İçeriğe atla

Punk rock

Punk rock
Müzikal kökenleriRock and roll • halk müziği • rockabilly • ska • sörf rock • garaj rock • glam rock • pub rock • protopunk
Kültürel kökenleri1970'lerin ortası, Birleşik Krallık, ABD ve Avustralya
Önemli çalgılarVokaller, elektro gitar, bas gitar, bateri
Popülerlik1970'lerin sonuna doğru Birleşik Krallık'ta müzik listelerinde başı çekiyordu. 1990'lar ve 2000'lerin ortasında ise pop punk ve ska punk ile uluslararası başarı yakaladı.
TürevlerNew Wave • post-punk • gotik rock • alternatif rock • grunge • emocore
Alt tarzlar
Anarko-punk • sabatsak punk • Hristiyan punk • crust punk • garaj punk • glam punk • hardcore punk • oi! • Riot Grrrl • skate punk
Karışım tarzları
2 Tone • anti-folk • avant-punk • Kelt punk • Chicano punk • cowpunk • deathrock • folk punk • İskoç punk • Gypsy punk • pop punk • psychobilly • punk blues • punk caz • ska punk • synthpunk
Bölgesel tarzlar
Almanya, Arjantin, Avustralya, Bask, Belçika, Birleşik Krallık, Brezilya, Fransa, İspanya, Kaliforniya, Uruguay, Yugoslavya
Diğer konular

Punk rock, kökenleri 1974 ve 1975 yıllarına, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'a dayanan ve kendisini Green Day, The Exploited, Ramones,The Damned ve The Clash gibi gruplarla kanıtlamış düzen karşıtı rock müzik hareketidir.

Punk terimi ise, punk rock'a dayalı alt kültür için kullanılmaktadır. Bu alt kültür agresif gençlik, kendine özgü giyim tarzı, Punk İdeolojisi ve D.I.Y. (Do It Yourself - Kendin Yap) etiğini kapsamaktadır.

Punk; kültür, politika ve estetiği ile kurumsallaşmış sanat teorileri ve bunu yaratan topluma, toplumsal sisteme karşı doğmuş bir reddediştir. Punk, sanatçıyı insan olarak görür, geleneksel ve kalıplaşmış davranış ve yaşam biçimine karşı yıkıcı bir tavır geliştirir. Bireyin kişisel gelişimini yönlendiren, yaşam biçimini şekillendiren toplumsal organizmayı her şeyin suçlusu olarak görür ve saldırmaktan çekinmez. Punk'a göre her şey altüst olmalıdır; aykırı, ayrıksı giyim tarzı, sanat ve gündelik yaşamda sınırların belirsizleştirilmesi, bilinçli kışkırtıcılık, kabul görmüş ve tekdüzeleşmiş yaşam biçiminin yeniden düzenlenmesi (ya da düzensizleştirilmesi) punk yaşam biçiminin devrimci taktikleridir.

Türkiye'de ve Avrupa'da Punk Rock

The Offspring Konseri (2001)
Akurat, Jaroslaw konserinde (2005)

Türkiye'de punk rock yapan pek çok grup vardır ama günümüzde yerli gruplar genellikle ska, emo gibi tarzlara kaymaktadır. Bunların arasında ana akım bir grup olan Athena da vardır. Aynı zamanda Taksim punk sahnesi, Ankara punk sahnesi ve İzmir punk sahnesi hareketlidir. Türkiye'den Padme, Hedonistic Noise, Asperger, Cemiyette Pişiyorum, Kilink, Second, Zibidiler, Pandik, Monoton Kokteyli, Düz Mantık, Sokak Köpekleri ve Yancı gibi gruplar örnek gösterilebilinir. The Restarts, GBH, The Exploited, Oi Polloi gibi bazı önemli punk rock grupları ise Türkiye'de konser vermiştir.

