İçeriğe atla

Psikedelikler

Sentetik meskalin. Genelde peyote ve diğer bazı kaktüslerden sentezlenen meskalin, özütlenen ve izole edilen ilk psikedelik bileşikti.[1]

Psikedelikler veya saykodelikler, birincil etkisi olağandışı bilinç durumlarını tetiklemek olan halüsinojenik madde sınıfıdır.[2][3][4] Bu maddeler, belirli psikolojik, görsel ve işitsel değişikliklere ve sıklıkla büyük ölçüde değişmiş bir bilinç durumuna neden olur.[3][5][6][7] En büyük bilimsel ve kültürel etkiye sahip olan "klasik" psikedelikler, meskalin, LSD, psilosibin ve DMT'dir.[4][5][8][9]

Çoğu psikedelik madde; triptaminler, feniletilaminler ve lisergamitler olmak üzere üç kimyasal bileşik ailesinden biri altında sınıflandırılır. Psikedelik deneyimler genellikle meditasyon deneyimleri, ölüme yakın deneyimler ve mistik deneyimler ile karşılaştırılır. Ego ölümü genellikle psikedelik deneyimin temel bir özelliği olarak tanımlanır.[3][7][10]

Pek çok psikedelik madde, araştırma bağlamlarını kapsayan bazı istisnalar dışında, Birleşmiş Milletler sözleşmeleri uyarınca dünya çapında yasa dışıdır. Bu kontrollere rağmen, psikedeliklerin özellikle Batı toplumlarında rekreasyon amaçlı kullanımı yaygındır.[11][12] Yasal engeller, psikedelik maddeler üzerine olan bilimsel çalışmaların gerçekleşmesini zorlaştırmıştır. Buna rağmen yapılan araştırmalar psikedeliklerin fizyolojik olarak çoğunlukla güvenli olduğunu ve bağımlılığa yol açmadığını göstermektedir.[13][14] Psikoterapötik bir ortamda psilosibin kullanılarak yapılan araştırmalar, psikedelik maddelerin depresyon ve alkol bağımlılığı ile muhtemelen nikotin bağımlılığının tedavisine yardımcı olabileceğini ortaya koymaktadır.[15][16]

Etimoloji

5-HT2A reseptörü

Psikedelik terimi, psikiyatrist Humphrey Osmond ile Aldous Huxley'in yaptığı yazılı yazışma sırasında ortaya çıktı ve 1957'de Osmond tarafından New York Bilimler Akademisi'ne sunuldu.[17] Psikedelik kelimesi Yunanca "zihin" anlamına gelen ψυχήé ve "belirtmek" anlamına gelen δηλείν kelimelerinden türetilmiştir.[18] Amaçlanan anlamı "zihin tezahürü"dür, bunun anlamı, psikedeliklerin insan zihninin kullanılmayan potansiyellerini geliştirebileceğidir.[19]

Kullanımı

Geleneksel

Ayahuska bitkisinin tüketime hazırlanması, Pastaza, Ekvador.
Karton kağıda emdirilmiş Liserjik asit dietilamid (LSD) dozu

Psikedeliklerin geçmişi, fiziksel ve zihinsel iyileşmeyi teşvik etme yetenekleri nedeniyle geleneksel tıpta ve yerel dinlerde oldukça eskiye dayanır. Bu bağlamda, genellikle entojenler olarak bilinirler. Meskalin içeren kaktüsleri (özellikle peyote, San Pedro ve Peru meşalesi) kullanan Amerika yerlileri alkol tedavisinde başarıya ulaştıklarını raporlamışlardır.[] Demlenerek tüketilen Ayahuska bitkisi, Peru'da ve Güney Amerika'nın diğer bölgelerinde, dini bayramların yanı sıra ruhsal ve fiziksel şifa için kullanılır.[20] Sihirli mantarların özellikle Latin Amerika'da yerli halklar tarafından oldukça eskiye dayanan bir şamanik, spiritüel ve dinî kullanım geçmişi vardır.

