Prokobiyos Efendi - Turkipedia

Konya Metropolidi Prokobiyos (Yunanca: Προκόπιος Λαζαρίδης Prokópios Lazarídis, d. Kemerhisar, 1859 – ö. Kayseri, 20 Nisan 1923), Osmanlı'nın son döneminde bir süre piskoposlukta baş olarak görev yapan Rum Ortodoks ve Türk Ortodoks metropoliti.

Konya Vilayeti'nden gelen Prokobiyos aynı zamanda Orta Anadolu'daki modern İkonium piskoposu olmuştur. Türk Ortodoks Kilisesi'nin kurulması konusuyla ilgilendiğine rağmen 1923'te hapishaneye atıldı ve orada öldü.^[1] Yunan Ortodoks Kilisesi tarafından Hieromartir (ιερομάρτυρας) olarak anılır ve bayram günü her yıl Kutsal Haç'ın Yüceltilmesinden önceki Pazar günü kutlanır (7-13 Eylül).

Hayatı

Prokopios Lazaridis, 1859'da Konya Eyaleti'ndeki Tiana'da (günümüzdeki Kemerhisar, Niğde) dünyaya geldi. 1875'te Konstantiniyye'deki (günümüzdeki İstanbul) Halki Ruhban Okulu'na katıldı. 1899'da Durrës Metropoliti (Arnavutluk'un merkezindeki Dıraç) oldu ve burada topluluklar arasında önemli faaliyetler geliştirdi. 1906'da Anadolu'nun Filadelfia kentine (günümüzdeki Alaşehir, Küçük Asya) yerel Ortodokslar için piskoposluk başkanı olarak atandı.^[1]^[2]

1911'de Orta Anadolu'daki İkonium (Konya) metropolitan piskoposu oldu. Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi (1919-1922) sırasında milliyetçi Türk makamları, Ortodoks kilisesini Türkleştirme ve tam kontrol altına alma girişiminde, Kayseri'de Türk Ortodoks Patrikhanesi'ni kurdu ve başına Papa Eftim'i getirdi. Prokobiyos bu gelişmeleri eleştirmiştir ve Anadolu'daki Ortodoks Kilisesi'nin yönetimi konusunda bir çözüme ulaşmaya çalışmıştır.^[2]

20 Eylül 1920'de müdahalesi sonucunda Prokobiyos ve Konya'nın yerel Ermeni piskoposu Mustafa Kemal Paşa'nın milliyetçi otoriteleri tarafından hapsedildi. Prokobiyos daha sonra Erzurum hapishanesine nakledildi ve Ekim 1920'den Mayıs 1922'ye kadar orada kaldı. Serbest bırakıldıktan kısa bir süre sonra Ankara'yı ziyaret ederek, yaşadığı ağır sağlık sorunları nedeniyle Türk Ortodoks Patrikhanesi'nin kurulmasıyla ilgili dini ihtilaftan kaçınmasını istemek için Mustafa Kemal Paşa ile görüştü. Buna rağmen teklifi reddedildi.^[2]

Prokobiyos, Ocak 1923'te, Türk Ortodoks Kilisesi'ni ilan etmek zorunda kaldığı bir sonraki kilise konseyine başkanlık etti. Ancak, Anadolu'daki Yunan yenilgisi ve ardından Rum Ortodoks topluluklarının Anadolu'dan sürülmesi nedeniyle Türk çıkarları azaldı. Prokobiyos tekrar hapsedildi ve Nisan 1923'te Kayseri hapishanesinde gözaltında öldü.

Kaynakça

^ ^a ^b Kiminas, Demetrius (2009). The ecumenical patriarchate : a history of its metropolitanates with annotated hierarch catalogs. San Bernardino, CA: Borgo Press. s. 100. ISBN 9781434458766. 18 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2022.
^ ^a ^b ^c Tsiri, Theodorou (2008). "Η Προσφορά της Εκκλησίας και του Ιερού Κλήρου στη Μικρά Ασία 1912-1922" (PDF) (Yunanca). Selanik: Selânik Üniversitesi, Teoloji Departmenti. ss. 91-102. 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ekim 2012.

İlgili Araştırma Makaleleri

Rum, Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşamış ve Roma yurttaşı haklarına sahip olmuş halk veya kişidir. Bu kimselerin çeşitli etnisiteye sahip bireylerden oluşan bir topluluk olmalarına karşın ilerleyen zamanda bu kimselerin konuştukları Latinceyi bırakarak Yunancayı benimsemeleri ve çoğunluğun Müslümanlardan oluştuğu yerlerde yaşamaları nedeniyle daha sonradan bu kelime, Yunanistan dışında Müslüman ülkelerde oturan Yunan asıllı kimseleri ifade etmek için kullanılmıştır.

Karamanlılar, Türkiye'de yaşamış, günümüzde başta Yunanistan olmak üzere farklı ülkelere göç etmiş Ortodoks bir Türk veya Rum halkıdır. Karamanlılar, Kapadokya Rumları ile karıştırılmamalıdır.

İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi, Fener Rum Patrikhanesi ya da Kostantiniyye Ekümenik Patrikhanesi, Hristiyanlığın Ortodoks mezhebini temsil eden Doğu Ortodoks Kilisesi'ni oluşturan 14 otosefal kiliseden biri ve birincisidir. Günümüzde İstanbul Başpiskoposu ve Ekümenik Patriği I. Bartholomeos tarafından yönetilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ortodoks Kilisesi</span> Bir Hristiyanlık mezhebi

Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..

Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi, 1923 yılında Lozan Barış Antlaşması'na ek olarak yapılan sözleşme uyarınca Türkiye Cumhuriyeti ve Yunanistan Krallığı'nın kendi ülkelerinin yurttaşlarını din esası üzerine tehcir ve zorunlu göçe tabi tutmasına verilen addır. Göçe tabi tutulan kişilere ise mübadil denir.

İzmirli Hrisostomos Kalafatis, Rum din ve siyaset adamı.

Bulgar Eksarhlığı Otosefal Bulgar Ortodoks Kilisesi'nin resmi adıdır. Eksarhlık, 1945 yılında Ekümenik Patrikhane tarafından tanındı ve 1953 yılında Bulgar Patrikliği'ne dönüştürüldü.

Noel Baba Kilisesi ya da resmi adıyla Aziz (St.) Nikolaos Anıt Müzesi, Demre'de bulunan, Noel Baba olduğuna inanılan Aziz Nikolaos'ın ölümü ile yapılan kilise. Noel Baba'nın ölümünden sonra bir süre burada yattığı daha sonra kemiklerinin İtalyan denizcilerce Bari'ye götürüldüğüne inanılır. Kilise, Antik çağdan 20. yüzyıldaki Rum Kırımı dönemine kadar ibadethane olarak kullanılmaktaydı.

Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi, Başpiskoposluğu idaresi Tiran, Dıraç bölgeleriyle beraber, genelde ülkenin güney bölgesini kapsar. Ayin dili Arnavutçadır. Ortodoks cemaat yaklaşık yarım milyon üyeye sahiptir. ABD'de yaşayan 15.000 ortodoks Arnavut için iki ayrı idari birim kurulmuş olup, bunlardan birisi dolaysız şekilde İstanbul Ekümenik Patrikhanesi'ne bağlıdır.

Rus Ortodoks Kilisesi veya Moskova Patrikliği, dünyanın en büyük özerk Ortodoks Kilisesi. Rus Ortodoks Kilisesi, resmî olarak Ortodoks kiliselerinin öncelik sırasına göre, Rum Ortodoks Kilisesi'nin dört antik patrikhanesi olan, İstanbul, İskenderiye, Antakya ve Kudüs'ün hemen altında beşinci sırada yer alıyor.

<span class="mw-page-title-main">Türk Ortodoks Patrikhanesi</span>

Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhanesi, Doğu Ortodoks Kilisesi tarafından tanınmayan bir Türk Kilisesidir.

II. Hrisostomos doğum adı ile Irodotos Dimitriou, 2006-2022 yılları arasında Kıbrıs Ortodoks Kilisesi başpiskoposu olarak görev aldı.

I. Eftim ya da kamuoyunca bilinen adıyla Papa Eftim, Karamanlı Türk papaz ve Türk Ortodoks Patrikhanesi’nin kurucusu.

Başpiskopos Damaskinos Papandreou, 1941'den ölümüne kadar Atina'nın başpiskoposu ve Yunanistan başbakanı idi. Ayrıca, 1944'te Alman işgal kuvvetinin çekilmesi ile II. Dünya Savaşı'nın Yunanistan'a dönüşüyle 1946'da Yunanistan'ın naipliğini yapıyordu. Rolü, II. Dünya Savaşı sırasında Yunanistan'ın Alman işgalinden kurtuluşu ile Yunan İç Savaşı arasında idi.

IV. Mihail Otoreianos ,, 1206'dan itibaren ölüm yılı olan 1212'ye kadar sürgünde olarak Konstantinopolis Patriği yapmıştır.

Kapadokya Rumları veya Anadolu Yunanları, tarihi Büyük İskender'in fetihlerinden sonra kurulan Helenistik Seleukos İmparatorluğuna kadar uzanan ağırlıkla İç Anadolu'nun Güneyinde Konya-Karaman (Likaonya)'dan Kayseri-Niğde (Kapadokya)'ya uzanan hatta yaşayan Hellen kökenli etnik bir halktır. Kapadokya Rumları, Hristiyan Ortodoks bir Türk halkı olan Karamanlılar ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ioannis Tassias</span>

Ioannis Tassias, bir Yunan Ortodoks piskoposuydu, Langadalı Ioannis ölümüne dek Langada Metropoliti görevini sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Grigorios Saatçioğlu</span>

Kidonyesli Aziz Gregor Orologas, 20. yüzyılın başlarında kuzeybatı Anadolu'daki Kidonyes'in Osmanlı Rumu metropol piskoposu.

Ambrosyos Pleyatidis diğer adıyla Moshonisili Ambrosios, Şubat-Eylül 1922 arasında Cunda Adası'nın Ortodoks metropolit piskoposu.

Rūm milleti ya da "Roma milleti", Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Doğu Ortodoks Hristiyan cemaatinin adıydı. Cemaat, Osmanlı siyasi sistemine tabi olmasına rağmen, belirli bir iç özerkliği vardı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.