İçeriğe atla

Progresif rock

Progresif rock
Müzikal kökenleriPsychedelic rock
Hard rock
Folk rock
Deneysel rock
Klasik müzik
Caz
Halk müziği
Kültürel kökenleri1960 sonları, Birleşik Krallık, Birleşik Devletler, İtalya ve Almanya
Önemli çalgılarGitar - Bas gitar - Sentezleyici - Bateri - Keman - Flüt
Popülerlik1970'ler-
TürevlerKrautrock, Anadolu rock
Alt tarzlar
Senfonik rock - Progresif metal

Progresif rock 1960'ların sonlarında ve 1970'lerin başlarında "ağırlıklı olarak Britanyalı grupların rock müziğini yeni sanatsal seviyelere çekme girişiminin" sonunda ortaya çıkmıştır.[1]

Progresif rock grupları standart rock veya popüler müzikteki bent-nakarat düzeni üzerine kurulu şarkı yapılarının ötesine geçerek "rock müziğin teknik ve kompozisyon sınırlarını"[1] zorlamışlardır. Bunun ötesinde aranjmanlarda sık sık klasik, caz ve avangart unsurlar bulunur. Enstrümantal şarkılar daha yaygındır. Sözleri olan şarkıların sözleriyse normal rock şarkıları gibi dans ve aşk gibi popüler öğelerden ziyade daha kavramsal, soyut, edebi, felsefi ve/veya fantastik ögeler içerir. Progressive rock grupları "genellikle epik hikâyeler anlatan bütüncül bir beyanda bulunan" konsept albümler yapmışlardır.[1]

Gelişimi

Progresif rock 1960'ların sonunda dönemin rock müziğindeki her çeşit etkiden ilham alma eğiliminin parçası olarak psychedelic müzikten türedi.[1] Psychedelic rock gibi deneysel ve egzotik bir müzik tarzı olan progresif rock, şarkılarının uzunluğu, teknik açıdan karmaşıklığı, aksak ritimlerin ve doğaçlamanın daha ağırlıklı kullanılması ve klasik müzik etkilerinin baskınlığıyla bu tarzdan ayırılabilir. Frank Zappa, The Moody Blues, Procol Harum ve Deep Purple ilk progresif rock grupları arasında sayılabilir.

King Crimson, Yes, Genesis, Pink Floyd, Gentle Giant, ELP, Jethro Tull ve Camel gibi İngiliz gruplar, 1970'lerde ortaya çıkan bu tarzın en etkili ve önemli gruplarındandır. Progresif rock grupları, Kuzey Amerika'da da hayran kazanabildiği halde çoğunlukla Avrupa'da ortaya çıkmış ve tutulmuştur. Bunun nedeni, Amerikan müzisyenler blues geleneğinden gelmişken Avrupalıların teknik ve zevklerinin klasik müzik geleneği etrafında şekillenmiş olmasıdır.

Almanya'da Krautrock, Türkiye'de de Anadolu rock, progresif rock'ın Britanya dışında ortaya çıkmış akımlarıdır. Ayrıca İtalya'da da rock progresivo adıyla müzik yapan Premiata Forneria Marconi ve Alphataurus gibi gruplar 70'li yıllara damga vurmuştur. Bunların dışında Kanada'dan Rush ve Yunanistan'dan Aphrodite's Child da progresif rock'ın en önemli uluslararası temsilcilerindendir.

Progresif rock müziğinin en revaçta olduğu dönem 1970'lerken 1980'lerin başlarında yerini neo-progressive rock müziğine bırakmıştır (örn. Marillion). Günümüzde Dream Theater, The Flower Kings, Opeth, Frost önemli progressive rock gruplarındandır.