Mikrodozlama

Psikedelik mikrodozlama, yaratıcılığı geliştirmek, fiziksel enerji seviyesiyle birlikte duygusal dengeyi artırmak, problem çözme görevlerinde performansı artırmak ve anksiyete, depresyon ve bağımlılığı tedavi etmek amacıyla psikedeliklerin eşik altı dozlarının uygulanmasıdır.[21][22] 21. yüzyılda mikrodozlamanın, daha fazla insanın uzun vadeli etkiler talep etmesi nedeniyle arttığı belirlenmiştir.[23][24]

Farmakoloji

Dimetiltriptamin'in (DMT) kimyasal gösterimi

Triptaminler

Triptaminler memelilerin merkezi sinir sisteminde bulunur. Dopamin, serotonin ve noradrenalin gibi klasik monoamin nörotransmitterleri üzerinde nöromodülatör olarak rol oynadığı varsayılmaktadır. Triptamin, serotonin reseptörlerini aktive etmek için serotonin reseptörü agonisti olarak hareket eder ve noradrenalin salınımı yerine serotonin ve dopamin salınımını uyarma tercihi ile hareket eder.

Meskalin'in kimyasal gösterimi

Feniletilaminler

Feniletilamin bir eser amindir insan merkezi sinir sisteminde nörotransmitter olarak daha az görev yapar. Feniletilamin bunun yerine, noradrenalin ve serotonin nöronlarında nörotransmisyonu düzenlemede görev yapar.[25] Meskalin, fenetilamin sınıfının doğal olarak oluşan bir alkaloididir.

Lisergamitler

Liserjik asit dietilamid'in (LSD) kimyasal gösterimi

Liserjik asit amitleri toplu olarak lisergamitler olarak bilinir ve çeşitli serotonin ve dopamin reseptörlerinde güçlü agonist ve/veya antagonist aktiviteye sahip bir dizi bileşik içerir. Son yıllarda mevcut bilimsel literatürden esinlenerek çok çeşitli lisergamitler ortaya çıkmıştır.[26]

Psikedelik deneyimler

Düşük dozlarda psikedelik deneyimlerin özellikleri, yüzeylerin bükülmesi ve renk varyasyonları gibi duyusal değişiklikleri içerir. Kullanıcılar genellikle daha önce deneyimlemedikleri yoğun renkleri bildirir ve tekrarlayan geometrik şekiller yaygındır. Daha yüksek dozlar sıklıkla sinestezi veya ek uzaysal veya zamansal boyutların deneyimi gibi duyusal algıda yoğun ve temel değişikliklere neden olur.[27]

Klasik psikedelikler, doğal olarak oluşan ergotaminden türetilen psilosibin, DMT, meskalin ve LSD gibi doğada bulunanlar olarak kabul edilir. Klasik olmayan psikedelikler, farmakofor lisergamidlerin, triptamin ve feniletilamin yapılarının 2C-B gibi daha yeni analogları ve türevleri olarak kabul edilir. Bu psikedeliklerin çoğu, farklı kimyasal yapılarına rağmen oldukça benzer etkilere neden olur. 2C-B gibi bazı bileşiklerin aşırı derecede sıkı "doz eğrileri" vardır, yani etkisi hissedilmeyen ve gerçeklikten çok büyük bir kopukluk yaşatan dozlar arasındaki fark çok küçük olabilir. Triptaminlerin, artan empati, görsel çarpıklıklar (sürüklenme, şekil değiştirme, nefes alma, çeşitli yüzeylerin ve nesnelerin erimesi), işitsel halüsinasyonlar, kapalı göz halüsinasyonları ve yeterince yüksek dozda gerçeklikten tamamen kopma, ego çözünmesi veya yeterince yüksek dozda ego ölümü gibi psikedelik durumlara neden olduğu belgelenmiştir.[28]

