İçeriğe atla

Proton roketleri

Proton Roket

Proton Roketleri serisi ilk kez 1965 yılında kullanılmaya başlandı. Proton Roketleri, Salyut, Mir ve Uluslararası Uzay İstasyonu modülleri yanı sıra Ay'a, Mars'a ve Venüs'e sondalar göndermek için kullanıldı.

Proton Roketleri’nin Türleri

  • Proton Roketleri: 53 metre boyunda olup üç ana aşama içerir. Breeze-M Dördüncü aşamadır, yüksek yörüngeye yük koymak için başlatılabilir.
  • Proton-M Roketleri: UDMH yakıt ve ana aşamada N2O4 oksitleyici (azot tetroksit) taşır. Breeze-M dördüncü aşamada sıvı oksijen ve sıvı hidrojenle çalışır.

Proton-M roketi programı son zamanlarda hataları tarafından rahatsız olmuştur. 1 Temmuz 2013 günü, üç GLONASS navigasyon uydularını taşıyan Proton-M, uçuş sırasında motorları arızalandı ve yıkıcı bir patlamayla düştü.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Füze</span> çeşitli güdüm sistemleri ile hedefe yönelen karmaşık silah sistemi

Füze, genellikle bir sevk maddesi, jet motoru veya roket motoruyla desteklenen, kendi kendine hareket edebilen, havada giden menzilli bir silahtır.

<span class="mw-page-title-main">N1 roketi</span>

N1 Sovyet kozmonotlarını Ay'a götürmek üzere 1960'larda geliştirilen dev uzay roketi. Dört fırlatma denemesinin de başarısız olması üzerine 1976 yılında proje resmen iptal edildi. Sovyetlerin insanlı Ay projeleri olduğunu inkâr etmeleri nedeniyle Perestroyka dönemine kadar varlığı gizli tutuldu.

<span class="mw-page-title-main">Asimetrik dimetil hidrazin</span>

Asimetrik dimetil hidrazin (ADMH) veya 1,1-Dimetilhidrazin (ing. Unsymmetrical dimethylhydrazine - UDMH) saydam, zehirli, higroskopik, genel olarak tüm organik aminlerde olduğu gibi keskin amonyakımsı kokuya sahip, uçucu bir sıvıdır. Hava ile temas ettiğinde ortamdaki oksijen ve karbon dioksit gazlarını hızla emerek sarımtırak bir renk alır. Su, etanol ve gazyağı içerisinde tamamen karışabilir. Hava içerisinde %2.5 ile %95 arasındaki konsantrasyonlarda buharı son derece yanıcıdır, ancak ADMH titreşim veya şoka hassas değildir.

<span class="mw-page-title-main">Roket motoru</span>

Roket motoru, genellikle yüksek sıcaklıktaki gaz olan yüksek hızlı itici bir sıvı jeti oluşturmak için tepkime kütlesi olarak depolanmış roket itici gazlarını kullanır. Roket motorları, Newton'un üçüncü yasasına göre kütleyi geriye doğru fırlatarak itme üreten tepki motorlarıdır. Çoğu roket motoru, gerekli enerjiyi sağlamak için reaktif kimyasalların yanmasını kullanır, ancak soğuk gaz iticileri ve nükleer termal roketler gibi yanmayan biçimleri de mevcuttur. Roket motorları tarafından tahrik edilen araçlara genellikle roket denir. Roket araçları, çoğu yanmalı motorun aksine kendi yükseltgen taşır, bu nedenle roket motorları, uzay aracını ve balistik füzeleri itmek için bir boşlukta kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Falcon 9</span> Merkezi Kaliforniyanın Hawthorne şehrinde olan SpaceX şirketi tarafından tasarlanıp geliştirilen yeniden kullanılabilir bir fırlatma araçları ailesi

Falcon 9, merkezi Kaliforniya'nın Hawthorne şehrinde olan SpaceX şirketi tarafından tasarlanıp geliştirilen yeniden kullanılabilir bir fırlatma araçları ailesidir. Bu fırlatma araçları ailesi Falcon 9 v1.0, Falcon 9 v1.1, Falcon 9-R'den oluşmaktadır. Bu yörüngeye iki aşamada çıkan aracın her iki aşaması için de güç, yakıt olarak sıvı oksijen (LOX) ve roket-sınıfı kerosen (RP-1) kullanan roket motorları tarafından sağlanır. Falcon 9'un şu anki haliyle alçak Dünya yörüngesine 13150 kilogram (28990 lb) ağırlığında ve yer istasyonu transfer yörüngesine 4,850 kilogram (10,690 lb) ağırlığında görev yüklerini taşıyabilmektedir. Her üç Falcon 9 aracı da orta ölçekteki fırlatma sistemleri sınıfındadır.

