İçeriğe atla

Protungulatum

Protungulatum
Yaşadığı dönem aralığı: 70,6-63,8 myö
Maastrihtiyen-Torrejoniyen[1] 
Protungulatum donnae'nin çenesi, Doğa Tarihi Müzesi (Londra)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Büyük takım:Ferungulata
Klad:Pan-Euungulata
Familya:†Protungulatidae
Chatterjee, Scotese & Bajpai, 2017[2]
Cins:†Protungulatum
Sloan & Van Valen, 1965[3]
Tip tür
†Protungulatum donnae
Sloan & Van Valen, 1965
Diğer Türler
  • †P. gorgun (Van Valen, 1978)
  • †P. sloani (Van Valen, 1978)
  • †P. coombsi (J. David Archibald, Yue Zhang, Tony Harper, & Richard L. Cifelli, 2011)
  • †P. mckeeveri (Archibald, 1982)

Protungulatum (Latince:"ilk toynaklı"), ilk olarak kuzeydoğu Montana'daki Bug Creek Anthills Oluşumunda bulunan, geç Kretase ile erken Paleosen dönemleri arasında yaşamış, bazal bir toynaklı veya Pan-Euungulate olduğu düşünülen, bilinen en eski plasentalı memeli cinsi.[4][5][6]

Açıklama

Bug Creek Karınca Yuvalarının, kuş olmayan dinozorların ve yaygın Kretase memelilerinin kalıntılarının varlığı nedeniyle başlangıçta Geç Kretase'den (en son Maastrihtiyen) olduğuna inanılıyordu, ancak bunların daha sonra Geç Kretase tabakalarından yeniden çalışıldı[7] ve sonuç olarak Bug Creek Karınca Yuvalarının şu anda Erken Paleosen (Puercan) yaşlarında olduğu düşünülüyor. Kanada, Saskatchewan'daki Ravenscrag Formasyonundan kalıntılar P. donnae'ye atandı. Bu kalıntılar aynı zamanda yaş olarak Kretase'den olabilir, ancak Ravenscrag Formasyonunun yaşı tam olarak kesin değildir. 2011 yılında, kesinlikle Geç Kretase'den (Maastrihtiyen) olan Hell Creek Formasyonundan yeni bir Protungulatum türü olan P. coombsi'nin kalıntıları, Protungulatum'un hem Kretase hem de Paleosen'de mevcut olduğunu kanıtladı.[5]

Sınıflandırma

Protungulatum'un toynaklıların atası olduğunu öne süren kladogram

Başlangıçta, şu anda polifiletik olduğu bilinen bir grup "arkaik toynaklı"yı içeren condylarthra grubuna atandı. Archibald ve ark. (2011), Protungulatum'un kesinlikle plasentalı bir memeli olmadığını söyledi. Bazı çalışmalar protungulatum'un Cetartiodactyla'ya yakın olduğunu bulmuştur,[8] bir diğer analiz, plasentalı olmayan bir eutherian olduğunu destekler.[6][9] Bununla birlikte, bazı güncel analizler, onu plasentalı bir memeli ve gerçek toynaklılara göre yakın olarak sınıflar.[10][11][12]

Filogeni

Protungulatum'un Scrotifera içerisindeki yerini ve Protungulatum türleri arasındaki ilişkileri gösteren kladogram.[10][12]

 Scrotifera 
 

Chiroptera

 
 Ferungulata 
 

Ferae

 
 Pan-Euungulata 
 

Euungulata

 
 †Protungulatidae 
 †Protungulatum 
 

†Protungulatum coombsi

 
 

†Protungulatum gorgun

 
 

†Protungulatum sp. (PTRM 1277)

 
 
 

†Protungulatum donnae

 
 

†Protungulatum mckeeveri

 
 

†Protungulatum sloani

 
 
 
 ? 
 
