İçeriğe atla

Progress D-36

Progress D-36

Progress D-36, turbofan tipi, üç şaftlı 1, 1A, 2A ve 3A serilerinden oluşan Ivchenko-Progress şirketinin ürettiği bir jet motorudur.[1] D-36 turbofan motorları Sovyetler Birliği-Ukrayna'da yüksek yakıt verimliliği, az gürültü temini (ICAO gürültü kıstası) ve kolay bakım imkânı sağlamak için A.G. Ivchenko tarafından tasarlanmıştır. Tezgâh testleri (bench test) 1971 yılında başlamış olan bu motorun uçuş testleri 1974 başlamış ve başarılı sonuçların elde edilmesinin ardından 1977 yılında seri üretimine geçilmiştir. Bu motor, Sovyetler Birliği'nde kullanılan yüksek by-pass oranlı ilk motordur.

Progress D-36 turbofan jet motoru, Antonov An-72 ve An-74 ile Yakovlev Yak-42 ve Yak-142 model uçaklarda uçak motoru olarak kullanılmıştır. Motorun ilk ticari uçuşu 1978 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu modelin üretilmesi ve kullanılmasından sonra Progress D-436 motoruna evirilmiştir. 1980 yılında D-436 motorları kullanılmaya başlandığında D-36 turbofan motorları 1 milyon saatten fazla uçmuştu.

Kaynakça

  1. ^ "Progress D-36". Deagel.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Airbus A330</span> Airbus tarafından üretilen yüksek kapasiteli, orta-uzun menzilli yolcu uçağı

Airbus A330, Airbus ailesinin yüksek kapasiteli, orta ve uzun menzilli bir uçağıdır. Teknik olarak aynı A340 gibi geniş gövdeli, iki koridorlu yapıda olup A340'dan farklı olarak iki adet turbofan motora sahiptir. Bu özellikleri ile Airbus ailesinin A350 modelinden sonraki çift motorlu en büyük ikinci üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Turbofan</span> jet motor türü

Turbofan, itişi egzoz gazıyla beraber, ön kısımdaki geniş fanla da sağlanan güvenilir ve bakımı kolay jet motoru tipidir. Ön kısmı büyük, arka kısmı koni şeklinde ve daha küçüktür. Genelde yolcu uçaklarında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Avcı uçağı</span> Savaş uçağı türü

Avcı uçağı veya av uçağı, öncelikli görevi diğer savaş uçaklarını avlamak olan savaş uçağı. Avcı uçakları genellikle küçük, hafif, hızlı ve manevra kabiliyeti yüksek uçaklardır. Pek çoğu aerobasi kabiliyetine sahiptir. Avcı uçakları, öncelikli görevi yer hedeflerini bombalamak olan bombardıman uçaklarına nazaran daha kısıtlı bombardıman kabiliyetine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-37</span>

Sukhoi Su-37, Rusya'nın çok amaçlı jet motorlu avcı uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Airbus A320 ailesi</span>

Airbus A320 ailesi Almanya, Fransa, İspanya, Birleşik Krallık ve Hollanda ortaklığından oluşan Airbus S.A.S. ailesinin kısa ve orta menzilli uçağıdır. Airbus A320 serisi A318, A319, A320, A321 ve ACJ özel jet versiyonlarından oluşur. İlk uçuşunu 1987 yılında gerçekleştiren A320 serisi fly by wire Flight control sistemini kullanan ilk yolcu uçaklarıdır. Yolcu uçakları arasında bu güne kadar 4658 adetten fazla üretilerek en büyük rakibi Boeing 737'in arkasından ikinci sıradadır. 1965 yılında üretime başlayan Boeing 737 şu ana kadar 8000'i geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Superjet 100</span>

Superjet 100, bilinen eski adı ile Suhoy Superjet 100 veya kısaca SSJ100, Suhoy tarafından tasarlanan ve Birleşik Uçak Şirketi tarafından üretilen bir bölgesel jet. Gelişimine 2000 yılında başlanmıştır. İlk uçuşunu 19 Mayıs 2008'de yapan uçak, hizmete 21 Nisan 2011'de Armavia ile girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aero L-39 Albatros</span> eğitim uçağı