Enstrümantasyon

Progresif rockta elektro gitar, akustik gitar, bas gitar, klavye ve bateri gibi geleneksel rock enstrümanlarına ilave olarak keman, org ve üflemeli çalgılar da kullanılır. Ayrıca Keith Emerson, Rick Wakeman, Brian Eno, Vangelis ve Rick Wright gibi progresif rock kökenli klavyeciler, özellikle analog temelli synthesizer üzerindeki hakimiyetleri ile ön plana çıkmışlardır.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Prog-Rock/Art Rock". AllMusic. Erişim tarihi: 4 Aralık 2007. []
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Heavy metal, 1960'lı yılların sonlarında 1970'li yılların başlarında İngiltere ve ABD'de gelişen bir rock müzik türüdür. Kökenleri blues rock, psikedelik rock ve acid rock'a dayanan heavy metal grupları; kalın ve ağır bir ses, distortion, uzun gitar soloları ve yüksek ses gibi kendine özgü elementler geliştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nicko McBrain</span>

Michael Henry McBrain, İngiliz heavy metal grubu Iron Maiden'ın davulcusudur. Gruba 1983 yılında Clive Burr'ün yerine gelmiştir.

Doom metal, genellikle karamsar ve hüzünlü duygu uyandırmayı amaçlayan, yavaş tempolu heavy metal türü. 1980'lerde ortaya çıkan türün en belirgin özelliği, diğer metal türlerine kıyasla daha yavaş tempoya sahip olmasıdır. Türdeki genel tempo 60-90 bpm'dir. Karanlık, hüzünlü bir hava yaratmayı amaçlar ve karamsar temalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rock müzik</span> 1950lerde Amerika Birleşik Devletlerinde "rock and roll" olarak ortaya çıkan popüler müzik türü

Rock, 1950'lerde ABD'de "rock and roll" olarak doğan, 1960'larda ve sonrasında farklı tarzlara ayrılarak özellikle İngiltere ve ABD'de gelişen bir müzik türüdür. Kökleri 1940'ların ve 1950'lerin rock and roll'una dayanır. Rock and roll ise blues, rhythm and blues ve country müzikten yoğun biçimde esinlenmiştir. Rock müzik; electric blues ve folk, caz, klasik müzik gibi diğer müzik kaynaklarından da esinlenir.

Teknik death metal, ileri düzeyde teknik müzisyenliğin kullanıldığı, normal düzeyde melodik öğeler barındıran death metal alt türlerinden biridir. Tech Death olarak da bilinir ve progresif death metal ile yakın ilişki içindedir. Kompleks ritm ve rifler ile ölçünün sürekli değiştiği şarkı yapıları içerir. Caz, progresif rock ve klasik müzik yapılarını death metal ile etikleşime sokar ve ortaya beklenmedik, çalması zor ve teknik anlamda bilgi gerektiren yapıyı ortaya çıkartır. Şarkılar sert bir vokal ve onu tamamlayan sert gitar tonlarından oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Rush (müzik grubu)</span> Kanadalı rock müzik grubu

Rush, 1968 yılında kurulmuş Kanadalı progresif rock grubudur. Grup üyeleri Geddy Lee, Alex Lifeson (gitar) ve Neil Peart 'tır. Grubun kadrosu ilk dönemlerdeki birkaç değişiklikten sonra bas gitar ve vokalde Geddy Lee, gitarda Alex Lifeson ve davulda John Rutsey olarak belirlenmiştir. Rutsey, grubun kendi adını taşıyan ilk albümünde de yer almış fakat sağlık sorunları dolayısıyla yerini Neil Peart'a bırakmıştır. Bu tarihten itibaren grupta besteler Lifeson ve Lee tarafından yapılırken, şarkı sözleri Neil Peart tarafından yazılmaktadır.

