Prometyum

Prometyum, ₆₁Pm
Görünüş	Metalik
Kütle numarası	[145]
Periyodik tablodaki yeri
	neodimyum ← prometyum → samaryum
Atom numarası (Z)	61
Grup	n/a
Periyot	6. periyot
Blok	f bloku
Elektron dizilimi	[Xe] 4f5 6s2
Kabuk başına elektron	2, 8, 18, 23, 8, 2
Fiziksel özellikler
Faz (SSB'de)	Katı
Erime noktası	1315 K (1042 °C, 1908 °F)
Kaynama noktası	3273 K (3000 °C; 5432 °F)
Yoğunluk (OS)	7,26 g/cm3
Erime entalpisi	7,13 kJ/mol
Buharlaşma entalpisi	289 kJ/mol
Atom özellikleri
Yükseltgenme durumları	+2, +3 hafif bazik
İyonlaşma enerjileri	1.: 540 kJ/mol ; 2.: 1050 kJ/mol ; 3.: 2150 kJ/mol ; ;
Atom yarıçapı	Deneysel: 183 pm
Kovalent yarıçapı	199 pm
	Bir spektrum aralığındaki renk çizgileriElementin spektrum çizgileri
Diğer özellikleri
Kristal yapı	Çift hekzagonal sıkı istifli
Isı iletkenliği	17,9 W/(m·K)
Isı geçirgenliği	9,0 mm2/s (300 K'de) (OS'de)
Elektrik direnci	0,75 Ω·m (OS'de tahminî)
Manyetik düzen	Paramanyetik
Young modülü	alfa: 46 GPa (tahminî)
Kayma modülü	alfa: 18 GPa (tahminî)
Hacim modülü	alfa: 33 GPa (tahminî)
Poisson oranı	alfa: 0,28 (tahminî)
CAS Numarası	7440-12-2
Tarihi
Keşif	Charles D. Coryell · Jacob A. Marinsky · Lawrence E. Glendenin (1945)
Adlandıran	Grace Mary Coryell (1945)
Ana izotopları
β-	146Sm

Prometyum (kısaltması Pm), atom numarası 61, atom ağırlığı 145 olan, nadir topraklar grubundan bir elementtir.^[3] Prometyum 61 Sembolü: Pm Atom numarası: 61 Atom ağırlığı: 145 Periyodik cetveldeki grubu: Grup Adı: Lantanit Periyodik cetveldeki periyodu: 6 Periyodik cetveldeki bloğu: f-bloğu Genel durumu: 298 K’ de katı Rengi: Metalik Katı halinin yoğunluğu: [/kg m-3]:7264 Elektriksel iletkenliği: [/10-8m; veya  cm] Erime noktası: [/K]:1373 [veya 1100 oC (2012 oF)] Kaynama noktası: [/K]:3273 [veya 3000 oC (5432 oF)] İsminin anlamı: Yunan mitolojisinde tanrıdan ateşi çalan “Prometheus”’tan gelmektedir.

Çoğunlukla yapay olarak üretilen radyoaktif kimyasal bir elementtir; sembolü Pm’ dir; Atom numarası 61 ve kütle numarası en durağan izotopu 145; Prometyum 145, yaklaşık 18 yıllık yarılanma süresi olan, 145 en istikrarlı elementtir. En yararlı izotop prometyum 147’dir. Nükleer reaktörlerde üretilir. Beta ışıması yapar. Ve parlak materyallerin yapımında kullanılır. Fosforla karıştırıldığı zaman ışığın fotoğral hücresine güç olarak kullanılır. Dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır. Buna karşılık yansıttığı ışıklar zararsızdır. Ağır atomik elementlerle karıştığı zaman X Ray ışınları üretebilir. Prometyumun varlığı tahminen 20. yüzyılın başlarına dayanmaktadır.1926 yılında B.S Hopkins ve onun meslektaşları bu elementi illinium adıyla keşfettikleri ileri sürülmektedir. Yaklaşık aynı zamanlarda Luigi Rolla ve onun yardımcıları (İtalya’da) florentium’u buldukları ileri sürülmektedir. Bununla beraber, elementin kesin olarak teşhis edilmesi 1947 yılında olmuştur. Buna karşılık, önceki yıllarda elementin üzerinde çalışmalar yapılmış. J.A. Marinsky, L.E. Glemdenin ve C.D. Coryell elementi ABD’deki Oak Üniversitesi ulusal laboratuarında iyon değişimi çalışması sırasında belirlemişlerdir. Bu çalışmada elementin görülebilir sayıda özelliği bulunduğundan elementin gerçekten keşfedildiği düşünülmektedir. Prometyum un adı araştırmacılar tarafından ve önerilmiş 1949 yılında ise, uluslararası saf kimya uygulayıcıları birliği tarafından kabul görmüştür. Metalik prometyumun özellikleri hakkında pek fazla bilgi yoktur. Şu ana kadar otuzdan fazla prometyum bileşiği hazırlanmıştır.

Prometyum son derece nadirdir. Herhangi bir zamanda yer kabuğunda doğal olarak sadece 500-600 gram prometyum bulunmaktadır. Tarihi Keşfeden kişi: J. A. Marinsky, Lawrence Glendenin, Charles D. Coryell Keşfedildiği yer: ABD Keşfedildiği tarih: 1945 Özellikleri ve Kullanımı Gama ışınlarını yansıtmamsına rağmen yumuşak bir beta yansıtıcısıdır. Beta parçaları yüksek atomik numarası olan elementler üzerine çarptığı zaman X ışını oluşabilir. ve onu ele almada büyük özen gösterilmelidir. Yüksek radyo aktiviteden dolayı prometyum tuzları soluk mavi ya da yeşilimsi ışık saçarak karanlıkta parlar iyon değişim metotları 1963’ün başında atomik reaktör işleme atıklarından olan , 10 gram civarındaki prometyumun hazırlanmasına yol açtı.Metalik prometyumun özellikleri arasında genel olarak henüz az şey biliniyor. Prometyum nükleer olarak güçlenmiş pil yapımında kullanılabilir. Prometyum taşınabilir X ışını kaynağı olarak da kullanılabilir.

İzotopları izotop Yarılanma süresi Pm-143 265.0 yıl Pm-144 360.0 yıl Pm-145 17.7 yıl Pm-146 5.53 yıl Pm-147 2.62 yıl Pm-148 5.37 gün Pm-148m 41.3 gün Pm-149 2.21 gün Pm-151 1.18 gün

Kaynakça

^ Cverna, Fran (2002). "Ch. 2 Thermal Expansion". ASM Ready Reference: Thermal properties of metals (PDF) (İngilizce). ASM International. ISBN 978-0-87170-768-0. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
^ Lide, D. R., (Ed.) (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (İngilizce) (86. bas.). Boca Raton, Florida: CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5. 3 Mart 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
^ Ball, Philip (2004). The elements : a very short introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0192840998.

Grup	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18
Lantanitler			57 La	58 Ce	59 Pr	60 Nd	61 Pm	62 Sm	63 Eu	64 Gd	65 Tb	66 Dy	67 Ho	68 Er	69 Tm	70 Yb	71 Lu

[1] Cverna, Fran (2002). "Ch. 2 Thermal Expansion". ASM Ready Reference: Thermal properties of metals (PDF) (İngilizce). ASM International. ISBN 978-0-87170-768-0. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.

[magnet-2] Lide, D. R., (Ed.) (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (İngilizce) (86. bas.). Boca Raton, Florida: CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5. 3 Mart 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.

[elementler-3] Ball, Philip (2004). The elements : a very short introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0192840998.

[1]

[2]

[3]

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri