İçeriğe atla

Qbaade Muharebesi

Kontrol Edilmiş
Qbaade Muharebesi
Rus-Çerkes Savaşı

"Rus liderler zafer manifestosunu okuyor." Franz Roubaud.
Tarih21 Mayıs 1864
Bölge
Qbaade, Çerkesya
Sonuç Rus zaferi, Çerkes sürgünü başladı ve bölgedeki tüm Çerkesler öldürüldü
Taraflar
Rus İmparatorluğu Rus İmparatorluğu Çerkesya
Komutanlar ve liderler
Rus İmparatorluğu Mihail Nikolayeviç Romanov
Rus İmparatorluğu Dimitri İvanoviç
Rus İmparatorluğu Pavel Hristofoviç Grabbe
Rus İmparatorluğu Pavel Şatilov
Rus İmparatorluğu Vasily Aleksandroviç
Bölgedeki direnişçi liderler
Köyün önde gelenleri
Çatışan birlikler

Rus İmparatorluğu Rus İmparatorluk Ordusu

  • Rus İmparatorluğu Rus topçu birimleri
  • Rus İmparatorluğu Rus süvari birimleri
  • Rus İmparatorluğu Rus piyade birimleri
  • Rus İmparatorluğu Kozak süvari birimleri
  • Rus İmparatorluğu Kozak piyade birimleri

Çerkes son direnişi

Güçler
100.000-250.000 20.000
Kayıplar
Açıklanmadı 20.000

Qbaade Muharebesi, (AdigeceӀаткъуадж зауэ; AbhazcaГәбаадәы аибашьра; RusçaКра́снополя́нская битва) 1864'te Rus-Çerkes Savaşı sırasında son Çerkes ordusu ile Rus kuvvetleri arasında yapılan bir son savunma muharebesi.[1][2][3][4] 100.000 kişilik Rus ordusu ile 20.000 kişilik Çerkes ordusu karşı karşıya geldi.[5][6][7][8] Bu muharebe savaşın son muharebesi olarak kabul edilir.[2][4][5]

Tarih

Muharebenin haritası

Muharebe, 1864'te Qbaade'de (Krasnaya Polyana), yerel köylüler ve milislerin yanı sıra atlılardan oluşan 20.000 kişilik Çerkes ordusu ile Kozak ve Rus atlıları, piyade ve topçulardan oluşan 100.000 kişilik bir Rus ordusu arasında gerçekleşti.[6] Rus kuvvetleri dört taraftan ilerledi. Çerkes güçleri hattı kırmaya çalıştı, ancak birçoğu cepheye ulaşmayı başaramadan Rus topçuları ve piyadeleri tarafından vuruldu. Kalan savaşçılar militan olarak savaşmaya devam ettiler ve kısa sürede yenildiler. Rus ordusu zaferi kutlamaya başladı ve bir askeri-dini geçit töreni düzenlendi.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b Grassi, Fabio L. A new homeland: The Massacre of The Circassians, Their Exodus To The Ottoman Empire and Their Place In Modern Turkey (İngilizce). Aydin University International. ISBN 9781642261349. 
  2. ^ a b Semen Esadze. Çerkesya'nın Ruslar Tarafından İşgali.
  3. ^ "Çerkes Soykırımı nedir? 21 Mayıs 1864 Çerkes Sürgünü tarihçesi". Milliyet. 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021. 
  4. ^ a b Jineps,2006,ek-1,s.2
  5. ^ a b T.V.Polovinkina, Çerkesya Gönül Yaram.
  6. ^ a b Неизвестные войны России. Взятие Кбааде и завершение Кавказской войны в 1864 г.
  7. ^ Nıbe Anzor, 'Çerkes Meclisi 150 Yaşında', (In Turkish)
  8. ^ Ufuk Tavkul, "Kazaklar", Birleşik Kafkasya dergisi, Ankara, 2007, Sayı 6-7, sf. 33

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çerkesya</span> Kuzeybatı Kafkasyada Adige kabilelerinin birleşmesi ile kurulmuş eski bir devlet

Çerkesya, günümüzde Rusya sınırlarında kalan Kuzeybatı Kafkasya'da var olmuş tarihî ülke ve bölge. Rus-Çerkes Savaşı sonucunda Çerkesya yıkılmış ve Çerkes nüfusunun %75-90'ı topluca katledilmiş, kalan Çerkeslerin büyük kısmı da Osmanlı topraklarına sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çerkes Soykırımı</span> Soykırım

Çerkes Soykırımı veya Tsitsekun, 19. yüzyılda, Çarlık Rusyası tarafından Çerkeslere gerçekleştirilen sistematik toplu katliam ve sürgün. Olaylardan Çerkeslerin %80-97'si, yaklaşık 1,5 milyon kişi, etkilenmiştir. Grigori Zass gibi Rus generaller Çerkes sivillerin toplu katliamını yücelttiler, bilimsel deneylerde kullanılmalarını savundular ve askerlerinin kadınlara tecavüz etmesine izin verdiler. Rus kuvvetlerinin hamile kadınların karınlarını deşmek gibi çeşitli yöntemler kullandığı bildirildi.