Türkiye'de Punk'ın Tarihi

Aktif olarak Punk müzik yapan ilk topluluk 1987 yılında kurulan Headbangers grubudur. Headbangers'ın 'Suratına İşemek İstiyorum' adlı şarkısı hayli saldırgan yapısıyla punkın Türkiye'ye geldiğinin sinyallerini vermiştir. Dönemin diğer önemli punk rock grupları Noisy Mob, Hong Kong Virus, LSD, Dead Army Boots ve Tampon'dur. Türkiye'de Punk müzik, Punk'ın "kendin yap" etiğine uygun olarak evlerde çoğaltılan demo kasetlerle yayıldı. Punklar konserleri ve diğer bilgi paylaşımlarını kendi imkanları ile oluşturdukları fanzinler aracılığı ile elden ele dolaştırarak sağlıyorlardı. 1999 yılına gelindiğinde ise ilk yasal punk albümü olarak kabul edilen Rashit'in "Telaşa Mahal Yok" albümü piyasaya çıkmıştır.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Barış Manço</span> Türk müzik sanatçısı (1943–1999)

Mehmet Barış Manço, Türk aranjör, şarkıcı, besteci, söz yazarı, televizyon programı yapımcısı ve sunucusu, köşe yazarı, ve kültür elçisidir. Türkiye'de rock müziğin öncülerinden, Anadolu rock türünün kurucuları arasında sayılır. Bestelediği 200'ün üzerindeki şarkısı, kendisine on iki altın ve bir platin albüm ve kaset ödülü kazandırdı. Şarkılarının bir bölümü daha sonra Arapça, Bulgarca, Felemenkçe, Almanca, Fransızca, İbranice, İngilizce, Japonca ve Yunanca olarak yorumlandı. Hazırladığı televizyon programları sayesinde dünyanın pek çok ülkesine gitmiş, bu nedenle "Barış Çelebi" olarak adlandırılmıştır. 1991'de "Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı" unvanına layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Manu Chao</span>

Manu Chao İspanyol asıllı Fransız şarkıcı. Fransızca, İspanyolca, İngilizce, Galiçyaca, İtalyanca, Arapça, Portekizce ve başka pek çok dilde şarkılar seslendiriyor. Chao'nun müzik kariyeri Paris'te sokak müziği yaparak, çeşitli dilleri ve müzik türlerini bir arada yaşatan Hot Pants ve Los Carayos gibi gruplarla çalarak başladı. 1987 senesi, kardeşi Antoine Chao'yla ve arkadaşlarıyla Mano Negra grubunu kurdular. Grup, özellikle Avrupa'da önemli bir başarı yakaladı. Chao 1995'te gruptan ayrılarak solo söylemeye başladı ve o zamandan beridir de Radio Bemba grubuyla belli aralıklarda çıktığı turnelerde canlı performans sergiliyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Green Day</span> 1987 yılında kurulan bir punk rock grubu

Green Day, 1987 yılında kurulan bir punk rock grubudur. Albümleri ABD'de 23 milyon, dünya çapında 70 milyon satmıştır ve bu sebeple tüm zamanların en başarılı punk rock grubu unvanını almışlardır. Green Day 4 tane Grammy ödülü -Dookie ile en iyi Alternatif Albüm, American Idiot ile en iyi Rock Albümü, "Boulevard of Broken Dreams" parçası ile yılın kaydı ödülünü, 21. Century Breakdown ile en iyi rock albümü ödülünü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Grunge</span>

Grunge 1980'lerin ortasında Amerika'nın Washington eyaletinde çoğunlukla da Seattle bölgesinde alternatif rockın bir alt türü olarak ortaya çıkmıştır. İlk grunge oluşumları Seattlelı bağımsız plak şirketi Sub Pop etrafında şekillenmiştir, 1990'lı yılların başında da popülaritesi hızla artarak, Kaliforniya ve birçok Amerikan eyaletine yayılarak daha çok hayran kitlesi toplamış ve büyük plak şirketlerinin ilgisini çekmiştir.

