İçeriğe atla

PÇDK

Kürdistan Demokratik Çözüm Partisi
Partî Çareserî Dîmukratî Kurdistan
KısaltmaPÇDK
EşbaşkanlarDiyar Garip
Necibe Ömer
Kuruluş tarihi2002
BağlılıkKCK
İdeolojiKomünalizm
Demokratik konfederalizm
Jineoloji
Demokratik sosyalizm
Siyasi pozisyonSol
Resmî renkler  Yeşil
Irak Temsilciler Meclisi'ndeki sandalyeler
0 / 325
Kürdistan Bölgesi Parlamentosu'ndaki sandalyeler
0 / 325

PÇDK tam adı ile Kürdistan Demokratik Çözüm Partisi (Kürtçe: Partî Çareserî Dîmukratî Kurdistan), 2002 yılında kurulan Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde faaliyet gösteren bir siyasi partidir. PKK ile birlikte Kürdistan Topluluklar Birliği'nin (KCK) bir parçasıdır.[1]

Türkiye Kürdistanı'ndaki PKK ve Suriye Kürdistanı'ndaki Demokratik Birlik Partisi (PYD) gibi kardeş partileri kadar başarılı olamadı. Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) PÇDK genel merkezini kapattı ve parti Kürdistan Bölgesi'nde yasaklanmasına rağmen faaliyetlerine devam etmektedir.[2]

Parti 2005[3] ve 2009 Kürdistan Bölgesel Yönetimi parlamento seçimlerine[4] katıldı, ancak herhangi bir sandalye kazanamadı.

Parti aynı şekilde 21 Eylül 2013 tarihinde yapılan Kürdistan parlamento seçimlerine katıldı ve 3.605 oy alarak (%0.18), parlamento üyesi çıkaramadı. Seçimlere yaklaşırken Türkiye'den gelen baskı nedeniyle PÇDK'ya çalışma izni verilmemişti,[5] ancak sonunda seçimlere katılabildiler.[3]

20 Mayıs 2014'te Erbil, Dohuk ve Zaho illerinde farklı muhalif örgütlere yönelik operasyonlarda KDP'ye bağlı güvenlik güçleri tarafından üyeler gözaltına alınmıştı. Operasyonlar, KDP'nin 1997'de Irak Kürt İç Savaşı sırasında Erbil'de PKK'lılara yönelik katliamını anmak için PÇDK'nın Kürdistan Bölgesi Parlamentosu önünde düzenlediği gösteriden birkaç gün önce partinin yasaklanmasıyla gerekçelendirildi.[6]

Pozisyonlar ve uluslararası ilişkiler

Pozisyonlar

Feminizm, parti ideolojisinin bir parçası olduğu için, 2013 yılındaki parlamento seçimlerinde Kürdistan'da tüm partiler arasında en fazla kadın adaya sahip olan partidir. PÇDK seçim bürosu müdürü Hassan Judi'ye göre kadınların katılımının %50'nin altına düşmemesi önemli hedeflerden biri. 2013 yılında, partinin listesinin başında bir kadın, Najiba Mahmood vardı.[7]

Parti, PKK'lıların cephe örgütü olduğunu inkâr etse de, onlarla ortak bir ideolojiyi kabul ediyor. PKK'nın sol Kürt hareketinin ve kollarının merkezindeki kişi Abdullah Öcalan'dır. Tarihsel olarak Marksist bir örgüt olan parti, Sovyetler Birliği'nin sona ermesiyle ideolojisini yeniden değerlendirdi. Bugün parti, diğer etkilerinin yanı sıra demokratik sosyalisttir ve PKK gibi Abdullah Öcalan'ın çalışmalarını takip etmektedir.[8]

Uluslararası ilişkiler

ABD'de PKK terör örgütü olarak görülse de PÇDK Amerika'ya karşı tarafsızdır. "ABD'yi emperyalist güçlerin en büyüğü olarak görürdük. Sosyalist bir geleceğe adanmış Marksist bir örgüttük. Ancak Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra Marksizmi yeniden değerlendirme sürecini başlattık ve PKK lideri Abdullah Öcalan gerçekten de bu konuda birçok kitap yazdı" dedi. "Küreselleşme çağında, gerçek bağları görmezden gelemezsiniz. Bunun yerine demokrasi ve federalizm için gittik. Irak'ın kurtarılması ve Saddam Hüseyin'in devrilmesinden sonra çok şey değişti, özellikle ABD meselesi."[8]

PKK ile PÇDK arasında çok sayıda bağ olduğu için partinin Türkiye ile ilişkileri çok olumsuz. PÇDK'nın Kürdistan'da güç kazanabileceğinden ve toprakları daha da fazla PKK'nın kalesine dönüştürebileceğinden (PKK esas olarak Kandil dağlarında ve IŞİD'e karşı cephede faaliyet gösteriyor) Türk hükûmeti, KBY'yi engellemeye zorladı. PÇDK'nın yükselişi, bu da seçimler sırasında PÇDK'nın ruhsatlarının reddedilmesine[5] ve parti genel merkezinin karara bağlanmasına yol açtı.

