İçeriğe atla

Pullman Grevi

Pullman Grevi 11 Mayıs 1894 günü başlayıp farklı şekillerde bir aydan çok süren grevleri anlatır. American Railway Union (ARU) sendikası düşük ücretler, şirketin sağladığı kalacak yerlerin yüksek kiraları, sendikal faaliyete izin verilmemesi gibi sebeplerle Pullman Şirketine karşı greve çıkar. Chicago'daki grev başarısız olunca ARU, Pullman tarafından işletilen vagonlara karşı tüm ülke çapında iş bırakılmasını örgütlemiştir. Detroit'in batısındaki tüm demiryolu taşımacılığını etkileyen grev oldukça büyük yankı yapar. Ancak ABD Başkanı Grover Cleveland'ın şirketten yana taraf alması ve ARU sendikasının diğer sendikalar tarafından yalnız bırakması sonucunda grevcilere geri adım attırılır. Bunda başkanın talimatıyla ordu birliklerinin grevin kırılmasında kullanılması belirleyici olur. Grevin lideri konumundaki Eugene V. Debs tutuklanıp, ARU yasadışı ilan edilse de 27 eyalette yaklaşık 250 bin işçinin katıldığı grev ABD işçi tarihi için belirleyici öneme sahip olmuştur. Grevin bastırılmasının ardından demiryollarında örgütlenme ve hak arama faaliyetleri artmış, Pullman Şirketinin yaptığı keyfi uygulamalar iptal edilmiştir.

Arka plan

Pullman işçileri şirket tarafından sağlanan konutlara verdikleri yüksek kira bedelleri ve aldıkları düşük ücretler nedeniyle durumlarından memnun değildir. Şirkete gidiş geliş sorununu aşmak için şirkete yakın bir bölgede temel ihtiyaçların sağlandığı mahallede yaşayan işçiler burada yine şirkete ait dükkanlardan görece yüksek fiyata alışveriş yapmak durumunda kalır. 1893 yılındaki mali kriz sonrasında durum daha da ağırlaşmış, George Pullman'ın düşen satışları gerekçe göstererek maaşlarda %20 ila 30 oranında kesintiye gitmesiyle birleşince sorun büyümüştür. Pullman kira ve tüketim ürünlerinin fiyatlarında indirime gitmemiş, işçilerin ilave gelir elde edebileceği bir olanak da yaratamamıştır. Sorunları patronla görüşmeye çalışan işçiler muhatap alınmayınca 11 Mayıs 1894 günü işçilerin önemli bir bölümü grev yapmaya başlar. Bu grev patronun ordu birlklerini çağırmasıyla zor kullanılarak kırılır.

Grev

Pullman işçilerinin pek çoğu Eugene V. Debs liderliğindeki American Railway Union (ARU) sendikasına katılmıştır. Sendika Pullman işçilerinin grevini destekleyerek Pullman Şirketine ait vagonlara hizmet verilmeyeceğini ilan eder. 26 Haziran 1894 günü başyan boykot eylemi etkili olur, dört gün içinde 29 ayrı demiryolu hattında görev yapan yaklaşık 125 bin işçi Pullman vagonlarına hizmet etmeyi reddeder. Duruma müdahale eden şirket patronları grevci işçilerin yerine grev kırıcı işçi getirerek eylemi kırmaya çalışır. Grev kırıcı işçiler arasında yoğunlukla Afroamerikalıların bulunması işçiler arasında ırkçı karşı karşıya gelişlere de neden olur. Direnişin yayılması ve diğer taşımacılık sektörüne de sıçraması tehlikesi üzerine federal hükûmet olaylara müdahale kararı alır.

Federal müdahale

Eylemlerle ABD başkanı Grover Cleveland'ın talimatıyla Amerika Birleşik Devletleri başsavcısı Richard Olney ilgilenmiştir. Olney, aldığı savcılık maaşının yanı sıra demiryolu davalarına da bakmakta ve patronlardan da maaş almaktadır. Grevi sabote etmek için her türlü kanuni yolu kullanan Olney Chicago'daki "terör eylemlerine" son vermek üzere ordu birliklerinin kullanılmasını ister. Olaylara müdahil olan ordu birlikleri patronlardan yana hareket edere ve grev kırılır. General Nelson Miles komutasındaki 12 bin asker eylemlerin kamu güvenliğini bozduğu gerekçesiyle işçilerin üzerine salınır. Askerlerin olaylara sert müdahalesi tansiyonu artırmış ve sonuçta 30 grevci işçi öldürülmüş, 57 tanesi de yaralanmıştır. Olaylar sırasında ortaya çıkan mali zararın 80 milyon dolar civarında olduğu düşünülmektedir.

