İçeriğe atla

Proton (yazılım)

Proton
Geliştirici(ler)Valve
CodeWeavers
İlk yayınlanma21 Ağustos 2018 (6 yıl önce) (2018-08-21)
Güncel sürüm7.0-4[1] / 16 Ağustos 2022 (2 yıl önce) (2022-08-16)
İşletim sistemiLinux
Erişilebilirlikİngilizce
TürUyumluluk katmanı
LisansGeneral: 3-clause BSD

Wine: LGPLv2.1+ DXVK (and D9VK in older versions): zlib

Steam API library: Proprietary
Kod deposugithub.com/ValveSoftware/Proton

Proton, Microsoft Windows oyunlarının Linux tabanlı işletim sistemlerde çalışması için tasarlanmış bir uyumluluk katmanıdır.[2] Proton, Valve tarafından CodeWeavers geliştiricileri ile işbirliği içinde geliştirilmiştir.[3] Windows oyunlarıyla performansı ve uyumluluğu geliştirmek için Wine'ın yamalı bir sürümüyle birleştirilmiş bir yazılım ve kütüphane koleksiyonudur. Proton, Steam istemcisine "Steam Play" olarak entegrasyon için tasarlanmıştır.[4] Üçüncü taraf çatalları manuel olarak kurulabilmesine rağmen, resmi olarak istemci aracılığıyla dağıtılır.

Genel bakış

Proton ilk olarak 21 Ağustos 2018'de piyasaya sürüldü.[5] Piyasaya sürüldükten sonra Valve, son kullanıcı ayarlaması gerektirmeden yerel Windows benzerleri gibi performans göstermesi için test edilmiş ve sertifikalandırılmış 27 oyundan oluşan bir beyaz liste duyurdu. Bunlara Doom (2016), Quake ve Final Fantasy VI dahildir.[6][7][8][9]

Proton, 3D performansını artıran birkaç kütüphane içerir. Bunlar, Direct3D'den Vulkan'a çeviri katmanlarını, yani Direct3D 9, 10 ve 11 için DXVK ve Direct3D 12 için VKD3D-Proton'u içerir. D9VK olarak bilinen ayrı bir kütüphane, Aralık 2019'da DXVK ile birleştirilinceye kadar Direct3D 9 desteğini kullandı.[10]

Uyumluluk

Bir Wine çatalı olan Proton, Windows uygulamalarıyla upstream karşılığı olarak çok benzer bir uyumluluk sağlar. Resmi beyaz listeye ek olarak, diğer birçok Windows oyununun, gayri resmi olarak da [11] Proton ile uyumlu olduğu bildirmektedir. Kullanıcı, bir Linux sürümü zaten mevcut olsa bile, isteğe bağlı olarak belirli bir sürüm için Proton kullanımını zorlayabilir.[12]

ProtonDB

ProtonDB, belirli bir oyunun Proton ile uyumluluğunu "Broked" (bozuk) ile "Platinum" arasında bir derecelendirme ölçeğinde açıklayan kitle kaynaklı verileri toplayan ve görüntüleyen resmi olmayan bir topluluk web sitesidir.[13][14][15][16] Site, kitle kaynaklı uyumluluk raporlarını toplayan ve görüntüleyen ve benzer bir derecelendirme sistemi kullanan WineHQ AppDB'den esinlenmiştir.

Sürüm geçmişi

Valve, Proton'un yedi ana versiyonunu yayınladı. Sürüm oluşturma şeması, eklenmiş bir yama numarasıyla, temel aldığı upstream Wine sürümüne atıfta bulunur.[17]

Proton genellikle birkaç sürümle upstream Wine tabanının gerisinde kalmaktadır. Proton GE,[18] gibi resmi olmayan çatallar, Proton'u en son Wine sürümlerinde yeniden temellendirmek için oluşturuldu. Bu, resmi sürüm üzerinden oyunlarla uyumluluğu iyileştirebilir ve bazen ona zarar verebilir.[19]

Aralık 2020'de Valve, Proton'un yeni özellikleri ve hata düzeltmelerini normal sürümlerden daha hızlı bir şekilde içeren kalıcı bir beta dalı olan Proton Experimental'i piyasaya sürdü [20] ve bunlar sonunda normal bir sürüme dahil edildi.[21]

