| Makale serilerinden |
 |
|
İnançlar & Uygulamalar |
|
Puranalar Antik Hint döneminden kalma, evrenin yaratılması, tanrılar ve kralların hikâyelerini, Hint coğrafyası ve inanışları ile ilgili konuları içeren masalları veya efsaneleri anlatan metinlerdir.
Bu metinler Mahabarata veya Ramayana gibi destan değillerdir.
| Kaynaklar |  | |
|---|---|---|
| Destanlar |
| |
| Tanrılar | ||
| Tanrıçalar | ||
| Binekler | ||
| Destanlardaki karakterler | ||
| İnsan olmayan ırklar | ||
Edebiyat, yazın veya literatür, dil aracılığıyla; duygu, düşünce, hayal, olay, durum veya herhangi bir olgunun edebî bir tarzda ve etkili bir şekilde yazılı veya sözlü anlatımını gerçekleştiren; malzemesi söz ve ses; muhatabı insan olan bir sanat dalıdır. Edebî yazılar yazan sanatçılara edebiyatçı denir. Daha kısıtlayıcı bir tanımla, edebiyatın; bir sanat formu olarak oluşturulan yazılar olduğu düşünülmüştür. Bunun nedeni, günlük kullanımdan farklı olarak edebiyatın, dil ürünü olmasıdır.
Hint-Avrupa dil ailesi, yüzlerce dil ve lehçe içeren dünyanın en büyük dil ailesi. Dünyada 3,2 milyarı aşkın kişinin anadili bu aileye ait bir dil olup, bu değer dünya nüfusunun %46'sına tekabül etmektedir. Avrupa'nın en büyük dilleri, Güney ve Batı Asya dilleri, Kuzey ve Güney Amerika ve Okyanusya'da en çok konuşulan diller Hint-Avrupa dilleridir. Ethnologue'a göre yaşayan 445 Hint-Avrupa dili bulunmaktadır ve bu dillerin üçte ikisinden fazlası (313) Hint-İran koluna bağlıdır.
Hinduizm, çok kapsamlı inanç ve yaşam felsefesinin toplamıdır. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygındır. Günümüzde yaklaşık 1.25 milyar izleyeni ile Hristiyanlık ve İslam'dan sonra üçüncü sırada yer alan Hinduizm inancının neredeyse tüm takipçileri Hindistan ve çevresinde bulunmaktadır. Budizm ve Zen Budizmi gibi çeşitli ekoller Hinduizm'den kaynaklanıp ayrılmıştır.
Sanskrit, Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İran koluna bağlı bir dildir. Sanskrit ve lehçeleri, Antik Hindistan'da lingua franca statüsüne sahip olmuştur. Dil aynı zamanda Hititçe ve Miken Grekçesinden sonra kaydedilmiş en eski Hint-Avrupa dili olmaktadır.
Rigveda veya Rig Veda, Vedik Sanskrit ilahilerinin (sūktas) eski bir Hint koleksiyonudur. Vedalar olarak bilinen dört kutsal kanonik Hindu metninden (śruti) biridir. Bugün pek çok Shakha'dan Śakalya Shakha olmak üzere yalnızca biri hayatta kaldı. Geri kalan Shakha'larda bulunan içeriklerin çoğu artık kaybolmuştur veya halka açık şekilde mevcut değildir.
Şiva Hinduizm'in geç dönem Vedik metinlerinde geçen İşvara veya Tanrı'nın bir biçimi.
Hititçe veya Hitit dili, Tunç Çağı'nda Anadolu'da yaşamış Hititlerin veya dillerinde kendilerine verdikleri isimleri ile Neşalıların konuşmuş olduğu, Hint-Avrupa dillerinin Anadolu alt grubuna ait bir ölü dil. Dil, diğer Anadolu dilleri olan Luvice ve Palaca ile yakından ilişkilidir. Tarihte belgelenmiş en eski Hint-Avrupa dilidir.