PÇDK ise 2011 sonunda Türkiye'yi ve iktidardaki AKP'yi kimyasal ve diğer yasaklı silahlarla Kürt halkını katletmeyi planlamak ve etik ilkelere aykırı bir şekilde savaşmakla suçladı. Parti ayrıca "uluslararası topluluklar, kurumlar ve sözde demokratik devletlerin buna karşı sessiz kaldığını" iddia etti. Peşmerge'ye ulusal görevlerini yerine getirmeleri ve Türkiye'deki Kürtleri katledilmekten korumaları çağrısında bulundular.[9]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Is Turkey crushing Kurdish self-rule in Syria?". 26 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016. 
  2. ^ "ANALYSIS: Kurds squabble despite Islamic State threat". 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016. 
  3. ^ a b "Some Political Parties in Iraqi Kurdistan Still Await Licenses". 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016. 
  4. ^ "Ocalan v. Barzani: Two contradictory worlds". 12 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016. 
  5. ^ a b Nikolas Xil Carvalho (2014). "Organizoj de la Kurda Liberiga Movado" (Esperanto). 27 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016. 
  6. ^ "KDP security forces target KNK, PCDK in Iraqi Kurdistan". 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2016. 
  7. ^ "Despite Uneven Playing Field, Women Hope for Greater Wins in Kurdistan Polls". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016. 
  8. ^ a b "PKK Popularity Grows in Iraq's Autonomous Kurdistan Region". 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016. 
  9. ^ "PCDK strongly condemns Sirnak Massacre". 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">PKK</span> Kürt milliyetçisi ayrılıkçı silahlı örgüt

PKK veya tam adı ile Partiya Karkerên Kurdistanê, Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Irak'ın kuzeyi, Suriye'nin kuzeydoğusu ve İran'ın kuzeybatısını kapsayan bölgede öz yönetim kurmayı amaçlayan ve bu amaçla söz konusu topraklara sahip olabilmek için askerî hedeflere, köy korucularına ve sivillere karşı saldırılar düzenleyen yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt. PKK; Avrupa Birliği ülkeleri, NATO, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Japonya, Kanada, Kazakistan ve bölgedeki Türkiye, Suriye, Irak ve İran'ın da aralarında bulunduğu çeşitli ülke ve uluslararası kuruluşlar tarafından terör örgütü olarak tanınmaktadır. Rusya, Çin, Hindistan, İsviçre, Mısır, İsrail, Tunus, Suudi Arabistan, Ukrayna, Birleşik Arap Emirlikleri ise PKK'yı terör örgütü olarak kabul etmeyen ülkelerden bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Öcalan</span> PKKnın kurucu lideri (1978–1999)

Abdullah Öcalan veya zaman zaman kullanılan kısa adıyla Apo, yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt PKK'nın kurucu lideridir.

<span class="mw-page-title-main">Peşmerge</span> Irak Kürdistanının askerî gücü

Peşmerge, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin askerî gücüdür. Irak Anayasası'na göre Peşmerge, güvenlik yan kuruluşlarıyla birlikte Kürdistan Bölgesi'nin güvenliğinden sorumludur. Peşmerge'ye bağlı kuruluşlar arasında Asayiş, Parastin u Zanyarî ve Zeravani bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mesud Barzani</span> Kürt siyasetçi ve KDP genel başkanı

Mesud Barzani, Kürt siyasetçi. 2005-2017 yılları arası Kürdistan Bölgesel Yönetimi başkanı olarak görev aldı. 1 Nisan-30 Nisan 2004 tarihleri arasında Irak Başbakanlığı görevinde bulunan Barzani, Kürdistan Demokratik Partisi'nin 1979 yılından beri başkanlık görevini sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Demokratik Partisi</span> Siyasi parti

Kürdistan Demokrat Partisi kısaca KDP veya PDK, 16 Ağustos 1946'da Molla Mustafa Barzani liderliğinde kurulan Kürt milliyetçi siyasi partidir. Mustafa Barzani'nin 1979'daki ölümünden günümüze partiyi, oğlu Mesud Barzani yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Yurtseverler Birliği</span> Irakta bir siyasi parti

Kürdistan Yurtseverler Birliği kısaca KYB, 1975'te Irak'ta kurulan bir siyasi partidir. KYB'nin kurucuları arasında Celal Talabani vardı. Parti Kürdistan Demokrat Partisi'nden kopan ve daha sosyalist olanlar tarafından kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">HPG (örgüt)</span> PKK’nin askerî gücü

HPG tam adı ile Halk Savunma Güçleri, PKK'nın amacı ve stratejisi doğrultusunda Türkiye'de sivillere, polis karakollarına ve askerî hedeflere karşı intihar saldırıları, silahlı ve bombalı saldırılar düzenleyen PKK'nın askerî kanadı. Çeşitli kaynaklarda örgütün savaş stratejisi olarak gerilla savaşı yöntemlerini kullandığı iddia edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Sosyalist Partisi (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Kürdistan Sosyalist Partisi (PSK) 1974 yılı sonlarına doğru kurulan Kürt siyasi partisi.

