Promagistratus
 |
| Bu kategoride yer alan maddeler Antik Roma hükûmeti ve siyasetinin bir parçasıdır. |
| Dönemler |
|
| Roma Anayasası |
|
| Teamül ve hukuk |
|
| Meclisler |
|
| Olağan makamlar |
| Olağanüstü makamlar |
| Unvanlar |
Promagistra, magistra yetkisine ve sıfatına sahip ancak henüz magistral makama sahip olmayan kamu görevlisi.
Roma Cumhuriyeti'nde bir yenilik olarak, Roma'da düzeni sağlayabilmek amacıyla her yıl daha fazla magistra seçmek yerine denizaşırı toprakların valileri kullanılarak promagistralık kurumu oluşturulmuştur. Promagistralar, Roma Senatosu'nun tüm eylemleri gibi bir senatus consultum ile atanırlar; bu atamalar her zaman tam olarak yasal olmaz ve bazen tıpkı Jugurthine savaşı sırasında Quintus Caecilius Metellus Numidicus'un Gaius Marius ile yer değiştirilmesi örneğinde olduğu gibi Romalılar Meclisi kararıyla iptal edilebilirdi.
Promagistralar genellikle hem proquaestorlar (quaestor'ların yerine hareket eden), hem propraetorlar, (praetor'ların yerine hareket eden) hem de prokonsüller (Konsül'lerin yerine hareket eden) olarak görev yapabilirlerdi. Bir Promagistra, magistra ile eşit yetkiye sahipti ve ayrıca maiyetinde aynı sayıda lictor'lar bulunur, eyaletinde otokratik güce sahip olurdu. Promagistralar, zorunlu olmadığı halde genellikle kimin yerine görev yapıyorlarsa kendiliğinden onun makamına ve yetkilerine sahip olurlardı. Procurator da dahil diğer promagistralar, curator yerine görev yaparlardı.
Romalılar, mevcut magistralara yenilerinin eklenmeye devam edilmesini yeni ele geçirilmiş sömürgelerin yönetimi için yetersiz bulduklarından zaman içerisininde Promagistratlık kurumu geliştirildi. Magistralara ilave olarak, aynı yetkiye sahip ve onların yerine hareket edebilen (pro) magistralar (magistratu) atamaya başladılar. Sonradan, Pompeius Magnus'a Quintus Sertorius'la savaşması için prokonsüler imperium yetkisi verildiği zaman Senato onun aslında promagistra olarak atanmadığı vurguladı; bir Konsülün yerine (pro konsül) hareket etmek için değil ama onun adına (pro consulibus) hareket etmek için seçilmişti.
Roma dünyasında imperium kavramı, yasal olarak, makamının salahiyeti içinde mutlak otoriteye sahip "imperyal" magistra ya da promagistra anlamına geliyordu. Promagistralar eyaletlere imperium ile atanır ve bu sebeple o eyaletlerin valisi olarak mutlak yetkiye sahip olurlardı. Gerçekten de provincia kelimesi hem valilik makamı ya da yargılama yetkisi hem de valinin yönettiği topraklar anlamına gelir. Bir eyalet valisi, eyalet üzerinde neredeyse sınırsız yetkiye sahip olur ve sık sık eyalet halkından zorla muazzam miktarda paralar toplardı— makamda kaldığı sürece kovuşturma dokunulmazlığına sahipti. Rüşvet ve gasp yargılamalarından kaçmak için makama sürekli seçimler yapmak eyalet valileri için oldukça sıradan bir durum haline gelmişti. Bu durum için verilebilecek iki ünlü örnek Gaius Verres ve Lucius Sergius Catilina'dır.
Yüksek rütbeli Promagistraların neredeyse sınırsız olan yetkileri, eyaleti yönetmek için yerel politik kurumları dikkate alması gerekmeyen, yukarıdan atanan yüksek rütbeli ve tam yetkili görevlileri tanımlamak için kullanılan "proconsul" terimine ışık tutmuştur. En bilinen örneklerden birisi, II. Dünya savaşı'nın ardından Japonya'da reformları gerçekleştirmek ve ülkeyi yeniden ayağa kaldırmak için olağanütü yetkilerle göreve gelen Douglas MacArthur'dur ve zaman zaman "Birleşik Devletler'in Japonya Prokonsülü" olarak adlandırılmıştır.
