Gnaeus Servilius Geminus, İkinci Pön Savaşı sırasında Roma kuvvetlerinin hem generali hem de amirali olarak hizmet veren bir Roma konsülüydü.

Lex Oppia Antik Roma'da, MÖ 215'teki Cannae Muharebesi'nde Kartacalı general Hannibal karşısında bir konsülle koca bir orduya mal olan büyük bir yenilgiden ve denizdeki bazı bozgunlardan sonra yürürlüğe girmiş ve MÖ 195 yılında kaldırılmış yasadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.