Steam Deck, yazılım uyumluluğunu artırmak için Proton kullanır.[22]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Eikum, Andrew (16 Ağustos 2022). "Releases · ValveSoftware/Proton". GitHub. 18 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022. 
  2. ^ ValveSoftware/Proton, Valve Software, 3 Mart 2022, 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 3 Mart 2022 
  3. ^ "CODEWEAVERS' PROTON SOFTWARE SAUCE POWERS STEAM DECK | CodeWeavers Press Releases". CodeWeavers (İngilizce). 3 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2022. 
  4. ^ "Steam :: Steam for Linux :: Introducing a new version of Steam Play". store.steampowered.com (İngilizce). 21 Ağustos 2018. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2022. 
  5. ^ "Valve officially confirm a new version of 'Steam Play' which includes a modified version of Wine". GamingOnLinux. 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2022. 
  6. ^ "Steam for Linux :: Introducing a new version of Steam Play". steamcommunity.com (İngilizce). 21 Ağustos 2018. 19 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2019. 
  7. ^ "Valve Changes Everything: Windows-Exclusive Games Now Run On Steam For Linux". Forbes (İngilizce). 15 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2019.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  8. ^ "Steam adds Proton, making Windows games playable on Linux (at least in theory)". PCWorld (İngilizce). 21 Ağustos 2018. 15 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2019. 
  9. ^ "Valve officially confirm a new version of 'Steam Play' which includes a modified version of Wine". 
  10. ^ "doitsujin/dxvk". GitHub (İngilizce). 26 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020. 
  11. ^ "A look over the ProtonDB reports for June 2019, over 5.5K games reported to work with Steam Play". GamingOnLinux (İngilizce). 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2019. 
  12. ^ "Steam Community :: Group :: Steam Client Beta". steamcommunity.com (İngilizce). 16 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2020. 
  13. ^ "Linux Gaming Tip: Don't Buy That Game On Steam Without Using This Tool". Forbes (İngilizce). 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2019.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  14. ^ "Steam Proton has opened the gaming floodgates for Linux users". SlashGear (İngilizce). 22 Nisan 2020. 8 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2020. 
  15. ^ "A look at how Steam Play is doing, based on the ProtonDB reports from July". GamingOnLinux (İngilizce). 24 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2020. 
  16. ^ "ProtonDB: Gaming reports for Linux using Proton and Steam Play". ProtonDB.com (İngilizce). 28 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2019.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  17. ^ "ValveSoftware/Proton". GitHub (İngilizce). 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020. 
  18. ^ "Want a more up to date Proton for Steam Play? Proton GE has a big new release out". GamingOnLinux (İngilizce). 24 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2020. 
  19. ^ "Releases · GloriousEggroll/proton-ge-custom". GitHub (İngilizce). 21 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2020. 
  20. ^ "Valve continues tweaking the new 'Proton Experimental' for Cyberpunk 2077". GamingOnLinux (İngilizce). Erişim tarihi: 26 Şubat 2021. 
  21. ^ "Proton 5.13-5 is now up bringing in some of the experimental changes". GamingOnLinux (İngilizce). Erişim tarihi: 26 Şubat 2021. 
  22. ^ "Steam Deck is an AMD-powered handheld PC from Valve that runs KDE on Arch Linux". ZDNet. 16 Temmuz 2021. 21 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

Harici bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">BSD</span>

BSD, Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'in kaynak kodu dağıtımı olan, AT&T'nin UNIX'i için bir eklentiler zinciridir. Birçok açık kaynak kodlu işletim sistemi projesi, 4.4 BSD-Lite olarak bilinen kaynak kodu dağıtımını temel kabul eder. Ek olarak bunlar, özellikle GNU projesi olmak üzere diğer birçok açık kod projesini de kapsar.

Valve Corporation ; Bellevue, Washington merkezli, Ağustos 1996'da eski Microsoft çalışanları Gabe Newell ve Mike Harrington tarafından kurulan video oyunu geliştiricisi ve video oyunu yayımcısı şirket. Özellikle 1998 yılında geliştirdikleri birinci şahıs nişancı türündeki bilimkurgu-aksiyon oyunu Half-Life ile birçok video oyunu eleştirmeninden beğeniler almıştır. Geliştirdikleri bir diğer birinci şahıs nişancı türündeki aksiyon oyunu Counter-Strike, dünya çapında en fazla kullanıcıya sahip birinci şahıs nişancı oyunu olarak bir fenomene dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Steam</span> çevrimiçi içerik sunan, dijital dağıtım ve hak yönetimi platformu

Steam, Valve Corporation tarafından geliştirilen, bir dijital dağıtım, dijital hak yönetimi, çok oyunculu oynanış ve iletişim sunan platformdur. Oyunların geniş çapta dağıtımı ve onlarla ilgili çoklu ortamların tamamen internet üzerinden yayılımı için kullanılmaktadır. Pek çok oyun, eklenti paketi, yazılım, video ve oyunlar ile ilgili programların satışı Steam üzerinden yapılmakta ve bu sayede bilgisayara doğrudan çevrimiçi olarak indirilebilmektedir. Ayrıca Steam, kullanım açısından performans sağlayan sistem tepsisi/sistem çekmecesi ve görev çubuğundaki pozisyonu ile benzerlerinden ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Gabe Newell</span> Oyun geliştirici, yazılımcı ve iş insanı