Sonrası

Eylemlerin bastırılmasından sonra başta Debbs olmak üzere sendika önderlerine karşı takibat başlatılmış, çoğu haksız gerekçelerle kısa da olsa hapse atılmıştır. Sendikal faaliyet engellenmiştir. Öte yandan federal hükûmet şirket tarafından kurulan ve işletilen konutların satılmasına karar vermiş, şirketin konutları Pullman 1897'de öldükten sonra Chicago kenti belediyesine dahil edilmiştir. Şirket 1950'lerde kapanana kadar o bölgedeki insanların yoğunlukla çalıştığı işletme olmuştur. Bölge bugün National Register of Historic Places listesine _69000054 numarasıyla alınmış korunan bir bölgedir.[1]

Kaynakça

  1. ^ National Register resmî sitesi 28 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 31 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu</span> Türkiyede bir işçi sendikaları konfederasyonu

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, 13 Şubat 1967 tarihinde Türk-İş'ten ayrılan Maden-İş, Lastik-İş, Basın-İş ve bağımsız Gıda-İş, Türk Maden-İş (Zonguldak) sendikaları ve onların genel başkanları olan Kemal Türkler, Rıza Kuas, İbrahim Güzelce, Mehmet Alpdündar ve Kemal Nebioğlu tarafından kurulan işçi sendikaları konfederasyonudur. 12 Eylül Askeri Darbesi ile kapatılmasının ardından 19 Ocak 1992 tarihinde yeniden kurulmuştur. DİSK, bağımsız bir sınıf ve kitle örgütüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Emek Konfederasyonu</span>

Ulusal Emek Konfederasyonu anarkosendikalist ideolojik çizgide, özerk sendika konfederasyonu olarak İspanya Krallığı’nda örgütlenmiş konfederal bir birliktir. Anarşist toplumsal hareketler içinde önemli rol oynamış örgüt ayrıca ulusötesi yapıya sahip Uluslararası Emekçiler Birliği (AIT) üyesidir ve bu yüzden CNT-AIT adı ile de tanınır.

Özyönetim ya da işçilerin özyönetimi genel olarak, işçi kooperatifleri, işçi konseyleri, katılımcı ekonomi ve iş yerinin patronsuz çalıştırıldığı benzer oluşumlarda kullanılan karar alma modelidir.

<span class="mw-page-title-main">Richard Olney</span>

Richard Olney, ABD dışişleri bakanı (1895-1897).

<span class="mw-page-title-main">Polonya Halk Cumhuriyeti</span>

Polonya Halk Cumhuriyeti, Polonya'nın 1952-1989 yılları arasındaki resmî adı. II. Dünya Savaşı'nın sonunda, savaş öncesi Polonya topraklarının bir kısımına Sovyetlerin Almanlardan aldıkları toprakların da dahil edilmesiyle kuruldu. Polonya Halk Cumhuriyeti COMECON ve Varşova Paktına üyeydi.

<span class="mw-page-title-main">Pinkerton</span> özel bir dedektiflik şirketi

Pinkerton Ulusal Dedektif Ajansı, kısaca Pinkertonlar, 1850 yılında Allan Pinkerton tarafından kurulan özel bir ABD güvenlik ve dedektiflik şirketi. Başkan Abraham Lincoln'u hedef alan bir suikast planını ortaya çıkartarak ünlü olan Pinkerton, daha sonra Amerikan İç Savaşı sırasında Lincoln'un kişisel güvenliğini sağlamıştır. Pinkertonlar güvenlikten özel askeri görevlere kadar her türlü işte görev almışlardır. Pinkertonlar gücünün zirvesindeyken Amerikan Ordusu'ndan daha çok silahlı özel güvenlik elemanına sahip olmuş, özel bir ordu gibi davranabilecekleri korkusu yüzünden Ohio devleti sınırları içinde faaliyetleri yasaklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Allan Pinkerton</span>

Allan Pinkerton, İskoç dedektif ve casus, ABD'deki ilk dedektif ajansı olan Pinkerton Ajansını kurmasıyla bilinir.