Olası yan etkiler

Toplum algısına rağmen, psikedelik ilaçlar bağımlılık yapmaz ve fizyolojik olarak güvenlidir.[13][14][15] 2016 itibarıyla, aşırı dozda LSD, psilosibin veya meskalin nedeniyle bilinen bir ölüm olmamıştır.[15]

Bununla birlikte, denetimsiz bir psikedelik deneyimler hayati risk oluşturabilir; Ira Byock, 2018'de Journal of Palyative Medicine'de psilosibinin uygun şekilde taranan bir hastaya uygulandığında ve bir profesyonel tarafından denetlendiğinde güvenli olduğunu yazdı. Bununla birlikte, "çok dikkatli olunması" çağrısında bulundu. Zira bu koşulların yokluğunda uzun süreli korku hissi dahil olmak üzere bir dizi olumsuz tepki mümkündür. Byock, Psikedelik bir deneyim sırasında araç kullanmanın ve hatta yürümenin tehlikeli olabileceğini belirtiyor.[29] Bazı durumlarda, psikedelik etkisindeki kişiler, insanüstü güçlere sahip olduklarına inandıkları için tehlikeli veya ölümcül eylemler gerçekleştirdiler.[15]

Çoğu psikedelik kullanımı, nadiren de olsa, etkiler geçtikten sonra bile uyuşturucu deneyiminin geçmişe dönüş hissini ortaya çıkarma riskini beraberinde getirir.[30] Kalıcı algı bozukluğu veya diğer yan etkiler de ortaya çıkabilir. Psilosibin kaynaklı ruh halleri, psikozda yaşanan durumlarla aynı özellikleri paylaşmaktadır ve 2011 yılı itibarıyla psilosibin ile psikozun başlangıcı arasında nedensel bir ilişki kurulmamasına rağmen, araştırmacılar bu ilişkinin araştırılması çağrısında bulunmuştur.[30] Psikedelik kullanım ile akıl hastalığı arasındaki ilişkiler üzerine 2013 yılında yayınlanan bir araştırma, psikedelik kullanımın herhangi bir akıl hastalığının etkilerini arttırdığına dair hiçbir kanıt bulamadı.[31]

Olası terapötik etkiler

Johns Hopkins Üniversitesi'nde psilosibin terapi seansı

Terapötik kullanımları olabilecek psikedelik maddeler arasında psilosibin, LSD ve meskalin bulunur.[32] 1950'ler ve 1960'larda, psikedeliklerle ilgili bazı bilimsel araştırmalarda bilgilendirilmiş onam eksikliği, bazı katılımcılara önemli, uzun süreli zararlara yol açtı.[32] O zamandan beri, psychedelic terapinin etkinliğine ilişkin araştırmalar, katı etik kurallar altında, tam bilgilendirilmiş onam ve psikozlu kişilerin katılımını önlemek için bir ön tarama ile yürütülmüştür.[32] Bu maddelerin arkasındaki tarih, potansiyel tıbbi değerlerine yönelik araştırmaları engellemiş olsa da, bilim adamları artık çalışmalar yürütebilmekte ve 1970'lerde durdurulan araştırmaları yenileyebilmektediir. Bazı araştırmalar bu maddelerin obsesif kompulsif bozukluk (OKB), travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), alkolizm, depresyon ve küme baş ağrıları gibi zihinsel bozuklukları olan kişilere yardımcı olduğunu göstermiştir.[12]

Psikedelik kültür

Psikedelik rock grubu Jefferson Airplane, 1967'de.

