İçeriğe atla

Psikolojinin ana hatları

Psikoloji
dizisinin bir parçası
Temel bilimler
Uygulamalı psikoloji
Kavramlar
Listeler
  • Disiplinler
  • Örgütler
  • Psikologlar
  • Psikoterapistler
  • Araştırma yöntemleri
  • Kuramlar
  • Zaman çizelgesi
  • Dizin

Psikoloji, davranış ve zihinsel süreçlerin bilimidir.[1][2] Öncelikli hedefi, hem genel prensipler oluşturarak hem de spesifik vakaları araştırarak bireyleri ve grupları anlamaktır.[3][4]

Psikolojiye genel bir bakış ve güncel bir rehber olarak aşağıdaki ana hatlar verilmiştir:

Psikolojinin dalları

Psikolojinin alt disiplinleri

Psikoloji'nin disiplinleri

Temel psikolojik bilim

Konuya göre diğer alanlar

Uygulamalı Psikoloji

Psikoloji öğretileri

Psikolojik öğretiler– bazı psikolojik öğreti örnekleri takip eder (en önde gelen öğretiler kalın harflerle yazılmıştır):

Psikoloji tarihi

Psikoloji tarihi

  • Psikoloji zaman çizelgesi
  • Psikoterapi zaman çizelgesi
  • Koçluk psikolojisi zaman çizelgesi

Psikoloji teorileri

  • Psikolojideki referanslar listesi
  • Sosyal psikoloji teorilerinin listesi

Araştırma Yöntemleri

Psikolojik araştırma yöntemleri listesi

  • Nörolojik araştırma yöntemleri listesi

Psikolojik olaylar

  • Bilişsel önyargılar
  • Bilişsel önyargılar listesi
  • Duygu
  • Bellek sapmaları
  • Algı  
  • Psikolojik etkiler
  • Psikolojik etkiler listesi
  • Düşünce
    • Düşünce süreçlerinin listesi
    • Örgütsel düşünce süreçlerinin listesi
    • Karar alma süreçlerinin listesi
    • Yaratıcı düşünce süreçlerinin listesi
    • Anımsatıcıların listesi
    • Duygusal zeka

Psikolojik koşullar

Psikolojik tedaviler

İlaç

  • Psikotrop ilaçların listesi
  • Psychedelic ilaçların listesi
  • Psikiyatrik ilaçların listesi
  • Tedavi edilen duruma göre psikiyatrik ilaçların listesi
  • Nörosteroidlerin listesi
  • Nootropiklerin listesi
  • Sakinleştirici ilaçlar listesi
  • Ordular tarafından kullanılan psikoaktif ilaçların listesi

Psikoloji eğitimi

  • Psikoloji temel bilimi
  • Psikolojideki kimlik listesi
  • Kantitatif psikoloji okullarının listesi
  • Psikolojik okulların listesi
  • Psikanaliz okullarının listesi
  • Psikolojik laboratuvarlar listesi

Psikoloji organizasyonları

  • Psikoloji organizasyonlarının listesi
  • Evrimsel psikoloji araştırma grupları ve merkezleri
  • Psikanaliz okullarının listesi

Psikoloji yayınları

Psikoloji ile ilgili bilim insanları

Psikologlar listesi
  • Karşılaştırmalı psikologların listesi
  • Klinik psikologların listesi
  • Bilişsel psikologların listesi
  • Gelişim psikologlarının listesi
  • Eğitim psikologlarının listesi
  • Evrimsel psikologların listesi
  • Sosyal psikologların listesi
  • Kadın psikologların listesi
İlişkili
  • Psikoloji makaleleri dizini
  • Bilişsel bilim makaleleri dizini
  • Psikometri makaleleri dizini
  • Psikiyatri sözlüğü
  • Psikanaliz sözlüğü
  • Cinsiyet farklılığına göre psikolojik testlerin listesi
  • Kurgusal psikiyatristlerin listesi
  • Psikiyatride figürlerin listesi
  • Bilişsel bilim insanlarının listesi
  • Psikiyatristlerin listesi
  • Sinirbilimcilerin listesi
  • Psikanalitik kuramcıların listesi
  • Nörologlar ve beyin cerrahları listesi
  • Psikoloji ödülleri listesi
  • Disleksi olan kişilerin listesi

Ayrıca bakınız

  • Nörolinguistik Programlama   (dizin)