Molly Maguires İrlandalı gizli bir örgüttür. Tarihçilere göre “Mollie”lerin ABD Pennsylvania’daki kömür madenlerinde Amerikan İç Savaşından itibaren 1876 yılında başlayan davalarına kadar örgütlü oldukları düşünülmektedir. Molly Maguires örgütünün bu dönemdeki madenlerde yaşanan suç teşkil eden olaylardan, adam kaçırmalardan vb sorumlu oldukları, bir tek Pinkerton ajanının şahitliğiyle iddia edilmiştir. Diğer örgüt üyelerinin ifadeleri ve itiraflarının baskı altında alınmış olması kuvvetle muhtemeldir.

<span class="mw-page-title-main">Sergey Zubatov</span>

Sergey Vasilyeviç Zubatov, ünlü Rus polis yöneticisi. İddiaların aksine Jandarma Özel kuvvetlerinde Albay (Polkovnik) görevini hiç yapmamıştır. 1896-1902 yılları arasında Moskova'daki Ohranka Bürosunu yönetmiş, 1902-1903 yılları arasında ise İçişleri Bakanlığı Polis Bölümü Özel Kuvvetler başkanlığı yapmıştır. Özellikle Çarlık döneminde, devrimci örgütlerin çalışmalarını bastırmak amacıyla kendi denetiminde yasal işçi kuruluşları oluşturmasıyla tanınır.

United Fruit Company, ABD şirketi. Özellikle üçüncü dünya ülkelerindeki çiftliklerden aldığı havuç, patates, bezelye gibi sebze ve ağırlıklı olarak muz, ananas gibi tropik meyveleri ABD ve Avrupa pazarlarına satmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">TEKEL işçi eylemi</span>

TEKEL işçi eylemi, 15 Aralık 2009 tarihinde Türk-İş'e bağlı Tekgıda-İş Sendikası'na kayıtlı TEKEL işçileri tarafından Ankara'da başlatılan ve 4 Şubat 2010 tarihinde 1980 sonrasının en büyük toplu iş bırakma eylemiyle tüm Türkiye'ye yayılan işçi eylemidir. Eylem, ülke çapında gündemin ön sıralarında bulunmasının ve geniş bir kesim tarafından da desteklenmesinin yanı sıra uluslararası çapta destek de kazanmıştır.

1927 Adana Demiryolu Grevi, Mersin-Adana-Akçakale-Ceylanpınar-Nusaybin tren hattındaki işçilerin başlattıkları 10 Ağustos 1927'de başlattığı ve 13 gün süren, hükûmetin de araya girmesiyle işçilerin %7'lik maaş zammını kabul ettiği grevdir.

<span class="mw-page-title-main">1918-1919 Alman Devrimi</span> devrim

1918–1919 Alman Devrimi ya da Kasım Devrimi, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Friedrich Ebert önderliğinde anayasal monarşiden parlamenter demokrasiye geçiş sürecidir. Savaşın Almanya’nın aleyhine gelişmesinden dolayı Alman halkının üzerinde oluşan gerilim, ülkede yeni bir rejimin kurulması gerektiği düşüncesini ön plana çıkarmıştı. Devrimin amacı monarşi rejiminin yerine demokratik bir cumhuriyet kurmaktı. Bu hedef, İmparator II. Wilhelm’in tahttan çekilmesiyle sonuçlanan, 1 hafta, 4 gün süren ilk aşamada gerçekleşti. Almanya’daki radikal solcular komünist bir rejim kurmak istediği için bu devrim, komünist devrimciler ile anti-komünistler arasındaki bir iç savaşa dönüştü; bu durum, devrimin ikinci aşamasını yarattı. İkinci aşama tam olarak 9 ay, 1 hafta sürdü ve yönetim biçimi parlamenter demokrasiye dayanan Weimar Cumhuriyeti'nin zaferiyle sonuçlandı.

Pulman aşağıdaki anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Pullman Şirketi</span>

Pullman Şirketi, 1867 yılında George Pullman tarafından kurulmuş olan demiryolu vagonu üretim şirketidir. ABD'de sanayi devrimi sırasında artan demiryolu taşıma ihtiyacını karşılayan şirketin geliştirdiği vagon tasarımı günümüzde hala şirketin ismi olan pulman adıyla anılmaktadır. Şirketin faaliyet gösterdiği alanda yapılan işçi örgütlenmeleri ve grevleri de tarihe mal olmuştur. Şirket bünyesinde hammallık yapan Vagon Hamalları Sendikası 20.yüzyılda ABD'deki en güçlü Afrikalı-Amerikalı sendikası olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Sendika Enternasyonali</span>

Kızıl Sendika Enternasyonali ya da Profintern, Komünist Enternasyonal'ın ana öğesi olarak sendikaların faaliyetlerini uluslararası düzeyde komünist faaliyetlere paralel olarak kontrol etmek üzere kurulan kuruluş. Resmen 1921 yılında kurulan örgüt; sosyal demokrat görüşleriyle bilinen ve "Amsterdam Enternasyonali" olarak da isimlendirilen, sınıf mücadelesi tezine karşı sınıf işbirliğini savunan ve bu yolla Marksist görüşü reddeden Uluslararası Sendikalar Federasyonu'na karşıt faaliyetler yürüttü. Uluslararası Sendikalar Federasyonu, bu anlamıyla Komintern'in çalışmalarına ve onun devrim hedefine engel teşkil ettiği için Profintern'in kıyasıya eleştirilerine maruz kaldı. 1937 yılında feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">Eugene V. Debs</span> Amerikalı sendikacı (1855 – 1926)

Eugene Victor "Gene" Debs Amerikalı bir sosyalist, politik aktivist, sendikacı, Dünya Endüstri İşçileri'nin (IWW) kurucu üyelerindendir. Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı için 5 kez Amerika Sosyalist Partisi adayı olmuştur. Başkanlık adaylıkları ve işçi hareketleriyle yaptığı çalışmalar sayesinde Debs sonunda Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan en tanınmış sosyalistlerden biri oldu.

<span class="mw-page-title-main">Marikana katliamı</span>

Marikana katliamı 16 Ağustos 2012 tarihinde Güney Afrika Cumhuriyeti'nde Rustenburg Marikana'daki Lonmin şirketine ait platinyum madeninde sürmekte olan grev sırasında Güney Afrika Emniyet Müdürlüğüne bağlı polisler tarafından 34 işçinin öldürülmesini anlatır. Katliam apartheid rejiminin devrilmesinden sonra sivillere karşı yapılan ilk katliamdır.

2023 Eskişehir maden grevi, Eskişehir’in Mihalıççık ilçesindeki Yıldızlar SSS Holding’e bağlı Yunus Emre Termik Santrali olarak faaliyet gösteren kömür maden ocağında çalışan Doruk Madencilik işçilerinin maaş, tazminat ve diğer haklarını alamadıkları gerekçesiyle 28 Ağustos 2023 tarihinde başlattıkları ve 31 Ağustos günü kendilerini maden ocağına kilitleyerek açlık grevi kararı almasıyla devam eden grevlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1971 Łódź grevleri</span>

10 Şubat 1971'de, Polonya'nın coğrafik olarak merkezi şehri Łódź'daki tekstil işçileri, katılımcıların çoğunluğunun kadın olduğu bir grev eylemi başlattı. Bu olaylar büyük ölçüde unutuldu çünkü birkaç hafta önce kuzey Polonya şehirlerinde büyük protestolar yaşanmıştı. Bununla birlikte, Łódź'lu kadınlar Baltık Denizi kıyısındaki tersane işçilerinin başaramadığı şeyi başardılar: Aralık 1970'te Komünist Polonya hükûmeti tarafından uygulamaya konulan gıda fiyatlarındaki artışın iptal edilmesi. Sonuç olarak bu, 1980 öncesi Komünist Polonya'da başarıyla sonuçlanan tek endüstriyel eylemdi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.