 
 

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Protungulatum". paleobiodb.org. 24 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021. 
  2. ^ Sankar Chatterjee, Christopher R. Scotese, Sunil Bajpai (2017.) "Indian Plate and Its Epic Voyage from Gondwana to Asia: Its Tectonic, Paleoclimatic and Paleobiogeographic Evolution", Geological Society of America
  3. ^ R. E. Sloan and L. Van Valen (1965.) "Cretaceous mammals from Montana." Science 148(3667):220-227
  4. ^ Z. Kielan-Jaworowska, R. L. Cifelli and Z. X. Luo (2004.) "Mammals from the age of dinosaurs: Origins, evolution, and structure." Columbia University Press, New York 1-630
  5. ^ a b Archibald (6 Mayıs 2011). "Protungulatum, confirmed Cretaceous occurrence of an otherwise Paleocene eutherian (placental?) mammal" (PDF). Journal of Mammalian Evolution. 18 (3): 153-161. doi:10.1007/s10914-011-9162-1. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013. 
  6. ^ a b Halliday (2015). "Resolving the relationships of Paleocene placental mammals" (PDF). Biological Reviews. 92 (1): 521-550. doi:10.1111/brv.12242. PMC 6849585 $2. PMID 28075073. 18 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Mayıs 2021. 
  7. ^ A derived or reworked fossil is a fossil found in rock made significantly later than when the fossilized animal or plant died: it happens when a hard fossil is freed from a soft rock formation by erosion and redeposited in a currently forming sedimentary deposit.
  8. ^ Wible (2007). "Cretaceous eutherians and Laurasian origin for placental mammals near the K/T boundary". Nature. 447 (7147): 1003-1006. doi:10.1038/nature05854. PMID 17581585. 
  9. ^ "Eutherians experienced elevated evolutionary rates in the immediate aftermath of the Cretaceous–Palaeogene mass extinction". 4 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2021. 
  10. ^ a b O'Leary, Maureen A.; Bloch, Jonathan I.; Flynn, John J.; Gaudin, Timothy J.; Giallombardo, Andres; Giannini, Norberto P.; Goldberg, Suzann L.; Kraatz, Brian P.; Luo, Zhe-Xi; Meng, Jin; Ni, Xijun (8 Şubat 2013). "The Placental Mammal Ancestor and the Post–K-Pg Radiation of Placentals". Science (İngilizce). 339 (6120): 662-667. doi:10.1126/science.1229237. ISSN 0036-8075. PMID 23393258. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021. 
  11. ^ Wilford, John Noble (7 Şubat 2013). "Rat-Size Ancestor Said to Link Man and Beast". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 21 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021. 
  12. ^ a b Burger, Benjamin J. (2015). "The Systematic Position of the Saber-Toothed and Horned Giants of the Eocene: The Uintatheres (Order Dinocerata)" (PDF). Society of Vertebrate Paleontology 75th Annual Meeting. Dallas. 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eteneliler</span> Eutheria sınıfındaki memelilerin alt sınıfı

Eteneliler, eteneli memeliler veya plasentalı memeliler, memelilerin bir infra sınıfı. Diğer alt sınıflar keseliler (Metatheria) ve hâlâ yumurtlayarak üreyen ilkel memelilerdir (Protheria). Aralarında büyük bir farkla en büyük grup etenelilerdir. Günümüzde, 6000'in üzerinde eteneli türü bulunmaktadır. Vücut yapıları ve yaşam alanlarının farklılıkları ile en çeşitli memeli grubunu oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Eutheria</span> memeli kladı

Eutheria, keselilere göre etenelilerle daha yakından ilişkili olan tüm doğurgan memelileri (Theria) kapsayan bir kladdır.

<span class="mw-page-title-main">Euarchontoglires</span> memeli üst takımı

Euarchontoglires veya Supraprimates, eteneliler infra sınıfında yer alan, moleküler genetik araştırmalar sonrası ortaya konulmuş olan bir üst takım.

<span class="mw-page-title-main">Toynaklılar</span> memeli kladı

Toynaklılar, memelilerin Ferungulata grubundan, pençelerini toynak biçiminde geliştirmiş bir memeli üst takımıdır.

<i>Purgatorius</i> tarih öncesi plesiadapiform cinsi

Purgatorius, Paleosen döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış, Plesiadapiformes'in öncüsü olduğu düşünülen plasentalı memeli cinsi. Purgatorius, Protungulatum ile birlikte, bilinen en eski plasentalı memelilerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Mesonychia</span> memeli takımı

Mesonychia, erken Paleosen ila Oligosen dönemleri arasında yaşamış arkaik toynaklı memelileri kapsayan bir etçil memeli grubudur.