<span class="mw-page-title-main">Çerkes Meclisi</span> 1861–64 Çerkesya yasama organı

Çerkes Meclisi ya da resmî adıyla Büyük Özgürlük Meclisi, Çerkesya'nın son meclisi. Askerî komutanlar, din adamları ve aydınlardan oluşan meclis, 1861 yılında Soçi'de yapılan bir toplantı sonucunda resmîleşmiş ve önceki geleneksel meclisin yerini almıştır. Meclis, uluslararası destek elde etmek için Osmanlı Devleti de dahil olmak üzere dünyadaki çeşitli ülkelerle ilişkiler kurmuştur. Meclis Rus güçleri tarafından feshedildikten sonra, bazı üyeler "Çerkes Liderlerden Majesteleri Kraliçe Victoria'ya Dilekçe" adlı bir mektup yazarak İngiliz İmparatorluğundan insanî yardım istediler.

<span class="mw-page-title-main">Krasnaya Polyana</span>

Krasnaya Polyana, Soçi, Krasnodar Krayı, Rusya'da yer alan belde. Mzımta Irmağı vadisinde, Karadeniz'e 39 km uzaklıkta ve 600 metre yüksekliktedir. 2009 sayımına göre nüfusu 3.972'dir. Belde, Soçi'de düzenlenecek olan 2014 Kış Olimpiyatları müsabakalarına ev sahipliği yapacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Kafkas Savaşı</span>

Kafkas Savaşı, Rus İmparatorluğu'nun Kuzey Kafkasya halklarına karşı yaptığı savaştır. 1817'den 1864'e kadar süren bu savaşta Ruslar; Çerkesler ve Şeyh Şamil önderliğindeki Çeçenler ve Dağıstanlılara karşı savaşmıştır. Savaşın batı yakası Rus-Çerkes Savaşı, doğu yakası ise Mürid Savaşı adıyla incelenir.

<span class="mw-page-title-main">Focşani Muharebesi</span>

Fokşani Muharebesi, 21 Temmuz 1789'da Koca Yusuf Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu ile Aleksandr Suvorov ve Prens Josias'ın emrindeki Avusturya-Rus güçlerini karşı karşıya getirmiştir. Avusturya ordusu içinde Macar piyadeleri ve süvarileri de vardı. Avusturya güçlerinin toplam 18.000 kişilik bir ordusu varken Rusların 7.000 askeri vardı. Osmanlıların toplam asker sayısı ise 30.000'di.

<span class="mw-page-title-main">Boze Muharebesi</span> 1789da Osmanlı yenilgisi ile sonuçlanan Osmanlı - Rus Savaşı

Boze Muharebesi ya da Rymnik (Rimnik) Muharebesi, 22 Eylül 1789'da Osmanlı ordusu ile Rus ve Avusturya orduları arasında yapılan ve ağır Osmanlı yenilgisi ile sonuçlanan bir muharebedir. Bu muharebe neticesi kuşatma altındaki İzmail, Akkerman ve Bender kalelerinin Rusların eline geçmesi, kuşatma altındaki Belgrad'ın Avusturya eline geçmesi iyice kolaylaştı. Savaşın yapıldığı Râmnicu Sărat Romanya'da bulan bir yerdir, bu bölge günümüzde Buzău (Boze) yönetim birimine bağlıdır. Bu bölgede Râmnicu Sărat nehri diğer adıyla Rimnik nehri olarak bilinen ve Siret Nehri'nin bir kolu olan nehir bulunmaktadır. Yine Siret'in bir kolu olan Buzau Nehri bu yakınlardan geçmekte ve Siret Nehri ile birleşmektedir. Bu sebeple bu muharebe Ramnicu Sarat şehri yakınlarında Ramnicu Sarat Nehri ve yakınlarında bulunan Boze Nehrinde yapıldığından Türk kaynakları bu muharebeyi Boze Muharebesi, yabancı kaynaklar ise Rymnik (Rimnik) Muharebesi olarak adlandırmaktadır. Bununla birlikte çeşitli yabancı kaynaklar, bu savaşın komutanı olarak yanlışlıkla Koca Yusuf Paşa'yı gösterirler oysaki Koca Yusuf Paşa Osmanlı kaynaklarına göre başarısızlıkları nedeniyle 1789 Mayıs ayında veziriazamlık görevinden alınıp, haziran 1789'da bu görev Cenaze Hasan Paşa'ya verildiğinden; bu muharebe de Osmanlı Veziriazamı komutasındaki bir ordu ile yapıldığından, bu muharebede Osmanlı Ordusunun komutanı Cenaze Hasan Paşa'dır. Hasan Paşa'ya bağlı Osmanlı süvari kuvvetlerinin komutanı ise Kemankeş Mustafa Paşa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Rus-Çerkes Savaşı</span> Ruslar ve Kafkaslar, özellikle Çerkesler arasında yaşanan ve soykırımla sonlanan savaş

Rus-Çerkes Savaşı, 17 Temmuz 1763'te (E.U.) Rusya'nın Çerkesya'da hak iddia etmesi ve Çerkeslerin bunu reddetmesi ile başlayan, 21 Mayıs 1864'te (E.U.) son Çerkes ordusunun mağlup edilmesiyle sona eren askerî mücadele. Savaş 101 yıl sürmesi sebebiyle hem Rusya hem de Çerkesya tarihindeki en uzun savaştı.