Psikedelik kültür, psikedelik müzik,[33] psikedelik sanat,[34] psikedelik edebiyat,[35] psikedelik film,[36] ve psikedelik festivaller gibi tezahürleri içerir.[37] Psikedelik müziğe örnek olarak The Grateful Dead ve Jefferson Airplane gibi rock grupları verilebilir. Birçok psikedelik müzik grubu ve psikedelik alt kültürünün unsurları, 1960'ların ortalarından sonları arasında San Francisco'da ortaya çıktı.[38]

Yasal durum

Pek çok psikedelik, 1971 tarihli Birleşmiş Milletler Psikotrop Maddeler Sözleşmesi'nin I Programında, zarar verme potansiyeli en yüksek olan ve kabul edilebilir tıbbi kullanımları olmayan ilaçlar olarak sınıflandırılır.[39]

Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre ise psikedelikler uyuşturucu kategorisindedir. Kullanmak için uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da kullanan kişi, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Kaynakça

  1. ^ "Peyote San Pedro Cactus – Shamanic Sacraments". D.M.Taylor. 7 Şubat 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Aghajanian, G (August 1999). "Serotonin and Hallucinogens". Neuropsychopharmacology. 21 (2): 16S-23S. doi:10.1016/S0893-133X(98)00135-3. PMID 10432484. 
  3. ^ a b c Millière (2018). "Psychedelics, Meditation, and Self-Consciousness". Frontiers in Psychology. 9: 1475. doi:10.3389/fpsyg.2018.01475. PMC 6137697 $2. PMID 30245648.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "psych-meditation-self" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  4. ^ a b Pollan, Michael (2018). How to Change Your Mind: What the New Science of Psychedelics Teaches Us About Consciousness, Dying, Addiction, Depression, and Transcendence
  5. ^ a b Leary, Timothy; Metzner, Ralph (1964). The Psychedelic Experience: A Manual Based on The Tibetan Book of the Dead
  6. ^ McKenna, Terence (1989). True Hallucinations: Being an Account of the Author's Extraordinary Adventures in the Devil's Paradise
  7. ^ a b Timmermann (2018). "DMT Models the Near-Death Experience". Frontiers in Psychology. 9: 1424. doi:10.3389/fpsyg.2018.01424. PMC 6107838 $2. PMID 30174629. 
  8. ^ McKenna, Terence (1992). Food of the Gods: The Search for the Original Tree of Knowledge A Radical History of Plants, Drugs, and Human Evolution
  9. ^ W. Davis (1996), One River: Explorations and Discoveries in the Amazon Rain Forest. New York, Simon and Schuster, Inc. p. 120.
  10. ^ Letheby (2017). "Self unbound: ego dissolution in psychedelic experience". Neuroscience of Consciousness. 3 (1): nix016. doi:10.1093/nc/nix016. PMC 6007152 $2. PMID 30042848. The connection with findings about PCC deactivation in ‘effortless awareness’ meditation is obvious, and bolstered by the finding that acute ayahuasca intoxication increases mindfulness-related capacities. 
  11. ^ Krebs, Teri S (28 Mart 2013). "Over 30 million psychedelic users in the United States". F1000Research. 2: 98. doi:10.12688/f1000research.2-98.v1. PMC 3917651 $2. PMID 24627778. 
  12. ^ a b Garcia-Romeu, Albert (August 2016). "Clinical applications of hallucinogens: A review". Experimental and Clinical Psychopharmacology. 24 (4): 229-268. doi:10.1037/pha0000084. PMC 5001686 $2. PMID 27454674.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "garcia-et-al" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  13. ^ a b The Non-medical Use of Drugs: Interim Report of the Canadian Government's Commission of Inquiry. 1971. s. 106. Physical dependence does not develop to LSD  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "canada-commission" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  14. ^ a b Lüscher, Christian (14 Kasım 2006). "The Mechanistic Classification of Addictive Drugs". PLOS Medicine. 3 (11): e437. doi:10.1371/journal.pmed.0030437. PMC 1635740 $2. PMID 17105338.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":02" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  15. ^ a b c d Nichols, D. E. (3 Şubat 2016). "Psychedelics". Pharmacological Reviews. 68 (2): 264-355. doi:10.1124/pr.115.011478. PMC 4813425 $2. PMID 26841800.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Nichols2016" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  16. ^ "Psychedelic psilocybin therapy for depression granted Breakthrough Therapy status by FDA". newatlas.com. 24 Ekim 2018. 25 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2019. 