Gabe Logan Newell ya da GabeN, Valve Corporation şirketinin kurucularındandır ve icra kurulu başkanıdır. Half-Life adlı video oyununu yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Steam Machine</span>

Steam Machine, oyun konsolu benzeri bir deneyim sağlamak için Valve'ın SteamOS'sini çalıştırmak üzere tasarlanmış bir dizi önceden oluşturulmuş küçük form faktörlü oyun bilgisayarıydı. Birkaç bilgisayar satıcısı, kendi Steam makineleri sürümlerini perakende satış için geliştirmek üzere Valve ile anlaştı ve Valve'ın gereksinimlerine ek olarak Microsoft Windows ile çift önyükleme seçenekleri ve bilgisayarı yükseltme yeteneği gibi ek seçenekler sundu. Tüketiciler, Steam OS'de yer alan Valve'ın aynı adı taşıyan popüler Steam mağazası aracılığıyla Steam Makineleri dijital olarak video oyunları satın alabilirler.

Insurgency, New World Interactive tarafından geliştirilen ve yayımlanan çok oyunculu taktik birinci şahıs nişancı video oyunudur. Video oyunu Valve'ın Source oyun motoru ile yapılmış bir topluluk yapımı mod olan Insurgency: Modern Infantry Combat'ın bağımsız devam oyunudur. Insurgency, 22 Ocak 2014'te Microsoft Windows, OS X ve Linux için piyasaya sürüldü. Counter-Strike: Global Offensive ile karşılaştırılan oyun eleştirmenlerden karışıktan olumluya kadar çeşitli eleştiriler aldı, ancak oyuncular tarafından gerçekçiliği, zorluğu, mod desteği, ses tasarımı, animasyonları, seviyeleri ve oynanışı için eleştirilirken, eşit derecede optimizasyonu için övüldü.

<span class="mw-page-title-main">Zorin OS</span> Ubuntu tabanlı Linux işletim sistemi

Zorin OS, Linux tabanlı bilgisayarlarda yeni olan kullanıcılar için tasarlanan ve desteklenen bir kişisel bilgisayar işletim sistemidir. Yerleşik özelliklerinden biri, kullanıcıların arayüzü Microsoft Windows veya MacOS'un arayüzlerine benzeyecek şekilde değiştirmesine olanak tanımasıdır. Wine ve PlayOnLinux, Zorin OS'ye kurulabilir. Kullanıcıların geçiş ve oyun kolaylığı için Windows yazılımını çalıştırmasına olanak tanır. İşletim sisteminin üç ücretsiz sürümü ve satın alınabilecek bir "Ultimate" sürümü mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Source 2</span> video oyunu motoru

Source 2, Valve tarafından orijinal Source motorunun halefi olarak geliştirilen bir video oyun motorudur. Motor ilk olarak 2015 yılında duyuruldu ve hemen ardından Dota 2'de kullanılmaya başlandı. Artifact, Dota Underlords, Half-Life: Alyx ve Counter-Strike 2 gibi diğer Valve oyunları da Source 2 motoruyla geliştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Steam Deck</span> Valve tarafından geliştirilen elde taşınabilir oyun bilgisayarı

Valve tarafından geliştirilen el bilgisayarı Steam Deck isimli bu cihaz Aralık 2021 de çıkacağı ve 3 farklı sürüme sahip olacağı duyuruldu. Tam olarak olmasa cihazın Nintendo Switch'e rakip olarak çıktığı düşünülmektedir. Switch'in aksine bu cihaz konsol değil ve "el bilgisayarı" olarak duyuruldu. Verilen bilgilerin arasında eğer kullanıcı isterse Steam OS'u kaldırıp yerine herhangi bir işletim sistemi kurabileceği ve bu sayede normal bilgisayarlardan bir farkı olmadığı belirtildi. Valve kullanıcıların istedikleri gibi halihazırda var olan Steam kütüphanelerini kullanabileceğini ve oyunlar için tekrar ücret talep edilmeyeceğini belirtti.

