Para, mal ve hizmetlerin değiş-tokuşu için kullanılan araçlardan en yaygın olanı. Para sözcüğü ile genellikle madenî para ve banknotlar kastedilmekle birlikte; ekonomide, vadesiz mevduatlar ve kredi kartları da parayı meydana getiren unsurlardan sayılır. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi değişim araçları ise para benzeri olarak değerlendirilir.
Nümismatik veya meskûkât, sikke veya kâğıt para koleksiyonculuğu ve paraları inceleyen çalışma sahası. Sikkecilik olarak da adlandırılır. Bu alanda uzman kişilere "nümismat" adı verilir. Nümismatik; kaybolmuş uygarlıkların, kentlerin ve yerleşim yerlerinin kesin olarak belirlenmesine katkı sağlar, tarihsel süreç içinde yok olmuş anıt ve yapılara ilişkin kanıtları bizlere anlatır. İmparatorların saltanatlarının başlangıç tarihlerinin, almış oldukları unvanların, imparatorluk dönemleri boyunca yaptıkları işlerin, kazandıkları zaferlerin ya da yenilgilerin kesin biçimde belirlenmesine yardımcı olur. Aynı zamanda nümizmatik Antik Sikke darbında kullanılan madenin türüne göre o toplumun, o dönemdeki ekonomik durumu konusunda ciddi ipuçları sağlamaktadır. Bir arkeoloğun kazı çalışmasında bulabileceği en iyi şeylerden biri Antik Sikkedir. Bulunmuş olan bir Antik Sikke yapılan arkeolojik çalışma katmanı için anında bir tarih sağlayabilir. Ek olarak Antik Sikkeler ticaret, ekonomi, sosyal organizasyon, mitoloji, ideolojiler, şahsiyetler, liderlik, askeri, önemli olayları anlatmaktadır. Antik Sikkelerin hangi devlet döneminde, hangi yıllarda, hangi İmparator adına darb edildiği gibi bulgular tarihsel gerçeklerin ortaya çıkarılmasında önemli rol oynamaktadır.
Kuruş önceden guruş, birçok ülkede farklı zaman dilimlerinde kullanılmış para birimi. Ortaya çıktığı dönemdeki anlamı "büyük gümüş para"dır. 1687-1879 yılları arasında Osmanlı'nın temel para birimidir.
Akçe, Osmanlı Devleti'nin ilk zamanlarından itibaren bastırılan ve kullanılan gümüş para birimidir. İlk akçe Bursa'da Orhan Gazi tarafından 1327 yılında bastırılmıştır. Akçe Osmanlı Devleti'nin temel para birimiydi. Bu para biriminde ilk dönemlerde üzerine basılı bir tarih bulunmamasıyla birlikte, padişah I. Bayezid ile birlikte akçeler üzerine tarih basılma uygulamasına geçilmiştir.
Amerikan doları veya Birleşik Devletler doları, 1792 Para Yasası ile yürürlüğe girmiş, Amerika Birleşik Devletleri'nin resmî para birimidir. Dünya ticareti üzerinde en yaygın kullanılan para birimi olmasıyla da bilinir. Serbest dalgalanan bir para birimidir.
MÖ 211'den itibaren Roma Para sistemine dahil olan denarius, küçük Gümüş Sikke'lerdir ve yavaşça itibarı azaldığı için yerine çıkarılan antoninianus'lara kadar tedavüle çıkan en yaygın para olarak kalmıştır.
Sestertius ya da sesterce, bir Antik Roma sikkesidir. Roma Cumhuriyeti döneminde küçük gümüş bir sikke iken Roma İmparatorluğu zamanında büyük bronz bir sikkeye dönüşmüştür.
Dupondius Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu' da kullanılmış olan, 2 as ½ sestertius ve 1/8 denarius değerinde bir sikkedir.
Solidus Latince solid Antik Roma orijinli bir altın sikke'dir. İlk defa İmparator I. Konstantin tarafından 309–10 arasında bastırılmış olup, Bizans İmparatorluğu 'nda 10. yüzyıla kadar kullanılmıştır. Bu sikke Roma İmparatorluğu'nun ana altın parası olan aureus'la yer değiştirmiştir.