Aero L-39 Albatros Çekya'nın yüksek performanslı eğitim uçağıdır. L-29 Delfin'in yerini almıştır. İlk ikinci nesil jet eğitim uçağıdır ve ilk çok güçlü turbofan projesidir. Geliştirilmiş tipleri L-59 Albatros ve L-139'dur. Dünya'da yaklaşık 30 ülkenin servisinde 2,800 uçak vardır ve L-139 Alca yavaş yavaş bu uçaktan geliştirilmiştir. Albatros çok yönlüdür, temel ve gelişmiş eğitim uçağı olduğu kadar hafif saldırı görevlerini de yerine getirebilme kabiliyeti vardır ve Dünya'da geniş ölçüde kullanılan bir eğitim uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 707</span>

Boeing 707 1950'li yıllarda üretime başlanan dört jet motorlu dar gövdeli sivil yolcu uçağı modelidir. Ünlü "Seven oh Seven" diye bahsedilen efsanevi yolcu uçağı olarak bilinir. Boeing tarafından 1010 adet üretildi, 1960 ve 1970 yılları arasında uluslararası uzun uçuşlarda yolcu taşımacılığında kullanıldı. İlk jet motorlu yolcu uçağı olan de Havilland Comet'ın başarısız ve sonu ölümle biten kazalarından sonra havacılık tarihinde başarılı olmuş ve yeni tasarımlara ilham vererek yolcu taşımacılığında jet uçağı çağını başlatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Turbojet</span> jet motor türü

Turbojet, hava solumalı, havacılık sektöründe kullanımı olan bir jet motorudur. Motorun termodinamik çevrim patenti 19. yüzyılda Brayton tarafından alınmış olmasına rağmen, İngiltere'de Frank Whittle ve Almanya'da Hans von Ohain tarafından birbirinden bağımsız olarak 1930'lu yılların sonlarında çalışır prototipleri geliştirilmiştir. Günümüzde daha çok askerî uçaklarda ve süpersonik yani "ses üstü" hızlarda uçuş yapan hava taşıtlarında kullanılır. Geçmişte ise 70'li yıllardan 2003 yılına dek hizmet veren Concorde uçağı, turbojet kullanan ve seri üretimi yapılan yegane yolcu uçağı olmuştur. Turbojet motorlar, çok yüksek miktarda itiş gücü üretirler ve böylece çok kısa sürede ivmelenme sağlayarak monte edildiği uçağı ses üstü hızlara çıkartır. Ekstra hız ve ivme sağlamak için turbojet motorlara artyakıcılar eklenir.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Kaan</span> Türkiye’nin geliştirdiği 5. nesil savaş uçağı

TUSAŞ Kaan, TUSAŞ tarafından geliştirilen ve Türkiye'nin 2020'li yılların sonunda seri üretim aşamasına getirmeyi planladığı çift motorlu, düşük görünürlük, sensör füzyonu, hava-hava ve havadan yere hâkimiyetlerde üstün özellikleri bulunan beşinci nesil jet muharip uçak projesidir. 21 Şubat 2024 tarihinde ilk uçuşunu, 6 Mayıs 2024 tarihinde ikinci uçuşunu gerçekleştirmiştir. İlk etapta 2028’e kadar 20 adet uçağın Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmesi ve 2030’dan itibaren TSK Envanterinde bulunan F4 ve F-16 tipi eski uçakların yerini alması beklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Antonov An-178</span>

Antonov An-178, Antonov tarafından üretilen Ukrayna yapımı bir askerî jet nakliye uçağıdır. Uçak, Antonov An-158 (An-148-200) temelli olup 16 Nisan 2015 tarihinde üretimine başladı ve ilk uçuşunu 7 Mayıs 2015 tarihinde gerçekleştirdi. Uçağın eskiyen Antonov An-12, An-26 ve An-32 uçaklarının yerini alması planlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yakovlev Yak-42</span>

Yakovlev Yak-42, Yakovlev tarafından üretilen bir Sovyet yapımı yolcu uçağıdır. Uçak, Sovyetler Birliği'nin modern yüksek bypass turbofan motorlarıyla güçlendirilmiş ilk uçağıydı.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Hürjet</span> Türk yapımı jet motorlu eğitim ve yakın hava destek uçağı

TUSAŞ Hürjet, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ tarafından geliştirilmekte olan, turbofan motorlu, ileri seviye jet eğitimi ve yakın hava desteği uçağıdır.