Heavy metal, 1960'lı yılların sonlarında 1970'li yılların başlarında İngiltere ve ABD'de gelişen bir rock müzik türüdür. Kökenleri blues rock, psikedelik rock ve acid rock'a dayanan heavy metal grupları; kalın ve ağır bir ses, distortion, uzun gitar soloları ve yüksek ses gibi kendine özgü elementler geliştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Punk kültürü</span>

Punk kültürü, 1970'lerin ortasında ifade özgürlüğü hareketi ve isyanı olarak ortaya çıkmıştır. Kültür, minimalist sistem karşıtı müzik Punk Rocka dayalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Erkin Koray</span> Türk müzik sanatçısı (1941–2023)

Mustafa Erkin Koray, Türk Anadolu rock sanatçısıdır. Anadolu rock, psychedelic rock ve hard rock türünde çok sayıda özgün eseri bulunmaktadır. Sanatçı, Anadolu'nun kültürel mirasını da korumaya katkıda bulunmuş, birçok türküyü yeniden düzenlemiş ve dinleyiciyle buluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Rock müzik</span> 1950lerde Amerika Birleşik Devletlerinde "rock and roll" olarak ortaya çıkan popüler müzik türü

Rock, 1950'lerde ABD'de "rock and roll" olarak doğan, 1960'larda ve sonrasında farklı tarzlara ayrılarak özellikle İngiltere ve ABD'de gelişen bir müzik türüdür. Kökleri 1940'ların ve 1950'lerin rock and roll'una dayanır. Rock and roll ise blues, rhythm and blues ve country müzikten yoğun biçimde esinlenmiştir. Rock müzik; electric blues ve folk, caz, klasik müzik gibi diğer müzik kaynaklarından da esinlenir.

Punk ideolojisi, Punk Kültürü ile ilişkili olarak ortaya çıkan siyasi görüşler bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Black Flag</span>

Black Flag 1976 yılında Hermosa Beach, Kaliforniya'da kurulmuş bir hardcore punk grubudur. Grubun kurucusu olan gitarist ve söz yazarı Greg Ginn, grubun aktif olduğu süre boyunca tek devamlı üyesi olmuştur. İlk hardcore punk gruplarından biri olarak kabul gören Black Flag, 1986'da dağıldıktan sonra kısa bir süreliğine 2003'te ve 2013'te yeniden aktif olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hardcore punk</span>

Hardcore punk, 1970'lerin sonunda ortaya çıkan bir punk rock müzik tarzı ve kültürü. Hardcore tarzı genel olarak normal punk rock'tan daha hızlı ve ağırdır. Her ne kadar "hardcore punk" teriminin kökeni belirsiz olsa da Vancouver kökenli D.O.A.'nın 1981'de çıkan albümü Hardcore '81'in terimi popülerleştirdiği düşünülmektedir. Hardcore müzik tarihçisi Steven Blush ayrıca "hardcore" teriminin dönemin punk ve new wave türlerine karşı bir "bıkkınlık" hissi belirttiğini söylemiştir.

Alternatif rock, 1980'lerde underground ve bağımsız müzik kültürlerinden ortaya çıkan ve 1990'larda geniş bir popülariteye ulaşan bir rock müzik alttürüdür. Bu tarzdaki "alternatif" tanımlaması, türün anaakım rock müzikle arasındaki farklardan ortaya çıkmaktadır; nitekim bu farklar arasında alternatif rock'un benimsediği distorsiyonlu gitar ile aykırı ve/veya transgresif şarkı sözleri bulunmaktadır. Terim orijinalde daha geniş bir yelpazeyi kapsamaktaydı; 1970'lerin sonunda punk rock'ın DIY etiğini benimseyen ve modern alternatif müziği etkileyen sanatçılar da bu sınırlandırmaya girmekteydiler. Kimi zaman "alternatif" sınıflandırması sonunda anaakıma giriş yapan underground rock sanatçıları için, kimi zaman da rock olsa da olmasa da punk rock, new wave ve post-punk gibi tarzlardan ilham alan sanatçılar için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">The Damned</span>

The Damned, 1976'da Londra'da oluşmuş İngiliz punk rock ve gotik rock grubudur. "Damned", İngilizcede "Lanetlenmiş" demektir.