Semis (yarım) bir as'ın yarısı değerinde küçük bir bronz sikkedir. Roma Cumhuriyeti'nde, semis, kısaltması S olarak ya da uncia sikkesinin teorik değeri olan 6 yı ifade den 6 nokta ile gösterilirdi. Sikke'nin ön yüzünde Saturn'ün büstü arka yüzünde ise bir gemi pruvası bulunur.
Quadrans 1/4 as değerinde düşük kıymetli, bronz bir Roma sikkesidir. Quadrans'lar bronz döküm sikkeler olarak Roma Cumhuriyeti tarihi boyunca değerlerini belirten 3 nokta ile basılmışlardır. Ön yüz figürü başlangıçtaki birkaç farklı varyasyondan sonra herkül başına dönüşmüş arka yüze ise gemi pruvası işlenmiştir. Bu sikkeler döküm tekniği kullanılarak Orta İtalya'nın diğer şehirlerinde aynı değerle basılmışlardır.
Antoninianus, Roma İmparatorluğu'nda 2 denarius'a eşit gümüş bir sikke. Zamanla içerisinde uğradığı değer kaybından dolayı bronzdan basılmaya başlanmıştır.
As, Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu'nda kullanılan, önce gümüş, sonra bakırdan basılan bir sikke olup adını ağırlık birimi eşsesinden alır. Zamanla değer kaybetmekten kurtulamamıştır.
Semuncia Roma Cumhuriyeti dönemin de basılan bronze bir Antik Roma sikkesi olup, 1/24 as değeriyle Cumhuriyette basılan en değersiz dökme sikkedir. Önyüzünce tanrı Merkür büstü ve meşe palamudu, arka yüzünde ise gemi pruvası ya da "caduceus" en çok kullanılan figürlerdir. M.Ö. 210 da denarius ve as'ın değerleri düşürülene kadar basılmaya devam edilmiştir.
- http://www.chemistrydaily.com/chemistry/Semuncia 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Sovyet rublesi, Sovyetler Birliği'nin para birimiydi. Sovyet rublesinin alt birimi kopektir.
Zolta, Alman Taler’i örnek alınarak yapılan gümüş veya bilyon para birimidir. Bu birim Osmanlı Kuruşuna da örnek olmuştur. Alman Taler’i halk dilindeki adı ile Alman Talarisi Osmanlı topraklarında da tedavül etmiş,1.5 taler, bir düka veya Osmanlı altını sayılmıştır. Çifte Zolta Zolta ve Yarım Zolta değerlerinde olmak üç ayrı ağırlıkta basılarak I. Abdülhamid dönemi sonuna kadar tedavül etmiştir. Belirgin özelliği tuğrasız olmasıdır.
Aureus, 25 gümüş denarii değerindeki Antik Roma altın sikkesi. Aureus, MÖ 1. yüzyıldan solidus ile yer değiştirdiği MS 4. yüzyıla kadar düzenli olarak basılmış bir sikkedir. Aureus, gümüş bir denarius'la aşağı yukarı aynı ebatlarda olmasına rağmen altının yoğunluğu nedeniyle daha ağırdır.
Bu madde Türkiye Cumhuriyeti madenî paralarını göstermektedir.
Pfennig, çoğulu Pfennige, eski Alman para birimi. 9. yüzyıldan 2002 yılında Euro'nun kullanılmaya başlanmasına kadar tedavülde kalmıştır.
Argenteus, Roma İmparatorluğu'nda 294 civarında Diocletianus'un para reformu sırasında Tetrarşi altında oluşturulan ince bir gümüş para birimidir. Neron zamanının dinarı ile benzer ağırlık ve inceliğe sahipti. Madeni para, arka yüzündeki Roma rakamı XCVI ile gösterildiği gibi, bir Roma poundunun 1/96'sı ağırlıkta üretildi.
