Psidium guajava - Turkipedia

Elma guava

Elma guava (Psidium guajava) meyvesi

Biyolojik sınıflandırma

Âlem:	Plantae
Bölüm:	Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
Sınıf:	Magnoliopsida (İki çenekliler)
Takım:	Myrtales
Familya:	Myrtaceae (Mersingiller)
Alt familya:	Myrtoideae
Oymak:	Myrteae
Cins:	Psidium
Tür:	P. guajava

İkili adlandırma

Psidium guajava

Elma guava ya da bayağı guava (Psidium guajava; Goiaba olarak Brezilya'da ve Guayava olarak Amerika'nın bazı yerlerinde bilinir) her daim yeşil Karaipler, Güney Amerika, Brezilya'dan dünyaya yayılma 2 ile 7 metre arası değişen boyu olan bir guava türüdür. Çiçekleri 2,5 cm çapında beyaz renkli ve büyüktür.^[1] Meyvesi 15 cm çapında ve pek çok tohum içerir. Kolaylıkla böcekler tarafından tozlaşması sağlanabilir, arılar özellikle de bal arısı (Apis mellifera) bu bitkinin tozlaşmasına yardım eder. Genel olarak bitki hermafroittir. Yani dişi ve eril organlar aynı ağaç üzerindedir.

Bununla birlikte bitkinin dış kısmı sarı, yeşil olmakla birlikte kabuğun altındaki iç kısmı farklı olabilir. Bu iç kısmın yeşil, sarı veyahut kırmızı olduğu türleri bulunmaktadır. En bilinen türü kabuğun altındaki iç kısmı kırmızı olarak meyve veren türleri olup bu türler, diğer türlere göre antioksidan yönünden daha zengin ve soğuğa biraz daha dayanıklıdır. Yetişkin kırmızı türleri -1 derece gibi soğuklara geçici süreliğine dayanabilmektedir.

Bitki kokusu nedeniyle pek çok şampuanda da kullanılmaktadır. Bunun yanında meyveleri ticari olarak değerlendirilmekte ve gıda endüstrisinde kullanılmaktadır. Kökleri kaynatılarak ishal için kullanılabilmektedir.

Yine meyve pulpu çeşitli Giardia lamblia, bağırsak solucanı gibi bağırsak parazitlerine ve diğer parazitlere karşı kullanılmaktadır.

Sinonimleri

Myrtus guajava (L.) Kunze 1898
Psidium cujavus L. 1754
Psidium pomiferum L. 1762
Psidium pyriferum L. 1762
Psidium cujavillus Burm.f. 1768
Psidium angustifolium Lam. 1789
Psidium pumilum Vahl 1791
Psidium vulgare Rich. 1792
Psidium sapidissimum Jacq. 1798
Psidium pumilum var. guadalupense DC. 1828
Psidium aromaticum Blanco 1837, nom. illeg.
Psidium pyriferum var. glabrum Benth. 1840
Psidium fragrans Macfad. 1850
Psidium intermedium Zipp. ex Blume 1850
Psidium prostratum O.Berg 1856
Guajava pumila (Vahl) Kuntze 1891
Guajava pyrifera (L.) Kuntze 1891
Syzygium ellipticum K.Schum. & Lauterb. 1900
Psidium igatemyense Barb.Rodr. 1903.^[2]

Resimler

Elma Guava'nın şekli
Çiçekleri
Kırmızı Elma Guava'nın meyveleri

Dipnotlar

^ "Psidium guajava". Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 17 Ekim 1995. 5 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Sinónimos en Kew 30 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

(Portekizce) Federal University of Uberlândia: Culture of Apple Guava 6 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Federal University of Uberlândia: Culture of Apple Guava 6 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Psidium guajava: species information from HEAR 30 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (21 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20210221021637/http://www.hear.org/ arşivlendi. Hawaiian Ecosystems at Risk project [HEAR])
http://www.issg.org/database/species/ecology.asp?fr=1&si=211 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Yeşil renk elektromanyetik tayf'ın insan gözüyle görülebilen renklerinden biridir. Turuncu ve mor ile birlikte ara renklerden birini oluşturur. Dalgaboyu 550 nanometre kadardır. Karşıt rengi kırmızı'dır.

