Pronaos (Grekçe: πρόναος) Yunan tapınağında ön salon, naosa geçişi sağlayan giriş bölümü. Pronaos, cellanın kapısı önünde başlayıp ante duvarları ile çevrelenen alanı kapsar.
Pronaos farklı şekillerde tasarlanabilir. Pronaosun üzerindeki saçaklık örneğin Olympia'daki Zeus tapınağında olduğu gibi genellikle köşelerde sona erer. Tapınağın arkasındaki benzer odaya opistodom denir.
Pergamon, günümüzde İzmir iline bağlı Bergama ilçesinin merkezinin yerinde kurulu antik kentin adıdır. Pergamon, eski çağlarda Misya bölgesinin önemli merkezlerinden biriydi. MÖ 282-133 arasında da Pergamon Krallığı'nın başkentiydi. Pergamon adı, bir söylence kahramanı olan Pergamos'tan gelir. Pergamos'un, Teuthrania kralını öldürdükten sonra kenti ele geçirdiği ve kendi adını verdiği sanılır. Başka bir söylenceye göre de Teuthrania Kralı Grynos savaşta Pergamos'tan yardım istemiş, zaferden sonra iki kent kurdurarak birine onun onuruna Pergamon, ötekine de Gryneion adını vermiştir.
Efes, Anadolu'nun batı kıyısında, bugünkü İzmir ilinin Selçuk ilçesinin üç kilometre güneybatısında yer alan antik bir Luvi şehriydi. Şehir Anadolu'da Yunan sömürgeciliğinin başlamasıyla birlikte İyonya ve daha sonra Roma dönemlerinde de önemini korumuştur. Kuruluşu Cilalı Taş Devri'ne yani MÖ 6000 yıllarına dayanır. MÖ 10. yüzyılda eski Arzava başkentinin yerine Attik ve İyonyalı Yunan kolonistleri tarafından inşa edilmiştir.
Pidasa, Muğla'nın Bodrum ilçesinde bulunan Roma dönemine ait antik yerleşimdir.
Knidos, Muğla'nın Datça ilçesinde bulunan, Karya dönemine ait antik yerleşimdir.
Priene, Aydın Söke'de Selçuk-Efes'e yaklaşık 100 km uzaklıkta kurulmuş bir İyon şehridir. Şehir Menderes nehrinin 10 km kuzeyindedir. Şehir kurulduğunda deniz kıyısındaydı. Menderesin alüvyonu nedeniyle şehir şimdi kilometrelerce kara içerisindedir.
Mezopotamya mitolojisi, Sümerlerin dini evrendeki güç, nesne ve varlıkları temsil eden Antropomorfik tanrı ve tanrıçalar içerirdi. Sümerlerin inanışına göre insanlar başta tanrılar tarafından hizmetçi, köle olarak yaratılmış fakat daha sonra özgürleştirilmiştirler.
Aigai, Manisa ilinin Yunusemre ilçesinde Köseler Köyü'nün 2 km güneyindeki Yunt Dağlarının tepelerinden birisi olan Gün Dağı'nın zirvesinde kurulmuş olan, kısmen ayaktaki harabelerden ibaret bir antik kenttir. Nemrut Kale adıyla da bilinir. Tüm Aiolis bölgesinin en sağlam kalmış kentidir. Denizden 365 metre yüksekliktedir ve çevresi, yüksekliği 1500 metreyi bulan surlarla çevrilidir.
Sardis, Manisa'nın Salihli ilçesine bağlı Sart kasabası yakınlarında bulunan ve Lidya (Lydia) devletine başkentlik yapmış antik kent. MÖ 1300'de kurulup MS 1200'de yıkılmıştır. Salihli merkezine 9 km, İzmir'e 82 km uzaklıkta olup, İzmir-Ankara karayolunun iki yanına yayılmıştır.
Yazılıkaya, Çorum ilinde, Hitit başkenti Hattuşaş antik yerleşkesinin 2 km kuzeydoğusunda yer alan, doğal kayalar arasına yapılmış Hitit açık hava tapınağıdır. Kayalar arasındaki iki açıklık Hitit tanrılarını resmeden rölyeflerle işlenmiştir ve Hitit döneminden kalan en önemli anıtsal eserlerden biridir.
Kudüs Tapınağı ya da Kutsal Tapınak, Kudüs'ün Eski Şehrindeki Moria Tepesi'nde bulunan ve Yahudilerce kutsal sayılan tapınak. Birinci Tapınak, Kral Süleyman tarafından M.Ö. 960 dolaylarında kurulmuş ve II. Nebukadnezar yönetimindeki Babilliler tarafından Kudüs Kuşatması sonrası M.Ö. 587'de yıkılmıştır. İkinci Tapınak ise, M.Ö. 520 dolaylarında açılmış ve Titus tarafından yönetilen Romalılar tarafından 70'te yıkılmıştır.