Kürdistan Sosyalist Partisi, 1975 yılı sonlarına doğru kurulan Kürt partisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kürt milliyetçiliği</span> siyasal ideoloji

Kürt milliyetçiliği, Kürtlerde, halk olma bilincinin kültürel ve siyasal eyleme yönlendirilmesini ifade eden kavramdır. Kürtlerin çoğunluk olduğu toprakları Kürdistan olarak tanımlayan ve bağımsız bir Kürt devleti kurulmasını savunan siyasi hareket olmakla birlikte, Kürtlerin yaşadıkları topraklarda diğer etnik gruplar ile eşit haklara sahip olmasını, Kürtçenin resmî dil ve eğitim dili olmasını savunan siyasi görüştür.

<span class="mw-page-title-main">KCK</span> Kürt politik organizasyonu

KCK, Türkçe tam adı ile Kürdistan Topluluklar Birliği, Abdullah Öcalan'ın teorize ettiği demokratik konfederalizm çerçevesinde kurulan çatı örgüt. KCK bünyesinde Kürdistan'ın sırasıyla Türkiye, Suriye, İran ve Irak sınırları içinde kalan dört parçasını temsil eden demokratik konfederalist siyasi partiler olarak tanımlanan Kürdistan İşçi Partisi (PKK), Demokratik Birlik Partisi (PYD), Kürdistan Özgür Yaşam Partisi (PJAK) ve Kürdistan Demokratik Çözüm Partisi (PÇDK) bulunur.

<span class="mw-page-title-main">PYD</span> Suriye Kürtleri tarafından kurulmuş Siyasi parti

PYD tam adı ile Demokratik Birlik Partisi, 2003 yılında Kürtler tarafından Suriye'nin kuzeyinde kurulmuş bir siyasi partidir. Günümüzde hâlâ faaliyet göstermektedir. Partinin eş başkanlık görevini Haziran 2022'den beri Salih Müslim ve Asya Abdullah yürütmektedir. Askerî kolu yaklaşık 85 binden fazla militana sahip YPG'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kürt Yüksek Komitesi</span>

Kürt Yüksek Komitesi ya da Batı Kürdistan Üst Kurulu 25 Temmuz 2012 tarihinde Kamışlı'da Suriye Kürt Ulusal Meclisi (ENKS) ve Batı Kürdistan Halk Meclisi (MGRK)'nın beşer üyesinin bir araya gelmesiyle oluşturuldu. PYD ve ENKS arasında çıkan anlaşmazlıklar yüzünden işlevini kaybederek dağılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İran Kürdistanı Demokratik Partisi</span> İrandaki Kürt Siyasal Partisi

İran Kürdistanı Demokratik Partisi ya da kısaca DPK-I (Kürtçe: Partiya Demokratîk a Kurdistana Îranê, İngilizce: Democratic Party of Iranian Kurdistan, eski adı: Demokratische Partei Kurdistans-Iran, İran'da sosyal demokrat bir Kürt partisidir. Parti, 2015 yılından beri Sosyalist Enternasyonal'in tam üyesidir. Parti demokratik ve federal bir İran talep etmektedir. Parti üyelerinden bir kısmı 2006 yılında partiden ayrıldı ve partinin eski adı olan Kürdistan-İran Demokratik Partisi adı altında yeni bir parti kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Halkların Demokratik Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Halkların Demokratik Partisi, 15 Ekim 2012 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "HDP" şeklindedir. Simgesi gövde bölümü iki adet elden oluşan ağaç tasviridir. Eş genel başkanları Cahit Kırkkazak ve Sultan Özcan'dır.

Kürt siyasi hareketi ya da Kürt özgürlük hareketi, Türkiye, Irak, Suriye ve İran topraklarında, Kürdistan olarak anılan jeokültürel bölgede yaşayan Kürtlerin anadilde eğitim, self determinasyon, özerklik ya da bağımsız devlet gibi politik taleplerini gerçekleştirmek için mücadele veren hareketin genel adı olarak kullanılır. Bu talepler yasal zeminde demokratik olarak tartışıldığı gibi silahlı olarak Marksist-Leninist çizgide gerçekleştirilmeye de çalışılmaktadır.

Kürdistan İslam Partisi, Muhammed Saleh Gabori tarafından 11 Aralık 1980 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren İslamcı ayrılıkçı Kürt örgütü.

<span class="mw-page-title-main">El-Kaide Kürt Taburları</span>

El-Kaide Kürt Taburları, Irak'taki Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde, el-Kaide'ye bağlı bir şekilde faaliyet gösteren silahlı Kürt-cihatçı Selefi örgüt. Mart 2007'de kurulmuş olup, Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı ve Kanada hükûmeti tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Osman Öcalan</span> PKK militanı (1958–2021)

Osman Öcalan, Kürt politikacı ve PKK'nın eski liderlerindendir.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-PKK çatışması, Irak Kürdistanı'nda meşru Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile PKK ve PKK'nın müttefik grupları arasında gerçekleşen bir dizi savaş ve çatışmadır. 1983 yılında başladı ve hala isyan şeklinde devam ediyor. PKK'nın ağırlıklı yöntemi Peşmergelere karşı gerilla savaşı uygulamaktır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.