İçeriğe atla

Proteaceae

Proteaceae /ˌprtiˈs/ ağırlıklı olarak Güney Yarımküre'de dağılım gösteren bir çiçekli bitki ailesidir. Aile, bilinen yaklaşık 1.660 tür ile 83 cins içerir.[1] Avustralya ve Güney Afrika, en büyük çeşitliliğe sahiptir. Platanaceae ve Nelumbonaceae ile birlikte Proteales takımını oluştururlar. İyi bilinen cinsler arasında Protea, Banksia, Embothrium, Grevillea, Hakea ve Macadamia bulunur. Yeni Güney Galler waratah (Telopea speciosissima), kral protea (Protea cynaroides) gibi türler ve çeşitli Banksia, Grevillea ve Leucadendron türleri popüler kesme çiçeklerdir. Macadamia integrifolia'nın fındıkları daha küçük ölçekte Gevuina avellana'nınkiler gibi ticari olarak yaygın şekilde yetiştirilir ve tüketilir.

Etimoloji

Proteaceae adı, Robert Brown tarafından 1789'da Antoine Laurent de Jussieu tarafından familya için oluşturulan, 1767'de Carl Linnaeus'un birçok biçim arasında geçiş yapabilen bir tanrı olan Yunan tanrısı Proteus'un adından türetilen Protea cinsine dayanmaktadır.[2][3]

Rhopala heterophylla
İğnedenlik hakea'nın (Hakea laurina ) çiçeklenmesi ve yaprakları

Taksonomi

Ferdinand Bauer'in 1813 florasından Banksia coccinea'nın çiçekleri, yaprakları ve meyveleri Illustrations Florae Novae Hollandiae
Familya Proteaceae
Subfamilya Bellendenoideae
Bellendena
Subfamilya Persoonioideae
Tribe Placospermeae
Placospermum
Tribe Persoonieae
Toronia — Garnieria — Acidonia — Persoonia
Subfamilya Symphionematoideae
Agastachys — Symphionema
Subfamilya Proteoideae
incertae sedis
Eidothea — Beauprea — Beaupreopsis — Dilobeia — Cenarrhenes — Franklandia
Tribe Conospermeae
Subtribe Stirlingiinae
Stirlingia
Subtribe Conosperminae
Conospermum — Synaphea
Tribe Petrophileae
Petrophile — Aulax
Tribe Proteeae
Protea — Faurea
Tribe Leucadendreae
Subtribe Isopogoninae
Isopogon
Subtribe Adenanthinae
Adenanthos
Subtribe Leucadendrinae
Leucadendron — Serruria — Paranomus — Vexatorella — Sorocephalus — Spatalla — Leucospermum — Mimetes — Diastella — Orothamnus
Subfamilya Grevilleoideae
incertae sedis
Sphalmium — Carnarvonia
Tribe Roupaleae
incertae sedis
Megahertzia — Knightia — Eucarpha — Triunia
Subtribe Roupalinae
Roupala — Neorites — Orites
Subtribe Lambertiinae
Lambertia — Xylomelum
Subtribe Heliciinae
Helicia — Hollandaea
Subtribe Floydiinae
Darlingia — Floydia
Tribe Banksieae
Subtribe Musgraveinae
Musgravea — Austromuellera
Subtribe Banksiinae
Banksia
Tribe Embothrieae
Subtribe Lomatiinae
Lomatia
Subtribe Embothriinae
Embothrium — Oreocallis — Alloxylon — Telopea
Subtribe Stenocarpinae
Stenocarpus — Strangea
Subtribe Hakeinae
Opisthiolepis — Buckinghamia — Hakea — Grevillea — Finschia
Tribe Macadamieae
Subtribe Macadamiinae
Macadamia — Lasjia — Nothorites — Panopsis — Brabejum
Subtribe Malagasiinae
Malagasia — Catalepidia
Subtribe Virotiinae
Virotia — Athertonia — Heliciopsis
Subtribe Gevuininae
Cardwellia — Sleumerodendron — Euplassa — Gevuina — Bleasdalea — Hicksbeachia — Kermadecia — Turrillia

Kaynakça

  1. ^ Christenhusz, M. J. M. (2016). "The number of known plants species in the world and its annual increase". Phytotaxa. 261 (3): 201-217. doi:10.11646/phytotaxa.261.3.1. 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Brown, Robert.
  3. ^ Jussieu, Antoine Laurent de, Genera plantarum secundum ordines naturales disposita, juxta methodum in Horto Regio Parisiensi exaratum, anno M.DCC.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kapalı tohumlular</span> bitkiler aleminin çoğunluğunu kapsayan bir şube

Kapalı tohumlular, çiçekli bitkiler, anjiyospermler veya bilimsel ismiyle Angiospermae ya da Magnoliophyta; 64 takım, 416 familya ve bilinen yaklaşık 13,000 cins ve 300,000 tür ile kara bitkilerinin en çeşitli grubunu oluştururlar. Açık tohumlu bitkiler gibi kapalı tohumlu bitkiler de tohum üreten bitkilerdir. Çiçeklerinin, tohumlarındaki endospermlerinin ve tohumlarını içeren meyvelerinin özellikleri ile açık tohumlulardan ayrılırlar. Etimolojik olarak anjiyosperm, bir kılıf içinde tohum üreten bir bitki, başka bir deyişle meyve veren bir bitki anlamına gelir. Terim, Yunanca angeion ve sperma ("tohum") kelimelerinden gelir.

