İçeriğe atla

Pudu

Pudu
Güney pudusu
Korunma durumu
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Alt şube: Vertebrata
İnfa şube: Gnathostomata
Sınıf: Mammalia
Takım: Artiodactyla
(Çift toynaklılar)
Alt takım: Ruminantia
(Geviş getirenler)
Familya: Cervidae
(Geyikgiller)
Alt familya: Odocoileinae
Cins: Pudu
Gray, 1852
  • Pudu mephistophiles
  • Pudu puda

Pudu (Pudu), geyikgiller (Cervidae) familyasından Güney Amerika'ya özgü bir cinsdir. Söz konusu cins, dünyanın en küçük geyikleri olup, bir tavşandan ancak büyüktür. İki alt türe ayrılır.

Pudu adı Mapuçe Dili'nden alınmıştır.

Özellikler

Puduların büyüklükleri geyiklere benzemez. Omuz yükseklikleri 25 ile 43 cm kadar olup, vücut boyları 60 ile 83 cm kadardır. Ağırlıkları ise 6 ile 13 kilogram aralığındadır. Bacakları kısa, vücut yapıları tıknaz, ağız-burun görece küt ve sadece iki çatallanmayan şişten ibaret olan boynuzu çok kısadır. Boynuz o kadar kısadır ki başındaki tüylerden ancak yükselir. Post rengi güney pudusunda kırmızı-kahve, kuzey pudusunda koyu-kahverengi olup, bunun dışında ikincisi hemen hemen siyah bir yüzle karakterize olmuştur. Genç güney puduları lekeliyken, kuzey pudusu yavruları tek renktir.

Yaşam alanı

Bu iki tür, çok farklı yaşam alanlarında bulunurlar. Kuzey pudusu 2000 ve 4000 metre aralığında yüksek dağlarda bulunur ve dağ ormanları ile meralar arasında değişimli olarak yaşar. Güney pudusu orman hayvanı olup, deniz seviyesi ile 1500 m aralığında görülür. Her iki türün dağılım alanları arasında büyük bir boşluk aralığı oluşur.

Yaşam tarzı

Güney pudusu

En başta güney pudusunun davranış biçimi gözlemlenmiştir. Bu hayvan gece faal, gizli yaşayan bir türdür. Besin olarak yaprak, kabuk, meyve, çiçek ve filizleri tercih eder. Küçük boyu itibarıyla en sık çalılıklarda hareket edebilir, hatta eğik duran ağaç gövdelerine tırmanabilir. Güney pudusu yalnız yaşayan bir hayvan olup, sadece çiftleşme zamanı çiftler birbirlerini bulurlar. Çoğu geyikte olduğu gibi sadece bir yavru dünyaya getirilir. Esaret altında pudular 20 yaşına ulaşabilirler.

Kuzey pudusu, ender bulunması sebebiyle çok az tanınır. Sadece benzer bir yaşam tarzı olduğu tahmin edilir.

Tehdit

Avlanma ve yaşam alanlarının tahrip edilmesi sebebiyle her iki türün de sayıları gerilemiştir. Güney pudusu bugün, eskiden olan dağılım alanlarının güneyindeki bölgelerde sınırlıdır. Ancak mesela Chiloé Adası gibi bazı bölgelerde halen sık bulunur. IUCN Kırmızı Listesi'nde tehlikede olarak listelenmiştir (vulnerable). Kuzey pudusu ise düşük tehlikede gösterilir.

Literatür

  • Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. The Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999, ISBN 0-8018-5789-9.

Dış bağlantılar

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şili orman kedisi</span>

Şili orman kedisi, kedigiller (Felidae) familyasından Güney Amerika'ya özgü bir tür.

<span class="mw-page-title-main">Dumanlı pars</span>

Dumanlı pars veya bulutlu pars, kedigiller (Felidae) familyasından Güney, Doğu ve Güneydoğu Asya'da yaşayan büyük bir etçil memeli türü. Uzaktan parsa benzer ve büyük kedilerin (Pantherinae/Pantherini) eski bir soyunun kalan tek örneği olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Pars kedisi</span>

Pars kedisi, kedigiller (Felidae) Güney ve Doğu Asya'da görülen bir kedi türü. Yaklaşık olarak bir ev kedisi büyüklüğünde olan pars kedisi, devasa dağılım alanında, çok sayıda renk varyasyonları ve alt türleri ile ortaya çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Leopardus wiedii</span>

Margay, kedigiller (Felidae) familyasından Orta ve Güney Amerika'da yaşayan yırtıcı bir hayvan türü.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı vaşak</span> Avrupa ve Asyaya özgü orta büyüklükteki kedi türü

Bayağı vaşak, kedigiller (Felidae) familyasından Avrasya'da yaygın olan bir vaşak türüdür. Orta büyüklükteki yabani kedi cinsi Lynx'in günümüze ulaşan dört türünden biridir. Kuzey, Orta ve Doğu Avrupa'dan Orta Asya ve Sibirya'ya, Tibet Platosu ve Himalayalar'a kadar geniş bir alana yayılmıştır. Ilıman ve boreal ormanlarda 5.500 m (18.000 ft) yüksekliğe kadar yaşar. Geniş dağılımına rağmen, habitat kaybı ve parçalanması, kaçak avlanma ve avının tükenmesi nedeniyle tehdit altındadır.