Anadolu dilleri, Hint-Avrupa dil ailesine ait soyu tükenmiş bir dil grubudur. Terim bazen Anadolu'da konuşulmuş ancak bu gruba ait olmayan tarihî dillere atıfta bulunmak için de kullanılabilir. Anadolu dilleri, M.Ö. 2. ve 1. binyıllarda, Asur ticaret kolonileri ile Roma İmparatorluğu'nun 2.-3. yüzyıl arasındaki döneme tarihlenebilir. M.S. 4.-5. yüzyıllar, Anadolu dillerinin son evresi olarak kabul edilir. Tüm Anadolu dilleri, bir proto dil olan ve yazılı örneği bulunmayan farazî Proto Anadolu dilinden türemiştir.
Hint mitolojisi, Sanskrit yazınında varlığını bulan ve Hinduizmle ilintili anlatılar bütünüdür. Nepal ve Hint kültürünün bir alt kümesi olarak algılanan Hint mitolojisi, tekdüze bir yapıdan çok farklı gelenek, sınıf, felsefe ve coğrafyaya sahip insanların bir araya getirdiği öyküleri temsil etmektedir. Kutsal metinler olan Vedalardan beslenmektedir.
Hintler veya Hindistanlılar, geniş anlamda etnik vurgu yapmayan Hindistan vatandaşları, dar anlamda ise anadili Hintçe olan etnik grup. Türkçede Hint kelimesi esas olarak hem Hintler hem de Hint toprakları (Hindistan) için kullanılır. İngilizcede Hintler için kullanılan Indian kelimesi Yeni Dünya'nın keşfinden sonra Kızılderililer için de kullanılmaya başlanmış, son dönemlerde ise bu ikili karışık anlamı bertaraf etmek için Kızılderililer American Indian tamlamasından kısaltma Amerindian adıyla da anılmaktadır. 1 milyar 250 milyonluk nüfuslarıyla dünya nüfusunun %17,31 kadarını oluştururlar.
Klasikler veya Klasik Filoloji, Yunanca ve Klasik Latince dillerinin filolojisidir. Tarihsel olarak, kökenleri MÖ 4. yüzyıl dolaylarında Pergamon ve İskenderiye'ye dayanmak üzere Yunanlar ve Romalılar tarafından Roma ve Bizans İmparatorluklarında sürdürülmüş, sonunda da hem Avrupa hem de Avrupa dışı dillerin birlikte çalışılmaya başlandığı Aydınlanma döneminde Avrupalı bilim insanları tarafından takip edilmiştir. Hint-Avrupa dil ailesi çalışmaları tüm Hint-Avrupa dillerinin karşılaştırmalı filolojisini içermektedir.
Palaca, Hint-Avrupa dil ailesine mensup olan ve varlığı Hattuşaş'ta keşfedilen Hitit tabletlerindeki bilgiler sayesinde bilinen ölü dil. Anadolu menşeli bir dil olan Palaca, Hititler tarafından "palaumnili" şeklinde adlandırılan Palalar tarafından konuşulmaktaydı.