  17. ^ Tanne (2004). "Humphrey Osmond". BMJ. 328 (7441): 713. doi:10.1136/bmj.328.7441.713. PMC 381240 $2. 
  18. ^ Oxford English Dictionary, 3rd edition, September 2007, s.v., Etymology
  19. ^ A. Weil, W. Rosen. (1993), From Chocolate To Morphine: Everything You Need To Know About Mind-Altering Drugs. New York, Houghton Mifflin Company. p. 93
  20. ^ Ayahuasca: Between Cognition and Culture. Publicacions Universitat Rovira i Virgili. 2020. ISBN 978-84-8424-834-7. OCLC 1229544084. 
  21. ^ Fadiman (1 Ocak 2016). "Microdose research: without approvals, control groups, double blinds, staff or funding". Psychedelic Press. XV. 
  22. ^ "The truth about 'microdosing,' which involves taking tiny amounts of psychedelics like LSD". Business Insider. 30 Ocak 2017. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2017. 
  23. ^ Webb M, Copes H, Hendricks PS (August 2019). "Narrative identity, rationality, and microdosing classic psychedelics". The International Journal on Drug Policy. 70: 33-39. doi:10.1016/j.drugpo.2019.04.013. PMID 31071597. 
  24. ^ Dahl, Henrik (7 Temmuz 2015). "A Brief History of LSD in the Twenty-First Century". Psychedelic Press UK. 11 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2017. 
  25. ^ Grandy (23 Nisan 2020). "Guest editorial". Gender in Management (İngilizce). 35 (3): 257-260. doi:10.1108/GM-05-2020-238. ISSN 1754-2413. 
  26. ^ Brandt (20 Nisan 2020). "Return of the lysergamides. Part VI: Analytical and behavioural characterization of 1‐cyclopropanoyl‐ d ‐lysergic acid diethylamide (1CP‐LSD)". Drug Testing and Analysis (İngilizce). 12 (6): 812-826. doi:10.1002/dta.2789. ISSN 1942-7603. PMID 32180350. 
  27. ^ Luke, David (28 Kasım 2013). "Rock Art or Rorschach: Is there More to Entoptics than Meets the Eye?". Time and Mind. 3 (1): 9-28. doi:10.2752/175169710x12549020810371. 
  28. ^ Berry (July 2004). "Mammalian central nervous system trace amines. Pharmacologic amphetamines, physiologic neuromodulators". Journal of Neurochemistry. 90 (2): 257-271. doi:10.1111/j.1471-4159.2004.02501.x. ISSN 0022-3042. PMID 15228583. 
  29. ^ Byock (2018). "Taking Psychedelics Seriously". Journal of Palliative Medicine. 21 (4): 417-421. doi:10.1089/jpm.2017.0684. PMC 5867510 $2. PMID 29356590. 
  30. ^ a b van Amsterdam (2011). "Harm potential of magic mushroom use: A review". Regulatory Toxicology and Pharmacology. 59 (3): 423-429. doi:10.1016/j.yrtph.2011.01.006. PMID 21256914. 
  31. ^ Krebs, Teri S. (19 Ağustos 2013). "Psychedelics and Mental Health: A Population Study". PLOS ONE. 8 (8): e63972. doi:10.1371/journal.pone.0063972. PMC 3747247 $2. PMID 23976938. 
  32. ^ a b c Tupper (6 Ekim 2015). "Psychedelic medicine: a re-emerging therapeutic paradigm". CMAJ : Canadian Medical Association Journal. 187 (14): 1054-1059. doi:10.1503/cmaj.141124. ISSN 0820-3946. PMC 4592297 $2. PMID 26350908. 
  33. ^ Sixties Rock: Garage, Psychedelic, and Other Satisfactions. Chicago, IL: University of Illinois Press. 15 Ocak 2000. ss. 63-64. ISBN 0-252-06915-3. 
  34. ^ Krippner (2017). "Ecstatic Landscapes: The Manifestation of Psychedelic Art". Journal of Humanistic Psychology. 57 (4): 415-435. doi:10.1177/0022167816671579. 
  35. ^ Dickins (2013). "Preparing the Gaia connection: An ecological exposition of psychedelic literature 1954-1963". European Journal of Ecopsychology. 4: 9-18. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021. 
  36. ^ Gallagher (2004). "Tripped Out: The Psychedelic Film and Masculinity". Quarterly Review of Film and Video. 21 (3): 161-171. doi:10.1080/10509200490437817. 
  37. ^ St John, Graham. "Neotrance and the Psychedelic Festival." 28 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dancecult: Journal of Electronic Dance Music Culture, 1(1) (2009).
  38. ^ "The Trips Festival explained". Experiments in Environment: The Halprin Workshops, 1966-1971. 14 Ocak 2016. 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  39. ^ Rucker (2015). "Psychedelic drugs should be legally reclassified so that researchers can investigate their therapeutic potential". British Medical Journal. 350: h2902. doi:10.1136/bmj.h2902. PMID 26014506. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">LSD</span> Halüsinojen, kristal yapılı bir molekül