<span class="mw-page-title-main">Iriomote kedisi</span>

Iriomote kedisi, kedigiller (Felidae) familyasından yırtıcı bir kedi türü. Sadece Japonya'nın Ryūkyū Adaları'nın en güneyindeki adası olan Iriomote'da yaşar. İlk 1967 yılında bilimsel olarak tanımlanmıştır. Japonca: イリオモテヤマネコ İriomote-yama-neko olarak adlandırılır. Anlamı İriomote dağ kedisidir; neko=kedi yama=dağların. Ayrıca bölgesel diyalektte Yamamayaa veya Yamapikaryaa veya İriomote Adası yerlileri tarafından da Pingiimayaa olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Kara ayaklı kedi</span> kedi türü

Kara ayaklı kedi, kedigiller (Felidae) familyasından Güney Afrika, Botsvana, Zimbabve ve Namibya'daki step ve savanalarda görülen bir kedi türü. Dünyanın en küçük kedi türlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Çöl tilkisi</span> Kuzey Afrika çöllerine özgü küçük bir krepüsküler tilki türü

Çöl tilkisi, Fennek tilkisi olarak da bilinir, köpekgiller (Canidae) familyasının en küçük üyesidir. Çöl yaşamına çok iyi uyum sağlamış, Kuzey Afrika'da ve Arap yarımadasında rastlanılabilen bir tilki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kanada vaşağı</span>

Kanada vaşağı, kedigiller familyasının bir vaşak (Lynx) türü.

<span class="mw-page-title-main">Chiloé keseli sıçanı</span>

Chiloé keseli sıçanı, Güney Amerika'nın güneybatısına özgü keseli bir hayvan türü. Microbiotheria takımının tek familyası olan Microbiotheriidae'nin yaşayan tek türünü oluşturur. Her ne kadar sıçan adıyla bilinse de kemirgen takımından fare ve sıçanla yakın bir akrabalığı yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Geyik</span> geyikgiller familyasındaki gevişgetiren memeliler

Geyik, geyikgiller familyasında geviş getiren otobur memeli hayvanların ortak adıdır. Çift toynaklılar takımında bulunan akraba familyalardaki benzer hayvanlar da genel olarak geyik diye adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Alageyik</span> hayvan

Alageyik ya da Yağmurca geyikgiller (Cervidae) familyasından, göçmen olmayan ve sürü oluşturan, kürek boynuzlu ve benekli gececil bir geyik türüdür. Dünyada en saf yabani alageyiklerin bulunduğu tek yer Antalya'dır ve yöre halkı tarafından Benekli geyik adı da verilmektedir. Sonradan insanlar tarafından asırlar içinde bütün Avrupa'ya yayılmıştır. İran'ın batı kıyıları ötesinde Asya'da doğal olarak bulunmazlar.

<span class="mw-page-title-main">And geyiği</span>

And geyiği (Hippocamelus), geyikgiller (Cervidae) familyasının Güney Amerika'da Andlar'da yaşayan bir cinsidir. Huemuls olarak da bilinir. İki alt türü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Pampa geyiği</span>

Pampa geyiği geyikgiller (Cervidae) familyasından bir geyik türüdür. Güney Amerika'da Arjantin, Bolivya, Brezilya, Uruguay ve Paraguay'da bulunur. Pampa geyiği özellikle Pampa ve Cerrado olmak üzere açık alanlarda yaşar. Erişkin hâlde kahverengi renktedir. Erişkin erkeklerin iki-üç dallı dar boynuzları ve bölgelerini belirlemek için kullandıkları toynaklarının üzerinde koku bezleri vardır. Yavrular ise beneklidir.

<span class="mw-page-title-main">Sambar geyiği</span> Geyik türü

Sambar geyiği, geyikgiller (Cervidae) familyasından bir geyik türü. Bu türün üyesi olduğu Rusa alt cinsinde bulunan koyu kahverengi renkli ve yeleli diğer geyik türleri de sambar adıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Ren geyiği</span>

Ren geyiği, geyikgiller (Cervidae) familyasından arktik ve subarktik bölgelerinde yaşayan bir geyik türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Cüce geyikgiller</span> Geviş getiren çift toynaklıların günümüzde yaşayan en bazal familyası

Cüce geyikgiller (Tragulidae), Afrika'nın ve Asya'nın tropik ormanlarında rastlanılan bir çift toynaklı familyası. Sadece 10 türden oluşan bu familyanın mensupları ancak tavşan büyüklüğündedirler ve geviş getirenler alt takımının evrensel açıdan en ilkel üyeleridir.

<i>Siyah gergedan</i> Afrikaya özgü gergedan türü

Siyah gergedan, Afrika kıtasında yaşayan tek toynaklı takımına mensup büyük bir gergedan türüdür. Birçok alttürü bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ak dudaklı geyik</span>

Ak dudaklı geyik, Geyikgiller (Cervidae) familyasından, memeli hayvan türü.

<i>Pyrilia barrabandi</i> Kuş türü

Pyrilia barrabandi, Psittacidae familyasında sınıflandırılan bir papağan türü. Eskiden, şimdi monotipik olan Pionopsitta cinsinde sınıflandırılıyordu