Caz, ilk kez ABD'nin güney eyaletlerinde, 1900'lerin başında gelişmeye başlamış bir Afro-Amerikan müzik türüdür. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında New Orleans, Louisiana'daki Afrikalı-Amerikalı topluluklarda ortaya çıktı. Caz müziği, mavi notalar, senkop, swing, çoklu ritim, atışma ve doğaçlama tekniklerini kullanır; Afrikalı-Amerikalı ve Batı müziği tekniklerinin harmanlanmasıdır. Bu müziğin dünya ile tanışması ise 1917 yılında Dixieland Jazz Band'in ilk plaklarının piyasaya çıkmasıyla olmuştur. 1920 ile 1930'larda popülerliğinin artmasıyla başta ABD olmak üzere tüm dünya genelinde Caz Çağı yaşanmıştır. Caz yalnızca geçmişte değil, bugün dahi çok sevilen ve ünü gün geçtikçe artan müzik türlerinden biridir. 1920'lerin Caz Çağı'ndan bu yana, geleneksel müzik ve popüler müzikte önemli bir müzikal ifade biçimi olarak kabul edilmiştir.

Rhythm and Blues ; caz, rap, gospel ve blues karışımı, ilk olarak Afrika kökenli Amerikalıların ürettiği müzik türü.

Alternatif rock, 1980'lerde underground ve bağımsız müzik kültürlerinden ortaya çıkan ve 1990'larda geniş bir popülariteye ulaşan bir rock müzik alttürüdür. Bu tarzdaki "alternatif" tanımlaması, türün anaakım rock müzikle arasındaki farklardan ortaya çıkmaktadır; nitekim bu farklar arasında alternatif rock'un benimsediği distorsiyonlu gitar ile aykırı ve/veya transgresif şarkı sözleri bulunmaktadır. Terim orijinalde daha geniş bir yelpazeyi kapsamaktaydı; 1970'lerin sonunda punk rock'ın DIY etiğini benimseyen ve modern alternatif müziği etkileyen sanatçılar da bu sınırlandırmaya girmekteydiler. Kimi zaman "alternatif" sınıflandırması sonunda anaakıma giriş yapan underground rock sanatçıları için, kimi zaman da rock olsa da olmasa da punk rock, new wave ve post-punk gibi tarzlardan ilham alan sanatçılar için kullanılmıştır.

Senfonik metal, metal müzikteki yoğun davul ve gitar kullanımı ile klasik batı müziğindeki senfonik çalgılar, koro ve bazı durumlarda tam bir senfoni orkestrası gibi öğeleri harmanlayan bir metal müzik alt dalıdır. Power metali anımsatan klavye kullanımı da senfonik metalde yaygındır. Senfonik metal gruplarında çoğunlukla konservatuvar eğitimi almış kadın vokaller öne çıkar. Bu nedenle bu türe opera metal veya operatik metal dendiği de olur. Zaman zaman, gotik metalin karakteristik bir özelliği olan brutal vokal de senfonik metalde ikinci vokal olarak kullanılır.

Progresif metal, metal ve progresif rock tarzlarını birleştiren bir melez müzik tarzıdır. Metal müziğin agresif ve yüksek sesiyle progresif rockın daha deneysel ve teknik seslerinin birleşimiyle oluşmuştur. Progresif metal genellikle aşırı teknik parçalara sahiptir ve çoğunlukla kullanılmayan armoniler ve senkoplu karmaşık ritimler kullanılır ayrıca tempo ile ölçü değişimlerine de çokça yer verilir.

<span class="mw-page-title-main">Love (müzik grubu)</span>

Love, 1960 sonları ve 1970 başlarında aktif olan bir Amerikan müzik grubudur. Grup, şarkıcı, söz yazarı ve gitarist Arthur Lee ve grubun ikinci söz yazarı, gitarist Bryan MacLean tarafından yönetilmekteydi. Farklı ırklardan gelme elemanlara sahip ilk Amerikan pop gruplarından olan Love, müziklerinde rock and roll, folk müzik ve psychedelic müzikten etkilenmiştir.