Ubıhya, tarihî Çerkesya'nın bölgelerinden birisiydi. Bir Çerkes boyu olan Ubıhlar burada yaşıyordu. Soçi civarlarında bir bölgeydi ve Habzeism dininde önemli bir rol oynadığı için saygı duyuluyordu. Ubıhya, Berzeg ve Dişan aşiretleri ve seçimle başa gelen yaşlılar tarafından yönetiliyordu. Rus-Çerkes Savaşı sırasında en son Rus kontrolüne Ubıhya girdi.

<span class="mw-page-title-main">Seferbiy Zaneqo</span>

Seferbiy Zaneqo, Çerkesya Konfederasyonu'nun 1859-1860 arasında lideri olan Çerkes siyasetçi, diplomat ve askeri kumandan. Rus-Çerkes Savaşı'nın çeşitli aşamalarında hem askerî hem de siyasî olarak yer aldı. Batıda Çerkes bağımsızlık davasını savundu, bölgede Osmanlı İmparatorluğu'nun bir temsilcisi olarak hareket etti. Hayatının sonunda Zaneqo, Çerkes bağımsızlık hareketinin lideri hâline gelmişti.

Büyük Ordu, Napolyon Savaşları sırasında I. Napolyon tarafından oluşturulan ve yönetilen ordu. 1804'ten 1809'a kadar Grande Armée, Fransız İmparatorluğu adına Avrupa üzerinde eşi görülmemiş bir zafer elde eden tarihi bir ordu oldu.

<span class="mw-page-title-main">Gerandıqo Berzeg</span> Çerkes komutan

Gerandıqo Berzeg Hacı, Çerkesya Konfederasyonu'nun 1861-1864 arasında devlet başkanı olan Çerkes siyasetçi, askeri kumandan ve daha sonra Osmanlı komutanı. Gençliği de dahil olmak üzere hayatının büyük kısmını Rus-Çerkes savaşı (1763-1864) cephelerinde geçirdi. Çerkes Soykırımı'nın ardından Osmanlı topraklarına sürülen Berzeg, Çerkesya'da yürüttüğü direniş için Sultan Abdülaziz tarafından Paşa rütbesi ile onurlandırıldı. 93 harbi sırasında Çerkeslerden oluşan bir birlik kurdu ve Osmanlı devleti için savaştı.

Hantepesi Muharebesi ya da Larga Muharebesi, Kırım Hanı Kaplan Giray komutasındaki 65,000 Kırım Tatarı süvarisi ve 15,000 Osmanlı piyadesinden oluşan Kırım Hanlığı ordusu ile Pyotr Rumyantsev komutasındaki 38,000 kişilik Rus ordusu arasında Prut Nehrinin bir kolu olan Larga Irmağında olmuştur. Gece 8 saatlik bir savaşın ardından Çeşme Deniz Savaşı ile aynı gün olan 7 Temmuz, 1770'te Kırım Hanlığı'nın bozgunu ile sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Varna Kuşatması (1828)</span>

Varna Kuşatması 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

Pşıqo Ahecaqo, Çerkes siyasetçi, askeri komutan ve asker. Rus-Çerkes Savaşına katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kalaus Muharebesi</span>

Kalaus Muharebesi veya Kalaus Katliamı Rus İmparatorluğu ve Çerkesya arasında gerçekleşen Rus-Çerkes Savaşı sırasında Karadeniz hattında gerçekleşen olay. Rus ordusu Çerkes ordusunun karşısına çıkmadı; bunun yerine Çerkes ordusu top atışı ile öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Anapa Kuşatması (1791)</span>

Anapa kuşatması 22 Haziran (E.U.) 1791'de Rus İmparatorluğu'nun Anapa kalesine saldırmasıyla gerçekleşen bir kuşatmadır. Kaleyi Çerkes ordularına kumandanlık eden İmam Mansur ve Osmanlı paşası İpeklizade Mustafa Paşa savunmaya çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Anapa Kuşatması (1790)</span>

1790 kışındaki Anapa Seferi, Rus İmparatorluğu'nun Anapa kalesini ele geçirmek için Çerkeslere ve Osmanlı'ya karşı başlattığı askeri seferdir. Sefer Rus ordusu için fiyaskoyla sonuçlandı, Anapa kalesini kuşatma girişimleri birkaç kez başarısız oldu. Ruslar ancak bir yıl sonra gerçekleşen Anapa Kuşatmasında galip geldi.

Nartsane Muharebesi, Haziran 1769'da Nartsane bölgesinde Kabardeyler ve Rusya gerçekleşen muharebeydi.

1771 Malka Muharebesi, 29 Eylül 1771'de Rusya ve Kabarda arasında yaşanan bir muharebeydi.