Liserjik asit dietilamid, kısaca LSD ya da LSD-25 veya halk arasında bilinen ismi ile asit, yarısentetik psikoaktif bir halüsinojendir. İlk olarak 1938 yılında Albert Hofmann tarafından çavdar mahmuzunda bulunan ergotaminden sentezlenmiştir. Günümüzde ve tarih boyunca genellikle keyif verici olarak veya ruhani amaçlar için kullanılmıştır. 1960'ların karşı kültüründeki yeri sebebiyle çok yaygın olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Aspirin</span> ağrı, ateş ve iltihaplanmayı azaltmak için kullanılan bir ilaç

Asetilsalisilik asit (ASA) olarak da bilinen aspirin, ağrı, ateş ve/veya inflamasyonu azaltmak için ve antitrombotik olarak kullanılan nonsteroid antiinflamatuar bir ilaçtır (NSAID). Aspirinin tedavi etmek için kullanıldığı spesifik inflamatuar durumlar arasında Kawasaki hastalığı, perikardit ve romatizmal ateş yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ağrı kesici</span> insanın herhangi bir uzvunda ağrıya yol açan herhangi bir yere karşı oluşturulan yüksek baskı

Analjezik ya da ağrı kesici ağrıyı dindirmek ve analjeziye yol açmak için kullanılan her türlü ilaca verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Ekstazi</span> Ekstazi adıyla da bilinen psikoaktif uyuşturucu

3,4-metilenedioksi-N-metilamfetamin (MDMA) veya bilinen adlarıyla ekstazi, XTC, X, bir tür psikoaktif madde. Kimyasal formülü C11H15NO2 şeklindedir.

<span class="mw-page-title-main">Antidepresan</span> Majör depresif bozukluk ve anksiyete gibi rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılan psikiyatrik ilaçlar

Antidepresanlar, majör depresif bozukluk gibi bazı duygudurum bozukluklarını, bazı anksiyete bozukluklarını ve bazı kronik ağrı durumlarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlardır. Antidepresanların yaygın yan etkileri arasında ağız kuruluğu, kilo alımı, baş dönmesi, baş ağrısı, cinsel işlev bozuklukları ve duygusal körelme bulunur. Antidepresanlar, çocuklar, ergenler ve genç yetişkinler tarafından alındığında intihar düşüncesi ve davranışı riskinde artışa neden olabilir. Antidepresanların özellikle ani bir şekilde kesilmeleri sonucunda, antidepresan yoksunluk sendromu ortaya çıkabilir.