Barok pop pop ve rock müziğin 1960'larda Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'ta çıkan bir alt türüdür. Pop rock'ın klasik müzik, barok müzik ve sörf müziği ile füzyonu olarak ortaya çıkmıştır. Chamber pop ve chamber rock terimleri yerine kullanılmaktadır.

Art rock, rock müziğin bir alt türüdür. Deneysel ve kavramsal bir müzikal duruş takınarak, rock müziği bir ergen eğlencesinden sanatsal ifade boyutuna taşımayı amaçlar. Klasik müzik, deneysel rock, avangart ve daha sonraları caz müzikten kaynağını alır. En temel duruşlarından biri, dans etmek yerine dinlenilip düşünülmesi için besteleniyor olmasıdır. Sıklıkla elektronik efektler ve eski dönem rock müziğinin tahrik edici ritminden uzaklaşmış easy listening dokuların varlığıyla kendini belli eder.

<i>Nasıl? Ne Zaman?</i>

Nasıl? Ne Zaman?, Türk rock grubu Hardal'ın 23 Aralık 1978 tarihinde Öncü Plak etiketiyle yayınlanan ilk albümüdür. 1976 yılında grup kuruldu ve bir yıl sonra şarkı sözlerini yazmaya başladılar. Albümün kapağı ve albümün tüm tasarımlarını grubun vokalisti Şükrü Yüksel yaptı. Türkiye'deki popüler rock müziği albüm kapaklarından birisidir. Albümün adını taşıyan ve albümde yer alan Nasıl? Ne Zaman? adlı parçanın sözleri Ömer Hayyam'ın şiirinden alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Neoklasik metal</span>

Neoklasik metal, klasik müziğin yoğun etkisinde kalmış olan, genel olarak kompleks çalma teknikleri içeren bir heavy metal müzik alt türüdür. Hem klasik müzikten hem de speed metal'den özellikler almıştır. Deep Purple grubunun gitaristi Ritchie Blackmore'un klasik müzik melodilerini ve blues rock tarzını birleştirerek bu türe öncülük ettiği kabul edilir. Sonrasında Yngwie Malmsteen 1980'ler boyunca bu türün gelişmesinde büyük rol oynayacak ve en önemli neoklasik metal müzisyenlerinden biri olacaktı. Türü icra eden diğer önemli sanatçılar olarak Randy Rhoads, John Petrucci, Jason Becker, Tony MacAlpine, Vinnie Moore, Uli Jon Roth, Stéphan Forté, Wolf Hoffmann, Timo Tolkki ve Marty Friedman örnek gösterilebilir.

<span class="mw-page-title-main">The Kinks</span> İngiliz rock grubu

The Kinks, bir İngiliz rock grubuydu. İlk olarak 1960'larda popüler olan grup, 1960'larda ve 70'lerde çok fazla hit şarkı yayımlamıştır. Grup 1964 yılında Ray ve Dave Davies kardeşler tarafından kuruldu.

Taste of Blues, 1960'larda aktif olan İsveç'te bir progresif rock grubuydu.

Acid rock, 1960'ların ortalarında garaj punk hareketinden gelişen ve psychedelic alt kültürünün başlamasına yardımcı olan, gevşek bir şekilde tanımlanmış bir rock müzik türüdür. Adını liserjik asit dietilamidden (LSD) alan stil, genellikle ağır, distortion gitarlar, uyuşturucu referansları içeren sözler ve uzun doğaçlama jamlerle tanımlanır. Tarzın çoğu, 1960'ların garaj punk, proto-metal ve erken dönem heavy, blues tabanlı hard rock ile örtüşüyor.

Caz füzyonu, 1960'ların sonlarında müzisyenlerin caz armonisini ve doğaçlamayı rock müzik, funk ve ritim ve blues ile birleştirdiği bir müzik türüdür. Rock and roll'da popüler olan elektro gitarlar, amfiler ve klavyeler, özellikle rock and roll dinleyerek büyüyen caz müzisyenleri tarafından kullanılmaya başlandı.