Vega, Avrupa Uzay Ajansı'nın kullandığı, İtalya Uzay Ajansı ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ortaklaşa geliştirdiği ArianeSpace tarafından kullanılan bir harcanabilir fırlatma sistemidir. Geliştirilmesi 1998'de başladı ve 13 Şubat 2012 tarihinde Guyana Uzay Merkezi'nde ilk fırlatma gerçekleşti. ArianeSpace 2018'in sonuna kadar Vega'yı kullanmak istediğini belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Falcon 1</span> SpaceX şirketi tarafından özel sermaye ile geliştirilmiş ve üretilmiş olan, bir harcanabilir fırlatma sistemi

Falcon 1, SpaceX şirketi tarafından özel sermaye ile geliştirilmiş ve üretilmiş olan, bir 'harcanabilir fırlatma sistemidir. Yörüngeye-iki-aşamalı-çıkan türdeki roket her iki aşama için de yakıt olarak LOX/RP-1 karışımını kullanmaktadır, ilk aşamada tek bir Merlin motoru ve ikinci aşamada ise tek bir Kestrel motoru kullanılmaktadır. Roket baştan sona SpaceX tarafından tasarlandı ve özel sermaye ile geliştirilerek yörüngeye çıkabilen ilk başarılı sıvı-yakıt-itkili fırlatma aracı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Falcon (roket ailesi)</span>

Falcon roket ailesi, Space Exploration Technologies (SpaceX) şirketi tarafından geliştirilen ve işletilen bir dizi fırlatma aracıdır. Tamamen 21. yüzyılda tasarlanmış ilk yörüngesel fırlatma araçlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sea Dragon (roket)</span>

Deniz Ejderi 1962 yılında tasarlanan iki kademeli ve tamamen yeniden kullanılabilen ve deniz kalkışı yapan bir rokettir. Robert Truax tarafından yönetilen bu proje Aerojet altında çalışırken tasarladığı deniz kalkışlı roketlerden biridir. NASA ve Todd Shipyards tarafından ilgilenilmesine rağmen, 60'ların sonunda Future Projects Branch'ın kapatılması sonucu proje sona ermiştir. 150 metre yükseklik ve 23 metre çapa sahip olan Deniz Ejderi inşa edilen en büyük roket olacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Falcon Heavy</span>

Falcon Heavy, SpaceX tarafından tasarlanmış ve üretilmiş, kısmen yeniden kullanılabilen bir ağır yük fırlatma aracıdır. Falcon Heavy, Falcon 9 fırlatma aracının bir uyarlamasıdır ve Falcon 9 roket çekirdeğinin yanı sıra, Falcon 9 ilk aşamasından türetilmiş olan, fazladan iki adet sonradan eklenen roketten oluşmaktadır. Bu yapılandırma Alçak Dünya yörüngesine (ADY) çıkarılabilen görev yükü miktarını yaklaşık 54 tona yükseltecektir, bununla karşılaştırılacak olursa Falcon 9 v1.1 aracı 13 ton'a kadar görev yükünü ADY'ye çıkarabilmektedir. Falcon Heavy için ilk fırlatma 6 Şubat 2018 tarihinde başarılı olarak gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fırlatma aracı</span> uzaya bir obje taşımayı sağlayan roket

Uzay yolculuğu alanında fırlatma aracı ya da taşıyıcı roket bir görev-yükünü Dünya'nın yüzeyinden uzaya taşımak için kullanılan bir rokettir. Bir fırlatma sistemi fırlatma aracından, fırlatma rampasından ve diğer çeşitli altyapı bileşeninden oluşmaktadır. Genelde taşıyıcı roketler yörüngeye yapay uydu yerleştirmek için kullanılırken, araştırma roketi gibi bazı uzay uçuşları Yörünge-altı uzay uçuşu olarak sınıflandırılır. Bazı roketler ise bir uzay aracının Dünya'nın yörüngesinden tamamen kurtulamasını sağlarlar.

<span class="mw-page-title-main">Roskosmos</span> Rusya uzay ajansı

Roskosmos Devlet Uzay Etkinlikleri Kuruluşu, Rusya'nın uzay bilimleri programı ile genel havacılık ve uzay araştırmalarından sorumlu devlet kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Çok kademeli roket</span>

Çok kademeli roket, her birinin kendi motorları ve iticiye sahip iki veya daha fazla aşamaya sahip rokettir. Bu tür roketlerde genellikle birinci aşama en altta yer alan ve en büyük olanı olup ikinci ve sonraki aşamaların boyutu küçülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rocket Lab</span> Havacılık ve Uzay taşımacılığı şirketi

Rocket Lab, 2006 yılında Peter Beck tarafından Yeni Zelanda'da kurulan ve finanse edilen havacılık ve uzay taşımacılığı işletmecisidir.