Nootropikler veya nootropik ilaçlar, sağlıklı bireylerde dikkat, hafıza, yaratıcılık ve motivasyon gibi zihinsel fonksiyonları artırmaya yönelik kullanılan çeşitli ilaç ve gıda takviyelerine verilen ortak ad. 2018 yılı itibarıyla bu gruba giren pek çok madde hala araştırma aşamasında olup etkileri tam olarak belirlenmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ketamin</span> stereoizomerler grubu

Ketamin, esas olarak anesteziyi başlatmak ve sürdürmek için kullanılan bir ilaçtır. Ağrı kesimi, sedasyon ve hafıza kaybı sağlarken alan kişiyi trans benzeri bir duruma sokar. Diğer kullanımları arasında kronik ağrı, yoğun bakımda sedasyon ve depresyon vardır. Etkisi altında kalp fonksiyonu, nefes alma ve solunum yolu refleksleri genellikle işlevsel kalır. Etkiler tipik olarak enjeksiyonla verildiğinde beş ila on dakika içinde başlar ve yaklaşık 25 dakika sürer. Molekül DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Peyote</span> Bitki türü

Lophophora williamsii veya peyote, meskalin ve benzeri psikoaktif alkaloidleri içeren küçük ve dikensiz bir kaktüs türü. Peyote Nahuatl veya Aztek dilindeki peyōtl kelimesinden türetilmiş İspanyolca bir kelimedir ve "parıltılı" anlamına gelir.

Serotonerjik ( ) ya da serotonerjik ile ilgili demektir. Serotonin bir nörotransmiter'dir. Bir sinaps, nörotransmitteri olarak serotonin kullanıyorsa serotonerjiktir. Serotonerjik bir nöron , serotonin üretir. Bir madde, etkilerini serotonin sistemiyle etkileşimler yoluyla, örneğin nörotransmisyonu uyararak veya bloke ederek üretirse, serotonerjiktir.

<span class="mw-page-title-main">Venlafaksin</span> İlaç

Venlafaksin ya da ilk marka adıyla Efexor, serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörü (SNRI) sınıfından bir antidepresan ilaçtır. Majör depresif bozukluk (MDD), yaygın anksiyete bozukluğu (GAD), panik bozukluğu ve sosyal fobi tedavisinde kullanılır. Kronik ağrı için de kullanılabilmektedir. Ağız yoluyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Amitriptilin</span> kimyasal bileşik

Amitriptilin, Türkiye'de Laroxyl markası adı altında satılır, öncelikle majör depresif bozukluğu ve nöropatik ağrıdan fibromiyaljiye, migren ve gerilim baş ağrılarına kadar çeşitli ağrı sendromlarını tedavi etmek için kullanılan bir trisiklik antidepresandır. Yan etkilerin sıklığı ve belirginliği nedeniyle, amitriptilin genellikle bu endikasyonlar için ikinci basamak tedavi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Psilosibin tedavisi</span>

Psilosibin tedavisi terapötik bağlamda psilosibin kullanımıdır. Bu, incelenmekte olan çeşitli psikedelik terapi biçimlerinden biridir. 2020 itibarıyla, psilosibin tedavisi standart tıbbi uygulamada kullanılmamaktadır ve dünyanın çoğu yerinde yasa dışıdır.

<span class="mw-page-title-main">Akatizi</span>

Akatizi, hareketsizce oturamama ile birlikte öznel bir iç huzursuzluk hissi ile karakterize bir hareket bozukluğudur. Genellikle, bacaklar en belirgin şekilde etkilenir. Etkilenen vücut bölgeleri kıpırdayabilir, ileri geri sallanabilir veya hızlanabilir, bazı kişiler ise sadece vücutlarında huzursuzluk hissedebilir. En şiddetli vakalar saldırganlık, şiddet veya intihar düşünceleriyle sonuçlanabilir.

Mepiprazol, İspanya'da pazarlanan ve ek antidepresan özelliklere sahip fenilpiperazin grubunun anksiyolitik bir ilacıdır. 5-HT2A ve α1-adrenerjik reseptör antagonisti olarak görev yapar ve geri alımını inhibe eder ve serotonin, dopamin ve norepinefrin salınımını değişen oranlarda indükler ve bir serotonin antagonisti ve geri alım inhibitörü (SARI) olarak tanımlanmıştır. İrritabl bağırsak sendromu (IBS) olan hastalarda mepiprazolün kontrollü klinik denemeleri yapılmıştır ve ilacın bazı hastalarda IBS semptomlarını hafifletmede bazı yararları olduğu görülmüştür. Trazodon, nefazodon ve etoperidon gibi diğer fenilpiperazinlere benzer şekilde, mepiprazol aktif metabolit olarak mCPP üretir.