Botanikte meyve çiçeklenmeden sonra yumurtalıktan oluşan, çiçekli bitkilerde tohum taşıyan yapıdır.

Turşu kurma, çeşitli sebze ve meyvelerin salamura adı verilen tuzlu; asitli çözeltide bir süre bekletilerek uzun süre saklanabilecek hâle getirilmesidir. Genelde kırsal alanda kışa hazırlığın önemli bir kısmıdır. Turşulama, gıdanın raf ömrünü korur veya uzatır. Elde edilen ürüne turşu denir.

Capsicum ya da biber, patlıcangillerden (Solanaceae) bir cins. Bu cinsin türleri, binlerce yıldır yetiştirildikleri Amerika kıtasına özgüdür. Capsicum dünya çapında yetiştirilmekte ve birçok mutfakta kullanılmaktadır.

Rosaceae (gülgiller), Rosales takımına bağlı bir bitki familyasıdır.

Elma, gülgiller (Rosaceae) familyasından kültürü yapılan bir meyve türü.

Scarabaeidae, Scarabaeoidea üstfamilyasına bağlı bir hayvan familyasıdır. Scarabaeidae türlerinin büyük çoğunluğu "çöpçü"dür; dışkı, leş ve çürümekte olan bitkilerle beslenirler. Ayrıca, mantar, polen, yeşil yaprak, meyve ya da köklerle beslenen türler de bulunur. Hayvan dışkıları ve hayvan ya da bitki kalıntılarıyla beslenenler geri dönüştürücü işlevleri nedeniyle, polenlerle beslenenlerse tozlaşmaya yardımcı oldukları için çok yararlı böceklerdir. Ancak, yeşil yapraklarla ve köklerle beslenenler ciddi tarım zararlıları olabilirler; Popillia japonica bunun tipik bir örneğidir.

Fanta, The Coca-Cola Company firmasının ürettiği ve ilk kez 1940 yılında Nazi Almanyası'nda tanıtılan meyveli meşrubat markasıdır. Yedigün (Mirinda), Sunkist, Crush, Slice, Tango, Bluna, iOrange gibi markalar Fanta ile rekabette olmaya çalışmaktadırlar. Dünya çapında 100'den fazla Fanta Citrus ve Fanta lezzetleri mevcuttur.

Durian, Malezya, Tayland ve Endonezya kökenli bir bitkidir.

Bergamot, sedef otugiller (Rutaceae) ortalama 4 m boyunda bir ağaç türü. Esas vatanı Batı Hindistan'dır. Yaprakları uzun ve koyu yeşildir. Çiçekleri beyaz renkli ve küçük olup, meyveleri küre veya armut biçiminde, 5–7 cm çapında etli kısmı ekşi lezzetli, kabuk kısmı limon sarısı renklidir.

Feijoa veya botanik adı ile Feijoa sellowiana, diğer yaygın adları ile ananas guavası, guavastin, Türkiye'deki yaygın adıyla kaymak ağacı, ana vatanı Brezilya, Paraguay, Uruguay ve Arjantin olan mersingiller (Myrtaceae) familyasından, 1 ile 7 metre arasında boylanabilen, her dem yeşil küçük bir ağaç türüdür. Meyvesinin rengi yeşildir, boyutu ise ceviz büyüklüğündedir. Gerçek bir guava türü olmamasına karşın onunla akrabadır ve akraba olduğu Guava ailesi içinde soğuğa en dayanıklı türlerden biridir, -16 dereceye soğuğa kadar dayanabilir.

Abgrallaspis cyanophylli, Diaspididae familyasından zararlı böcek türü.

Ökse otu, Santalaceae familyasından Avrupa, batı ve güney Asya'ya özgü asalak bir bitki türü. Halk arasında gevele, güvelek, gövelek, purç, çekem olarak da bilinir.

