İçeriğe atla

Protovestiarios

Protovestiarios (Yunancaπρωτοβεστιάριος, "ilk vestiarios") Bizans yüksek bir saray görevidir, başlangıçta hadımlar için ayrılmıştır. Geç Bizans döneminde (12 ile 15. yüzyıllar), İmparatorluğun en üst düzey mali yetkilisiydi ve bu makam ayrıca Orta Çağ Sırp devletleri tarafından da benimsenmiştir.

Tarihi ve fonksiyonları

Unvan ilk defa 412 yılında, praepositus sacri cubiculi yöneticisine bağlı imparatorun "kutsal gardırobu" (Latincesacra vestis) sorumlusu comes sacrae vestis olarak kullanılmıştır. Yunanca, kullanılan terim oikeiakon vestiarion (Grekçeοἰκειακόν βεστιάριον, "özel gardırop") idi ve bu isimle 7. yüzyıldan itibaren bilinmeye devam etti. Bu nedenle, makam chartoularios tou vestiariou unvanı taşıyan bir devlet memuruna emanet edilen kamu veya imparatorluk gardırobu olan basilikon vestiarion'dan farklıydı.[1][2] Özel gardırop ayrıca Bizans imparatorunun özel hazinesinin bir parçasını da kapsar ve kapsamlı bir personel tarafından kontrol edilirdi.[1] Dişi formu ise protovestiaria (Yunancaπρωτοβεστιαρία) idi, imparatoriçenin hizmetlilerinin başı. Ayrıca Protovestiarioi özel vatandaşlar için de kullanılırdı, bu durumda unvan yine baş hizmetkara ve saymanlar atıfta bulunur.[3]

Önemli protovestiarioi

  • Konstantinos Leichoudes, sonra patrik 1059–63, III. Konstantinos
  • Andronikos Dukas (fl. 1071–77), Romen Diyojen ve VII. Mihail'e hizmet etmiştir
  • Alexios Raoul, III. İoannis hükümdarlığında
  • Georgios Mouzalon, II. Theodoros'un yüksek kademeli yöneticisi ve kısa süreli naip
  • V. Aleksios, 1204 yılında kısa bir süre imparator
  • III. İoannis, İznik imparatoru 1222–54
  • Mihail Tarchaneiotes, VIII. Mihail'in yeğeni ve generali
  • Mihail Apsaras, Epirus despotu Thomas Preljubović'in yüksek kademeli yöneticisi

Ayrıca bakınız

  • Vestararius, protovestiarios makamından türemiş papalık makamı
  • Logothetes ton oikeiakon

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b Bury 1911, s. 125.
  2. ^ Haldon 1997, s. 181.
  3. ^ Kazhdan 1991, s. 1749.
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

Latince: Augusta, kadınlarda Augustus unvanına karşılık gelen unvandır. Genellikle Roma İmparatorlarının eşlerine, yakınlarına verilirdi. Üçüncü yüzyılda Augustae olanlar Mater castrorum ve Mater patriae unvanları da aldılar.

<span class="mw-page-title-main">II. İoannis (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon İmparatoru

II. İoannis Megas Komninos, 1280 yılından 1297 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. I. Manuil ile üçüncü karısı Trabzon soylusu İrini Syrikaina'nın en küçük oğludur. Öz ağabeyi Georgios'un Moğol İlhanı Abaka Han tarafından esir edilmesinden sonra tahta çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Anatolikon</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Anatolikon Theması daha doğrusu Anatoliklerin Theması olarak bilinir, Orta Küçük Asya'da bir Bizans theması idi. Kuruluşundan itibaren, themaların en büyük ve en kıdemli olanıydı ve askeri yöneticileri (stratēgoi) güçlü bireylerdi, bunların birçoğu imparatorluk tahtına yükseldi veya tahtı ele geçirmek için başarısız isyanlar başlattılar. Thema ve ordusu, 7-10. Yüzyıl Arap-Bizans savaşlarında önemli bir rol oynadı, ardından 1070'lerin sonlarında Selçuklu Türkleri tarafından fethine kadar süren göreli bir barış dönemi yaşadı.

<span class="mw-page-title-main">Opsikion</span> Bizans Bölgesi (thema)

Opsikion Theması basitçe Opsikion, kuzeybatı Küçük Asya'da bulunan bir Bizans themasıdır. İmparatorluk maiyet ordusundan yaratılan Opsikion, Konstantinopolis'e en yakın konumda bulunan ilk themaların en büyük ve en prestijli olanıydı. 8. yüzyılda çeşitli isyanlara karıştı, yaklaşık 750'de üçe bölündü ve eski üstünlüğünü kaybetti. Dördüncü Haçlı Seferi sonrasına kadar orta kademe bir thema olarak hayatta kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Ekskubitores</span>

Excubitores erken dönem Bizans imparatorlarının imparatorluk muhafızları olarak yaklaşık 460 yılında kurulmuştur. Komutanları kısa sürede büyük etki sahibi olmuş, aralarından 6. yüzyılda bir dizi imparator çıkmıştır. Excubitores geç 7. yüzyılda kayıtlarında görülmemeye başlamışlardır, fakat 8. yüzyıl ortalarında, orta dönem Bizans ordusunun çekirdeğini oluşturan seçkin "tagmata" birliklerinden birine dönüşmüşlerdir. Excubitores hakkında son kayıt 1081 yılıdır.