İvçenko-Progress ZMKB eski adıyla OKB-478 ve İvçenko Lotarev, Ukroboronprom çatısı altında havacılık motorları tasarım ve prototip geliştirme faaliyetlerini yürütmektedir. Tasarladığı motorlar askeri ve sivil havacılık alanında birçok uçan platformlarda kullanılmaktadır. Özellikle Antonov, Beriyev, İlyuşin, Tupolev, Mil ve Yakovlev marka birçok hava aracına motor tasarım ve prototip geliştirmiştir. Zaporijya'da aynı kampüs alanı içerisinde yer alan Motorsich firması ile yakın bir çalışma ortamı içindedir.

<span class="mw-page-title-main">Pratt & Whitney PW1000G</span>

Pratt & Whitney PW1000G, Birleşik Devletler merkezli motor üreticisi Pratt & Whitney tarafından üretilen bir dişli turbofan motordur. Geleneksel turbofan motorunun aksine, PW1000G düşük basınçlı türbin ve fan arasında bir redüksiyon dişlisi ile donatılmıştır. İki modülün bu ayrışması, genişletilmiş fanın daha yavaş çalışmasını ve düşük basınçlı türbinin eskisinden daha hızlı çalışmasını sağlar. Bu şekilde, her iki modül de optimum performanslarını elde eder. Tüketim değerleri ve gürültü seviyeleri önemli ölçüde azalır.

<span class="mw-page-title-main">Pratt & Whitney PW6000</span>

Pratt & Whitney PW6000, 18.000–24.000 lbf (80–107 kN) itki kuvveti ile Airbus A318 için tasarlanmış yüksek bypaslı bir turbofan jet motorudur.

<span class="mw-page-title-main">Pratt & Whitney JT8D</span>

Pratt & Whitney JT8D, Pratt & Whitney tarafından Şubat 1963'te Boeing 727'nin ilk uçuşu ile tanıtılan düşük baypaslı bir turbofan motorudur. ABD Donanması A-6 Intruder saldırı uçağına güç veren Pratt & Whitney J52 turbojet motorunun bir modifikasyonuydu. Volvo RM8, Saab 37 Viggen avcı uçağı için İsveç'te lisanslı olarak üretilmiş bir son yakma sürümüdür. Pratt & Whitney ayrıca FT8 olarak elektrik santrali ve gemi tahrik sistemi için statik versiyonlar satıyor.

<span class="mw-page-title-main">Baykar Bayraktar Kızılelma</span> Türk yapımı turbofan motorlu insansız savaş uçağı

Baykar Bayraktar Kızılelma, Türkiye merkezli insansız hava aracı üreticisi Baykar Teknoloji tarafından tasarım ve geliştirme çalışmaları devam eden, turbofan motorlu, radarlardan gizlenebilme ve havadan havaya füze atabilme kabiliyetine sahip insansız savaş uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Progress D-436</span>

Progress D-436, Ukraynalı Ivchenko-Progress şirketi tarafından geliştirilen üç şaftlı yüksek baypaslı turbofan motorudur. Başlangıçta, 1980'lerde Yakovlev Yak-42 ve Antonov An-72'nin gereksinimlerini karşılamak için geliştirildi. Motor ilk olarak 1985'te çalıştırıldı ve ardından 1987'de onaylandı. Birkaç varyant geliştirildi ve günümüzde çeşitli uçaklar modellerine hizmet vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">PowerJet SaM146</span>

PowerJet SaM146, Fransız Snecma ve Rus NPO Saturn'ün ortak kuruluşu olan PowerJet tarafından üretilen bir turbofan motoru. SaM146, Suhoy Superjet 100 uçağında kullanılmaktadır.