Kaynakça

  1. ^ "Foundations for the study of psychology". Psychology. 6th. New York, New York: Worth Publishers. 2010. 
  2. ^ Psychology. (n.d.). In Merriam-Webster Medical Dictionary. Retrieved from merriam-webster.com 27 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ Fernald LD (2008). Psychology: Six perspectives 8 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (pp. 12–15). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
  4. ^ Hockenbury & Hockenbury. Psychology. Worth Publishers, 2010.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Psikoloji veya Ruh bilimi, içgüdüsel davranışları ve zihni inceleyen bilimdir. Bilinçli ve bilinçsiz olayların yanı sıra daha çok duygu ve düşüncenin incelemesini içeren Psikoloji, çok kapsamlı bir bilimsel alandır. Bu alanda uzman olan ve aynı zamanda bilgi araştırması yapanlara psikolog denir. Psikologlar, beyinin ortaya çıkan özelliklerini ve ortaya çıkan özelliklerle bağlantılı tüm fenomenleri anlamaya çalışırlar ve bu şekilde daha geniş nöro-bilimsel araştırmacı grubuna katılırlar. Psikoloji bilimi, bir sosyal bilim olmasına rağmen aynı zamanda doğa bilimleri olarak da kategorize edilebilir. Özellikle beyin biyolojisi bilgisini oldukça kullanır ve geliştirir.

Psikoterapi, bireylerin duygusal ve davranışsal sorunlarının çözümünü, ruh sağlıklarının geliştirilmesi ve korunmasını amaçlayan tekniklerin genel adı. Psikoterapi her zaman sadece tek tek bireyleri konu almaz, zaman zaman incelenen tüm bir ailenin etkileşimsel meseleleri zaman zamansa incelenen bir çiftin birbiriyle olan ilişkisindeki bazı sorunların ruh sağlığı temelindeki kökleri olabilir. Ruh-zihin sağlığına dair sorunların psikolojik, sosyolojik veya somatik boyutları olabilir.

Davranışçılık veya behaviorizm, I. Dünya Savaşı sıralarında bir grup Amerikalı psikoloğun, yapısalcılığa ve işlevselciliğe karşı çıkmaları ve bilincin iç gözlem yöntemi ile incelenmesine kuşku ile bakmaları sonucu ortaya çıkan, bilinç hallerinin değil, davranışların, gözlenebilir durumların incelenmesi gerekliliğini savunan psikoloji kuramı akımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nöropsikoloji</span>

Nöropsikoloji, insan beyninin yapı ve fonksiyonlarının belirli psikolojik olaylarla olan ilişkisini anlamayı ve nörolojik bozuklukların yol açtığı davranışsal ve bilişsel etkilerin teşhis ve tedavisini hedefleyen psikoloji dalıdır.

Eğitim psikolojisi Eğitim süreci içinde insanların nasıl gelişimsel süreçler geçirdiğini ve nasıl öğrendiğini, eğitsel müdahalelerin etkinliğini, öğretimin psikolojisini ve sosyal psikolojiyi araştıran ve konu edinen psikoloji içindeki bir alandır. Eğitim psikolojisi, öğretim tasarımı, eğitim teknolojisi, müfredat geliştirme, organizasyonel öğrenme, özel eğitim, sınıf yönetimi ve öğrenci motivasyonu dahil olmak üzere eğitim çalışmaları içindeki çok çeşitli uzmanlıkları bilgilendirir. Eğitim psikolojisi, bilişsel bilimden ve öğrenme bilimlerinden hem yararlanır hem de onlara katkıda bulunur.

Okul psikolojisi, klinik psikoloji ve eğitsel psikolojinin ilkelerinin öğrencilerin davranış ve öğrenim sorunlarını tespit ve tedavisine yönelik kullanıldığı bir alandır. Okul psikologları çocuk ve ergen gelişimi, öğrenme teorileri, kişilik teorileri gibi alanlarda eğitim, mesleklerinin etik, hukuki ve idari kuralları hakkında da bilgi sahibidirler.