Elaeagnus multiflora, bilinen adıyla Kırmızı İğde ,Elaeagnus cinsinin bir üyesidir. Özellikle Çin, Kore ve Japonya 'da bilinir.

Guava Yaklaşık 100 kadar türü bulunur. Anavatanı Meksika, Orta Amerika ve Güney Amerika'nın kuzeyidir. Günümüzde Güney Asya, Hawaii, Karaipler ve Afrika'da ziraati yapılmaktadır.

Psidium littorale, Myrtaceae familyasından guava türüdür. Bu tür Cattley guavası olarak da adlandırılmakla bu ad Sir William Cattley adlı bir gezgin, kültür bilimcisi adına bu bitkiye ithaf edilmiştir. Çoğunlukla Peru guavası (2–6 m uzunluğunda bir çalı veya ağaç şeklinde boy gösterir.,ekşi fakat reçel yapımında kullanılan kimi zaman yenebilen sarı veya kırmızı meyveler verir. Kırmızı meyve veren türe Çilek guavası adı verilir. Sarı meyve verene limon guavası adı verilir, Hawaii'de waiawī adıyla anılır. Brezilya ve tropik kuşağa yakın Güney Amerika memleketidir, elma guava ile yakın akrabadır. Hawaii'de Çin guavası adıyla da bu türler anılmaktadır. Aşırı uyum sağladıkları ortamlarda işgalci ve kolay yayılan yok edilmesi zor türlerdir. Hawaii gibi tropik bölgelerde bu bitkiler yetiştirilmesi yanında yerel bitki örtüsüne zarar vermemesi için sürekli bir mücadelede sürmektedir. Guava türleri arasında soğuğa en dayanıklı türlerden biridir; hele çilek guavası, bilinen elma guava'dan daha dayanıklı türlerdir. Olgunluğa erişmiş Çilek Guavası ağacının, Limon Guavası türüne göre soğuğa daha iyi mukavemet gösterdiği ve -5,5 derecelik soğuklara dayanabildiği bilinmektedir. Yine anti oksidan bakımından çilek Guavası Limon guavasına göre daha üstün durumdadır.

Psidium dumetorum, mersingiller ([Myrtaceae) familyasından Jamaika'ya özgü endemik bir psidium guava türüdür. 1976'dan beri bu bitkiye ilişkin hiçbir örneğe rastlanmadığından ve doğal yaşam alanı yok edildiğinden, nesli tükenmiş olarak kabul edilmektedir.

Psidium grandifolium, Myrtaceae (mersingiller) familyasından Brezilya'ya özgü bir guava türüdür. 2 metreye kadar boylanabilir, 6 cm' kadar çıkan yaprakları bulunur, meyveleri oval yeşil-sarı renkte yenilebilir tatlı-ekşi lezzettedir. Brezilya'da genelde Eylül ayından Aralık ayına kadar beyaz çiçekleri açar, Ocak ayından mart ayına kadar meyve verir. Yaşam alanları gün geçtikçe daralmaktadır.

Ugni molinae, Şili guavası ya da Murtilla olarak da bilinen, anavatanı Şili ve Güney Arjantin olan mersingiller ailesinden bir bitki türüdür. Guava ile uzaktan bir akrabalığı vardır. Daha çok meyvesi için ve sarkık duran çiçekleri için dekoratif amaçlı olarak yetiştirilir.Meyveleri Avustralya ve Yeni Zelanda'da Ugniberry, Taziberry gibi adlarla satılmaktadır. Avustralya ve Yeni Zelanda'da da sanki bu yerlerin yerli meyvesi gibi Tazziberry gibi adlarla meyveleri satılmaktaysa da bu yerlerin yerel bitkisi değildir.

Beyaz sapot, Rutaceae familyasından tropikal bir ağaç türü. Turunçgillerle de uzaktan akrabadır. Doğu Meksika, Orta Amerika, Kosta Rika'nın güneyi anavatanıdır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.