<span class="mw-page-title-main">Rammstein</span> Alman metal grubu

Rammstein, Alman bir Neue Deutsche Härte grubudur. Şarkılarının çoğu Almanca olsa da İngilizce, İspanyolca, Rusça ve Fransızca şarkıları da vardır. 1994'te Berlin'de kurulan grup dünya üzerinde 15 milyon albüm satmıştır. Grubun altı üyesi, kuruluşundan beri hiç değişmemiştir. Rammstein, ona ABD dahil birçok ülkede ödül kazandıran sahne performanslarıyla da ünlüdür. Grup, ismini Ramstein hava kazasından alır ama karışıklığa yol açmaması için bir "m" harfi daha eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">The Police</span>

The Police Londra, İngiltere kökenli rock müzik grubu. Grup 1970'li yılların sonunda dünya çapında büyük bir üne ulaşarak New Wave ve Reggae müzik tarzlarında büyük başarı yakalamış ilk gruplardan birine çevrildi.

<span class="mw-page-title-main">No wave</span> 1970lerde ortaya çıkan müzik, bağımsız sinema, video sanatı ve modern sanat akımı

No wave, 1970'lerde New York şehrinde ortaya çıkan bir müzik, bağımsız sinema, video sanatı ve modern sanat akımıdır. "No wave" terimi ise punk kültürü tarafından dönemin popüler New Wave müzik türü ve bu türün ticari öğelerini hicvetmek için ortaya atılmıştır. Bu müzik tarzı özellikle Talking Heads gibi plak şirketleri ile anlaşan new wave gruplarına ve bu tarzdaki gruplar tarafından sıklıkla kullanılan Chuck Berry gitar riff'lerine karşı doğmuştur. Terim, merkezi New York'un sanat jargonuna Diego Cortez'in küratörlüğünü yaptığı 1981 yılındaki "New York/No Wave" performansı ile katılmıştır. Aynı zamanda "no wave"'in Fransız Yeni Dalga öncüsü yönetmen Jean-Luc Godard'dan da esinlendiği düşünülmektedir. Akım her ne kadar kısa sürmüş olsa da, müzik, bağımsız sinema, görsel sanat ve moda dallarını büyük ölçüde etkilemiştir.

Anarko punk, anarşizmi destekleyen punk müziğidir. "Anarko punk" terimi bazen sadece 1970'lerin sonunda ve 1980'lerin başlarında Birleşik Krallık'taki orijinal anarko punk hareketinin bir parçası olan gruplara uygulanır. Bazıları ise sözsel açıdan anarşist içeriğe sahip crust punk, hardcore punk ve folk punk grupları için de bu terimi kullanır.

Türkiye'de Punk ve Yeraltı Kaynaklarının Kesintili Tarihi 1978-1999, Sezgin Boynik ve Tolga Güldallı’nın editörlüğünde çıkartılmış, Türkiye'deki punk rock kültürünü irdeleyen 2007 basımı kitaptır. Bu konuda basılmış en önemli kitaplardan biri olarak nitelendirilmiş eser, Türkiye'de punk kültürünün tarihçesini, punk gruplarının deneyim ve hikâyelerini, toplumun bu müziğe bakış açısını, punk kültürü hakkındaki afiş ve fotoğraflar ve bu dönemin gruplarının şarkılarının derlenmiş olduğu bir müzik CD'sini içerir.

Radical Noise, alternatif müzik grubu. 1992'de İstanbul'da kurulan grup, Türkiye'nin öncü hardcore punk gruplarından biri olarak kabul edilmektedir. Grubun kurucu üyeleri arasında eski Necrosis üyeleri Emre Şahin ve Sinan Ünal (gitar) bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkçe rock</span> Türkiye çıkışlı rock türü müzik

Türkçe rock müziği, Türkiye'deki rock müzik sahnesini tanımlar. Türkiye'de rock müzik eserleri 1960'lar ve 70'lerden beri Cem Karaca, Erkin Koray, Fikret Kızılok ve Moğollar gibi grup ve kişiler tarafından Anadolu ve Arabesk rock tarzında üretilmiştir. Bu tür, Türk halk müziği ve çeşitli rock müzik alt türlerini birleştirmiş ve rock müzikten içerik ve tarz bakımından önemli farklılıklar göstermiştir. 12 Eylül Darbesi sonucunda rock müzik performansları Türkiye'de sınırlandırılmıştır.