<span class="mw-page-title-main">Türk Psikologlar Derneği</span>

Türk Psikologlar Derneği merkezi Ankara'da olan bir sivil toplum kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">Deneysel psikoloji</span>

Deneysel psikoloji, psikolojiye doğa bilimleri gözlüğüyle bakar ve onu bilimsel yöntem yardımıyla anlamaya çalışır. Deneysel psikolojinin odaklandığı konular davranışı belirleyen süreçler ve zihinsel yaşamın doğasıdır. Bu dal, psikolojik bilgi birikimini günlük yaşamda karşılaşılan sorunları çözmekte kullanan uygulamalı psikoloji ve zihinsel hastalıkları terapi yoluyla ortadan kaldırmayı amaçlayan klinik psikolojiden ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Klinik psikoloji</span> Ruhsal bozukluklara adanmış psikoloji dalı

Klinik psikoloji bireyin zihinsel, davranışsal ve duygusal bozukluklarını inceleyen psikoloji dalıdır. Psikoterapi yöntemlerini sıklıkla kullanan klinik psikoloji, araştırma, öğretim ve program geliştirme konularıyla da uğraşmaktadır. Klinik psikoloji bir uzmanlık alanı olarak, bireylerin yanı sıra ailelerin ve çok çeşitli toplulukların yaşam boyu karşılaştıkları sorunları gidermeye çalışır. Genel olarak çalışma alanı, sorunları test ve görüşme gibi tekniklerle değerlendirme, tanı koyma, çözüm için müdahale etme ve bilimsel araştırma alanlarını kapsar. Eğitim, öğretim ve danışma gibi müdahalelerin yanı sıra ciddi psikopatolojik durumların tedavisi ile de ilgilenir. Bu çalışmaları yürüten meslek mensupları psikiyatri mütehassısları ile klinik psikologlardır.

<span class="mw-page-title-main">Evrimsel psikoloji</span> evrim teorisinin sosyal ve doğa bilimlerinde uygulanması

Evrimsel psikoloji (EP), bellek, algı, dil gibi psikolojik özellikleri çağdaş evrimsel bir bakış açısıyla inceleyen bilim dalıdır. Evrimsel psikoloji, bunun yanında insanın hangi psikolojik özelliklerinin, ne tür bir uyarlanma geliştirdiğini, yani doğal seçilim veya cinsel seçilimin işlevsel sonuçlarını belirlemeye çalışır. Kalp, akciğer ve bağışıklık sistemi gibi fizyolojik mekanizmalar hakkındaki uyarlanımcı düşünce ile evrimsel biyolojideki düşünce ortaktır.

Sağlık psikolojisi bir tıbbi psikoloji altdalıdır. Sağlık, hastalık ve sağlık hizmetlerindeki psikolojik ve davranışsal süreçlerin incelenmesidir. Psikolojik, davranışsal ve kültürel faktörlerin fiziksel sağlık ve hastalığa nasıl katkıda bulunduğunu anlamakla ilgilenir. Psikolojik faktörler sağlığı doğrudan etkileyebilir. Örneğin, hipotalamik-hipofiz-adrenal ekseni etkileyen kronik olarak meydana gelen çevresel stres faktörleri kümülatif olarak sağlığa zarar verebilir. Davranışsal faktörler de bir kişinin sağlığını etkileyebilir. Örneğin, belirli davranışlar zamanla zararlı olabilir veya sağlığa iyi gelebilir. Sağlık psikologları biyopsikososyal bir yaklaşım benimser. Başka bir deyişle, sağlık psikologları sağlığı sadece biyolojik süreçlerin değil, aynı zamanda psikolojik, davranışsal ve sosyal süreçlerin ürünü olarak anlarlar.

Psikolog, psikolojik yaklaşımları uygulayan; zihinsel durumları, algısal, bilişsel, duygusal ve sosyal süreçleri ve davranışları inceleyen bir profesyoneldir. Psikologların çalışmaları genellikle bireylerin birbirleriyle ve çevreleriyle nasıl ilişki kurduğunun deneysel, gözlemsel bilgileri ve yorumunu içerir.

Anormal psikoloji, zihinsel bir bozukluğu tetikleyen veya anlaşılmayabilecek alışılmadık davranış, duygu ve düşünce kalıplarını inceleyen psikolojinin bir dalıdır. Birçok davranışın anormal olduğu düşünülse de, psikolojinin bu dalı tipik olarak klinik bağlamdaki davranışlarla ilgilenir. Anormal veya aykırı kabul edilen davranışları anlama ve kontrol etme konusunda uzun bir geçmiş tarihi vardır ve alınan yaklaşımda genellikle kültürel farklılıklar vardır. Anormal psikoloji alanı, farklı koşullar için birden fazla nedeni tanımlar, genel psikoloji alanından ve başka yerlerden çeşitli teoriler kullanır ve hala çok sayıda “anormal” ile kastedilene bağlıdır. Geleneksel olarak psikolojik ve biyolojik açıklamalar arasında, zihin-beden sorununa ilişkin felsefi bir düalizmi yansıtan bir ayrım vardır. Zihinsel bozuklukları sınıflandırmaya çalışırken farklı yaklaşımlar da vardır. Anormal üç farklı kategori içerir; subnormal, olağanüstü ve paranormaldirler.