<i>Allium</i> bitki cinsi

Allium, Alliaceae familyasına dahil olan ve soğan, sarımsak, pırasa gibi çok bilinen türleri içeren bir bitki cinsidir. İçermiş olduğu 1250 kadar tür ile dünyanın en büyük bitki cinslerinden biri olan Allium, bazı sınıflandırmalarda Liliaceae familyasına dahil edilmiştir. İçerdiği türler çok yıllık ve yumru gövdeli olup, tipik soğan ya da sarımsak koku ve tadını veren kimyasal bileşikler üretirler. Pek çoğu yenilebilir türdür.

<span class="mw-page-title-main">Violaceae</span>

Violaceae Malpighiales takımına bağlı bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Malvaceae</span>

Malvaceae Malvales takımına bağlı bir bitki familyasıdır. Tek ya da çok yıllık otsular, çalılar ya da ağaçlardır. Büyük, parlak, huni şeklinde çiçekleri vardır. Ticari önemi olan iyi bilinen üyeleri arasında bamya, pamuk, kakao, roselle ve durian bulunur. Alcea (gülhatmi), Malva (ebegümeci) ve Tilia (ıhlamur) gibi tanıdık süs bitkileri içeren bazı cinsler de vardır. En fazla türe sahip olan cinsler arasında Hibiscus, Pavonia, Sida, Ayenia, Dombeya ve Sterculia bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Geraniaceae</span>

Geraniaceae Geraniales takımına bağlı bir bitki familyasıdır. Türkiye'de Geranium tuberosum türü yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Anacardiaceae</span>

Anacardiaceae Sapindales takımına bağlı bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yılanyastığıgiller</span> bitki ailesi

Yılanyastığıgiller (Araceae), Alismatales takımına ait bir familyadır. Yaklaşık 107 cins ve 3700 tür içerir.

<span class="mw-page-title-main">Amaryllidaceae</span>

Amaryllidaceae Asparagales takımına bağlı bir bitki familyasıdır. Amaryllidaceae, tek çenekli Asparagales takımında yer alan otsu, çoğunlukla çok yıllık ve soğanlı çiçekli bitkilerden oluşan bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Papaveraceae</span> çiçek açan bitkiler ailesi

Papaveraceae Ranunculales takımına bağlı bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Liliaceae</span>

Zambakgiller (Liliaceae), Liliales takımına ait bir bitki familyası.

<span class="mw-page-title-main">Capparaceae</span>

Capparaceae Brassicales takımına bağlı bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tracheophyta</span> bitki kladı

Damarlı bitkiler aynı zamanda tracheophytes olarak bilinen, yaklaşık 300.000 bitki türünü içeren geniş bir bitki grubudur. Damarlı bitkiler arasında Lycopodiopsida, atkuyruğu, eğrelti, açık tohumlular ve çiçekli bitkiler bulunmaktadır. Bu grup için önerilen isimler arasında Tracheophyta, Tracheobionta ve Equisetopsida sensu lato bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Antoine Laurent de Jussieu</span> Fransız bitki bilimci (1748 – 1836)

Antoine Laurent de Jussieu Fransız botanikçi. Çiçekli bitkileri ilk defa sınıflandıran bilim insanıdır ve sınıflandırma sistemi günümüzde büyük ölçüde kullanılmaya devam etmektedir. Sınıflandırması, amcası botanikçi Bernard de Jussieu'nun başladığı ancak yayımlamadığı bir çalışmanın genişletilmiş halidir. Bitki bilim mahlası Juss.'tur.

<i>Scilloideae</i> bitki altfamilyası

Scilloideae, Asparagaceae ailesine bağlı bir altfamilyadır. Gruba giren çok sayıda tür süs bitkisi olarak oldukça popülerdir. Scilloideae, çoğunlukla Akdeniz Havzası, güney Afrika, Orta Asya ve Güney Amerika'da yayılış gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Malvales</span>

Malvales, Rosanae üsttakımına bağlı bir bitki takımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cichorioideae</span>

Cichorioideae, çiçekli bitkilerin Papatyagiller familyasının bir alt familyasıdır. Cichorioideae'nın bilinen üyeleri arasında marul, karahindiba, hindiba ve Gazania türleri bulunur. Bu alt familya, yaklaşık 240 cins ve yaklaşık 2900 tür içermektedir. Cichorioideae, heterojendir ve moleküler özellikleri dışında ayırt edici özelliğinin belirlenmesi güçtür.

<span class="mw-page-title-main">Pteridaceae</span>

Pteridaceae Polypodiales takımına bağlı bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Xyridaceae</span> Çiçekli bitkiler ailesi

Xyridaceae, çiçekli bitkilerin bir ailesidir. Bu aile birçok taksonomist tarafından tanınmıştır ve sarı gözlü çimen ailesi olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Cyclanthaceae</span>

Cyclanthaceae, Pandanales takımına bağlı bir çiçekli bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zosteraceae</span>

Zosteraceae, ılıman ve subtropikal kıyı sularında bulunan, en yüksek çeşitliliğin Kore ve Japonya civarında olduğu çok yıllık deniz çiçekli bitkiler familyasıdır. Deniz çayırlarının çoğu tüm yaşam döngülerini su altında tamamlar, özellikle su ortamında dağılmaya adapte olmuş ipliksi polenlere ve stoması olmayan şerit benzeri yapraklara sahiptirler. Deniz çayırları otsudurlar ve belirgin sürünen rizomlara sahiptir. Ailenin ayırt edici bir özelliği, Zostera alt cinsi Zostera üyeleri dışındaki tüm türlerde bulunan karakteristik retinaküllerin bulunmasıdır.