Hint (Hindu) Felsefesi Hindistan'ın eski çağlarında ortaya çıkmış, içinde felsefeleri, dünya görüşlerini, öğretileri barındıran kendilerinin ise Darşana dedikleri geniş bir yelpazeyi içine alır. Milattan önce 15. yüzyılda geç vedalar döneminde oluşturulan upanişadlar ilk yazılı ve hala önemsenen kaynaklardır. Radhakrishnan'a göre dünyanın en eski felsefi yapıtlarıdır. Modern yorumcular Hint Felsefesinde iki ana gelenek olduğunu öne sürerler. Veda'da söylenenleri kaynak olarak görüp kabul eden geleneğe Astika, Veda'lara mesafe koyan geleneklere de Nastika geleneği denir. Nastika akımından olan okullar arasında Budizm, Cainizm, Ajivika, Carvaka vs. bulunur. Hint felsefesinde Veda'ları kabul eden Astika akımında altı sistem bulunur. En eskisi Samkhya'dır ve ondan ortaya çıkan Yoga'dır. Diğer dördü Nyaya, Vaiseşika, Mimamsa, Vedanta'dır. Yoga adlı eserinde inançlar üzerine çalışan felsefeci Eliade'e göre Hindu düşünce sisteminin olmazsa olmaz dört temel kavramı karma, maya, nirvana ve yoga'dır. Karma, insanı kozmosa bağlayan evrensel nedensellik yasasıdır, "eden, ettiğini bulur" diye algılanır. Maya, kozmosu doğurur ve onun geri dönüşünü de yönetir. İnsanlar cehaletle körleştiği sürece bu kozmik yanılsamayı besler. Nirvana, Karma ve Maya'nın ötesinde konumlanmış asıl hakikat, koşullanmamış, aşkın bir hal, durumdur. Yoga ise varlığa erişmenin yollarıdır.
Hint takvimi, Eskiden Hinduizm'de kullanılan bir takvimdir. Hint takvimi, Bengal takvimi'nden, Assam takviminden örnek alınarak tasarlanmıştır. Günümüzde ise takvim Hindistan'ın orta bölgelerinde kullanılmaktadır.
Vikram era veya Vikram samvat MÖ 57'de başlayan Hint takvimi. Vikram Samvat takvimi Miladi takvimden yarım yüzyıl önce başlar ve Hint takvim döngüsüne göre devam eder. Mevcut MS ve MÖ Miladi takvim Vikram Samvat takviminden çokça esinlenmiştir. Bengal bölgesi ile Kamboçya, Laos, Myanmar, Sri Lanka ve Tayland'da kullanılmaktadır.
Arnavutça, ait olduğu Hint-Avrupa Dil Ailesi'ne ait özellikler barındırmasına rağmen bulunduğu grup içinde yalıtılmış bir haldedir. Arnavutçanın dahil olduğu bu grupta konuşulmaya devam eden diğer diller Ermenice ve Yunancadır. Dilin kökeni hakkındaki ilk çalışmaları yapan ve Arnavutçanın Hint-Avrupa Dil Ailesi'ne mensup olduğunu kanıtlayan kişi Alman filolog Franz Bopp'dur. Arnavutçanın, eski zamanlarda Balkanlar'da konuşulan bir dil olan İlir diliyle bağlantısı olup olmadığı sıklıkla tartışılan bir konudur.
Hattice veya Hatti dili, M.Ö. 3. ve 2. binyılda Küçük Asya'da Hattiler tarafından konuşulmuş, Hint-Avrupa kökenli olmayan eklemeli bir dildir.
Kut Dili veya Guti Dili MÖ 3. binyılın sonlarında Sümer bölgesinde etkili olmuş, Zagros Dağları'nda yaşamış Gutilerin kullandığı sınıflandırılmamış dildir. Dil ile alakalı Sümer Kral Listesi'nde yer alan Sümer Guti Hanedanı'ndaki kral isimleri dışında herhangi bir bilgi bulunamamıştır.
Jain felsefesi, Jainizm'de bulunan eski Hint felsefi sistemini ifade eder. Jain felsefesinin temel özelliklerinden biri, iki farklı varoluş kategorisi olduğunu, yaşayan, bilinçli veya hissedilen varlık (jiva) ya da cansız varlık (ajiva) olduğunu kabul eden dualist metafiziğidir.
Hindu metinleri, Hinduizm içindeki çeşitli edebiyat geleneklerinden herhangi biriyle ilgili olan el yazmaları ve hacimli tarihseldir. Bu metinlerden birkaçı bu gelenekler arasında paylaşılır ve bunlar genel olarak Hindu kutsal metinleri olarak kabul edilir.