Spatharii ya da Spatharioi 5.ve 6. yüzyılda İmparatorluğu'nda Konstantinopolis'te sarayda Geç Roma imparatorlarının yakın korumaları. Daha sonra Bizans İmparatorluğu'nda sadece onursal bir unvan haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tagma</span>

Tagma tabur ya da alay büyüklüğünde askerî birlik.

Drungarios, Geç Roma ve Bizans dönemlerinde drungos olarak bilinen yapının komutanına verilen rütbe.

<i>Katepano</i>

Katepánō Kıdemli Bizans İmparatorluğu rütbesi. Kelime Batı dillerine capetanus/catepan şeklinde geçmiştir, anlamı İtalyanca "capitaneus" ile birleşmiş gibi görünmektedir. Bu hibrid terim İngilizcede captain ve diğer dillerde benzer terimlere dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Bizans İç Savaşı (1321-1328)</span>

Bizans İç Savaşı (1321-1328) Bizans İmparatorluğu'nun yönetimi üzerine Bizans imparatoru II. Andronikos ile torunu III. Andronikos arasında gerçekleşen bir dizi ihtilaftır.

<span class="mw-page-title-main">Mezopotamya (thema)</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Mezopotamya günümüzde doğu Türkiye'de yer alan Bizans İmparatorluğu theması. Mezopotamya bölgesi ya da daha eski Roma ve erken Bizans Mezopotamya eyaleti ile karıştırılmamalıdır.Thema, Arsanias Nehri ile Çemişgezek arasında yer alır.

Kuropalatis ya da cura palatii, Bizans İmparatorluğu'nda I. Justinianus döneminden 12. yüzyıl Komninos Hanedanı'na kadar en yüksek saray unvanlarından biri. Kuropalatai görevinin elinde tutan kişinin eşinin kullandığı dişi formu kuropalatissa idi.

<span class="mw-page-title-main">Hetaireia</span>

Hetaireia ya da Hetaeria, Bizans İmparatorluğu döneminde bir muhafız birliği için kullanılan terim. "Bölük" anlamına gelir, antik Makedon muhafız atlı birliği ve Antik Yunanistan aristokratlarının katıldığı Sempozyum yansımasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Basileopator</span>

Basileopatōr, Bizans İmparatorluğu'nun en yüksek sivil unvanlarından biridir. Bu istisnai bir makamdı, İmparatorluk tarihinde sadece iki kere verilmiştir.

Parakoimōmenos, kelime anlamı [imparatorun odasının] yanında uyuyandır. Bizans saray görevidir. Genellikle hadımlar için ayrılmıştır. Pozisyonun imparatorlara olan yakınlığı, sahiplerinin nüfuzunu ve gücünü garanti altına aldı ve bunların birçoğu, özellikle de 9. ve 10. yüzyıllarda, Bizans İmparatorluğu'nun başbakanları olarak işlev gördüler.

Sakellarios İdari ve mali görevlerle görevlendirilmiş bir yetkilidir. Bu unvan Bizans İmparatorluğu'nda çeşitli işlevlerle kullanılmış ve Doğu Ortodoks Kilisesi'nde kullanımda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mesazon</span> Bizans İmparatorluğunun başbakanı olarak hareket eden yüksek makam

Mesazōn Bizans imparatoru'nun başbakanı ve baş yardımcısı olarak hareket eden Bizans İmparatorluğu'nun son yüzyıllarında yüksek bir makam ve görevlisi.

Synkellos, latin harfleri ile syncellus, Doğu Ortodoks Kilisesi'nde kilise makamıdır. Bizans İmparatorluğu'nda, Konstantinopolis ekümenik patriğinin Sinkellos'u devlette büyük öneme sahip bir pozisyondu ve genellikle hüküm süren patriğin halefi olarak kabul edilirdi.

<span class="mw-page-title-main">Bizans bürokrasi ve aristokrasisi</span> Bizans İmparatorluğu hükûmeti

Bizans İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'ndan miras kalan karmaşık bir aristokrasi ve bürokrasi sistemine sahipti. Hiyerarşinin zirvesinde imparator duruyordu; ancak "Bizans bir cumhuriyetçi mutlak monarşiydi ve ilahi haklara sahip bir monarşi değildi". İmparatorluk verasetiyle ilgili yazılı yasalar yoktu ve Roma Cumhuriyeti hiçbir zaman resmen kaldırılmadı, bu nedenle İmparator, hem Senato (Synkletos) hem de Ordu tarafından resmi olarak seçilmeliydi. Gerçekte, Senato yetkisi zamanla ciddi şekilde kısıtlandı ve Ordu pratikte seçim konusunda tekel konumuna geçti. Ayrıca, yarı cumhuriyetçi bir varlık iken, İmparatorlar genellikle çocuklarının halefini dolaylı yollarla, örneğin onları ortak imparator olarak atamak gibi, sağlamayı başardılar. Yazılı veraset kanunlarının ve usullerinin yokluğu ve İmparatorluğun askerileştirilmiş devleti, çok sayıda darbe ve isyana yol açarak, Malazgirt yenilgisi gibi birçok feci sonuçlara yol açtı.

Mandatōr, Latince "haberci" kelimesinden türetilen, orta dönem Bizans İmparatorluğu'nda madun bir memurdur.