Triptamin, esansiyel amino asit olan triptofanın bir indolamin metabolitidir. Triptamin yapısı, melatonin, serotonin, bufotenin ve dimetiltriptamin (DMT), psilosibin, psilosin ve diğerleri gibi psikedelik türevleri dahil olmak üzere belirli aminerjik nöromodülatörlerin ortak bir özelliğidir. Triptaminin memeli beyninde ifade edilen eser miktarda aminle ilişkili reseptörleri aktive ettiği ve dopaminerjik, serotonerjik ve glutamaterjik sistemlerin aktivitesini düzenlediği gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Psikedelik sanat</span>

Psikedelik sanat, psikedelik deneyimler ve LSD, psilosibin ve DMT gibi psikedelik maddelerin alımını takip ettiği bilinen halüsinasyonlarla ilgili veya bunlardan esinlenen sanat, grafik veya görsellerdir. "Psikedelik" kelimesi "zihin tezahürü" anlamına gelir. Bu tanıma göre, ruhun iç dünyasını tasvir etmeye yönelik tüm sanatsal çabalar "psikedelik" olarak kabul edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Salvinorin A</span>

Salvinorin A, Salvia divinorum'daki ana aktif psikotropik moleküldür. Salvinorin A, dissosiyatif bir halüsinojen olarak kabul edilir.

Desipramin, depresyon tedavisinde kullanılan bir trisiklik antidepresandır (TCA). Nispeten seçici bir norepinefrin geri alım inhibitörü olarak görev yapar, ancak aynı zamanda zayıf serotonin geri alım inhibitörü, alfa-1 bloke edici, antihistaminik ve antikolinerjik etkiler gibi başka aktivitelere de sahiptir. İlaç, daha az yan etkiye sahip olan ve aşırı dozda daha güvenli olan seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) antidepresanların kullanıma sunulmasından bu yana, depresyon için birinci basamak tedavi olarak kabul edilmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">MDA</span>

3,4-Metilendioksiamfetamin, esas olarak eğlence amaçlı bir uyuşturucu olarak karşılaşılan amfetamin ailesinin bir empatojen-entaktojen, psikostimülan ve psikedelik ilacıdır. Farmakolojisinde MDA, bir serotonin-norepinefrin-dopamin salgılatıcı ajandır (SNDRA). Çoğu ülkede, kontrollü bir maddedir; bulundurulması ve satışı yasa dışıdır.

<span class="mw-page-title-main">Deliriant</span>

Deliriantlar halüsinojen maddelerin bir alt sınıfıdır. Terim, 1980'lerin başında bu maddeleri LSD gibi psikedeliklerden ve ketamin gibi dissosiyatiflerden, deliryuma neden olan birincil etkilerinden dolayı ayırmak için icat edildi. Terim genel olarak nörotransmitter asetilkolinin fonksiyonunu inhibe eden maddeler olan antikolinerjik ilaçları ifade eder. Deliriantların yaygın örnekleri arasında Datura ve Brugmansia cinsi bitkilerin yanı sıra önerilenden daha yüksek dozlarda difenhidramin (Benadryl) yer alır. Solanaceae familyasınınki gibi bazı bitki deliriantları, özellikle Amerika'daki bazı yerli kültürler tarafından, geçiş törenleri, kehanet veya atalarla iletişim kurma gibi gelenekler veya ritüeller için değişik şuur hallerine ulaşmak için kullanılmıştır. Uzun kullanım geçmişine rağmen deliriantlar, davranışsal ve nörolojik etkileri açısından halüsinojenlerin hakkında en az çalışılan sınıfıdır.