Psikoloji temel bilimi, psikoloji alanında yapılan araştırmaların bazıları, uygulanan psikolojik disiplinlerde yapılan araştırmalardan daha "temel" dir ve doğrudan bir uygulaması yoktur. Psikoloji içerisindeki temel bilim yönelimini yansıttığı düşünülen alt disiplinler arasında biyolojik psikoloji, bilişsel psikoloji, nöropsikoloji vb. alt dallar sayılabilmektedir. Bu alt disiplinlerdeki araştırmalar, metodolojik titizlik ile karakterizedir. Psikolojinin temel bilim olarak kaygı, davranış, biliş ve duyguların altında yatan yasaları ve süreçleri anlamaktır. Temel bilim olarak psikoloji, uygulamalı psikoloji için bir temel sağlar. Uygulamalı psikoloji, aksine, temel psikolojik bilimlerin ortaya koyduğu psikolojik ilkelerin ve teorilerin uygulanmasını içerir; bu uygulamalar zihinsel ve fiziksel sağlık ayrıca eğitim gibi alanlarda sorunların üstesinden gelmeyi veya refahı artırmayı amaçlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Psikoloji tarihi</span>

Psikolojinin tarihi, çok eski uygarlıklara uzanmaktadır. Psikoloji "davranış ve zihinsel süreçlerin bilimsel olarak incelenmesi" olarak tanımlanmaktadır. İnsan zihnine ve davranışına felsefi ilgi, Mısır, İran, Yunanistan, Çin ve Hindistan'ın eski uygarlıklarına dayanmaktadır.

Bu liste dikkate değer psikologları ve psikoloji alanında önemli katkıda bulunan insanları gösterir. Liste söz konusu olan kişilerin soyadlarının alfabetik sıralanması sonucu oluşturulmuştur.

Bilişsel devrim, 1950'lerde zihnin ve süreçlerinin disiplinler arası bir çalışması olarak başlayan entelektüel bir harekettir. Daha sonra toplu olarak bilişsel bilim olarak tanınmıştır. İlgili etkileşim alanları psikoloji, dilbilim, bilgisayar bilimi, antropoloji, sinirbilim ve felsefe alanları arasındadır. Kullanılan yaklaşımlar, o zamanın şartlarında geliştirilen yapay zeka, bilgisayar bilimi ve sinirbilim alanlarındadı. 1960'larda, Harvard Bilişsel Araştırmalar Merkezi ve California San Diego Üniversitesi'ndeki İnsan Bilgi İşleme Merkezi, bilişsel bilimin akademik çalışmasını geliştirmede etkili olmuştur. 1970'lerin başında, bilişsel hareket, psikolojik bir paradigma olarak davranışçılığı aşmıştı. Ayrıca, 1980'lerin başında bilişsel yaklaşım, psikoloji alanındaki çoğu dalda baskın araştırma sorgulama hattı haline gelmişti.

Tıbbi psikoloji bir psikoloji altdalıdır. Tıbbi psikoloji alanı, sağlık psikolojisi, klinik psikoloji, rehabilitasyon psikolojisi, pediatrik psikoloji, nöropsikoloji ve klinik psikofarmakoloji disiplinlerini içerebilir. Tıbbi psikologlar, hastanın psikolojik ve fiziksel sağlığını iyileştirmek için psikolojik teoriler, bilimsel psikolojik bulgular, psikoterapi, davranış değiştirme, bilişsel, kişilerarası, aile ve yaşam tarzı terapisi uygular.

Uygulamalı Psikoloji, insan ve hayvan davranışlarına ilişkin pratik sorunlarını çözmek için psikolojik yöntemlerin ve bilimsel psikolojinin bulgularının kullanılmasıdır. Eğitim ve örgüt psikolojisi, İşletme yönetimi, Hukuk, Sağlık, Ürün tasarımı, Ergonomi, davranış psikolojisi, motivasyon psikolojisi, psikanaliz, nöropsikoloji, psikiyatri ve ruh sağlığı gibi alanlar psikolojik ilkelerin ve bilimsel bulguların uygulanmasından etkilenen alanlardan sadece birkaçıdır.

Bu liste, farklı psikoloji dallarının bir listesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.