Roguelike deste oluşturma oyunları deste oluşturma oyunlarının özü ile roguelike oyunların sistematik rastgeleliğini birleştiren bir video oyunu türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Marc Laidlaw</span> Amerikalı yazar

Marc Laidlaw, Amerikan bilimkurgu korku yazarı. Oyun dünyasında 1998 yılından 2016 yılına kadar çalıştığı Valve'ın en ünlü oyunu olan Half-Life'ın senaryosunu yazmasıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">PCSX2</span>

PCSX2, yüksek düzeyde uyumluluk ve işlevsellik ile çok çeşitli PlayStation 2 video oyunlarını Windows, Linux ve MacOS için ücretsiz ve açık kaynaklı bir PlayStation 2 öyküncüsüdür. PCSX2, PlayStation 2'deki orijinal oyun deneyimini yakından yansıtabilse de, 8192×8192'ye kadar özel çözünürlükleri kullanma, kenar yumuşatma ve doku filtreleme gibi geleneksel bir PlayStation 2'deki oynanışa göre bir dizi iyileştirmeyi destekler.

<span class="mw-page-title-main">PCSX-Reloaded</span>

PCSX, PlayStation 1 oyunlarını bilgisayarda çalıştırmaya yarayan ücretsiz ve açık kaynaklı bir konsol emulatörüdür. Yıllar içinde, PCSX-Reloaded (PCSXR) ana sürüm olduğundan dolayı geliştirme birkaç kez el değiştirdi. 2021 itibarıyla emulatör artık aktif geliştirme aşamasında değildir. PCSX-Reloaded'ın daha yeni bir sürümü PCSX-Redux, 2019 yılında yayınlandı.

<span class="mw-page-title-main">Lutris</span> Linux için açık kaynaklı bir oyun platformu

Lutris, Mathieu Comandon ve topluluk tarafından geliştirilen ve sürdürülen, GNU Genel Kamu Lisansı altında yayımlanan Linux tabanlı işletim sistemleri için ücretsiz ve açık kaynaklı bir oyun yönetim yazılımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Unity Operating System</span>

Unity Operating System, UnionTech tarafından geliştirilmiş ve temeli Debian olan Deepin'e dayalı, bir dağıtımdır. Çin'de, Microsoft Windows gibi yabancı kaynaklı yazılımları yerli ürünlerle değiştirmek için 2019'da başlayan bir hükûmet girişiminin bir parçası olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">AppImage</span>

AppImage, uygulamayı yüklemek için superuser izinlerine ihtiyaç duymadan taşınabilir yazılımı Linux üzerinde dağıtmak için kullanılan bir biçimdir. Ayrıca "upstream paketleme" olarak da bilinen, uygulama geliştiricileri için Linux dağıtımından bağımsız ikili yazılım dağıtımına izin vermeye çalışır. İlk olarak 2004'te klik adı altında piyasaya sürüldü, sürekli geliştirildi, ardından 2011'de PortableLinuxApps ve daha sonra 2013'te AppImage olarak yeniden adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">RetroArch</span>

RetroArch, öykünücüler, oyun motorları, video oyunları, medya oynatıcılar ve diğer uygulamalar için özgür ve açık kaynaklı, platformlar arası bir ön uçtur. Hızlı, hafif, taşınabilir ve bağımlılıklar olmadan tasarlanmış libretro API 'nin referans uygulamasıdır. GNU GPLv3 altında lisanslanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Windows Subsystem for Linux</span> Linux için Windows Alt Sistemi

Windows Subsystem for Linux (WSL), Windows 10, Windows 11, Windows Server 2019 ve Windows Server 2022 üzerinde yerel olarak Linux ikili yürütülebilir dosyalarını çalıştırmak için kullanılan uyumluluk katmanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Steam Link</span>

Steam Link, kişisel bir bilgisayardan veya Steam Machine'den kablosuz olarak bir mobil cihaza veya başka bir monitöre Steam içeriği akışı sağlamak için Valve Corporation tarafından yapılmış bir donanım ve yazılım çözümüdür. Steam Link, ilk olarak Kasım 2015'te Steam Makinelerinin çıkışıyla birlikte bir donanım aygıtı olarak piyasaya sürüldü. Valve, mobil cihazlar ve akıllı televizyonlar için yazılım tabanlı Steam Link uygulamasını desteklemek ve Raspberry Pi mikro bilgisayarı için bir yazılım paketi olarak Steam Link sağlamak adına Kasım 2018'de Steam Link donanım cihazını durdurdu.

<span class="mw-page-title-main">Uygulama mağazası</span> uygulama yazılımları için dijital dağıtım platformu

Uygulama mağazası bilgisayar yazılımı ve uygulamalar için bir tür dijital dağıtım platformudur. Kişisel bilgisayar ve mobil cihazda kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Günümüzde uygulamalar normalde çağdaş iOS, macOS, Windows, Linux veya Android gibi belirli bir işletim sisteminde çalışır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.