<i>Hyopsodus</i> Eosen döneminde yaşamış ilkel toynaklı cinsi

Hyopsodus, Eosen döneminde Avrasya ve Kuzey Amerika'da yaşamış toynaklı memeli cinsi. Bu cinsin fosilleri, Kuzey Amerika'da, özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nin Bighorn Havzası bölgesinde bulunmuştur. Hızlı ve çevik olduğuna, yuvalarda yaşadığına ve belki de ekolokasyonu kullanabildiğine inanılıyor.

<span class="mw-page-title-main">Ferae</span> memeli kladı

Ferae, Carnivora ve Pholidota takımlarından oluşan bir memeli kladıdır. Carnivora ve Pholidota'nın bir grubu için alternatif bir isim olan Ostentoria da önerildi. Moleküler genetik çalışmalarca, günümüze kadar gelen Ferae'nin son ortak atasının yaklaşık olarak 78.9 milyon yıl önce yaşadığı tahmin edilmiştir. Creodonta gibi soyu tükenmiş birkaç takım da Ferae'nin üyeleridir.

Zhelestidae, soyu tükenmiş eutherian memelilerin bir soyudur. Turoniyen'den Maastrihtiyen'e kadar Geç Kretase'de ortaya çıkanlar, son derece başarılı bir gruptu ve Avrupa, Asya, Hindistan, Afrika ve Kuzey Amerika'da temsilciler bulundu ve onları görünüşte kozmopolit bir dal haline getirdiler. Otçul bir yaşam tarzına doğru uzmanlaşmışlardı ve aslında başlangıçta kök toynaklılar olarak kabul edildiler, ancak epipubiklerin ve "arkaik" diş karakterlerinin varlığı onları plasentalı olmayan eutherianlar haline getirir.

<i>Juramaia</i>

Juramaia, Çin'in batısındaki Liaoning'in Geç Jura yataklarından bilinen kök eteneli memelerin soyu tükenmiş bir cinsidir. Vücut uzunluğu yaklaşık 70–100 mm olan küçük fare benzeri bir memelidir, bu onun, modern De Winton'ın sivri faresine benzer boyutta olduğunu gösterir. Juramaia, tam dişlenme ile korunan tamamlanmamış kafatası da dahil olmak üzere, eklemli ve neredeyse eksiksiz bir iskelet olan BMNH PM1343 holotipinden bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Atlantogenata</span> memeli kladı

Atlantogenata, Xenarthra ve Afrotheria kladlarını içeren, önerilmiş bir plasentalı memeli grubudur. Bu gruplar, muhtemelen Kretase'de sırasıyla Güney Amerika ve Afrika kıtalarında ortaya çıkmış ve yayılmıştır. Boreoeutheria ile birlikte Placentalia'yı oluştururlar. Bu gruplandırmanın monofilisi, bazı genetik kanıtlarla desteklendi.

<i>Sinodelphys</i> Erken Kretase döneminde yaşamış memeli cinsi

Sinodelphys, 125 milyon yaşında olduğu tahmin edilen Erken Kretase'den soyu tükenmiş bir memeli cinsidir. 2003 yılında Çin'in Liaoning Eyaletindeki Yixian Formasyonu kayalarında Zhe-Xi Luo ve John Wible'ın da aralarında bulunduğu bir bilim insanı ekibi tarafından keşfedildi ve tanımlandı.

<i>Prokennalestes</i>

Prokennalestes, fosilleri Moğolistan'ın erken Kretase aşamasından bilinen bazal eutherian memeli cinsi. İlk olarak 1989'da Kielan-Jaworowska & Dashzeveg tarafından, cinse ait iki tür ile tanımlandı: Prokennalestes trofimovi ve Prokennalestes minor.