Maison Carrée, Fransa'nın güneyinde, Nîmes şehrinde yer alan ve eski Roma İmparatorluğu sınırları içinde yer alan bölgeler içinde, günümüze kadar en iyi korunmuş halde ulaşan antik tapınak.
Athena-Nike Tapınağı, Kallikrates tarafından planlanmış olan bu tapınak, kısa taraflarında dörder sütun içeren bir Amfiprostil'dir. İlisoa'daki tapınaktan çok etkilenmiştir. Lakin arazinin yetersiz olması nedeniyle, yapının ölçeği küçültülmüştür. Pronaos'u ve Opisthodom'u yoktur. İlisoa Tapınağı'nın pronaos'undaki iki sütunun yerini burada iki fil ayağı (paye) yer alır. Payelerin aralıkları, bronzdan yapılmış parmaklıklarla kapatılmıştır. Sütun gövdeleri, Attika-İon sütun altlıklarının üzerinde otururlar.
Augustus Tapınağı; Ankara'nın Altındağ ilçesinde, Hacı Bayram Camii'nin hemen bitişiğinde bulunan, tahminen MÖ 25-20 yılları arasında inşa edilmiş bir tapınaktır.
Euromos, Muğla'nın Milas ilçesine 12 kilometre uzaklıktaki antik yerleşim yeri. Euromos'un M.Ö. 8. yüzyılda kurulduğu öne sürülmektedir.
Baalshamin Tapınağı Kenan tanrısı Baalshamin'e adanmış Palmira kenti, Suriye'deki, antik bir tapınaktı. Tapınağın en eski dönemi MS 2. yy'a dayanmaktadır. MS 115 tarihinde tapınak inşası tamamlanmıştır. MS 5. yüzyılda Hıristiyanlığın gelişiyle birlikte, tapınak da bir kiliseye dönüştürüldü. 1954-56 yılında İsviçreli arkeologlar elde edilen buluntulara göre, tapınak Palmira'nın en eksiksiz antik yapıların biriydi. 1980 yılında, yapı UNESCO tarafından Dünya Mirası ilan edilmiştir. 2015 yılında ise tapınak Suriye İç Savaşı sırasında Palmira'yı ele geçirmesi sonrası Irak ve Şam İslam Devleti (ISIL) tarafından yıkılmıştır.
Deyrü'l Bahri, Nil'in batı kıyısında, el-Uksur'un karşısında yer alan morg tapınak ve mezarlar kompleksidir. Teb Nekropolü'nün bir parçasıdır.
Didyma, İyonya sahili üzerinde yer alan bir Antik Yunan kutsal alanıdır. Bu yer Apollo tapınağını içermektedir. Delphi'nin yanında Didyma, Helen dünyasının en ünlü kehanet merkezidir. İlk olarak Homeros'un Apollo'ya ilahisinde bahsedilmiştir. Kuruluşu okuma-yazma öncesi, hatta Ionia'nın Helen kolonizasyonundan da öncedir.
Magnesia veya Menderes Magnesia'sı, tarihi İyonya bölgesinde yer almış bir Antik Yunan kenti. Kent kalıntıları günümüzde Aydın ilinin Germencik ilçesinde yer alan Ortaklar-Söke kara yolu üzerinde, Ortaklar'a 4 km mesafede bulunmaktadır.
Ante tapınağı ya da Latince templum in antis, Yunan tapınağının en eski ve en basit formlarından biridir. Dikdörtgenden oluşan merkezi (cella) ve pronaos'tan oluşmaktadır. Yapının ön avlusu olarak da görülebilecek olan pronaos iki ante ve bu anteler arasında bulunan iki sütun sayesinde oluşmaktadır. Ante tapınağına örnek olarak Miletteki Dionysos tapınağı verilebilir. Romalıların da devraldığı bu tapınak tipi, MS 3. yüzyıla değin Akdeniz çevresinde yaygındı.
Mısır mitolojisinde, Heryshaf veya Hershef, Yunanca'da Harsaphes veya Arsaphes olarak revize edilmiştir, kült merkezi Herakleopolis Magna'da bulunan eski bir koç tanrısıydı. O, antik Mısır dininde Ra ve Osiris ile ve yorumlamada Dionysos veya Herakles ile özdeşleştirildi. Herakles ile özdeşleşme, daha sonraki zamanlarda isminin bazen ḥrj-šf.t "Aşırı güçlü olan" olarak yeniden analiz edilmesiyle ilgili olabilir. Unvanlarından biri "Nehir Kıyısının Hakimi" idi. Heryshaf, ilkel sulardan doğan bir yaratıcı ve bereket tanrısıydı. Bir koç ya da koç başlı bir adam olarak resmedildi.