Pratt & Whitney Rocketdyne (PWR), sıvı yakıt kullanan roket motorları tasarlayan ve üreten bir Amerikan şirketidir. United Technologies Corporation'ın tamamen sahip olduğu bir yan kuruluş olan Pratt & Whitney'in bir bölümüdür. Merkezi Kaliforniya'da, Los Angeles'teki Canoga Park'tadır. 2013 yılında şirket GenCorp'a satıldı ve Aerojet Rocketdyne'in bir parçası haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Modüler roket</span> Çok kademeli roket türü

Modüler roket, görevden göreve değişebilen bileşenlere sahip bir tür çok kademeli rokettir. Bu tür birkaç roket; nakliye, üretim ve uçuş hazırlıkları için destek altyapısını optimize etme masraflarını en aza indirmek için birleşik modüller gibi benzer konseptleri kullanır.

Satürn I, Amerika Birleşik Devletleri'nin 20.000 pound (9.100 kg) kadar olan ilk orta kaldırma fırlatma aracı olarak tasarlanmış bir roketti. Geliştirilmesi, 1958'de yeni kurulan NASA tarafından DARPA'DAN devralındı. Tasarımı sağlam ve esnek olduğunu kanıtladı. Sıvı hidrojen yakıtlı roket tahrikinin geliştirilmesini başlatmada, Pegasus uydularını başlatmada ve Apollo komuta ve hizmet modülü fırlatma aşaması aerodinamiğinin uçuş doğrulamasında başarılı oldu. On Satürn I roketi, daha büyük, daha yüksek toplam itici ikinci aşama ve gelişmiş bir rehberlik ve kontrol sistemi kullanan ağır kaldırma türevi Saturn IB ile değiştirilmeden önce uçtu. Aynı zamanda Apollo programında Ay'a ilk iniş yapan insanları taşıyan süper ağır kaldırma Satürn V'nin geliştirilmesine de öncülük etti.

<span class="mw-page-title-main">Centaur (roket üst kademesi)</span>

Centaur, ABD fırlatma hizmeti sağlayıcısı Birleșik fırlatma ittifakı (ULA) tarafından üretilen, bir ana aktif versiyon ve bir versiyon geliştirilmekte olan bir roket tahrikli üst aşamalar ailesidir. çapında Common Centaur/Centaur III, Atlas V fırlatma aracının üst aşaması olarak uçar ve çapındaki Centaur V, ULA'nın yeni Vulkan roketinin üst aşaması olarak geliştiriliyor. Centaur, sıvı hidrojen (LH 2 ) ve sıvı oksijen (LOX) itici gazlarını kullanan ilk roket aşamasıydı, üst aşamalar için ideal olan ancak önemli taşıma zorlukları olan yüksek enerjili bir kombinasyondur.

<span class="mw-page-title-main">RP-1</span>

RP-1, roket yakıtı olarak kullanılan, görünüm olarak jet yakıtına benzeyen ve çok yüksek düzeyde rafine edilmiş bir kerosen türüdür. RP-1, sıvı hidrojenden daha düşük bir özgül dürtü sağlar, ancak daha ucuzdur, oda sıcaklığında saklanabilir ve patlama tehlikesi çok daha düşüktür. RP-1, özgül enerjisi LH 2'den daha düşük olsa da, özkütlesi ondan fazla olduğundan daha yüksek bir enerji yoğunluğu sağlar. RP-1'in ayrıca oda sıcaklığında alternatif bir sıvı yakıt olan hidrazin kadar çok toksik ve kanserojen tehlikesi de yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Zond 5</span>

Zond 5 Sovyetler Birliğinin Zond programına ait bir uzay aracıydı. Eylül 1968'de Ay'a seyahat eden ve Ay çevresinde yörüngede dönen ilk uzay gemisi, hayvanları içeren ilk Ay görevi ve Dünya'ya güvenli bir şekilde dönen ilk uzay gemisi oldu. Zond 5, aralarında iki kaplumbağa, meyve sineği yumurtaları ve bitkilerin de bulunduğu ilk karasal organizmaları Ay yakınlarına taşıdı.Rus kaplumbağaları uçuş sırasında biyolojik değişikliklere uğradı ancak değişikliklerin öncelikle açlıktan kaynaklandığı ve uzay yolculuğundan çok az etkilendikleri sonucuna varıldı.