<span class="mw-page-title-main">Adapisoriculidae</span>

Adapisoriculidae, Paleosen ve muhtemelen Kretase döneminde mevcut olan soyu tükenmiş bir eutherian memeli ailesidir. Bir zamanlar, benzer diş yapıları nedeniyle kirpi ailesi (Erinaceidae) ile yakından ilişkili olan Erinaceomorpha takımının üyeleri oldukları veya bazal Euarchontanlar oldukları düşünülüyordu. Ayrıca bir noktada keseli oldukları düşünülüyordu. Bununla birlikte, en son çalışmalar, bunların plasentaya sahip olmayan eutherian olduklarını göstermektedir.

<i>Ferungulata</i> memeli kladı

Ferungulata, Ferae ve Pan-Euungulata soyunu bir araya getiren bir plasentalı memeli büyük takımıdır. Morfolojik analize dayalı geleneksel ve daha yeni moleküler analizleri dikkate alan gözden geçirilmiş bir tane olmak üzere iki şekilde oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Arctocyonia</span> tarih öncesi memeli takımı

Arktosiyoniyenler, stratigrafik aralığı Paleosen'den Erken Eosen dönemlerine kadar uzanan laurasiatherian memelilerin bir kladıdır. Kretase-Paleojen soy tükenme olayından sonra büyük memeli avcılarının en eski örnekleri arasındaydılar. Bazıları arktosiyoniyenleri kök çift toynaklılar olarak sınıflandırırken, diğerleri Ferae grubunun üyeleri olarak grubu sınıflandırmıştır. Takımda sınıflandırılan üç aile vardır: Arctocyonidae, Oxyclaenidae ve Quettacyonidae.

<i>Chriacus</i>

Chriacus, Paleosen döneminde şu anda Kuzey Amerika'da yaşamış ve erken Eosen'den sonra yok olan bir plasentalı memeli cinsidir.

Cimolestes, böcekleri ve diğer küçük hayvanları yemeye uyarlanmış tam bir diş tamamlayıcısı olan erken eutherian memeli cinsi. Paleontologlar, kısmen, oldukça farklı hayvanların cinse atanması nedeniyle, diğer memelilerle olan ilişkisi konusunda anlaşamadılar, bu da Cimolestes'i yakından ilişkili olanlardan ziyade benzer özelliklere sahip hayvanların bir sınıf taksonu haline getirdi. Fosilleri, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa ve Afrika'da bulunmuştur. Cimolestes ilk olarak Kuzey Amerika'nın Geç Kretase döneminde ortaya çıktı. Bazı paleontologlara göre, Cimolestes'in soyu Paleosen'in başlangıcında tükendi, diğerleri ise cinsin soyunun Eosen'den önce tükendiğini bildiriyor.

<span class="mw-page-title-main">Kondilart</span> tarih öncesi memeli takımı

Kondilartlar (Condylarthra), öncelikle Paleosen ve Eosen dönemlerinden bilinen, soyu tükenmiş plasentalı memelilerin resmi olmayan bir grubudur - daha önce bir takım olarak kabul edilmiştir. Erken, ilkel toynaklılar olarak kabul edilirler. Artık, Perissodactyla veya Cetartiodactyla'nın bir parçası olarak açıkça belirlenmemiş olan toynaklıları sınıflandırmak için bir çöplük olarak hizmet eden ve bu nedenle birçok ilgisiz soydan oluşan bir çöp sepeti taksonu olarak kabul edilmektedir.

Maelestes, 1997 yılında Gobi Çölü'nde keşfedilen, tarih öncesi sivri fare benzeri bir memelidir. Yaklaşık 71-75 milyon yıl önce Kretase Dönemi'nin sonlarında yaşamış olan bu hayvan, Velociraptor ve Oviraptor gibi dinozorların çağdaşıydı. Bazı bilim adamlarına göre, bu türün keşfi ve analizi, gerçek plasentalı memelilerin, diğerlerinin düşündüğü gibi Kretase'de çok daha erken, kuş olmayan dinozorların 66 milyon yıl önce neslinin tükendiği zamana yakın bir yerde ortaya çıktığını gösteriyor. Bununla birlikte, bir epipubik kemiğin varlığı, diğer özelliklerin yanı sıra, onu plasental olmayan bir eutherian olarak yerleştirir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.